پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
از زیر تا زِبر خودرو / آیتول، از ارائه سرویس پرداخت تا سرویس ماشین در گفتوگو با امیرحسین عبیری
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۴۵ / «آیتول» یا «سامانه هوشمند خودروی من» اپلیکیشنی است که شاید خیلی‌ها آن را از طریق پرداخت عوارض آزادراهی و استعلام و پرداخت بدهی خودرویشان بشناسند. آیتول یک اپلیکیشن خودرویی است که نقطه ورودش، بحث‌های پرداختی بوده و با همین سرویس در میان افراد شناخته میشود، اما دریافت استعلام و پرداخت تنها یکی از چندین سرویس متنوع و جالبی است که این سامانه ارائه می‌دهد. در حال حاضر تمامی خدمات آیتول شامل پرداخت عوارض، بیمه خودرو، خریدوفروش خودرو، خدمات در محل و سرویس کارپرداز میشود که با برخی از آنها آشنا هستید و برخی دیگر را نمی‌شناسید. در این گزارش می‌خواهیم شما را با سرویس‌های جدید آیتول که شاید کمتر درباره‌اش شنیده باشید، آشنا کنیم.
با فراهم‌کردن این سرویس‌ها و خدمات، آیتول قصد دارد هر چیزی را که به خودرو مربوط میشود، پوشش دهد و سرویس‌های مربوط به این حوزه را به دارندگان خودرو ارائه دهد. در واقع هدف آیتول یک چیز است؛ اینکه هر کسی که به خودرویش فکر می‌کند، به آیتول فکر کند. در ادامه این گزارش گفت‌وگوی ما با امیرحسین عبیری، مدیرعامل آیتول را بخوانید. او در این گفتوگو علاوه بر توضیحات کامل درباره تمامی خدمات آیتول، آمار و ارقام جالبی هم درباره تأثیرگذاری این سامانه ارائه داده است.
بنیان‌گذارانی که برآمده از دل فناپ بودند
پروژه‌های شکل‌گرفته تحت عنوان الکترونیکی‌کردن عوارض آزادراه‌های کشور با چهار آزادراه بزرگ شروع شد و قرار بر این بود که پرداخت عوارض سنتی و دستی به شیوه الکترونیکی تغییر کند. شرکتی به نام کیان افق هیربد توسط افرادی که همگی در حوزه شهرهای هوشمند، فناوری اطلاعات و پرداخت در شرکت‌های بزرگ کار کرده بودند، شکل گرفت. افرادی از جمله سعید هاشمی که قبلاً مدیر طرح‌های ویژه فناپ بود و شاهین شاه‌میر که در پروژه‌های شهر هوشمند فناپ حضور داشت. کیوان خانی که در شهر هوشمند فناپ حضور داشت. امیرحسین عبیری و محمد بیات که پیش از این یک شرکت گردشگری داشتند که اتفاقاً سرمایه‌گذارش فناپ بوده است.
به گفته عبیری این تیم قبل از ورودش به حوزه خودرو، شش ماه تا یک سال بازار را رصد می‌کرد و زمانی که بحث پرداخت الکترونیکی عوارض آزادراه‌ها مطرح شد، نقطه شروع خوبی برای این تیم بود تا با راه‌اندازی آیتول وارد بازار شوند. در واقع آیتول اولین محصول شرکت کیان افق هیربد است که در فروردین‌ماه 13۹۸ به‌عنوان اولین درگاه پرداخت عوارض آزادراهی راه‌اندازی شد. در ابتدای کار، استقبال خوبی از آیتول شد و به خاطر تعطیلات فروردین‌ماه کاربران زیادی به این سامانه رجوع کردند و پرداخت‌هایشان را انجام دادند و به گفته عبیری از معماری‌شان هم راضی بودند.
ارائه سرویس به‌صورت B2C و B2B
اما اینکه یک درگاه برای انجام یکسری پرداخت‌ها وجود داشته باشد، کفایت نمی‌کرد و مدیران آیتول می‌خواستند که با یک زنجیره توزیع، شیوه انجام پرداخت‌ها را برای افراد راحت‌تر کنند. به همین خاطر تصمیم بر این شد که علاوه بر ارائه سرویس به‌صورت B2C، پرداخت بدهی در آیتول به‌صورت B2B به دیگر اپلیکیشن‌ها نیز ارائه شود تا مشتریان آن اپلیکیشن‌ها هم این سرویس را دریافت کنند. در نتیجه شرکت کیان به‌عنوان یک ارائه‌دهنده API عمل کرد و امکان پرداخت عوارض آزادراهی در اپلیکیشن‌های دیگری مانند آسان‌پرداخت، تاپ، کیپاد و غیره فراهم شد.
اضافه‌شدن طرح ترافیک و طرح کاهش آلودگی هوا
به گفته عبیری در همان بهار سال 13۹۸، آنها شروع به مذاکره با شهرداری تهران کردند تا مردم بتوانند بدهی‌هایی را که در طرح ترافیک و طرح کاهش آلودگی هوا دارند، توسط آیتول پرداخت کنند؛ چراکه قبلاً تنها سامانه برای پرداخت این بدهی‌ها خود شهرداری تهران بود. عبیری در این‌باره توضیح داد: «ما معتقد بودیم که بدهی خودرو چیزی نیست که فرایند پرداختش برای مردم این‌قدر سخت باشد و در انحصار سازمانی قرار داشته باشد. مردم باید صرفاً با وارد کردن یک شماره پلاک بتوانند بدهی‌هایشان را دریافت و پرداخت کنند و کل این کار باید در کمتر از پنج دقیقه صورت بگیرد. به همین خاطر کل فرایندی که در وب‌سایت خودمان در نظر گرفته بودیم، همین بود؛ یک صفحه بسیار ساده که یک پلاک در آن وارد می‌شد و پس از دریافت استعلام، کل بدهی‌ها نمایش داده می‌شد و در نهایت پرداخت انجام می‌شد. یعنی با دو کلیک کاربر به صفحه پرداخت منتقل میشود. ابتدای تیرماه مذاکره ما با شهرداری به نتیجه رسید و توانستیم سرویس طرح ترافیک را هم به وب‌سایت آیتول و شبکه توزیع‌مان اضافه کنیم. این کار بار ترافیکی آیتول را خیلی بیشتر کرد.»
این اقدام آیتول به‌شدت مورد استقبال قرار گرفت؛ به‌طوری که به گفته عبیری؛ هنگام جست‌وجوی کلیدواژه‌های مبتنی بر پرداخت طرح ترافیک و آزادراه، آیتول در رتبه اول جست‌وجوها و حتی بالاتر از خود سایت «تهران من» قرار می‌گرفت. عبیری توضیح داد که حتی سایت تهران من هم با توجه به مدلی که از آیتول دیده بود، فرایندهای پرداختش را ساده‌تر کرد.
طبیعتاً چشم‌انداز مدیران آیتول به ارائه همین سرویس‌ها محدود نمی‌شد و می‌خواستند درگاه یکپارچه پرداخت خدمات خودرو باشند. درست است که کارشان را با حوزه پرداخت شروع کرده بودند، اما راه بزرگی را پیش روی خودشان می‌دیدند. در همان سال 1398 سرویس‌های دیگری مانند خلافی و عوارض سالیانه به سرویس‌های آیتول اضافه و همزمان تیم‌شان بزرگ‌تر شد و اواسط سال 13۹۸ بود که آیتول به‌عنوان یک شرکت فناوری اطلاعات موجودیت پیدا کرد.
بعد از یک سال و در فروردین 13۹۹ آیتول زنجیره توزیع خدماتش را به‌عنوان یک محصول جدا از شبکه B2C خود دید و معتقد بود که یک سرویس زیرساختی باید برای تجمیع خدمات به همه سرویس‌دهندگان وجود داشته باشد. در واقع آیتول در فضای B2C جلو آمد و بعداً حوزه B2B را هم در کنار B2C خود قرار داد و هر دو بخش در کنار هم رشد کردند و بزرگ شدند و حالا شرکت کیان افق هیربد به دو بخش B2C و B2B تبدیل شده و بخش B2C آن به یک شرکت جداگانه تبدیل شد که در این شرکت مهم‌ترین محصول، اپلیکیشن و سرویس‌های آیتول است.
ایجاد سامانه کراودسورسینگ
از دیگر اقداماتی که کیان انجام داد، توسعه یک سامانه کراودسورسینگ بود که بیش از ۵۰ هزار کاربر داخل این سامانه ثبت‌نام کردند. عبیری درباره این بخش توضیح می‌دهد: «در واقع تا قبل از این سامانه، هر کسی که با پلاک به نحوی سروکار داشت، مانند شهرداری‌ها یا پلیس راهور، سامانه‌ای داشتند تحت عنوان سالن اپراتوری که یکسری کاربر آنجا پلاک‌خوانی می‌کردند. همین اتفاق در خصوص آزادراهی هم در حال انجام بود و پنج میلیون پلاک تولید شده بود که نیاز به اپراتوری و پلاک‌خوانی داشتند؛ زیرا دقت پلاک‌خوان‌های هوشمند به اندازه‌ای نبود که آن خودرو را جریمه کنند. زدن این پنج میلیون پلاک توسط اپراتورها، چیزی نزدیک به یک سال زمان می‌برد. یک کاربر حرفه‌ای در پلیس روزی پنج هزار پلاک می‌تواند بزند. یعنی اگر ما یک تیم 10نفره از اپراتورها را شکل بدهیم، صد روز نیاز داریم که این اتفاق بیفتد و به این تعداد پلاک‌ها رسیدگی کنند. اینجا کیان وارد کار شد و پلاک‌ها را گرفت و بین یکسری کاربر در خانه‌هایشان توزیع کرد. این کاربران با گوشی‌های هوشمند خود یا کامپیوتر، پلاک می‌زدند و در ازایش پول دریافت می‌کردند؛ این کار هزینه تمام‌شده را به‌شدت کاهش داد.»
این ماجرای شکل‌گیری پروژه کراودسورسینگ آیتول به اسم «چک آیتول» است که بعداً اسمش به «ایراپرداز» تغییر کرد و در حال حاضر به‌عنوان یک شرکت مستقل، زیرمجموعه کیان قرار دارد. البته پلاک‌زنی تنها کار این سامانه نیست. ایراپرداز علاوه بر پلاک‌زنی کارهای دیگری مانند تبدیل صوت به متن و برعکس، لیبل‌‌زدن عکس‌ها و چند فعالیت دیگر را هم انجام می‌دهد. مدیرعامل آیتول در توضیح بیشتر گفت: «برای بخش تبدیل صوت به متن و برعکس باید بگویم که برای مثال شما یک شرکت هوش مصنوعی هستید که می‌خواهید صوت به متن را پیاده‌سازی کنید و نیاز به دیتاست اولیه دارید. ما دیتاست اولیه را برای تولید هوش مصنوعی تولید می‌کردیم. گاهی نیز سایر محصولات گروه کیان مورد استفاده ایراپرداز بوده و جهت تولید دیتاست‌های مورد نیاز سامانه‌های هوشمند از خدمات این شرکت استفاده می‌کنند.» به گفته عبیری در حال حاضر این شرکت یک پلاک‌خوان با دقت بالای ۹۷ درصد تولید کرده و در حال حاضر بیشتر از ۲۰۰ میلیون رکورد پلاک در این سامانه اپراتوری شده است.
رونمایی از اپلیکیشن آیتول
با توجه به استقبال خوبی که از مدل پرداخت آیتول و مفهوم سامانه خودرویی شده بود، مدیران مجموعه تصمیم به توسعه اپلیکیشن آیتول (که یک سال جوان‌تر از وب‌سایت آیتول است) گرفتند. اوایل سال 13۹۹ اپلیکیشن آیتول رونمایی شد و استقبال خوبی هم از آن صورت گرفت؛ به‌طوری که ظرف کمتر از شش ماه به صد هزار نصب رسید. همه این اتفاقات باعث ایجاد اطمینان خاطری بود که مدیران آیتول نسبت به کسب‌وکارشان پیدا کردند و در نتیجه خدمات خودرویی‌شان را بیشتر توسعه دادند. اوایل سال 13۹۹ خدمت بیمه شخص ثالث هم به سرویس‌های آیتول اضافه شد.
به گفته عبیری ارائه سرویس‌های پرداختی به سه میلیون ماشین در کشور، در حالی که تعداد ماشین‌های فعال در کشور حدود ۲۰ میلیون بود، راه را برای ورود به حوزه بیمه نیز برای ما باز کرد. آیتول به پشتوانه تعداد کاربران و خودروهایی که از آن سرویس گرفته بودند، در سال 13۹۹ سرویس بیمه شخص ثالث را، با رویکرد تمدید بیمه، به سرویس‌هایش اضافه کرد و در این مسیر به گفته خودشان با تمامی بیمه‌ها همکاری دارند. مدیرعامل آیتول در توضیح بیشتر گفت: «حتی‌الامکان سعی می‌کنیم کاربر را به سمت همان بیمه‌ای که قبلاً داشته، سوق دهیم و به‌نوعی اگریگیتور هستیم. چند سالی از حضور استارت‌آپ‌های اینشورتکی در بازار بیمه می‌گذرد، اما تا ابتدای امسال خرید یک بیمه شخص ثالث در یک وب‌سایت آنلاین حداقل نیم‌ساعت از کاربر وقت می‌گرفت. ما با استفاده از داده‌های سوابق استفاده مالک خودرو از خدمات پرداخت آیتول، این فرایند را به پنج دقیقه رساندیم. کافی است کاربر شماره بیمه‌نامه قبلی خودش را وارد کند و سپس وارد صفحه پرداخت شود. البته امکان تعویض بیمه نیز برای کاربر وجود دارد و بابت این تعویض هم به‌جز شماره بیمه‌نامه به اطلاعات بیشتری نیاز نیست.
عبیری در ادامه صحبت‌هایش به مشکلاتی که در مسیر ارائه خدمات بیمه‌ای خود داشتند، اشاره کرد و گفت: «ما کار گسترده‌ای روی بحث بیمه شروع کردیم. ابتدا کمی بیمه مرکزی، با اصرار نماینده‌ها و استارت‌آپ‌های بیمه، به ما فشار آورد و باعث شد تا مشکلات‌مان را با رگولاتوری بیمه حل کنیم، چراکه کسب‌وکار بیمه ما حدود شش ماه متوقف شد و پاییز امسال بود که دوباره سرویس بیمه ما شروع به کار کرد و در حال حاضر نیز همچنان فعال است.»
علاوه بر بیمه شخص ثالث، به‌زودی بیمه بدنه هم روی آیتول فعال میشود. همچنین آیتول قرار است فعالیتش در حوزه بیمه مبتنی بر پیمایش را هم شروع کند. عبیری در این‌باره توضیح می‌دهد: «ما دانگل ارزان‌قیمتی را تهیه کردیم که درون ماشین‌ها قرار می‌گیرد. کل بحث رفتاری که در مورد بیمه نیاز است، از آن استخراج میشود و مبتنی بر آن و به‌صورت آنی، مبلغ بیمه محاسبه میشود. به این ترتیب قطعاً بیمه ماشین‌های کم‌کارکرد از یک بیمه عادی ارزان‌تر خواهد شد.»
آمار و ارقام آیتول
عبیری در بخشی از صحبت‌هایش آماری هم از آیتول ارائه داد. به گفته او آنها در یک سال و نیم اول فعالیت‌شان ۲۲ میلیون و ۶۶۳ هزار رکورد بدهی در حوزه B2C داشتند که در مجموع میشود ۱۵۷ میلیارد تومان. مدل کسب‌وکار آیتول در این حوزه دریافت کارمزد از ارائه‌دهنده‌هاست که این درصد در ارائه‌دهنده‌های مختلف متفاوت است و چیزی بین صفر تا چهار درصد است. برای مثال آیتول خلافی را بدون هیچ هزینه‌‌ای وصول می‌کند. هرچند به گفته عبیری با اینکه آنها با این کار به دولت کمک می‌کنند، اما باز هم جلویشان را می‌گیرند.
در یک سال‌ونیم اول، آیتول به دو میلیون و 500 هزار کاربر فعال رسید که در مجموع دو میلیون و 200 هزار خودروی سرویس‌گیرنده را تشکیل می‌داد که اینها مستقیماً از خود آیتول سرویس دریافت می‌کردند. البته با حساب بخش B2B این عدد به‌مراتب بیشتر است و مجموع سرویس‌گیرندگان در حوزه B2C و B2B هفت میلیون و 400 هزار است. در این بخش عبیری به مشکلاتی که در یک بازه دوماهه در حوزه پرداخت عوارض آزادراهی برایشان پیش آمده بود، اشاره کرد و گفت: «با وجود این مشکلات و اینکه طی این دو ماه پرداخت عوارض آزادراهی نداشتیم، اما همچنان لینک یک جست‌وجوی گوگل در پرداخت عوارض آزادراهی بودیم و در مدتی که این سرویس را ارائه نمی‌دادیم، نزدیک به ۱۵ درصد از وصول عوارض آزادراهی کشور کم شده بود و کاربران وفادار ما از درگاه‌های دیگر پرداختی انجام نمی‌دادند.»
دی‌ماه 13۹۸ و قبل از شیوع ویروس کرونا، پیک فروش طرح ترافیک آیتول بود که حتی این پرداخت از طریق کانال آیتول به‌مراتب بیشتر از خود وب‌سایت شهرداری تهران بود. اما به گفته عبیری مسائلی مانند شیوع ویروس کرونا در کشور و رمز پویا به بسیاری از کسب‌وکارها از جمله آیتول ضربه زد و باعث شد تا فروش‌شان کم شود. رکورد جالب دیگری که آیتول توانست در مردادماه امسال به آن برسد، این بود که به‌تنهایی توانست از مجموع تمام درگاه‌های دیگر، عوارض سالیانه خودروی بیشتری وصول کند.
سرویس در محل توسط آیتول
سرویس در محل هم یکی دیگر از سرویس‌های آیتول است و سرویس‌هایی مانند کارواش، تعویض روغن و سرویس‌های دوره‌ای را در محلی که افراد هستند به آنها ارائه می‌کند. چشم‌اندازی که آیتول در سرویس در محل دارد، این است که سرویس نمایندگی‌های مجاز هر برند را به کاربران ارائه بدهد. عبیری در توضیح بیشتر درباره این سرویس می‌گوید: «کسی که ماشین گران‌قیمت دارد، بخشی از اعتبار ماشین به این بستگی دارد که کجا تعمیرات و سرویس تعویض روغنش را انجام داده است. در این خصوص ما کارواش و تعویض روغن در محل را راه انداختیم. محصول جدیدی که تا پایان سال در آیتول راه‌اندازی میشود، سرویس تولیدی مبتنی بر خودرو است. برای مثال ما به ماشین‌های وارداتی، در محل خودشان سرویس‌هایی از نمایندگی‌های خودشان ارائه می‌کنیم.»
خریدوفروش خودرو
سرویس دیگری که به‌تازگی در آیتول راه‌اندازی شده، خریدوفروش خودرو است. خریدوفروش خودرو محصول جدیدی است که به گفته عبیری بدون هیچ تبلیغات و کار خاصی و دو هفته پس از راه‌اندازی سرویس، کاربران شروع به استفاده از آن کردند. آیتول برنامه‌های بزرگ‌تری برای این بخش دارد و به گفته عبیری اولین سرویسی که در خریدوفروش خودرو راه‌اندازی شده، سرویس «آگهی» است و قرار است به‌زودی خود آیتول به‌عنوان کسی که نقش جدی و فرایند خریدوفروش ایفا می‌کند، وارد شود.
البته از معضلاتی که در بحث خریدوفروش خودرو وجود دارد، بحث احراز اعتبار و اصالت است؛ یعنی اینکه ماشینی که در سایت وجود دارد، واقعاً همان چیزی باشد که فرد می‌خواهد خریداری کند. دردسرهای دیگری مانند انتقال سند و پلاک و غیره هم جزء مواردی است که برای افراد دردسر‌آفرین است. آیتول، درباره چالش‌های موجود، یکسری اقدامات انجام داده است. کاری که آیتول در بخش آگهی خودرو انجام می‌دهد، این است که مالکیت خودرو را در پلتفرم آگهی تشخیص می‌دهد. آیتول مبتنی بر فعالیت‌هایی که در بخش بدهی و بیمه در مورد خودروها انجام داده، طی دو مرحله کاربری که خودرویی را برای فروش آگهی کرده، اصالت‌سنجی می‌کند تا مطمئن شود که حتماً خود مالک خودرو، خودرو را در معرض فروش قرار داده است. همچنین در کنار اطلاعاتی که خود کاربر هنگام درج آگهی ارائه می‌دهد، آیتول نیز یکسری اطلاعات تکمیلی قرار می‌دهد.
سرویس کارپرداز
در این بخش عبیری از سرویس جدیدی تحت عنوان کارپرداز گفت و درباره‌اش توضیح داد: «کارپرداز نماینده ماست و کار شما را، از هر جنسی که باشد، انجام می‌دهد. برای مثال شما به تعویض پلاک نیاز دارید، کارپرداز این کار را برای شما انجام می‌دهد. یا شما به کارشناسی خودرو نیاز دارید، ما ماشین را از شما تحویل می‌گیریم و خودرو را همان جایی می‌بریم که از نظر شما معتبر است تا کار را برایتان انجام دهد. کارپرداز از سرویس‌های هیجان‌انگیز ماست.»
هدفی که آیتول دنبال می‌کند، این است که در آینده به هر چیزی که به خودرو مربوط میشود، ورود کند و در این امر از هر ارائه‌دهنده خوبی که وجود داشته باشد هم استفاده می‌کنند. یعنی اگر کسب‌وکار خوبی در حوزه خودرو وجود دارد، سرویسش روی آیتول قرار می‌گیرد تا جامعه چند میلیونی مشتریان آیتول بتوانند آن سرویس را دریافت کنند. به گفته عبیری هدف آنها از انجام این کار این است که نمی‌خواهند همه کسب‌وکارها را خودشان ارائه کنند و به‌نوعی مالک آنها شوند. آیتول برای توسعه و گسترش بیشتر فعالیت‌هایش، در حال شروع همکاری با شهرداری‌های دیگر استان‌هاست.
