پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
محبوبیت رمزارزها در اقتصاد نابسامان لبنان / مردم در لبنان با تتر خواروبار میخرند
لبنان، کشوری در غرب آسیاست که به دلیل زیباییهای معماری و تمدن چندهزارساله خود با عنوان «عروس خاورمیانه» شناخته میشود. این کشور قرنها محل عبور و زندگی افرادی از سنن و ادیان مختلف بوده و در نتیجه از نظر فرهنگی و دینی بسیار متنوع است.
لبنان که زمانی دارای یک سیستم پولی و بانکی باثبات و سرمایهدار بود امروز در نوعی هرجومرج مالی به سر میبرد و شاید بتوان گفت که دارای یک اقتصاد رو به زوال است. تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی بسیاری از ساکنین این کشور را تحت فشار قرار داده و اعتبار شبکه بانکی آن از سوی مردم زیر سؤال رفته است. CNBC در گزارشی در خصوص وضعیت شبکه بانکداری به آمار جالبی دست یافته که نشان میدهد برخی از مردم این کشور برای مقابله با تورم و ارزش پایین پول ملی خود به رمزارزها روی آوردهاند. این در حالی است که استخراج و مبادله ارزهای دیجیتال در لبنان هنوز چارچوب قانونی مشخصی وجود ندارد و در اصطلاح رگوله نشده است.
گزارشهای محلی نشان میدهد برخی از لبنانیها برای گذران زندگی در یک سیستم مالی که دیگر رفتار منطقی ندارد، بیتکوین استخراج میکنند و به ذخیره ثروت از طریق ارزهای دیجیتال میپردازند و حتی با تتر خواروبار میخرند!
«جورجیو ابو جبرائیل» یک شهروند لبنانی است که در خصوص این موضوع با CNBC گفتوگو کرده است. او میگوید که اولین بار نام بیتکوین را در سال ۲۰۱۶ شنیده و آن زمان معتقد بوده که یک پروژه کلاهبرداری است. اما در سال ۲۰۱۹، در حالی که لبنان به دنبال دههها جنگ پرهزینه وارد یک بحران مالی شد، یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز و بدون مرز که خارج از دسترس بانکداران و سیاستمداران لبنانی عمل میکرد، برای او تبدیل به یک راه نجات شد.
جبرائیل یک معمار بود که در زادگاهش «بیت مری»، روستایی در یازدهمایلی شرق بیروت زندگی میکرد. او شغل خود را از دست داده بود و باید راه دیگری برای امرار معاش مییافت.
جبرائیل میگوید در بهار سال ۲۰۲۰، بانکها بسته بود و مردم محلی از برداشت پول از حسابهای خود منع شدند. به گفته این جوان ۲۷ساله، دریافت پول نقد از طریق حواله سیمی بینالمللی نیز گزینه خوبی نبود، زیرا این خدمات دلار آمریکا را از فرستنده میگیرد و پوند لبنان را با نرخی بسیار پایینتر از ارزش بازار به گیرنده میدهد؛ بنابراین انتخاب این روش برای جوانانی مثل جبرائیل که دیگر اعتماد خود را به شبکه بانکی کشور از دست داده و به دنبال راهی برای کسب درآمدی غیر از پول محلی خود بودند گزینه مناسبی نبود.
به همین دلیل به فکر استفاده از بیتکوین افتاد که زمانی معتقد بود یک روش کلاهبرداری است. جبرائیل یک انجمن اختصاصی را در وبسایت Reddit یافت که به ارتباط فریلنسرها با کارفرمایان مایل به پرداخت بیتکوین اختصاص داده شده است.
اولین پروژهای که به عنوان یک فریلنسر پذیرفت، ضبط یک آگهی تبلیغاتی کوتاه برای شرکتی بود که لاستیک میفروخت و قرار بود بابت کار خود به اندازه پنج دلار بیتکوین از کارفرمای خود دریافت کند. این مبلغ ناچیزی بود اما باید ساعتها در لبنان کار میکرد تا بتواند همان مقدار پول را دریافت کند؛ تازه اگر میتوانست پول را از حساب خود در بانکهای لبنان برداشت کند. همینجا بود که جبرائیل طعم دریافت حقوق دلاری را از راهی چشید که نهتنها به دولت لبنان، بلکه به هیچ دولت یا حکومت دیگری وابسته نبود.
در حال حاضر نیمی از درآمد جبرائیل از کار آزاد است که ۹۰ درصد آن به صورت بیتکوین پرداخت میشود. او در این خصوص میگوید که بیتکوین علاوه بر اینکه راهی مناسب برای کسب درآمد است به بانک او نیز تبدیل شده است.
جبرائیل تنها کسی نیست که به دنبال راههای جایگزین برای کسب، پسانداز و خرجکردن پول در لبنان است؛ کشوری که سیستم بانکی آن پس از دههها سوءمدیریت رو به ورشکستگی است.
پول محلی لبنان بیش از ۹۵ درصد ارزش خود را از آگوست ۲۰۱۹ از دست داده و به دنبال این کاهش ارزش، حداقل دستمزد عملاً از ۴۵۰ دلار به ۱۷ دلار در ماه کاهش یافته است. حقوق بازنشستگی عملاً بیارزش است و انتظار میرود لبنان با یک نرخ تورم سهرقمی بعد از سودان در رتبه دوم بالاترین نرخ تورم قرار گیرد.
«ری هندی»، مدیرعامل یک شرکت مدیریت مستقر در زوریخ است که به داراییهای دیجیتال اختصاص دارد. هندی که متولد لبنان است و در نوزدهسالگی این کشور را ترک کرده میگوید: «بانکهای لبنان ورشکسته هستند و وضعیت از سال ۲۰۱۹ تغییر چندانی نکرده است. بانکها برداشتها را محدود کردند و این سپردهها به IOU تبدیل شدند.»
IOU مخفف عبارت «I owe you» و سندی است که وجود بدهی را تأیید میکند. IOU اغلب بهعنوان یک توافقنامه کتبی غیررسمی در نظر گرفته میشود تا یک تعهد الزامآور قانونی!
CNBC با افراد محلی متعددی صحبت کرده که بسیاری از آنها ارزهای دیجیتال را راه نجاتی برای این شرایط میدانند. افراد زیادی به دنبال استخراج ارزهای دیجیتال هستند و برخی جلسات مخفیانهای را از طریق تلگرام ترتیب میدهند تا استیبلکوین تتر را با دلار آمریکا مبادله کنند و مواد غذایی بخرند!
اگرچه شکل پذیرش کریپتو بسته به فرد و شرایط متفاوت است، تقریباً همه این افراد محلی تمایل به جایگزینکردن ارزهای دیجیتال داشتند که واقعاً هم منطقی است. جبرائیل گفت: «بیتکوین واقعاً به ما امید داده است. من در این روستا به دنیا آمدم، تمام عمرم را در اینجا زندگی کردم و بیتکوین به من کمک کرد تا اینجا بمانم.»
پاریس گمشده خاورمیانه
بین پایان جنگ جهانی دوم و شروع جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۷۵، بیروت در دوران طلایی خود قرار داشت و نخبگان جهان به پایتخت لبنان هجوم آورده بودند. پایتختی که دارای جمعیت قابل توجه فرانسویزبان و کافههای دریای مدیترانه است و زمانی به وجود نوعی شبکه بانکی منعطف و رازدار معروف بوده است.
حتی پس از پایان جنگ داخلی وحشیانه ۱۵ساله در سال ۱۹۹۰، لبنان با حوزههای قضایی بانکداری فراساحلی مانند سوئیس و جزایر کیمن بهعنوان مقصدی ایدهآل برای ثروتمندان در حال رقابت بود.
در همین حال دولت لبنان با کسری بودجه شدیدی مواجه شد و صادرات غیرنفتی این کشور فاصله چشمگیری با واردات گرفت.
برای جلوگیری از فروپاشی کامل اقتصادی، در سال 2016، ریاض سلامه، رئیس بانک مرکزی وقت، بانکدار سابق مریل لینچ که از اوایل دهه 1990 مشغول به کار بود، تصمیم گرفت مشوقهای بانکی را افزایش دهد. یکی از سیاستهای اتخاذشده این بود که افرادی که مایل به سپردهگذاری دلار آمریکا در بانکهای لبنان بودند، سود نجومی از پول خود دریافت میکردند. رقم پیشنهادی در زمانی که بازدهی در سایر نقاط جهان نسبتاً ضعیف بود، قانعکننده بود.
اما استقبال از سیاستهای تشویقی بانک مرکزی لبنان نیز دیری نپایید و زمانی که دولت پیشنهاد داد مالیات بر همه چیز از گاز گرفته تا تنباکو و تماسهای واتساپ اعمال شود، به نوعی اعلام کرد که در پروژه خروج از بحرانهای اقتصادی کشور شکست خورده و در نتیجه مردم که دیگر به بهبود اوضاع امیدی نداشتند در جریانی که به انقلاب ۱۷ اکتبر معروف شد به خیابانها ریختند.
با شورش تودهها، دولت برای اولین بار در اوایل سال ۲۰۲۰، درست زمانی که همهگیری کووید در سراسر جهان شیوع پیدا کرد، بدهیهای دولتی خود را نپرداخت و بعد از این اقدام دولت، انفجار یک انبار نیترات آمونیوم در بندر بیروت به دلیل سهلانگاری فاحش مسئولان دولت لبنان، حدود ۲۰۰ کشته و میلیاردها دلار زیان مالی بر جای گذاشت و همانند بنزینی بر آتش خشم مردم اوضاع این کشور را ملتهبتر کرد.
بانکها که از این همه هرجومرج ترسیده بودند، ابتدا برداشتها را محدود کردند و سپس درهای خود را به طور کامل روی مشتریان خود بستند. به دنبال این قضایا ابر تورم در لبنان ریشه دوانید. پول محلی که به مدت ۲۵ سال تقریباً ثابت بود، به سرعت شروع به کاهش ارزش کرد.
هندی برای توضیح ارزش پول ملی لبنان توضیح داد: «شما برای پرداخت هزینه ناهار با گروهی از افراد به یک کولهپشتی نیاز دارید!»
پس از پایان قرنطینه، بانکها از همراهی با این شرایط خودداری کردند و نرخهای مبادله بسیار کمتری را برای دلار آمریکا نسبت به ارزش آنها در بازار آزاد ارائه کردند؛ بنابراین پولهای مردم در بانکهای لبنان ارزش بسیار کمتری نسبت به قبل داشت. او با اشاره به دلارهای آمریکا که قبل از سال ۲۰۱۹ به سیستم بانکی لبنان سپرده شده بود، این شکل جدید پول را «لولار» نامید.
بر اساس برآوردهای بسیاری از افراد محلی و کارشناسان ساکن در سراسر لبنان، امروزه، برداشت لولار محدود شده و هر لولار با نرخی به ارزش حدود ۱۵ درصد ارزش واقعی خود پرداخت میشود. در همین حال، بانکها همچنان نرخ ارز بازار را برای دلارهای آمریکا که پس از سال ۲۰۱۹ سپرده شده است، ارائه میکنند. این دلارها اکنون در محاوره به عنوان «دلارهای تازه» شناخته میشوند.
برای بسیاری از لبنانیها، این درست نقطهای بود که پول معنی نداشت. هندی در این خصوص توضیح میدهد: «من دلارهای واقعی را از حساب دلاری خود در سوئیس به حساب لبنانی پدرم ارسال میکنم. آن دلارها به عنوان دلارهای تازه در سیستم بانکی شناخته میشوند زیرا از خارج آمدهاند؛ اما مطمئناً، پدرم با نگهداری پولهای خود در بانک ریسک میکند.»
محمد الچما، یک روزنامهنگار ۲۷ساله ساکن بیروت میگوید: «وقتی بانک شروع به اعمال این محدودیتها کرد، من 3000 دلار در حساب پسانداز خود داشتم.»
الچما که در مقطع کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری در دانشگاه آمریکایی بیروت تحصیل میکند، توضیح میدهد: «یکی از پشیمانیهای زندگی من این بود که پولم را به طور کامل قبل از شروع بحران برداشت نکردم. برای من قابل حدس بود که به زودی موجی از اعتراضات مردمی شروع خواهد شد؛ چرا که بانک یک ماه قبل از شروع بحران برای هر برداشت دلاری درصدی از پول من را برداشت میکرد که به نظرم عجیب بود.»
الچما میگوید که از آن زمان به برداشت پول از حساب بانکی خود با نرخی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد ارزش اصلی آن عادت کرده است، اما او هرگز دو بار از یک سوراخ گزیده نمیشود و پساندازهای خود را در بانکهای لبنانی سپردهگذاری نخواهد کرد.
در عوض، او آنچه از پساندازهای زندگیاش باقی میماند را نقد نگه میدارد و فقط از حساب بانکی خود برای پرداخت هزینه سرویس iCloud و حساب پخش موسیقی خود استفاده میکند.
بانکها دوباره در ماه سپتامبر بسته شدند و برق در ساعاتی از روز در سراسر کشور قطع میشد که این به معنای دسترسی محدود به دستگاه خودپرداز است.
از زمان وقوع این محدودیتها در لبنان پدیدهای جدید ظهور کرده و آن هم دستبرد به بانکها برای برداشت پول از حساب شخصی است؛ یعنی افراد حتی گاهی با یک تفنگ اسباببازی یا شکاری به بانکها میروند و از حسابهای شخصی خود طلب پول میکنند تا به انجام اموری مانند پرداخت قبوض بیمارستانی بپردازند.
بانک جهانی میگوید بحران اقتصادی و مالی لبنان یکی از بدترین بحرانهایی است که از دهه ۱۸۵۰ تاکنون در سراسر کره زمین دیده شده است. سازمان ملل تخمین میزند که ۷۸ درصد از جمعیت لبنان اکنون به زیر خط فقر رسیدهاند.
تحلیلگران گلدمن ساکس زیان بانکهای محلی را حدود ۶۵ تا ۷۰ میلیارد دلار تخمین میزنند؛ رقمی که چهاربرابر کل تولید ناخالص داخلی لبنان است.
آژانس رتبهبندی Fitch پیشبینی کرده تورم امسال به ۱۷۸ درصد افزایش مییابد؛ یعنی بدتر از ونزوئلا و زیمبابوه. از سویی پیامهای متناقضی از طرف مقامات ارشد دولت در مورد اینکه آیا کشور رسماً ورشکسته شده یا خیر وجود دارد.
استخراج برای کسب درآمد
حدود دو سال پیش، احمد ابوداهر یک شهروند لبنانی به همراه دوستش استخراج اتر را در زاروریه، شهری در ۳۰مایلی جنوب بیروت در کوههای چوف با سه ماشین برقآبی آغاز کردند.
فرایند استخراج ارزهای دیجیتال به تجهیزات گرانقیمت، دانش فنی و مقدار زیادی برق نیاز دارد. از آنجا که ماینرها در مقیاس یک صنعت کمحاشیه رقابت میکنند، جایی که تنها هزینه متغیر آنها انرژی است به سمت ارزانترین منابع انرژی جهان میروند.
ابوداهر برق مورد نیاز پروژه استخراج خود را به کمک نیروی آب رودخانه ۹۰ مایلی لیتانی در جنوب لبنان تأمین میکند. او در این باره میگوید: «ما با استفاده از روش برقآبی هزینه کمی برای نیروی برق مورد نیاز خود میپردازیم و دلارهای تازه را از طریق استخراج به دست میآوریم.»
وقتی ابوداهر ۲۲ساله دید که سرمایهگذاری او در استخراج ارزهای دیجیتال سودآور است به کمک شریک خود عملیات استخراج را گسترش دادند. یک مزرعه استخراج تأسیس و شروع به تعمیر تجهیزات استخراج برای دیگران کردند.
آنها همچنین دکلهای مزرعه استخراج خود را به افراد دیگر اجاره میدادند. ابوداهر همچنین مشتریانی در خارج از لبنان مانند سوریه، ترکیه، فرانسه و بریتانیا دارد.
به گفته ابوداهر ۲۶ ماه از اولین راهاندازی آنها میگذرد و تجارتشان در حال رونق است. او میگوید در ماه سپتامبر بیست هزار دلار سود داشته است؛ نیمی از استخراج و نیمی از فروش ماشینآلات و تجارت با ارزهای دیجیتال.
در این میان دولت با کمبود برق مواجه است و سعی در سرکوب روند استخراج ارزهای دیجیتال دارد.
در ماه ژانویه، پلیس به یک مزرعه استخراج رمزارز کوچک در شهر جزین که دارای انرژی آبی بود یورش برد و دکلهای ماینینگ را در این فرایند توقیف کرد و از بین برد.
اندکی پس از آن، اداره رودخانه لیتانی که بر سایتهای برقآبی کشور نظارت میکند، گزارش داد که استخراج فشرده ارز دیجیتال با انرژی برق منابع آن را تحت فشار قرار میدهد و برق را تخلیه میکند.
با وجود مواضع دولت در قبال ماینرها، ابوداهر در این باره میگوید که نگرانی زیادی از سمت اقدامات قهری دولت ندارد و حتی از بابت افزایش قیمت برق نیز نگران نیست.
او میگوید: «ما جلساتی با پلیس داشتیم و مشکلی با آنها نداریم؛ چراکه برق قانونی میگیریم و زیرساختها را تحت تأثیر قرار نمیدهیم.»
با وجود افرادی نظیر ابوداهر که مشکل برق را برای خود حل کردهاند دیگر استخراجکنندگان ظاهراً دکلهای خود را به طور غیرقانونی به شبکه متصل کردهاند و هزینه برق را پرداخت نمیکنند.
رواد الحاج، یک جوان ۲۷ساله با مدرک بازاریابی، سه سال پیش از طریق برادرش متوجه عملیات استخراج رمزارز ابوداهر شد. الحاج درباره انگیزه خود برای ورود به ماینینگ میگوید: «ما شروع کردیم زیرا کار کافی در لبنان وجود ندارد.»
الحاج که در جنوب پایتخت در شهری به نام بارجا زندگی میکند، کسبوکاری را در حوزه استخراج رمزارز راهاندازی کرده و از ابوداهر کمک میگیرد و به گفته خودش هر ماه کسبوکار خود را توسعه میدهد.
او میگوید که 11 ماشین او لایتکوین و دوجکوین استخراج میکنند که در مجموع معادل ۰.۰۲ بیتکوین در ماه یا ۴۲۶ دلار به ارمغان میآورند. الحاج برق مورد نیاز خود را از طریق برونسپاری و همکاری با ابوداهر تأمین میکند. این اقدام به دلیل فاصله زیاد با مزارع ابوداهر برای او گران تمام میشود، اما فعلاً کفاف میزان استخراج او را میدهد.
این داستان مشابهی برای صلاح الزعتره معمار است که در شهر ساحلی صیدون زندگی میکند. الزعتره نیز میگوید که در مارس سال جاری استخراج دوجکوین و لایتکوین را برای افزایش درآمد خود آغاز کرده است. او اکنون ۱۰ دستگاه دارد که نزد ابوداهر نگه میدارد. ماشینهای الزعتره مدلهای جدیدتری هستند؛ بنابراین او بیش از الحاج (حدود ۸۵۰۰ دلار در ماه) هزینه میکند.
الزعتره تمام پول خود را قبل از شروع بحران در سال ۲۰۱۹ از بانک خارج کرد و سال گذشته این پسانداز را برای خرید و اجاره تجهیزات استخراج سرمایهگذاری کرد. الزعتره معتقد است ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری خوبی برای آینده خواهند بود.
دادههای رسمی دولت نشان میدهد تنها سه درصد از کسانی که در لبنان امرار معاش میکنند، با ارز خارجی مانند دلار آمریکا حقوق میگیرند؛ بنابراین استخراج فرصت نادری برای بهدستآوردن دلارهای تازه است.
ابوداهر که شش ماه پیش از دانشگاه آمریکایی بیروت فارغالتحصیل شد، راههای دیگری را نیز برای کسب سود بیشتر از استخراج رمزارز آزمایش کرده است. او به عنوان بخشی از پروژه پایان سال خود در دانشگاه، سیستمی را برای مهار گرمای دستگاههای استخراج بهعنوان وسیلهای برای گرم نگهداشتن خانهها و بیمارستانها در ماههای زمستان طراحی کرد.
استخراج ارز دیجیتال راهی سودآور برای کسب درآمد و تبدیل آن به دلار است. آن هم در کشوری مانند لبنان که ارزش پول ملی هر لحظه کمتر میشود؛ اما باید در نظر داشت که برای همه افراد هم مناسب نیست و گاهی هزینههای آن سر به فلک میکشد.
جبرائیل که این نکته مهم را دریافته بود به این نتیجه رسید با استخراج ارز دیجیتال به آنچه در نظر دارد نمیرسد و به همین دلیل خرید بیتکوین را انتخاب کرد.
تتر به عنوان ارز
زمانی که جبرائیل برای خرید خواروبار و سایر مواد اولیه به پول نقد نیاز دارد، ابتدا از سرویسی به نام FixedFloat استفاده میکند تا بخشی از بیتکوینی را که از طریق کار مستقل خود به دست آورده با تتر (USDT) که یک استیبلکوین وابسته به دلار آمریکاست مبادله کند.
بعد از تبدیل بیتکوین به تتر، جبرائیل به کانالها و گروههای تلگرامی که برای همین کار تشکیل شدهاند، مراجعه و تتر را با دلار آمریکا مبادله میکند.
این نوع کانالهای پشتی به یک حلقه حیاتی برای دلارهای تازه تبدیل شدهاند که در اقتصاد عمدتاً نقدی لبنان حیاتی هستند.
الحاج در مورد تجربه خود میگوید: «در اینجا به راحتی میتوان از ارزهای دیجیتال پول نقد دریافت کرد. افراد زیادی وجود دارند که USDT را با پول نقد مبادله میکنند.»
مبادلات گروه تلگرامی که جبرائیل از آن استفاده میکند از ۳۰ دلار تا صدها هزار دلار را پوشش میدهد. علاوه بر تلگرام، شبکهای از معاملهگران خارج از بورس در مبادله انواع مختلف ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال متخصص هستند.
ابوداهر خدمات مبادلهای را همگام با کسبوکار معدنی خود ارائه میدهد و از هر دو طرف شرکتکننده در تجارت یک درصد کارمزد دریافت میکند. ابوداهر که از سیل ورودیهای خدمات خود شوکه شده، گفت: «ما با فروش و خرید USDT شروع کردیم زیرا میزان تقاضا برای USDT بسیار بالاست.»
برخی افراد در تلاش هستند هزینههای روزانه خود را مستقیماً با تتر پوشش دهند تا از پرداخت کمیسیون به صرافیهای رمزارز اجتناب کنند یا مجبور نباشند از طریق راهاندازی یک تجارت غیررسمی با افراد غریبه معامله کنند.
اگرچه پذیرش رمزارز بهعنوان یک روش پرداخت طبق قوانین لبنان ممنوع است، کسبوکارها در اینستاگرام و سایر پلتفرمهای رسانههای اجتماعی حضور فعالی در حوزه تبلیغات مبنی بر پذیرش پرداختهای رمزنگاریشده دارند.
اما استفاده از تتر در لبنان گستردهتر از این نوع معاملات است و به پرداختهای روزانه مردم نیز راه یافته است. بسیاری از کافیشاپها، رستورانها و فروشگاههای لوازم الکترونیکی وجود دارند که USDT را بهعنوان پرداخت میپذیرند. دولت لبنان نیز در حال حاضر مشکلات بسیار بزرگتری نسبت به نگرانی در مورد پذیرش عمومی ارزهای دیجیتال دارد.
به گفته الچما، کسبوکارهای محلی نیز در بحبوحه افزایش مزارع ماینینگ شروع به پذیرش پرداختهای رمزنگاری کردهاند که بر اساس نظرات کتبی مشتریان یک رستوران در صیدون، حدود ۳۰ درصد از تراکنشهای مالک رستوران بهصورت رمزنگاری است. برخی از هتلها و آژانسهای گردشگری و حتی مکانیکها هم تتر را میپذیرند.
در واقع، تحقیقات جدید شرکت دادههای بلاکچین Chainalysis نشان میدهد که حجم تراکنشهای رمزنگاری لبنان حدود ۱۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و از نظر حجم ارزهای دیجیتال دریافتی در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، پس از ترکیه در رتبه دوم قرار دارد. در سطح جهانی، در رتبه ۵۶ام در حجم معاملات همتا به همتا قرار دارد.
برای استفاده از ارزهای دیجیتال دسترسی به گوشی هوشمند نیز حیاتی است. اگرچه آمارهای رسمی نشان میدهد ضریب نفوذ اینترنت در لبنان حدود ۸۰ درصد است، قطعی برق در این کشور خدمات اینترنتی را مختل میکند. اما شبکههای مخابراتی کشور ژنراتورهای برق خود را به کار میگیرند تا به طور مداوم کار کنند.
بیتکوین بهعنوان یک بانک
در سال ۲۰۱۷، مارسل یونس با تحصیلات در رشته داروسازی بهعنوان مدیر بازاریابی با فایزر در بیروت مشغول به کار بود که سعی کرد با سرمایهگذاری در بیتکوین ثروتمند شود. او در مطالعات خود در این حوزه متوجه شباهتهای زیادی بین لبنان، ونزوئلا و آرژانتین شد. او در این باره میگوید: «من وحشت کردم و تمام پولم را از بانک برداشتم».
یونس حساب خود را در اواسط سال ۲۰۱۹ خالی کرد؛ یعنی فقط چند ماه قبل از اینکه بانکها حسابهای مردم را مسدود کنند. او در اظهار نظری جالب گفته است: «من به لطف بیتکوین پارانوئید شدم.»
یونس میگوید که در ابتدا ۱۵ درصد از پول خود را به بیتکوین منتقل کرد و باقیمانده را به صورت نقد نگه داشت. امروزه ۷۰ درصد پول نقد او به شکل بیتکوین است.
زمانی که یونس اقدام به برداشت پولهای خود از بانکهای لبنان کرد و بخشی از پول خود را به بیتکوین تبدیل کرد به اعضای خانوادهاش نیز توصیه کرد همین کار را انجام دهند اما افراد زیادی توصیه او را جدی نگرفتند. او میگوید: «هیچکس توصیههای یک داروساز را در خصوص سیستم مالی و بانکی باور نمیکند.»
علاوه بر کاهش شدید ارزش پول لبنان و محدودیتهای بانکها، سرقت نیز به یکی دیگر از نگرانیهای مردم محلی تبدیل شده و مردم برای نگهداری پولهای نقد خود در خانه نیز مشکلات زیادی دارند.
الکس گلادشتاین، مدیر ارشد استراتژی بنیاد حقوق بشر میگوید این نوع موقعیتها به دلیل خاصیت غیرمتمرکز بلاکچین مردم را به سمت رمزارزها سوق میدهند.
راههای زیادی برای ذخیره رمزارزها وجود دارد. صرافیهای آنلاین مانند کوینبیس، بایننس و پیپال، توکنها را برای کاربران نگه میدارند. به عنوان مثال، ابوداهر ۱۰۰ درصد پول نقد خود را در کیف پولهای رمزنگاری آنلاین روی بایننس و کوکوین نگه میدارد.
کاربرانی که آگاهی بیشتری در این حوزه دارند گاهی اوقات واسطه را حذف میکنند و رمزارزهای خود را در کیف پولهای سختافزاری شخصی نگهداری میکنند. بهعنوان مثال جبرائیل تمام بیتکوین خود را در یک دستگاه به اندازه انگشت شست به نام کیف پول سختافزاری Trezor نگه میدارد.
جبرائیل میگوید که علاوه بر امنیت نگهداری ارزهای دیجیتال در کیف پولهای سختافزاری، جذابیت ذخیرهسازی سرد ارتباط زیادی با این واقعیت دارد که او مجبور نیست هویت شخصی خود را به بیتکوین خود متصل کند.
به اعتقاد جبرائیل، ناشناسماندن به او کمک میکند از تحریمهای صادرشده توسط دولت در امان بماند. جبرائیل مثالی را ذکر کرد که دولت کانادا همه کیف پولهای صرافی ارزهای دیجیتال متصل به کامیونداران شرکتکننده در اعتراضات «کاروان آزادی» را در لیست سیاه قرار داد. او میگوید که تجربه کاربری صرافیهای دارایی دیجیتال متمرکز مانند بایننس و کوینبیس را باوجود همه نمودارهای پرزرقوبرقشان دوست ندارد.
بر اساس معیارهای ارائهشده توسط وبسایت coinatmradar، لبنان شش دستگاه خودپرداز بیتکوین دارد.
یونس بهعنوان یک شهروند لبنانی که برای جبران ارزش بسیار پایین پول کشور خود به رمزارزها روی آورده، در توضیح نوسانات زیاد در رمزارزها و ناامنیهای احتمالی در خصوص ازبینرفتن سرمایهاش معتقد است که سرمایهگذاری او در ارزهای دیجیتال به این واقعیت مربوط میشود که او میخواهد روی یک سیستم پولی جدید شرطبندی کند. او میگوید: «بیتکوین سیستمی را ارائه میدهد که فسادناپذیر است. سیستمی که اساساً بدون مجوز و مقاوم در برابر سانسور است.»
در نهایت، پول یک سیستم قراردادی در میان انسانهاست. با توجه به شرایط کشور لبنان، رمزارزها برای برخی یک راه نجات بودهاند و برای برخی دیگر نیز یک مد گذرا.