پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
تلاش بانکها برای نابودی رمزارزها به بنبست خورده است / پذیرش رمزارزها؛ البته بهتدریج
فناوریهای پرداخت دیجیتال سیستم مالی را وادار به تکامل و پیشرفت میکند. بانکها احساس میکنند قدرتشان کاهش یافته و میخواهند دوباره کنترل اوضاع را در دست بگیرند.
در سال 2014، زمانی که رگولاتورها در نیویورک در جستوجوی راهی برای کنترل بیتکوین بودند، مدیران عامل بانکهای بزرگ والاستریت نگران بودند که رگولهشدن رمزارزها ممکن است به آنها مشروعیت بخشد و صنعت مالی را تهدید کند. در همان سال، در مجمع جهانی اقتصاد در شهر داووس سوئیس، جیمی دیمون، مدیر اجرایی جیپی مورگان چیس، بزرگترین بانک ایالات متحده، بیتکوین را یک ذخیره ارزش «بسیار بد» عنوان کرد که میتواند برای اهداف غیرقانونی نیز مورد استفاده قرار گیرد. در جلسهای که در مورد نقضهای تحریمهای ایران برگزار شد، اچ. رادگین کوهن، وکیل برجسته صنعت مالی، به رگولاتورهای ایالتی هشدار داد که دولت فدرال در مورد بیتکوین و موارد استفاده آن «بسیار نگران» است.
در نهایت اما آن تلاشها ناکام ماند. در سال 2015 اداره خدمات مالی نیویورک صدور مجوز برای کسبوکارهای مبتنی بر بیتکوین را آغاز کرد. در حالی که هفت سال پیش بیتکوین تنها حدود سه میلیون کاربر داشت، امروزه بیتکوین بیش از 75 میلیون کاربر دارد و تعداد ارزهای دیجیتال سر به فلک کشیده است. بر اساس گزارش ماه جولای Crypto.com، در سراسر جهان 220 میلیون نفر از ارزهای دیجیتال استفاده میکنند.
توماس اولسن، یکی از شرکای بیناند کمپانی که به شرکتهای مالی در مورد رمزارزها و دیگر داراییهای دیجیتال مشاوره میدهد، اظهار داشت: «اغلب افراد بر این باورند که در آینده (شاید 10 یا 20 سال بعد یا حتی زودتر) ممکن است تمام داراییها دیجیتالی شوند.»
هماکنون صنعت بانکداری بهدنبال گرفتن سهم خود از این بازار است. بانکها قصد دارند در این دنیای جدید رقابت کنند و از آن سود ببرند. رویکرد آنها دو جنبه دارد؛ آزمایش خدمات ارزهای دیجیتال و لابیگری با رگولاتورها برای تصویب قوانینی که به نفع بانکها باشد. برخی از آنها به مشتریان ثروتمند خود خدمات سرمایهگذاری در رمزارزها را ارائه میدهند. دیگر بانکها نیز در حال ارزیابی معاملات بیتکوین هستند. در سال 2019 جیپی مورگان حتی ارز دیجیتال خود را نیز راهاندازی کرد.
نمایندگان صنعت بانکداری به جای هشدار دادن به رگولاتورها در مورد رمزارزها، شکایت دارند که آنها به اندازه کافی سریع عمل نکردهاند و این انفعال باعث شده که بانکها فرصت ارزشمندی را برای رقابت از دست بدهند.
اما شک و بدبینیشان باعث شد که آنها زمان را از دست بدهند. یک جهان مالی جایگزین حول صنعت بانکداری سنتی در حال شکلگیری است. استارتاپهای ارزهای دیجیتال ارائه کارتهای اعتباری و وامها را آغاز کردهاند. افراد و کسبوکارها در سراسر جهان با سرعت زیادی در حال پذیرش ارزهای دیجیتال هستند. حتی دولتها نیز از این موضوع استقبال کردهاند. اخیراً السالوادور اعلام کرد که بیتکوین را بهعنوان یک ارز قانونی به رسمیت میشناسد. فدرالرزرو بهدنبال بانکهای مرکزی در سراسر جهان، در حال ارزیابی راهاندازی ارز دیجیتال خود است.
سیستم بانکداری سنتی چندین قرن است که بر صنعت مالی تسلط دارد. مدتهاست بانکها به دولتها کمک کردهاند تا با دریافت سپردهها و سپس وامدهی بخشی از این پول به دیگر مشتریان، جریان پول را در اقتصادهای محلی آنها کنترل کنند. با رشد بازارهای ثانویه برای وامها، بانکها حتی میتوانند با فروش وامها به سرمایهگذاران و پاکسازی ترازنامههای خود، در مقایسه با سپردههایی که دریافت میکنند، وامهای بیشتری ارائه دهند و در هر قدم از این مسیر سودآوری کنند.
در سال 1999، زمانی که کنگره محدودیتها را کاهش داد تا امکان ورود و رقابت بانکهای تجاری در والاستریت را تسهیل کند، قدرت آنها دوباره افزایش یافت. آنها دیگر میتوانستند تقریباً در هر چیزی از جمله نفت، گندم یا اوراق قرضه دولتی بازاری ایجاد کرده و در کنار آن به خریدوفروش انواع کالاها کمک کنند و همچنین امکان انجام و دریافت پرداختها، خرید خانه و راهاندازی کسبوکار را برای مردم آمریکا تسهیل کنند.
ارزهای دیجیتال به افراد امکان میدهند بانکها را در مواردی چون نقلوانتقال پول، فروش و کسبوکارها با ایجاد ارتباط فوری و بدون نیاز به واسطه دور بزنند. این موضوع نقش مهم بانکها را به خطر انداخته است. در ظاهر، مدیران عامل برتر بانکهای بزرگ ایالات متحده اشتیاق کمی به ارزهای دیجیتال از خود نشان دادهاند. دیمون همچنان به بدبینی و تردید خود نسبت به ارزهای دیجیتال تأکید میکرد و در سال 2017 بیتکوین را «کلاهبرداری» توصیف کرد. اخیراً نیز او بیتکوین را «بیارزش» خواند. سه سال پیش، برایان مونیهان، مدیرعامل بنک آو آمریکا مدیران ثروت این شرکت بزرگ را از بهکارگیری پولهای مشتریان در سرمایهگذاریهای مرتبط با رمزارزها منع کرد.
اما برخی بانکداران نسبت به ارزهای دیجیتال کنجکاو شده بودند. به گفته یکی از افراد مطلع که نمیخواست نامش فاش شود، توماس مونتاگ، مدیر ارشد عملیات بنک آو آمریکا، پس از سالها به سخرهگرفتن بیتکوین، از یکی از دوستان خود خواسته است تا به او مطالبی در مورد رمزارزها آموزش دهد و ساعتها برای سخنرانیها، خواندن کتابها و ملاقات با مدیران کسبوکارهای ارزهای دیجیتال وقت میگذراند.
سال گذشته، مهندسان بنک آو آمریکا بیشترین تعداد درخواست ثبت اختراع را در تاریخ این بانک ثبت کردند که صدها مورد مرتبط با فناوریهای پرداخت دیجیتال را شامل میشد. البته مشخص نیست که این بانک چگونه قصد استفاده از فناوری خود را دارد. احتمالاً این فناوری در راستای حفظ مشتریان در سیستم این بانک و جلوگیری از ورود آنها به استارتاپهای ارز دیجیتالی که امکان نقلوانتقال رایگان پول را فراهم میکنند، هدایت خواهد شد.
مارک پیپیتون، سخنگوی بنک آو آمریکا اظهار داشت: «این بانک پتانسیل بلاکچین را درک میکند و در حال حاضر ما با بیش از 160 اختراع ثبتشده، یکی از بزرگترین صاحبان حق اختراع در این فضا هستیم؛ اما هنوز راهی پیدا نکردهایم که در مقیاس گسترده بتواند زندگی مشتریان را بهبود بخشد.»
دیگر بانکهای بزرگ نیز تمایل دارند ارتباط بیشتری با ارزهای دیجیتال برقرار کنند. بانک نیویورک ملون و نورترن تراست بهدنبال ارائه خدماتی برای نگهداری بیتکوین هستند. در پنجم اکتبر، یو اس بانک اعلام کرد که به مدیران مالی خدمات نگهداری از رمزارزها ارائه میدهد.
گلدمن ساکس هم بهتازگی قیمت داراییهای دیجیتال را همچون قیمت سهام و اوراق بهادار به پلتفرم Marquee خود اضافه کرده است. این پلتفرم به مشتریان بزرگی چون صندوقهای پوشش ریسک خدمات ارائه میدهد. در آینده اگر این بانک به حوزه معامله ارزهای دیجیتال وارد شود، این پلتفرم بسیار کارآمد خواهد بود.
در سال 2019، اونیکس، شاخه بلاکچین شرکت جیپی مورگان از JPM Coin رونمایی کرد. JPM Coin، یک ارز دیجیتال تحت پشتوانه دلار است که روی پلتفرم Quorum فعالیت میکند. Quorum، یک فناوری داخلی است که ساختار بلاکچین را تقلید میکند؛ اما بر خلاف بلاکچین بیتکوین که غیرمتمرکز است، جیپی مورگان پلتفرم Quorum را کنترل میکند. این بانک اخیراً Quorum را به یک استارتاپ نرمافزاری تبدیل کرده است.
همچنین جیپی مورگان یک سیستم تمامدیجیتالی را راهاندازی کرد که تقلیدی از بازار سنتی «overnight repo» است. در این بازار، بانکها اوراق بهادار کوتاهمدت دولت ایالات متحده را در ازای پول نقد معامله میکنند. پیشتر تکمیل این تراکنشها بیش از یک روز زمان میبرد، به همین دلیل اصطلاح «overnight» یا «یکشبه» در نام این بازار جای گرفته است؛ اما پلتفرم جیپیمورگان تنها در ۱۵ دقیقه این تراکنشها را انجام میدهد و ریسک معاملات را کاهش داده است. هماکنون این پلتفرم تنها سه کاربر دارد که دو تای آنها از کسبوکارهای خود جیپیمورگان هستند. در سال جاری گلدمن به اولین کاربر خارجی این پلتفرم تبدیل شد. اگر بانکهای بیشتری به این پلتفرم ملحق شوند، شاید جیپیمورگان بتواند کنترل یکی از مهمترین بازارهای تأمین مالی کوتاهمدت جهان را در اختیار بگیرد.
ایگور پجیک، متخصص رمزارزها، میگوید جیپیمورگان یکی از معدود بانکهای بزرگی بود که با آزمایشهایی که در حوزه بلاکچین (فناوری زیربنای تراکنشهای ارز دیجیتال) انجام داد، به یک پیشتاز دیجیتالی تبدیل شده که میتواند در آینده از سیستمهایی که هماکنون در حال آزمایش آن است، سودآوری کند؛ چراکه «آنها در حال راهاندازی زیرساختی هستند که در نهایت خودشان آن را کنترل میکنند».
اما به گفته یک فرد آگاه که اجازه گفتوگوی عمومی نداشت، مدت کوتاهی پس از ارائه JPM Coin، رگولاتورها به این موضوع حساس شدند. از آنجا که این نوع سکه توسط دلار پشتیبانی میشود، آنها نگران بودند که شکلگرفتن این سکهها حول سیستم مالی ممکن است خطرساز شود و یک هجوم بانکی دیگر بهدنبال داشته باشد؛ بنابراین جیپی مورگان مجبور شد موارد کاربرد JPM Coin را محدودتر کند.
در حال حاضر JPM Coin نمیتواند برای انتقال ارزش به خارج از سیستمهای داخلی جیپیمورگان به کار رود. مشتریان جیپی مورگان میتوانند برای انتقال دلار و دیگر داراییها بهصورت تقریباً فوری از JPM Coin استفاده کنند، اما استفاده از آن در سیستم جهانی گستردهتر امکانپذیر نیست.
همچنین رگولاتورها، بانکهای کوچکتری را که در تلاش برای راهاندازی کسبوکارهای ارز دیجیتال هستند، زیر نظر دارند. در سال ۲۰۱۸، بانک کوانتیک در نیویورک تنها با یک میلیارد دلار دارایی از دفتر ناظر ارز، بالاترین رگولاتور بانکی ایالات متحده، درخواست کرد تا برنامههای این بانک برای راهاندازی یک پروژه جدید را بررسی کند. در این پروژه در ازای هر خریدی که مشتریان به واسطه دبیتکارت انجام دهند، بهصورت بیتکوین پاداش اعطا میشود.
استیون اشنال، مدیرعامل کوانتیک، قصد داشت پاداشی به مشتریان ارائه دهد که با افزایش قیمت بیتکوین، باارزشتر شود. اشنال میگوید رگولاتورها به حدی این مسئله را موشکافی کردند که من و دیگر مدیران ارشد را متعجب کرد. وکلای O.C.C (دفتر ناظر ارز) فهرست بلندبالایی از مشکلات را مطرح کردند. اگر مشتریان کوانتیک بیتکوینهای خود را از دست بدهند، چه میشود؟ اگر حساب بانکی تحت مالکیت یک صندوق سرمایه باشد و مالک آن یک فرد نباشد، چطور میشود؟ اگر فرد از دنیا برود، چطور باید این داراییها را تقسیم کرد؟ این رایزنیها دو سال به طول انجامید و در آخر هم خبری از چراغ سبز نشد.
اشنال میگوید: «آنها فرایندی را به ما تحمیل کردند تا مطمئن شوند تمام ریسکهای موجود را بهطور دقیق شناسایی کردهاند.» کوانتیک در نهایت تصمیم گرفت این پروژه را پیگیری کند. این بانک تصمیم گرفت برای رسیدگی به تمام مسائل مرتبط با بیتکوین به یک شرکت خارجی تکیه کند تا ارتباط مستقیمی با رمزارزها نداشته باشد.
رگولاتورها که از شهرت گسترده و پذیرش روزافزون رمزارزها شگفتزده شدهاند، در تلاشاند قوانین جدیدی در رابطه با موارد کاربرد آنها طراحی کنند. به همین دلیل بانکها فرصت را مناسب دیدند که با لابیگری با رگولاتورها سعی بر تصویب قوانینی داشته باشند که به نفع آنها باشد.
لابیگران بانکها شدیداً به رگولاتورها فشار میآوردند تا قوانین یکپارچهای در مورد وامدهندگان متمرکز بر رمزارز و دیگر شرکتهایی که ارائهدهنده خدمات انتقال پول و دیگر خدمات مشابه بانکداری هستند، طراحی کنند. به گفته لابیگران اگر این کسبوکارهای جدید همچون بانکها با قوانین سفت و سختی تحت کنترل نباشند، از برتری ناعادلانهای در رقابت با بانکها بهره خواهند برد.
همچنین بانکهای آمریکایی در برابر تحقیقات فدرالرزرو در مورد صدور ارز دیجیتالی خود موضع میگیرند. انجمن بانکداران آمریکا که نماینده بانکهای بزرگ آمریکایی است، تابستان گذشته به اعضای کمیته خدمات مالی مجلس نمایندگان ایالات متحده در مورد پیامدهای منفی ایجاد یک ارز دیجیتال بانک مرکزی هشدار داد. این انجمن معتقد است که بهدلیل ماهیت «عمدتاً دیجیتال» دلار در جهان امروز، دیگر نیازی به یک ارز دیجیتال بانک مرکزی نیست.
رودگین کوهن، مدیر ارشد شرکت حقوق سالیوان و کرامول که سالها پیش در مورد بیتکوین به رگولاتورهای نیویورک هشدار داده بود، از جمله کسانی است که برای تصویب قوانین بیشتر تلاش میکند.
او ماه گذشته در مصاحبهای با تلویزیون بلومبرگ گفت: «ما به یک رویکرد رگولاتوری نسبت به رمزارزها نیاز داریم.» او افزود: «ایجاد قوانین جدید بسیار مشکل خواهد بود، اما این موضوع باید یک انگیزه تلقی شود، نه یک بهانه.»