پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
[محسن معظمی گودرزی، کارشناس ارشد امور اقتصادی]
بانک‌ها حتی در قرن 21 جایگاه مهم خود را در بازارهای مالی توسعه یافته نگه داشته‌اند. بانک‌ها ضمن انجام عملیات سنتی جذب منابع و تخصیص منابع، سرویس‌های مالی خود را توسعه داده‌اند. تعدادی از بانک‌ها همانند بانک‌های سرمایه گذاری به سمت فعالیت‌های تخصصی رفته‌اند، برخی دیگر از بانک‌ها ضمن حفظ فعالیت‌های سنتی جذب منابع و تخصیص منابع، به سمت بازارهای جدید نیز رفته‌اند و با این دیدگاه ساختارهای ایجاد درآمد آنها متنوع و توسعه پیدا نموده است.
.
درآمد سود محور چست؟
درآمد سود محور، درآمدی است که از مابه التفاوت بین منافع بدست آمده بانک در ازای اعطای وام‌ها به مشتریان و سود پرداختی به سپرده گذاران برای استفاده از منابع آنها است.
درآمد کارمزد محور چیست؟
درآمد کارمزد محور، بر اساس درآمد و کارمزد حاصل از ارایه انواع خدمات ارزی، معاملات اوراق بهادار، کمک به شرکت‌ها برای جذب سرمایه جدید، کمیسیون اوراق بهادار و مدیریت ثروت، فروش زمین، ساختمان و ارایه سایر خدمات به مشتریان بدست می‌آید.
.
جدای از سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها خدمات بیمه‌ای، خدمات بانکی سرمایه گذاری، کارگزاری سهام، صندوق متقابل، مدیریت دارایی‌ها و انواع خدمات مالی را به مشتریان خود پیشنهاد می‌دهند. بانک‌ها این مزیت را دارند که این خدمات را برای حجم وسیع مشتریان خود توسعه دهند. بانک‌ها همچنین توسعه محصولات خود را به منظور افزایش سود آوری خود انجام می‌دهند. بانک‌ها از بازار مشتقات به عنوان معامله ارز، نقدینگی و کاهش ریسک سود استفاده کرده یا با استفاده از این بازارها با عملیات بورس بازی و تبادلات، سود خود را بهبود می‌بخشند. بازار مشتقات نیاز به سرمایه زیادی نداشته و در یک تاریخ در آینده تسویه شده و ارزش آن به ارزش کالای مشتق شده از آن بستگی دارد.
بانک‌ها توانسته‌اند که سود آوری خود با ایفای نقش در بازار پول (Money Market)، بدهی (Debt Market) و اوراق بهادار(Securitization) افزایش دهند. در برخی از موارد بانک‌ها صادر کننده این اوراق بوده و در برخی مواقع دیگر تضمین کننده می باشند. در مورد اوراق مشارکت بانک یا بانک‌ها تضمین کننده انتشار این اوراق می‌باشند و در ازای آن کارمزد دریافت می‌کنند. در اوراق بر پایه دارایی‌ها، بانک‌ها وام را ایجاد نموده و آن را به بخش دیگری به منظور فروش اوراق می‌فروشد و از طریق فروش وام نقدینگی خود را تامین می‌کنند و به منظور ایجاد وام و همچنین سرویس دهی کارمزد دریافت می‌کنند مورد دیگر اوراق رهنی می‌باشد.
تمامی منابع غیر سود محور اشاره شده در بخش بالا باعث افزایش تنوع درآمد بانک‌ها خواهد شد. در شرایط پایین بودن نرخ سود و پایین آمدن حاشیه سود، بانک‌ها می‌توانند به سمت منابع درآمدی سودآور روی بیاورند اما این امر بایستی بعد از تصمیم گیری صورت گیرد زیرا اثبات شده است که میان درآمد سود محور و کارمزد محور ارتباط معکوس وجود دارد، لذا در شرایط کاهش درآمد سود محور تصمیم به افزایش درآمد کارمزد محور منجر به کاهش شدید تر درآمد سود محور خواهد شد.
.
چالش‌های تصمیم گیری در مورد انتخاب روش سنتی یا غیر سنتی
دراقتصادهای پیشرفته بانک‌ها با چالش‌های جدیدی مواجه هستند. پروسه تکنولوژی اطلاعات و همچنین مقررات زدایی به بانک‌ها در مورد پیشنهاد خدمات مالی گسترده کمک نکرده است، اما به موسسات مالی کمک کرده است که سرویس‌های مالی مشابه سرویس‌های هسته بانکداری ارائه دهند. همچنین افزایش سطح آگاهی مردم کمک کرده است که آنها به بازارهای مالی ورود پیدا کنند. شواهد نشان می‌دهد که با تغییر معادلات اقتصادی بانک‌ها، هم تراز سایر بخش‌های اقتصادی رشد نکرده و این امر نشان دهنده این است که فضایی برای رشد بانک‌ها وجود دارد. همچنین پیشرفت تکنولوژی نشان دهنده فضاهایی برای رشد بانک‌ها می‌باشد.
.
چرا نیازی به گسترش شعب نیست؟
با گسترش حوزه بانکداری الکترونیک، بانک‌ها قادر به ارائه محصولات خود به تمامی مشتریان خواهند بود و این امر به منزله این است که بانک‌ها نیازی به گسترش شبکه شعب خود برای تمامی مشتریان ندارند. همچنین بانک‌ها می‌توانند بدلیل سهولت و راحتی کار مشتریان، کارمزد بیشتری از آنها دریافت نمایند. همچنین اثبات شده است که اینترنت بانک راحت‌ترین، کاراترین و مقرون به صرفه ترین خدمت بانکی است.
با این تفاسیر و با مدیریت صحیح مزیت‌های بدست آمده، بانک‌ها هم چنان می‌توانند به عنوان واسطه گری مالی ایفای نقش نموده و هم چنین نقش مهمی در بخش مالی اقتصادهای مدرن ایفا کنند.
تحقیقات زیادی در مورد این که چرا بانک‌ها واسطه گری مالی بهتری هستند و یا این که چگونه کسب درآمد نموده انجام شده است. همان طوری که می‌دانیم بانک‌ها منابع را تحت قالب سپرده با نرخ سود جمع آوری می‌کنند و به سایر بخش‌ها با نرخ بالاتری وام می‌دهند و از این حاشیه سود می‌برند، این حاشیه سود به دلیل انجام سرویس‌های نگهداری و هم چنین پذیرفتن ریسک‌های نظیر ریسک اعتباری، ریسک عملیات و بازار حاصل می‌شود یا به عبارتی بدلیل هزینه‌های انجام شده می باشد.
.
تعدادی از یافته‌های قابل مشاهده در فضای بین المللی عبارت است از
- درآمد کارمزد محور در طول زمان به عنوان درصدی از درآمد کل در طول زمان افزایش یافته است
- این افزایش درآمد در بانک‌های بزرگتر بیشتر قابل مشاهده است
- مقدار بیشتری از درآمد کارمزد محور توسط بانک‌های کوچک جمع آوری شده است
.
نتایج تحقیقات حاکی از این است که گرچه درآمد کارمزد محور در طول زمان افزایش یافته است اما بانک‌ها همچنان نقش عمده‌ای در نقش سنتی خود یعنی جذب و تخصیص منابع ایفا می‌کنند؛ بنابراین درآمد کارمزد محور در کنار کسب و کار سنتی بانک زندگی مسالمت آمیز خود را دارد.
بنابراین بانک‌ها ضمن گسترش فعالیت‌های سنتی خود سعی در توسعه منابع درآمد کارمزد محور داشته که در حفظ سود آوری بانک‌ها نقش عمده‌ای ایفا می‌کند و باعث بقای بانک‌ها در فضای بازی سودآوری خواهد شد. درآمدهای غیر سود محور نقش مهمی در سودآوری بانک‌ها ایفا می‌کنند و در عین حال دارایی زیادی از بانک را درگیر نمی‌کند.
