پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا اختلالات اخیر اینترنت به خاطر توسعه‌نیافتن زیرساخت در دولت‌های گذشته است؟
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری روز گذشته بالاخره بعد از اینکه مدیران وزارت ارتباطات پیوسته هرگونه اختلال و کاهش کیفیت اینترنت را رد و اعلام می‌کردند وضعیت شبکه در حالت عادی است، به صورت شفاف مشکل در شبکه اینترنت کشور را قبول کرد. رئیسی با صراحت اعلام کرد که مشکلات امروز شبکه اینترنت به دلیل توسعه پیدا نکردن زیرساخت‌های ارتباطی در دولت‌های گذشته بوده است.
چند ساعت بعد از انتشار صحبت‌های رئیسی برخی از مدیران سابق دولت گذشته به آن واکنش نشان دادند. در اولین واکنش امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات دولت دوازدهم در رشته‌توییتی این سوال را مطرح کرد که «چگونه شکایت مردم از کیفیت اینترنت به کم‌کاری گذشته ارتباط داده می‌شود؟»
ناظمی در این توییت خود سعی کرد شرایط حال حاضر اینترنت کشور را به شرایط شبکه اینترنت در دوران کرونا ارتباط دهد. او در این مورد نوشت: «امروز که بار بزرگ آموزش آنلاین دیگر بر دوش شبکه اینترنت نیست و در چند ماهه اخیر هم پیک پهنای باند مصرفی اپراتورها و بار شبکه کاهشی بوده است، چگونه شکایت مردم از کیفیت اینترنت را به کم‌کاری گذشته حواله می‌کنید؟»
به باور ناظمی، زیرساخت‌های شبکه اینترنت در کشور آن‌گونه توسعه داده شده بود که در شرایط دشوار کرونا، بار همه امور زندگی مردم، از سلامت تا آموزش و از کسب‌وکار تا سرگرمی و بازی را بر دوش کشید. او در ادامه یادآور شده: «هرچند آرزوی ما هم برای ایران بیش از آن بود، اما آن وضعیت هم بار خاطر و چالشی بزرگ نبود.»
این اظهار نظر ناظمی هم با واکنش‌های مثبت و منفی برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه شد. در حالی که برخی با این گفته‌های ناظمی موافق بودند، برخی دیگر اعلام کردند که اگرچه میزان قطعی و اختلال اینترنت در دولت گذشته بسیار کمتر از دولت فعلی بوده، با این حال برخی سیاست‌گذاری‌های اشتباه از جمله جلوگیری از تغییر تعرفه‌های ارتباطی و عدم برخورد قاطعانه با انحصار شرکت مخابرات باعث شده تا مشکلات توسعه زیرساخت ارتباطی در کشور با مشکل همراه شود.
با تمام اینها اما گزارش کلی ارائه‌شده شرکت ارتباطات زیرساخت چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی هم نشان داد که در یک سال گذشته افزایش پهنای باند داخلی و خارجی و همچنین ترانزیت بین‌الملل به کندی پیش می‌رود.
واکنش به سخنان ابراهیم رئیسی از سمت مقامات دولت گذشته به اینجا ختم نشد. در قدم بعدی علیرضا معزی، مدیر ارتباطات دفتر رئیس جمهوری دولت دوازدهم هم در یک رشته‌توییت از اینکه بالاخره دولت سیزدهم وجود اختلال در شبکه اینترنت را پذیرفته، ابراز خشنودی کرد.
معزی در این مورد نوشت: «همواره گام اول در حل هر مشکلی، پذیرش آن مشکل است. اینکه پس از مدت‌ها نفی وجود هرگونه اشکالی در کیفیت اینترنت، امروز رئیس دولت سیزدهم به آن اقرار و البته دلیل را به کاستی‌های دولت قبل حواله داده است، به طور کلی، یک گام مثبت رو به جلو ارزیابی می‌شود.»
معزی یادآور شده که در این زمینه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت گذشته توضیحات لازم را در مصاحبه‌ای داده است؛ اما آنچه در این میان اهمیت دارد، توجه به خواست عموم مردم و رفع اختلالات اینترنت است.
در ادامه این واکنش‌ها محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم هم تنها با انتشار یک نظرسنجی از طریق استوری اینستاگرام خود سعی کرد نشان دهد که آیا اختلالات اخیر اینترنت به دلیل توسعه‌نیافتن زیرساخت در دولت‌های گذشته بوده است یا خیر.
او در متن این نظرسنجی خود نوشته بود: «مدتی است که اینترنت و به‌ویژه برخی شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار در ایران، با اختلالاتی جدی مواجه است. در پاسخ به اعتراضات مردم و سوال خبرنگاران، رئیس‌جمهور محترم، جناب آقای رئیسی، در بیاناتی علت اختلالات را کم‌کاری قبلی‌ها عنوان کردند. آیا شما با دیدگاه ایشان موافقید؟»
او در نهایت در پستی که در تلگرام خود امروز صبح (هشتم شهریور) منتشر کرده، گفته است که در مدت هشت ساعت اخیر، نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر در نظرسنجی او شرکت کرده‌اند و ۸۸درصد مخالفت خود را با دیدگاه رئیس‌جمهوری اعلام کرده‌اند.
او در این پست تلگرامی خود با ابراز خوشحالی از انتقاد رئیس‌جمهوری به توسعه‌نیافتن زیرساخت‌ها نوشته است: «جای بسی خوشحالی است که دولت سیزدهم اقدامات دولت قبل را ناکافی می‌دانند؛ خداوند در اجرای آنچه به زبان آورده‌اند ایشان را یاری کند.»
سجاد بنابی، معاون سابق وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم که برای مدتی هم مدیریت در شرکت ارتباطات زیرساخت این دولت را برعهده داشته نیز در توییتر خود نسبت به اینکه دلیل افت کیفیت اینترنت به دلیل عدم توسعه زیرساخت‌ها در دولت‌های گذشته بوده ابراز تعجب کرده است.
او نیز در توئیتی با اشاره به اینکه اختلال و کاهش سرعت اینترنت تنها روی برخی پلتفرم‌ها دیده می‌شود، نوشته است: «شما که دومیلیون فالور داشتید، اگه کیفیت بهتون اجازه داد، یک «لایو» با اون‌ها برگزار کنید تا به صورت عینی و دقیق به شما توضیح دهند علت افت کیفیت اینترنت چیست! امسال گفتید اشکالات کیفیت اینترنت از قبلی‌هاست، ما هم سکوت می‌کنیم. سال آینده چه جوابی برای مردم دارید؟»
در واکنش به این توییت بنابی هم بسیاری از کاربران این سوال را مطرح کرده‌اند که اگر زیرساخت‌ها توسط دولت گذشته توسعه پیدا نکرده است، چرا اختلال و افت کیفیت اینترنت تنها روی پلتفرم‌های خارجی و پرمخاطبی مانند اینستاگرام دیده می‌شود؟
اختلال اینترنت و ضربه به کسب‌وکارها
در همین زمینه شرکت پادرو، پلتفرم هوشمند پرداخت و ارسال سفارش‌های اینترنتی در رشته‌توییتی نسبت به اختلالات اینترنت و تاثیر آن بر فروش کسب‌وکارها در اینستاگرام انتقاد کرده است.
پادرو در توییت خود اعلام کرده که به‌دلیل اختلالات اینترنت در مردادماه ۱۴۰۱ فروشگاه‌های فعال اینستاگرامی تا ۳۵درصد از بازدید و بین ۱۰ تا ۵۰درصد فروش خود از طریق اینستاگرام را از دست داده‌اند.
پادرو یادآور شده که این اطلاعات با مقایسه آمار و ارقام ارائه‌شده از سوی فروشگاه‌ساز اینستاگرامی پادروشاپ در دو ماه تیر و مرداد ۱۴۰۱ به‌دست آمده است.
در این زمینه پادرو نوشته است: «علی‌رغم رشد ۲۵درصدی تعداد فروشندگان فعال در پلتفرم پادروشاپ، در مرداد مجموع فروش انجام‌شده توسط فروشندگان درپادرو فقط ۱۰ درصد رشد کرده است. این در حالی است که با بررسی تک به تک ۱۰ فروشگاه برتر در تیرماه و مقایسه بازدید همان فروشگاه‌ها در مردادماه، بازدید آنها تا ۳۵درصد کاهش یافته است. این کاهش علی‌رغم افزایش فعالیت‌های بازاریابی این فروشگاه‌ها از ابتدای مرداد هم‌زمان با شروع اختلالات اینترنت بوده است.»
آن‌طور که پادرو اعلام کرده در تیرماه حدود ۳۰ هزار فروشگاه اینستاگرامی از خدمات پادروشاپ استفاده می‌کردند که این رقم در مردادماه به بیش از ۳۶هزار فروشگاه افزایش یافته است. در حال حاضر ۴۰۰ هزار فروشگاه فعال ایرانی در اینستاگرام مشغول به فعالیت هستند و معیشت‌شان از طریق این پلتفرم تأمین می‌شود.
این اولین بار نیست که یک شرکت از اختلال روی اینستاگرام و تأثیر منفی آن روی کسب‌وکارها انتقاد می‌کند. ابتدای هفته جاری هم رضا الفت‌‌نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسبوکارهای مجازی در گفت‌وگو با «انتخاب» اعلام کرده بود که به صورت مشهود در اینستاگرام، اختلالاتی به وجود آمده ولی مسئولان مربوطه آن را قبول نمی‌کنند.
الفت‌‌نسب در این مورد گفت:«چه در زمان طرح صیانت و چه در مقطع کنونی که با اختلالاتی مواجه هستیم که نه رئیس‌جمهور و نه وزیر به موضع و تصمیم خود اشاره نمی‌کنند، افرادی که در این میان متضرر می‌شوند، کسبوکارهای خرد هستند که شاید تنها راه معاش‌شان همین اینستاگرامی باشد که در آن ترافیک زیادی را ایجاد کرده‌اند.»
در همین زمینه گزارش ابر آروان از وضعیت اینترنت در کشور نشان می‌هد که در سال گذشته شبکه ارتباطات اینترنت ایران همراه با پنج ساعت قطعی کامل و شش ماه اختلال بوده است.
طبق گزارشی که ابرآروان بر اساس داده‌های سامانه رادار خود منتشر کرده، در سال ۱۴۰۰، ۸۹درصد اختلال اینترنت دیتاسنترها مربوط به وب‌سایت‌های بین‌المللی و ۶۷درصد اختلالات مربوط به ارتباطات اینترنتی اینستاگرام بوده است.
اختلال در اینترنت و کندی کیفیت و سرعت، بخش جدایی‌ناپذیر شبکه اینترنت از زمان ورودش به ایران تاکنون بوده؛ اما در چند ماه اخیر این اختلالات افزایش قابل توجهی داشته و در مواردی که وزارت ارتباطات دولت سیزدهم آن را قبول کرده، دلیل اصلی کندی اینترنت به عواملی چون فرسودگی کابل‌های برق، آتش‌سوزی در مراکز مخابراتی و… ارتباط داده شده است.
اما به گفته کارشناسان، برخی دیگر از این اختلالات اخیر به تغییر در سیستم فیلترینگ کشور و دستکاری روی DNSها و سرویس‌های رمزنگاری‌‌شده (TLS) ارتباط داده شده است.
اوایل مردادماه که بسیاری از کاربران از کاهش کیفیت اینترنت و از کار افتادن VPNها شکایت می‌کردند، وزیر ارتباطات هرگونه کاهش سرعت و کیفیت اینترنت را رد کرد.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در حاشیه همایش کنفرانس ظرفیت شبکه ملی اطلاعات در پاسخ به «راه‌‌پرداخت» در مورد اختلالات روی شبکه اینترنت اعلام کرد: «قطعی موردی امری طبیعی است و ممکن است رخ دهد، ولی اختلال دائمی که عده‌ای به دنبال القای آن هستند، نداریم.»
