پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کیف پولت را فراموش کن / نگاهی به تأثیر QR Code و NFC در روند پرداخت خرد
پرداخت کیوآر ساده‌سازی انتقال وجه خُرد با توسعه فناوری‌های مالی را سرعت می‌بخشد
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۴۳ و ۴۴ / زیستن در دنیای شلوغ و پرهیاهوی امروز با دیجیتالی‌شدن بسیاری از کارهای روزانه سریع‌تر شده است. شهروندان دنیای دیجیتال هر روز با جنبه‌های جدیدی از فناوری مواجه می‌شوند. این جنبه‌ها هرچند در ابتدا ناشناخته و دور از دسترس به نظر می‌رسند؛ اما زندگی را آسان کرده‌اند.
فناوری‌های مالی هم به‌مانند دیگر حوزه‌های فناوری با سرعت در حال پیشرفت هستند. پرداخت‌ها هر روز ساده‌تر از گذشته انجام می‌شود و پول نقد حتی برای پرداخت‌های خرد هم مورد اقبال عموم نیست. افرادی که در این دوران زندگی می‌کنند، برای گذران امور روزمره‌شان سریع‌ترین و امن‌ترین روش ممکن را انتخاب می‌کنند. سرعت بالای زندگی امروز، دیگر جایی برای بی‌بهره‌ماندن از دنیای فناوری‌ها باقی نگذاشته است.
موبایل، آینده سیستم بانکداری را تغییر داده است. یکی از نشانه‌های این تغییر سریع مدیریت تراکنش‌های مالی با موبایل است. با توسعه و پیشرفت فناوری‌های مالی، تعامل گوشی موبایل با دستگاه خودپرداز از یک ارتباط مستقیم فراتر رفته است. شاید تا سال‌ها قبل امکان پرداخت با گوشی، دور از انتظار بود، ولی امروز استفاده از قابلیت NFC برای پرداخت در فروشگاه‌ها، ایستگاه‌های مترو و مواردی از این دست کاری معمول و عادی شده است.
علاوه بر این QR Code هم به بخشی جدایی‌ناپذیر از پرداخت‌های امن تبدیل شده است. حمل پول نقد و حتی استفاده از کارت‌های بانکی هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود، این در حالی است که گوشی موبایل هوشمند امکان استفاده از فناوری QR Code و NFC را ممکن کرده تا پرداخت‌ها به‌سادگی و با بیشترین میزان امنیت انجام شود.
پرداخت خرد با روش‌های جایگزین فناوری
همه‌گیری کرونا یکی از دلایلی بود که به اقبال عمومی نسبت به پرداخت‌های الکترونیکی منجر شد. افراد در شرایط همه‌گیری کرونا ترجیح می‌دهند کمترین میزان تماس با پول نقد را داشته باشند. روزهای همه‌گیری کرونا اگرچه آسیب‌های بسیاری به توسعه اقتصادی و سلامت وارد کرد، اما پذیرش چنین مفاهیمی را سرعت بخشید. پرداخت کرایه تاکسی به‌وسیله QR Code معمول‌ترین مواجهه‌ای است که به شناخت و درک این فناوری منجر شد. حالا دیگر QR Code روندی همه‌گیر شده و در بخش‌های مختلف مالی، تبلیغات، اطلاع‌رسانی و اموری از این دست استفاده می‌شود.
کیف پول‌های الکترونیکی آرام‌آرام کارت‌های فیزیکی بانکی را از روند پرداخت خارج می‌کنند. نخستین نمونه‌های این فناوری، اپلیکیشن‌هایی است که با حساب کاربر شارژ می‌شود. استفاده از فناوری NFC هم یکی از فناوری‌های کیف پول الکترونیکی است. در این کیف پول امکان پرداخت تمام هزینه‌های خرد با تلفن همراه و بدون نیاز به کارت بانکی وجود دارد. برای این کار نیازی به اتصال اینترنتی یا حتی روشن‌بودن تلفن همراه نیست. در این سیستم تمام پرداخت‌ها آفلاین است؛ یعنی برای انجام تراکنش، فقط نزدیک‌کردن تلفن به کارت‌خوان کافی است.
امنیت و سادگی پرداخت
QR Code و NFC دو سرویس پرداخت هستند که هدف از طراحی آنها ایجاد امکان پرداخت به روشی ساده و امن است. با استفاده از این سرویس پس از واردکردن شماره کارت یا شماره‌حساب و در صورت نیاز مشخص‌کردن میزان وجه پرداختی امکان انتقال این اطلاعات از طریق NFC یا ایجاد QR Code در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. شخص پرداخت‌کننده هم با دریافت اطلاعات از طریق NFC یا اسکن QR Code تولیدشده، اطلاعات پرداخت را مشاهده می‌کند.
در نهایت عملیات پرداخت به‌طور کامل و بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم در این فناوری امنیت و اطمینان برای کاربر است. در هر دو روش، برای اطمینان از صحت پرداخت وجه، پیامک مربوط به اطلاعات پرداخت به کاربر ارسال می‌شود.
از QR Code می‌توان در قسمت‌های مختلف سیستم پرداخت به‌عنوان اطلاعات کاربری، اطلاعات کارت یا از طریق برنامه‌های کاربردی خاص در برخی پرداخت‌ها، به‌ویژه پرداخت خرد استفاده کرد. همچنین اپراتورهای تلفن همراه مثل ایرانسل، همراه اول و رایتل امکان پرداخت از طریق NFC را در قالب کیف پول، جیرینگ و خدماتی از این نوع ممکن کرده‌اند. برای استفاده از قابلیت NFC، با توجه به هر اپراتور، روش متفاوتی وجود دارد.
تعامل بین خودپرداز و موبایل، پرداخت‌های فردبه‌فرد را نیز افزایش داده است. مشتری مبلغ پرداخت و اطلاعات تماس‌گیرنده را وارد اپلیکیشن کرده و ارسال می‌کند. سپس گیرنده یک کد یک‌بارمصرف دریافت می‌کند که با واردکردن آن کد در دستگاه خودپرداز می‌تواند وجه را دریافت کند.
با توجه به همه‌گیری NFC بسیاری از دستگاه‌ها باید برای استفاده از فناوریNFC ، از نظر سخت‌افزاری با این فناوری سازگار شوند. شاید فناوری غیرتماسی روی دستگاه‌های کارت‌خوان و خودپرداز پایانی باشد برای کارت‌های پرداخت فیزیکی. در این راستا بانک‌ها هم دستگاه‌های خودپرداز خود را مجهز به NFC کرده‌اند. با تجهیز این دستگاه‌ها به NFC، کاربران می‌توانند از تأیید هویت موبایلی به‌عنوان یک ویژگی جدید استفاده کنند؛ بنابراین، این دستگاه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا از گوشی‌های خود به‌عنوان ابزار تأیید استفاده کنند.
فناوری‌های نوین، شرکت‌های پرداخت را به میدان آورد
شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت هم سعی کردند همسو با فناوری جهانی خود را بهروزرسانی کنند. شرکت‌های خدمات بعد از نیازسنجی‌های هوشمندانه، با ارائه خدمات QR Code و NFC نیاز کاربران خود را پاسخ داده‌اند. یکی از نکات قابل توجه در توسعه فناوری‌های مالی و اقبال مردم نسبت به آنها، درهم‌تنیدگی عناصر مختلف فناوری مالی است. شعب فیزیکی بانک‌ها نسبت به گذشته در حال کاهش هستند.
کارت‌های بانکی فیزیکی هم دیگر کاربری گذشته را ندارند. همه این مسائل دست به دست هم داده تا جایگزینی روش‌های نوین پرداخت نشانه‌ای از گسترش نئوبانک‌ها در روند پیشرفت فناوری‌هایی همچون QR Code و NFC شود.
سال گذشته با گسترش استفاده از فناوری‌های پرداخت همچون QR Code و NFC از طرف شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی هم مواجه شدیم. شرکت‌هایی چون علی‌پی، گوگل‌پی، پی‌پال،BaharatQR و… از جمله شرکت‌هایی هستند که در دنیا پرداخت از طریق QR Code را انجام می‌دهند. در ایران هم شرکت‌هایی چون فناپ‌تک، تجارت الکترونیک پارسیان، آسان‌پرداخت، پرداخت الکترونیک سداد، پرداخت الکترونیک سامان، ایران‌کیش، شرکت مهندسی سیستم یاس ارغوانی و… این خدمات را ارائه داده و امکان پرداخت از طریق QR Code را به‌ویژه در این روزها که لزوم استفاده از روش‌های غیرتماسی پرداخت ضروری‌تر به نظر می‌رسند، برای کاربران خود فراهم کرده‌اند.
همگام با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی، بانک مرکزی هم اقبال و توجه خود را در اردیبهشت 1399 نسبت به کیف پول الکترونیکی و پرداخت از طریق QR Code اعلام کرد. هرچند هنوز کیف پول الکترونیکی به‌صورت یکپارچه ارائه نشده، اما بسیاری از بانک‌ها از طریق شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت خود اقدام به ارائه سرویس‌های مبتنی بر کیف پول الکترونیکی و همچنین پرداخت به روش QR Code کرده‌اند. همه آنچه در سال 1399 گذشت؛ از همه‌گیری ویروس کرونا تا توسعه و پیشرفت فناوری‌های مالی، بیانگر آن است که در سال 1400 با توسعه و همه‌گیری استفاده از فناوری‌های پرداخت خرد همچون QR Code و NFC روبه‌رو خواهیم شد.
نویسنده / مترجم
شیدا ملکی
