پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هر روز بر تعداد فعالان بازار در صنایع مختلف که نسبت به خدمات و مزایای بانکداری باز مطلع می‌شوند، اضافه می‌شود. آنها تقریباً می‌دانند که بانکداری باز برای بانک‌ها و مؤسسات مالی مزایای گسترده و متنوعی دارد و به آنها اجازه می‌دهد طیف وسیعی از محصولات مختلف خود را در حوزه بانکداری دیجیتال توسعه دهند. بر اساس همین رویکرد در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در جنبه‌های مختلف بانکداری باز توسط بازیگران مختلف و بانک‌ها افزایش چشم‌گیری داشته است.
به گزارش روابط عمومی فرابوم، در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها بر حوزه‌های کلیدی زیادی از جمله بانکداری دیجیتال تمرکز ویژه‌ای داشته‌اند که مهم‌ترین آنها نحوه دیجیتالی‌کردن تجربه مشتری است. با این مقدمه فرابوم به‌عنوان بزرگ‌ترین اکوسیستم بانکداری باز کشور در این مقاله به بررسی مهم‌ترین موارد بانکداری باز خواهد پرداخت که توسط این شرکت هم‌اکنون در حال ارائه است یا در آینده‌ای بسیار نزدیک به‌عنوان مهم‌ترین و بهترین کارکردهای بانکداری باز در کشور شناخته شده و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
بانکداری باز چیست؟
بانکداری باز به بانک‌ها و سایر مؤسسات دارای مقررات مالی اجازه می‌دهد تا به‌راحتی به داده‌های مالی مشتریان دسترسی داشته باشند. برای دستیابی به این اتفاق و تبادل داده‌ها APIها یا رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی وارد عمل می‌شوند تا کار را تسهیل کنند. APIها مجموعه‌ای از برنامه‌های کامپیوتری هستند که ارتباط بانک‌ها و خدمات مالی مختلف را با یکدیگر آسان‌تر می‌کنند. در این مسیر هدف اصلی بهبود کارکردهای فعلی و توسعه ویژگی‌های جدید است که می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و درآمد ایجاد کند؛ چراکه همه این APIها می‌توانند ارتباط نزدیکی با محصولات مالی مختلف داشته باشند.
کمک به تجربه مشتری
بانکداری باز اساساً به مشتریان امکان دسترسی به طیف وسیعی از خدمات مالی را می‌دهد که توسط تعداد بیشتری از بازیگران در بازار ارائه شده است. در واقع بانکداری باز به ظهور فین‌تک‌های متعددی منجر شده که در بازار مستقرند؛ این اتفاق قطعاً به نفع مشتریان است؛ چراکه به آنها این امکان را می‌دهد که تمام حساب‌ها و محصولات خود را در یک رابط قرار دهند، یک نمای کلی از امور مالی خود داشته باشند و در نهایت به ارائه‌دهندگان نیز اجازه می‌دهد تا محصولات مناسب را به‌صورت شخصی‌سازی‌شده به ایشان معرفی کنند.
بانکداری باز فراتر از PSD2
PSD2 یک مقررات اروپایی است که در ژانویه 2018 اجرایی شد. هدف از آن افزایش امنیت در پرداخت‌های الکترونیکی و رقابت در سراسر اروپا بود. PSD2، استفاده از APIها را تبلیغ کرد؛ تا جایی که امروزه، این APIها توسط بازیگران مالی معتبر و همچنین فین‌تک‌های جدید و شرکت‌های فناوری استفاده می‌شوند. در حالی که PSD2 می‌تواند به‌عنوان نقطه شروع نظارت در نظر گرفته شود، بانکداری باز فراتر می‌رود؛ چراکه PSD2 تنها روی حساب‌های پرداخت در یک چارچوب قانونی تعریف‌شده تمرکز دارد، اما بانکداری باز شامل حساب‌های سرمایه‌گذاری، حساب‌های تجاری و APIهایی است که در PSD2 وجود ندارند. این بدان معنی است که در اصل بانکداری باز گسترده‌تر و فراتر عمل می‌کند. چیزی که بانکداری باز را تعریف می‌کند، استراتژی دیجیتال، دسترسی به داده‌ها و عملکردهایی است که یک بانک یا مؤسسه مالی ارائه می‌دهد.
به بحث اصلی برگردیم، در اینجا فرابوم به بررسی پنج نمونه از محبوب‌ترین موارد استفاده از بانکداری باز در دنیا پرداخته است، به خواندن این مقاله ادامه دهید:
- تجمیع حساب
تجمیع حساب احتمالاً محبوب‌ترین کارکرد بانکداری باز است که در حال حاضر در جهان توسط تعدادی از شرکت‌های خدمات مالی ارائه شده است. تجمیع حساب در واقع شامل استفاده از یک API با هدف اجازه به مشتریان برای دریافت نمای کلی از حساب‌های مختلف‌شان است. به این معنی که مشتریان می‌توانند چندین حساب از ارائه‌دهندگان مختلف را به‌صورت یکجا مشاهده کنند. این مورد تنها شامل حساب‌های پرداختی ساده نیست که چارچوب PSD2 به آنها دسترسی می‌دهد. به واسطه این خدمت مشتریان می‌توانند کارت‌های اعتباری، حساب‌های سرمایه‌گذاری و حساب‌های وام را در یک مکان مشاهده کنند.
- مدیریت مالی شخصی
طرفداران ابزارهای مدیریت مالی شخصی (PFM) در سال‌های اخیر افزایش زیادی داشته‌اند. این ابزارها با هدف ارائه یک دید کلی از وضعیت مالی مشتریان در اختیار آنها قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، می‌تواند شامل قرار دادن پرداخت‌ها در دسته‌های مختلف یا نشان‌دادن مقدار پولی باشد که جهت خرج‌کردن در این ماه برای مشتری باقی مانده است. نرم‌افزار اختصاصی به PFMها اجازه می‌دهد تا اطلاعات را از حساب‌های مختلف به یک رابط وارد کنند. علاوه بر این، متمرکز بودن داده‌ها می‌تواند به بانک‌ها و ارائه‌دهندگان مالی کمک کند تا ایده روشنی نسبت به آنچه مشتریان از آن سود می‌برند، داشته و به مشتری نیز تصویر واضحی از عملکرد پولی‌شان ارائه و بینش مالی ایجاد کند.
- اعتبارسنجی
بانکداری باز می‌تواند بر سرعت فرایندهای مربوط به درخواست‌های اعتباری از طریق ارائه مجوز به ارائه‌دهندگان وام برای به دست آوردن یک نمای کلی تقریباً آنی از تاریخچه اعتباری مشتری بیفزاید. قبل از آن، ارزیابی متقاضیان اعتبار بسیار پیچیده و زمان‌بر و اغلب شامل جمع‌آوری اسناد از بانک‌ها و مؤسسات مختلف بود. این فرایند نه‌تنها سرعت ارائه خدمات اعتباری را کاهش می‌داد، بلکه به تجربه منفی مشتری نیز منجر می‌شد. همچنین این خدمت از بانکداری باز به پذیرندگان این امکان را می‌دهد تا برای تخصیص یا عدم تخصیص تصمیمات سریع‌تری بگیرند. این امکان باعث تولد و ظهور خدمات و تمایلات جدیدی مانند BNPL «الان بخرید، بعداً پرداخت کنید» در صنعت مالی شده است.
- مدیریت اشتراک
در حالی که خدمات تجمیع حساب و PFM از قبل شناخته‌شده هستند، مدیریت اشتراک نسبتاً جدید است. مدیریت اشتراک اساساً تمام پرداخت‌های مکرر مشتری را شناسایی کرده و آنها را در یک رابط نشان می‌دهد. این مدیریت می‌تواند هر چیزی باشد، از یک سرویس پخش آنلاین گرفته تا قبض آب و برق یا وام مسکن ماهانه. از اینجا مشتری می‌تواند پرداخت‌های مکرر را با لغو اشتراک‌های ناخواسته یا مطلع‌شدن از پرداخت‌های آتی مدیریت کند. به دست آوردن بینش در مورد تراکنش‌های مختلف می‌تواند امکان استفاده مؤثر از بانکداری باز را برای مدیریت اشتراک فراهم کند. به‌خصوص اگر یک رابط واحد بتواند پرداخت‌های مکرر را از حساب‌های متنوع در بانک‌های مختلف جمع‌آوری کند. اما در مورد مزایای بانک یا مؤسسه مالی در استفاده از این سرویس، می‌توان به هزینه‌های کمتر پشتیبانی مشتری در پرداخت‌های مکرر، نرخ‌های ریزش بهتر برای مشتریان فعلی و امکان فروش متقابل محصولات مالی اشاره کرد.
- افتتاح حساب‌های جدید
با کمک خدمات بانکداری باز افتتاح حساب جدید در بانک بسیار ساده‌تر و سریع‌تر است که به فرایند «مشتری خود را بشناسید» (KYC) مرتبط است. اغلب بانک‌ها می‌خواهند قبل از مجوز افتتاح حساب جدید، به‌دلیل مسائل امنیتی و محدود کردن ریسک امکان تقلب، تا حد امکان اطلاعات بیشتری در مورد یک مشتری دریافت و به بهبود پروفایل مشتری جدید کمک کنند.
بانکداری باز امکانی را فراهم می‌کند تا اطلاعاتی مانند نشانی، شغل، جزئیات درآمد، اطلاعات پرسنلی و همچنین سابقه اعتباری؛ همه با هم مطابقت داشته باشند و از آنجایی که این کار را می‌توان در عرض چند دقیقه انجام داد، تجربه افتتاح یک حساب جدید برای مشتریان بسیار روان‌تر است و ناگهان می‌تواند به یک ضرورت رقابتی نیز تبدیل شود. در واقع افتتاح حساب جدید به‌صورت دیجیتالی اولین تعامل مشتری با بانک به‌صورت آنلاین خواهد بود، بنابراین انتظارات در مورد سرعت و تجربه کاربر برای مشتریان بالا خواهد رفت.
در حال حاضر اگرچه هیچ‌کس به‌طور قطع نمی‌داند که بانکداری باز چگونه در آینده تکامل پیدا خواهد کرد و تلاش برای پیش‌بینی اینکه دقیقاً چه اتفاقی خواهد افتاد، تقریباً غیرممکن است؛ اما آنچه مسلم است اینکه بانکداری باز با سرعت فزاینده‌ای در سراسر جهان در حال گسترش است و ایران نیز با فاصله کمی، از این اتفاق جا نمانده است. آنچه مسلم است اینکه بانک‌ها، شرکت‌های نهاد ثالث (TPPها) و فین‌تک‌های ارائه‌دهنده خدمات بانکداری باز به‌عنوان بازیگران اصلی در این بازار در تکاپوی ارائه خدمات بهتر به مشتریان قرار خواهند گرفت و این اتفاق در نهایت به بهبود تجربه مشتری در دریافت خدمات مالی و بانکی منجر خواهد شد.