پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
یکپارچه و باز / مدیر تیم کاریز شرکت آدانیک از اهمیت و کارکردهای این سامانه در چابکی سازمانی می‌گوید
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۴۳ و ۴۴ / بانکداری در دنیا و با کمی تأخیر در ایران در حال تغییر است. چه نیاز باشد، چه اجبار، نظام بانکی در ایران در حال پوست‌اندازی است. خدمات و سرویس‌های نوآورانه حکم چوب جادو را دارند و هر اندازه محصولات و راهکارها نوآورانه و زیرساختی‌تر باشند، طرفداران بیشتری دارند. آدانیک یکی از شرکت‌هایی است که در سال‌های گذشته چنین محصولاتی را در بانک‌ها عملیاتی کرده است.
سامانه «کاریز» از این دست محصولات زیرساختی است که به‌عنوان زیربنای بانکی چابک و نوآور از آن استفاده میشود. ارائه آسان سرویس‌های بانکی به تیم‌های توسعه و همکاران تجاری بانک، کاهش درخواست‌های توسعه روی هسته بانکی و مدیریت آسان و مؤثر کانال‌های بانکی از جمله قابلیت‌ها و مزایای این سامانه است.
مدل‌سازی اعتماد در سامانه کاریز
محمد قریشی، مدیر تیم کاریز آدانیک درباره کاربرد کاریز توضیح می‌دهد: «در هر سازمانی که سرویس‌دهندگان قصد داشته باشند به سرویس‌گیرندگان خدمت عرضه کنند، هر دو گروه باید به یکدیگر متصل شوند و فرایند یکپارچه‌سازی و ادغام نیز بارها و بارها طی شود. چنین فرایندی علاوه بر اینکه هزینه‌بر است، عملاً باعث میشود که مدیریت درستی بر ارتباطات و دسترسی‌ها نداشته باشیم. یعنی نمی‌دانیم چه کسی به کدام‌یک از منابع سازمان دسترسی دارد. این بحث از این رو مهم است که سرویس‌ها نیز جزئی از منابع سازمان به حساب می‌آیند.
کاریز در حقیقت یک سامانه مدیریت کانال (Channel Management) است که کار یکپارچه‌سازی را انجام می‌دهد و به‌عنوان یک لایه واسط بین سرویس‌دهندگان و سرویس‌گیرندگان قرار می‌گیرد تا دو نیاز اصلی سازمان را برطرف و برخی قابلیت‌های اضافه را نیز برای آنها فراهم کند. نیاز اول، مدیریت دسترسی استفاده‌کنندگان است که ما نام آنها را «کانالها» می‌گذاریم. به عبارت دیگر باید تعیین کنیم چه کسی به چه سرویسی و به چه شکلی دسترسی پیدا کند و اینکه آیا استفاده‌کننده موثق است یا خیر؛ آیا به او اعتماد داریم یا نه.»
آن‌طور که قریشی می‌گوید، در کاریز، اعتماد به واسطه «موثق‌بودن» مدل‌سازی شده است. با این حال او می‌گوید نیاز دوم که عبارت است از دسترسی به منابع اصلی نیز به همان اندازه مهم است: «در سازمان‌ها تنها مسئله، دسترسی به سرویس نیست؛ بلکه آنچه مهم‌تر است دسترسی به منابع و موجودیت‌های اصلی است که سرویس بر اساس آن طراحی شده است. فرض کنید در یک بانک قصد داشته باشند دسترسی برداشت وجه را به یک کانال اعطا کنند. اما آیا کسی که به سرویس دسترسی دارد، باید قادر باشد از تمام حساب‌ها برداشت وجه انجام دهد؟ اینجاست که بحث موثق‌بودن یا نبودن پیش می‌آید.»
به گفته مدیر تیم کاریز، در چنین مواقعی علاوه بر نیاز به اعطای دسترسی به سرویس، دسترسی به منبع سرویس نیز باید تعریف شود، اما در نظام بانکی و مؤسسات بیمه‌ای تعریف سرویس و منبع تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. قریشی اضافه می‌کند: «در بانک‌ها، منابع سرویس به‌طور معمول شامل اطلاعات شماره مشتری یا شماره حساب و کارت‌های بانکی مشتریان است؛ بنابراین اگر یک کانال موثق و مطمئن نباشد، می‌تواند هنوز به سرویس دسترسی داشته باشد، اما به همه منابع دسترسی ندارد. در مؤسسات بیمه این منابع عموماً شامل اطلاعات بیمه‌نامه‌هاست.»
ثبت رویداد در سامانه کاریز
کاریز در کنار مدیریت دسترسی، رویدادها را نیز ثبت می‌کند. قریشی در همین باره می‌گوید: «اینکه استفاده‌کننده و کانال چه کارهایی انجام داده‌اند و از کدام سرویس به چه اندازه بهره برده و آیا استفاده آنها موفق بوده یا نه، در کاریز به‌خوبی ثبت میشود.» خلاصه عملکرد کاریز را می‌توان شامل همان دو دسته مدیریت دسترسی به اطلاعات و دسترسی به منابع دانست، اما در کنار اینها یکسری مزایای دیگری را نیز فراهم می‌سازد که از جمله آنها می‌توان به ارائه یکپارچه تمام اطلاعات منابع مختلف به خدمت‌گیرندگان اشاره کرد.
مدیر تیم کاریز در این رابطه چنین توضیح می‌دهد: «در کاریز کل سرویس‌هایی که یک سازمان به بیرون عرضه می‌کند، خواه شرکت‌های همکار باشند، خواه شرکت‌های دیگری که با آنها کار می‌کند یا اشخاص حقیقی، ساختار و استاندارد واحدی وجود دارد. این استاندارد واحد، چند مزیت را به‌دنبال می‌آورد که مهم‌ترین آن فراهم‌کردن آسایش و راحتی در فرایندها و خدمات آتی است. به عبارت بهتر، توسعه‌دهنده و استفاده‌کننده اگر با یکی از سرویس‌های کاریز هماهنگ و یکپارچه شوند، برای استفاده از سرویس‌های دوم به بعد راحت‌تر خواهند بود. یعنی چنین نیست که برای متصل‌شدن به کُر یک بانک، نیاز باشد به شرکتی دیگر متصل شود یا برای مثال به‌منظور متصل‌شدن به ثبت احوال به شرکت دیگری نیاز پیدا کند که هر کدام نیز مدیریت جداگانه‌ای لازم داشته باشند.»
این متخصص فناوری اطلاعات در خصوص مزیت رقابتی کاریز توضیح می‌دهد: «در حال حاضر به چهار بانک و یک شرکت بیمه سرویس ارائه می‌کنیم. بانک آینده بزرگ‌ترین و اولین مشتری کاریز است. بانک ملی نیز در زیرساخت یکی از کانال‌های غیرحضوری خود از این سامانه بهره می‌برد. علاوه بر این، بانک توسعه صادرات، مؤسسه نور و بیمه رازی نیز از سرویس کاریز استفاده می‌کنند. مزیت رقابتی کاریز این است که بر خلاف مدیریت‌های رایج بازار، به زیرساخت و سرویس‌دهنده خاصی وابسته نیست.
ما در کاریز یک چنل منیجر برای تمام سرویس‌ها هستیم؛ نه فقط سرویس‌های بانکی یا سرویس‌های یک کُربنکینگ خاص. به همین دلیل کاریز می‌تواند در تمام حوزه‌ها فعال شود؛ منتها به این شرط که یک سرویس‌دهنده و یک سرویس‌گیرنده وجود داشته باشد. در حال حاضر بیش از 400 سرویس آنلاین را در همین چند سازمانی که نام بردم، به‌صورت لایو اداره می‌کنیم. اگر مشتری جدیدی نیز قصد داشته باشد از ما کمک بگیرد، سرعت ارائه محصول و پیاده‌سازی آن بسیار کوتاه خواهد بود.»
چشم‌انداز کاریز در سال 1400
قریشی، کاریز را سامانه‌ای زیرساختی توصیف می‌کند که به گفته او مهم‌ترین ویژگی آن پایداری است: «کیفیت سرویس و پایداری مهم‌ترین دغدغه همیشگی ماست. پایداری از طریق مانیتورینگ و ترفندهای فناورانه حاصل میشود. اساساً سازمان‌ها به چه دلیل از کاریز کمک می‌گیرند؟ چند سال است که بحث اومنی‌چنل در کشور مطرح است؛ به این معنی که سازمان بتواند خدمات یکپارچه‌ای به مشتریان خود ارائه کند و مشتری در انتقال بین کانالها احساس چندگانگی نکند. البته اومنی‌چنل یک رویکرد است، نه یک ابزار. ولی داشتن زیرساخت یکپارچه مدیریت سرویس یکی از ابزارهای اساسی مورد نیاز برای تحقق‌پذیری این رویکرد است.»
او درباره تغییرات احتمالی در معماری و خدمات کاریز در سال آینده به همین رویکرد اومنی‌چنل اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «سعی داریم بستر رویکرد اومنی‌چنل را تا حد ممکن برای بانک‌ها و مؤسسات مالی فراهم کنیم. در گذشته بیشتر با مدیریت کانالها سروکار داشتیم، اما به‌مرور موفق شدیم یکسری امکانات مدیریتی بین‌کانالی را نیز تعریف کنیم. گاهی مشترکین به کانال‌های مختلف دسترسی دارند؛ مانند اینترنت‌بانک و موبایل‌بانک، و لازم است نظارتهایی در سطح فراکانالی تعریف شود. رویکرد ما حرکت به سمت اومنی‌چنل و نوآوری باز برای مؤسسات مختلف است.»