پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هر روز کمی بیشتر / گفت‌و‌گو با علی رسولی‌زاده، مدیرعامل شرکت پارت که جایزه کارآفرین برتر سال سخت 1399 را از آن خود کرد
شرکت پارت، یکی از چندین مجموعه اقتصادی دانش‌بنیان است که شاید تا مدت‌ها نام آن در یادها بماند؛ شرکتی که به پشتوانه نیروی متخصص و آموزش‌دیده و داشتن استراتژی و برنامه‌ریزی در مدتی کوتاه و در دوران همه‌گیری ویروس کرونا توانست برای بسیاری از چالش‌های نظام بانکداری کشور راه‌حل بیابد
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۴۳ و ۴۴ / شرکت پردازش اطلاعات مالی و مشاور سرمایه‌گذاری پارت، یکی از مجموعه‌هایی است که در بازار سرمایه کشور خدمات نوین عرضه می‌کند؛ شرکتی با گروهی از متخصصان حوزه مالی و فناوری اطلاعات که می‌کوشد بسترهای لازم برای راه‌اندازی کامل‌ترین پایگاه داده بازار سرمایه مبتنی بر وب را با حداکثر پایایی و روایی فراهم کند و همزمان نیز ارتباط با نهادهای بین‌المللی ارائه‌دهنده خدمات مشابه را دنبال می‌کند.
پارت با همین هدف دست به طراحی و انتشار شاخص‌ها و معیارهایی برای سنجش بهتر موقعیت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه کشور زده و نرم‌افزارهایی قدرتمند و هوشمند بر پایه اطلاعات مالی و ایجاد بانک اطلاعات جامع مالی را طراحی و پیاده‌سازی کرده است. گردآوری و پردازش داده‌های اثرگذار بر تصمیم سرمایه‌گذاران مأموریتی است که گروه پارت عهده‌دار آن شده و با طیف متنوعی از سرمایه‌گذاران؛ از افرادی با حداقل دانش سرمایه‌گذاری گرفته تا متخصصان بازار سرمایه در ارتباط هستند. فعالیت‌های پارت از تولید محتوای آموزشی در زمینه سواد مالی تا طراحی و توسعه محصولات پردازش اطلاعات برای بانک‌ها را شامل می‌شود.
این شرکت تاکنون محصولات زیادی را ارائه داده که از جمله آنها می‌توان به سامانه سیگنال، سامانه رسام، سامانه سپام، سامانه ثبت‌یار و سامانه مرآت اشاره کرد؛ محصولاتی نوآورانه که شرکت پارت را به‌عنوان یکی از بازیگران خوش‌نام و آتیه‌دار در بازار سرمایه ایران معرفی کرده است. شرکتی که در شیوع همه‌گیری ویروس کرونا، با معرفی سامانه احراز هویت غیرحضوری، بار بزرگی را از دوش دولت و نهادهای حاکمیتی برداشت و شایستگی‌های خود را به‌عنوان مجموعه‌ای پیشرو و نوآورانه با دریافت جایزه کارآفرین برتر ملی به اثبات رساند.
رشته‌کوهی به نام موفقیت
اعطای جایزه کارآفرین برتر ملی به یک مجموعه، پیام مشخصی دارد و آن هم چیزی نیست جز استوار ماندن در راه دستیابی به اهداف و عملی‌کردن ایده‌ها. جایزه کارآفرینی معطوف به اشتغال با تمرکز بر حوزه فناوری و نوآوری است و کسبوکارها با همین رویکرد ارزیابی می‌شوند. شرکت پارت حدود 700 نفر نیروی متخصص دارد و به خاطر نوآوری‌های خود در زمینه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی به‌عنوان کارآفرین برتر ملی انتخاب شده است؛ موفقیتی که با توجه به فعالیت‌های پارت، چندان هم دور از انتظار نبود و آن‌طور که علی رسولی‌زاده، مدیرعامل این شرکت می‌گوید، یک‌شبه به دست نیامده و تک‌بعدی هم نیست: «موفقیت یک نردبان نیست؛ بلکه رشته‌کوهی است که قله‌های متعددی دارد و ما امیدواریم فعالان بخش خصوصی در کنار هم بتوانند رشته‌کوهی استوار و پایدار را شکل دهند و اتفاقات ارزشمندی را برای کشور رقم بزنند.»
این مدیر فناوری اطلاعات بر این باور است که ایران در مسیر رشد و توسعه و گذر از نقطه‌عطفی است که در آن اشتغال جزء مهم‌ترین دغدغه‌های کشور است و هر کس که به سهم خود بتواند نقشی در حوزه اشتغال ایفا کند، تکلیفی مقدس را انجام داده است.
رسولی‌زاده در این رابطه می‌گوید: «ما در شرکت پارت توانسته‌ایم به‌صورت توأمان در زمینه اشتغال که یکی از مشکلات اصلی کشور است، فعال باشیم و صدها متخصص را در طول عمر کوتاه مجموعه جذب کنیم تا در فرایند تولید ارزش و ثروت برای کشور فعال باشند. علاوه بر این در مسیر فناوری و نوآوری و تولید دانش نیز گام‌هایی اساسی برداشته‌ایم. برای نمونه هوش مصنوعی یکی از پیشروترین حوزه‌های فناوری در دنیاست و ما در این زمینه برای گروهی از متخصصان کشور انگیزه ایجاد کرده‌ایم.»
او درباره تأثیر جوایز کارآفرینی بر ایجاد فضای رقابتی نیز بر این نظر تأکید می‌کند که هر فرایند دولتی یا خصوصی که به ارزیابی و اعلام توانمندی مجموعه‌های مختلف منجر شود، در ذات خود ارزشمند خواهد بود: «در دنیا نیز نمونه‌های آن را داریم. حداقل نتیجه چنین ارزیابی‌هایی آن است که افراد در سنین جوان‌تر می‌توانند مسیرهای موفقیت را بشناسند و با مشاهده نمونه‌هایی سازگار با شرایط موجود کشور، توانسته‌اند به نتایج قابل توجه برسند. امیدی که از این طریق ایجاد می‌شود برای تمام هم‌وطنان ارزشمند خواهد بود.»
شرکت پارت در حالی به‌عنوان کارآفرین برتر سال 1399 شناخته شده که اقتصاد ایران یکی از سخت‌ترین دوره‌های خود را پشت سر می‌گذارد و بسیاری از کسبوکارها فعالیت‌هایشان یا کاهش یافته یا به کل معلق شده است. پارت اما در این سال جهش داشته و شاخص‌های عملکردی آن مثبت و روبه‌رشد است. داستان موفقیت پارت اما به امسال برنمی‌گردد. از هفت سال پیش که این شرکت کار خود را با سه نفر شروع کرد، به‌مرور با شناسایی نیازهای بازار سرمایه‌گذاری کشور و یافتن راه‌حل‌هایی برای آنها، رشد کرد و حالا این تلاش‌ها به بار نشسته است.
رسولی‌زاده این داستان موفقیت را چنین روایت می‌کند: «ابتدا که فعالیت‌مان را در شرکت پارت آغاز کردیم، در پی شناسایی چالش‌های اصلی کشور، به‌خصوص در حوزه فین‌تک بودیم و به نتایجی هم رسیدیم. ما دریافتیم که اعتبارسنجی یکی از دغدغه‌های حوزه سرمایه‌گذاری است. بنابراین تلاش‌های خود را به پاسخگویی به نیازها معطوف کردیم. ابتدا مجوز پردازش اطلاعات مالی را از سازمان بورس دریافت کردیم و به‌مرور مجوزهای دیگر را نیز اخذ کردیم. سپس از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان شناخته شدیم.»
رسولی‌زاده یادآوری می‌کند که از ابتدا در شرکت پارت رویکرد کارآفرینی انبوه نداشته‌اند و صرفاً به‌دنبال حل مسائل پیش روی کشور بودند: «ایجاد این حجم قابل توجه اشتغال، آن هم در میان نیروهای متخصص، در طول مسیر ایجاد شد؛ به‌مرور که مسائل را شناسایی و گام‌هایی را طی می‌کردیم، ایجاد تیم‌های جدید و رفع مشکلات جدید ضرورت می‌یافت. کارآفرینی انبوه نیز اتفاقی بود که به لطف خدا رخ داد. هدف اصلی ما شناسایی و حل مسائل بود و اشتغال را باید اثر جانبی آن رویکرد دانست.»
نیروی انسانی متخصص؛ شالوده و اساس خدمت
شرکت پارت با رویکرد گام‌به‌گام و مرحله‌به‌مرحله هفت سال گذشته را پرقدرت طی کرده و با غلبه بر چالش‌هایی که رسولی‌زاده می‌گوید همه کسبوکارها در هر حوزه‌ای به‌نوعی با انواع مختلف آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مسیر رشد و ترقی خود را به‌خوبی پشت سر گذاشته است. از نظر مدیرعامل شرکت پارت، اغلب سازمان‌ها در رابطه با مدیریت منابع انسانی مشکلاتی دارند که بر عملکرد آنها نیز اثر می‌گذارد؛ چالش‌هایی که رسولی‌زاده آنها را چنین دسته‌بندی می‌کند: «اولین دغدغه مربوط به جذب نیروی انسانی است. بیشتر مجموعه‌ها سراغ جذب نیروهای فعال در بازار می‌روند. فناوری اطلاعات یکی از پرتقاضاترین بازارهای کشور و دنیا برای نیروی انسانی متخصص است.
ما سعی داشتیم در کنار جذب نیروهای فعال در زمینه فناوری اطلاعات، به‌دنبال حل مسائل با رویکردهای جدید برویم؛ مثلاً زیرساختی فراهم آوریم که با متخصصان فناوری اطلاعات در تمام نقاط کشور همکاری کنیم. به‌تدریج نیروهای انسانی سایر شهرها را نیز دعوت به کار کردیم و این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز بود. در حقیقت می‌توان گفت در حال حاضر از همکاری توزیع‌شده در حوزه فناوری اطلاعات بهره می‌بریم. دومین دغدغه، حفظ همکاران در گذر زمان است. ما سعی داریم نیازهای کارکنان به‌صورت مستمر شناسایی شود و برای مسائل آنها پاسخ‌های متناسب داشته باشیم.»
او با اشاره به شعار اصلی شرکت پارت که عبارت است از «هر روز کمی بیشتر»، تصریح می‌کند: «ما معتقدیم هیچ‌چیز نمی‌تواند مانع از فعالیت شرکت شود. هر روز اگر به اندازه توان همان روز گام برداریم و پیشرفت کنیم، موفقیت‌ها پیاپی انباشت می‌شوند و در انتها می‌بینیم که گام‌های ارزشمندی را برداشته‌ایم. همین شعار ما را به نقطه موفقیت کنونی رسانده است.»
رسولی‌زاده معتقد است مسیری که آنها در شرکت پارت در حال طی‌کردن هستند، برتری‌های آنها در ادامه را نیز تداوم می‌بخشد. در شرکت پارت، شالوده و اساس هر خدمت و راه‌حل جدیدی را نیروهای متخصص و آموزش‌دیده بنا می‌نهند. حالا خودِ شرکت پارت هم به بخش آموزش نیروی انسانی ورود کرده و سرمایه‌گذاری‌هایی در آن انجام داده است.
مدیرعامل پارت این کوشش‌ها را این‌طور تشریح می‌کند: «ما در مسیر حل مسائل با استفاده از فناوری و نوآوری هستیم. با به‌کارگیری نیروهای متخصص، کارآمد و حرفه‌ای، فناوری‌های جدید شکل می‌گیرند. ما با تمام توان به‌دنبال جذب چنین نیروهایی هستیم تا مسیر و اهداف‌مان را همچنان ادامه دهیم. در حال حاضر برای برخی اهداف، نیروی متخصص متناسب را نمی‌یابیم و به همین دلیل دو کالج تخصصی راه‌اندازی کرده‌ایم؛ کالج نرم‌افزاری پارت و کالج هوش مصنوعی پارت. در این مسیر از متخصصان، علاقه‌مندان و دانشجویان دعوت کرده‌ایم که در دوره‌های آموزشی رایگان مشارکت کنند.
همین الان مدرسه زمستانه هوش مصنوعی پارت در حال برگزاری است. ما آموزش‌های تخصصی و سطح بالایی به متخصصان، علاقه‌مندان و دانشجویان ارائه می‌کنیم و برای آنکه علاقه بیشتری در اکوسیستم علمی و آموزشی کشور شکل گیرد، در سه سال گذشته به‌صورت ویژه از بیشتر همایش‌ها و سمینارهای دانشگاهی در حوزه نرم‌افزار و هوش مصنوعی حمایت کرده‌ایم. در مجموع با ایجاد علاقه و شور و شوق در میان دانشجویان و متخصصان، آنها را ترغیب می‌کنیم که به سمت این بازار جذاب بروند تا دستاوردهای ارزشمندی برای کشور رقم بزنیم.»
رسولی‌زاده تلاش فعالان حوزه فناوری اطلاعات برای همکاری با مجموعه‌های متنوع را یکی از چالش‌های پارت در حوزه منابع انسانی ذکر می‌کند و در ادامه می‌گوید: «سعی ما بر این است که نیروی انسانی را به جریان تبدیل کنیم. تأسیس دو کالج تخصصی و برگزاری دوره‌های آموزشی سنگین و پیاپی، به بهبود سطح همکاری ما با نیروهای انسانی آموزش‌دیده منجر شده که بدون شک در عرصه زیرساخت و دیتابیس و… به کمک ما می‌آیند. جریان‌سازی آموزش باعث شده که نه‌تنها با مشکل منابع انسانی روبه‌رو نشویم؛ بلکه با تربیت نیروهای متخصص و متعهد، مسیر خود را با قدرت بیشتری ادامه دهیم. اگر با همین سرعت پیش برویم، بعید نیست سال آینده تعداد نیروهایمان از دو هزار نفر فراتر رود.»
سیگنال؛ فرمول جادویی احراز هویت در روزهای همه‌گیری
شرکت پارت در هفت سالی که از عمر آن می‌گذرد، دستاوردهای فراوانی داشته است؛ دستاوردهایی که در همه آنها می‌توان تأثیر روحیه تیمی و کار اصولی و منظم و بابرنامه را دید. اما شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین دستاورد شرکت پارت با تلاش‌های شبانه‌روزی و بی‌وقفه نیروی انسانی متخصص و متعهد خود برای حل مشکل اعتبارسنجی، طراحی سامانه «سیگنال» باشد؛ سامانه‌ای که اکنون با بیش از چهار میلیون نصب، دارای بیشترین آمار نصب در میان اپلیکیشن‌های بازار سرمایه در کشور است و به نظر می‌رسد مهم‌ترین برگ برنده شرکت پارت در رقابت با دیگر بازیگران در حوزه احراز هویت باشد؛ سامانه‌ای که در بحبوحه همه‌گیری ویروس کرونا در کشور و روزهایی که شاخص‌ها در بازار سرمایه سقف می‌شکافتند و مردم هم برای احراز هویت و دریافت کد بورسی، جلوی مراکزی مانند پلیس+10 صف می‌بستند، به کار آمد. پارت با رونمایی از سامانه سیگنال و احراز هویت غیرحضوری، از حجم عظیمی از درخواست‌ها پشتیبانی کرد و حتی فراتر از انتظارات هم عمل کرد.
گویی که پارت و سیگنال از قبل برای چنین بحرانی آماده بودند. رسولی‌زاده درباره ارائه سریع سامانه احراز هویت غیرحضوری در زمان کرونا این‌طور می‌گوید: «در حوزه نرم‌افزار سعی کردیم زیرساخت‌های سرویس‌محور توزیع‌شده را پیاده کنیم. پیاده‌سازی این زیرساخت از ما انرژی و هزینه زیادی برد، ولی تجربیاتی که در سال‌های گذشته در مجموعه‌های مختلف به دست آوردیم، ما را به سمت اقدامات جدیدی سوق داد. رویکرد سرویس‌های توزیع‌شده به ما امکان پاسخگویی و عکس‌العمل سریع به نیازهای حوزه فناوری اطلاعات را می‌داد.
از سه سال پیش شروع به سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی کردیم و تاکنون بیش از 120 سرویس هوش مصنوعی را در رابطه با «بینایی ماشین»، «پردازش تصویر»، «پردازش زبان طبیعی» (NLP)، «پردازش گفتار» و «داده‌کاوی» از طریق متخصصان مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت شکل داده‌ایم. پارت دو بازوی قدرتمند داشت که یکی گروه نرم‌افزاری پارت بود و دومی مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت بود که زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهای سرویس‌محور توزیع‌شده ایجاد می‌کردند. متخصصان هوش مصنوعی نیز سرویس‌های هوش مصنوعی را به هر یک از بخش‌ها می‌افزودند. بدین ترتیب با کنار هم قرار دادن سرویس‌ها توانستیم به‌سرعت عکس‌العمل نشان دهیم.»
وجود زیرساخت‌ها در دوران کرونا این امکان را به شرکت پارت داد که به‌سرعت سامانه‌های مورد نیاز را عملیاتی کند. این نکته‌ای است که مدیرعامل شرکت پارت نیز بر آن تأکید می‌کند: «به‌مرور که کرونا در کشور شیوع می‌یافت، نیاز به احراز هویت غیرحضوری بیشتر احساس می‌شد. پلتفرم سیگنال دارای چند میلیون نصب و مخاطب بود و موضوع احراز هویت غیرحضوری را به چند مجموعه فعال در کشور، از جمله مجموعه پارت، درخواست دادند. پارت که نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای قدرتمند و سرویس‌های متعدد هوش مصنوعی را از قبل در اختیار داشت، با همان شعار «هر روز کمی بیشتر» جلو آمد. بسیاری تولید محصولات و خدمات جدید را لازم نمی‌دیدند، اما زمانی که پله‌ها و قطعات مختلف کنار یکدیگر قرار گرفتند، امکان احراز هویت غیرحضوری به وجود آمد.»
از روزی که نیاز به احراز هویت غیرحضوری در کشور مطرح شد تا زمانی که شرکت پارت از سامانه آن رونمایی کرد، تنها هفت روز طول کشید؛ سامانه‌ای که اساس آن احراز هویت و زنده‌بودن فرد در همان لحظه درخواست است. رسولی‌زاده به روند تکامل این سامانه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «بعد از رونمایی سامانه احراز هویت با کپچای صوتی، هم‌وطنانی که توانایی خواندن متون فارسی را نداشتند یا بی‌سواد بودند، توانستند از خدمات بهره‌مند شوند.
پس از آن کپچای ژست حرکتی (Gesture Captcha) را به سامانه اضافه کردیم. بعضی از هم‌وطنان نابینا قادر به خواندن صفحه نبودند. طی دو هفته سامانه را با نرم‌افزارها و ابزارهای مربوط به این گروه از هم‌وطنان سازگار کردیم. تمام این زیرساخت‌ها از قبل پیش‌بینی شده بود و به‌مرور آنها را در مدار آوردیم.» رسولی‌زاده بر این باور است که سامانه احراز هویت سیگنال از تحمیل هزینه‌های سنگین به کشور جلوگیری کرده است: «تاکنون بیش از چهار میلیون نفر از هم‌وطنان‌مان از طریق سامانه، احراز هویت شده‌اند؛ بدون آنکه از خانه بیرون بروند یا در صف‌های «سجام» بایستند و خدای ناکرده بیمار شوند. بنابراین زمانی که زیرساخت‌های هوش مصنوعی به‌خوبی به کار گرفته شود، منافع عظیمی برای کل جامعه دربر خواهد داشت.
گفتنی است هم‌اکنون این سامانه‌ها در حال اتصال به سیستم بانکی و شرکتی هستند. سال‌هاست مردم ناچارند از خانه خارج شوند، در ترافیک بمانند، ده‌ها فرم کاغذی پر کنند، وقت خودشان، کارکنان و کارگزاری‌ها گرفته شود، انواع آلودگی ایجاد شود و…، در حالی که تمام آنها با سامانه احراز هویت غیرحضوری به یکباره برطرف می‌شوند. منافع این فناوری آن‌قدر زیاد است که سایر بخش‌های حاکمیت و بخش خصوصی نیز به احراز هویت با ابزارهای فناورانه علاقه‌مند شده‌اند.»
او در عین حال ارائه چنین خدمتی، آن هم در مدت‌زمانی اندک را بیش از هر چیز متأثر از رویکرد همکاری دولت و بخش خصوصی می‌داند: «سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی همکاری تنگاتنگی با شرکت پارت و سایر فعالان این حوزه نشان دادند. دولت در کنار همکاران بخش خصوصی قرار گرفت و همکاری زیبایی بین دولت و بخش خصوصی شکل گرفت. اگر بخش دولتی می‌خواست به‌تنهایی راهکاری ارائه دهد، شاید سالیان زیادی زمان می‌برد، اما با همکاری بخش خصوصی طی یک هفته احراز هویت غیرحضوری عملیاتی شد و مردم از مزایا و منافع آن بهره بردند.»
تغییر از «باور به تغییر» شروع می‌شود
در ایام کرونا، قدرت فناوری، به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی و با احراز هویت دیجیتال که مشکلات زیادی را از پیش پای دولت برداشت، بر همگان و به‌خصوص دولت اثبات شد. سابقه بحث درباره احراز هویت دیجیتال به سال‌ها قبل برمی‌گردد. با این حال دولت به دلایل مختلفی، در برابر اجرای آن مقاومت کرد و تا زمانی که مجبور نشد، نگرش و رویه خود را تغییر نداد. از دید رسولی‌زاده، عقب‌ماندن دولت در عرصه فناوری نسبت به بخش خصوصی، منحصر به ایران نیست. او می‌گوید هنگامی که فناوری وارد هر اکوسیستم یا دنیایی شده، با مقاومت‌هایی روبه‌رو شده که فقط منحصر به دولت نیست و حتی فعالان قدیمی‌تر آن اکوسیستم را نیز دربر می‌گیرد.
رسولی‌زاده در توضیح این موضوع می‌گوید: «زمانی که تاکسی‌های اینترنتی در دنیا مطرح شدند، علاوه بر دولت، تاکسیرانان سنتی نیز در بیشتر کشورها مقاومت کردند. در اغلب شهرهای دنیا شهرداری‌ها جلوی حضور تاکسی آنلاین را می‌گرفتند. در بعضی بخش‌ها که فناوری با صنف خاصی سروکار پیدا کرده، همین مقاومت در فعالان قدیمی آن صنف شکل گرفته است. این امر طبیعی به نظر می‌رسد؛ زیرا فناوری می‌خواهد فرایندهایی را تغییر دهد که دولت یا اصناف یا مردم طی سالیان سال به آن عادت کرده‌اند. تغییر فرایند یکی از سخت‌ترین کارهاست. فرایند در بلندمدت به بوروکراسی قدرتمندی تبدیل می‌شود که جلوی پیشرفت فناوری‌های جدید را می‌گیرد.»
به اعتقاد این متخصص فناوری اطلاعات «بوروکراسی قدرتمند» مسئله‌ای فراتر از دولت، اصناف یا مردم است که جلوی نوآوری را می‌گیرد: «به زانو درآوردن این بوروکراسی سخت و زمان‌بر به نظر می‌رسد. دولت در بعضی جاها متولی بوروکراسی به حساب می‌آید، ولی اصناف، بخش خصوصی و مردم نیز در حد خود با بوروکراسی عجین هستند و به‌سختی حاضر به پذیرش این حقیقت می‌شوند که نوع جدیدی از بوروکراسی مبتنی بر فناوری متولد شود. این مقاومت‌ها طبیعی است، اما ویروس کرونا باعث شد شیشه عمر برخی بوروکراسی‌ها زودتر بشکند و فناوری راه خود را بگشاید.»
شرکت پارت طی یک هفته بستر احراز هویت غیرحضوری را راه‌اندازی کرد. بسیاری از ناظران می‌گویند اگر دولت خود به‌تنهایی می‌خواست دست به اقدام بزند، شاید هفت سال طول می‌کشید تا در نهایت قانع شود که تغییر بنیادین فناورانه لازم است و هفت سال هم برای ایجاد آن زمان می‌گذشت.
مدیرعامل شرکت پارت، یکی از مزایای فناوری را حلاوت و شیرینی نتایج آن می‌داند و اضافه می‌کند: «در زمان کرونا همه از ارزش‌آفرینی خدمات احراز هویت غیرحضوری متحیر شدند. این نشان می‌دهد فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف نتایج خیره‌کننده‌ای به‌دنبال داشته است. ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود سرعت گسترش این فرایند در آینده بیشتر شود و دولت و سایر بخش‌های حاکمیت نیز همکاری بیشتری نشان دهند. برای نمونه همین حالا با همکاری قوه قضائیه، احراز هویت قوه قضائیه نیز در حال پیشرفت است.»
در رگ‌های پارت، چابکی جریان دارد
کارنامه پربار و دستاوردهای ارزشمند پارت، بعد از هفت سال این شرکت را به یکی از چابک‌ترین مجموعه‌های فناوری مالی و اطلاعاتی در کشور تبدیل کرده است. نوآوری و خلاقیت، تعداد و کیفیت منابع، وظایف و مأموریت‌ها و خدمات و محصولات؛ همگی شاخص‌هایی هستند که حد اعلای آن در شرکت پارت قابل مشاهده است و باید آنها را ترجمان چابکی یک کسب‌وکار دانست.
مدیرعامل شرکت پارت با یادآوری اینکه در تاریخ ایران قوم پارت معروف به جنگاوران چابک و سریع بودند و نام پارت نیز به همین دلیل انتخاب شده، درباره تأثیر و اهمیت چابکی در موفقیت کسب‌وکار می‌گوید: «ما در مسیر فعالیت‌مان سعی کرده‌ایم تیم‌های چابک را با وظایف مشخص و آزادی عمل ایجاد کنیم. واقعیت این است که بزرگ‌شدن با چالش‌هایی همراه است. ما با تشکیل گروه‌های مختلف مانند گروه نرم‌افزاری پارت، مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت و آکادمی هوش مالی، می‌خواهیم مسیر تشکیل SBUها را هموار کنیم تا در گذر زمان چابکی مجموعه افزایش یابد.»
چالش اعتبارسنجی در نظام بانکداری
گرچه شرکت پارت این روزها به واسطه اپلیکیشن سیگنال و کار خیره‌کننده‌اش در احراز هویت شناخته می‌شود، اما این شرکت علاوه بر سیگنال، محصولات دیگری را هم در حوزه مالی و با تمرکز بر احراز هویت دیجیتال مشتریان (eKYC) به بازار عرضه کرده است. اعتبارسنجی یکی از چالش‌های نظام بانکداری کشور است. قدیمی و کهنه‌بودن فرایندها و بوروکراسی‌های پیچیده و زمان‌بر، سال‌هاست که هر دو گروه مشتریان و بانک‌ها را آزار می‌دهد و مشکلات زیادی ایجاد کرده است.
شرکت پارت برای حل این مشکل نیز راه‌حلی اندیشیده که همان سامانه اعتبارسنجی «مرآت» است. در اعتبارسنجی شرایط و توانایی یک فرد برای بازپرداخت بدهی، بر اساس اطلاعات ارزیابی می‌شود. این در حالی است که در کشور ما اغلب با ابزارهای دیگری از جمله وثیقه، ضامن و… در راستای تعهد فرد به بازپرداخت وام تأکید می‌شود و در نهایت تمام این فرایندها مانع ایفای نقش کسب‌وکارهای خرد در اقتصاد می‌شوند.
از قضا مشکل همین‌جاست. در سیستم بانکی فعلی کشور امکان تأمین مالی برای کسب‌وکارهای خانگی مشکل است و حتی اعطای وام‌های کلان برای نظام بانکی به‌مراتب ساده‌تر از زمانی است که افراد درخواست وام‌های خرد می‌دهند. از یک سو، وام‌های کلان محدود هستند و امکان بررسی افراد در این نوع تسهیلات ساده‌تر است و از سویی نیز اثبات شده که کسب‌وکارهای خرد برای اقتصاد کارایی بیشتری دارند. رسولی‌زاده نیز با این تحلیل موافق است.
او می‌گوید: «توانایی تأمین مالی یک شرکت یا یک کشور، جزء شاخص‌های اصلی توسعه در آن شرکت یا کشور به حساب می‌آید. اگر افراد بتوانند برای ایده‌ها و طرح‌هایشان تأمین مالی کنند، شاهد رشد و توسعه کشور خواهیم بود. در کشور ما حرکت به سمت صنایع و مجموعه‌های بزرگ اتفاق افتاده؛ در حالی که در دنیا بار اصلی رشد و توسعه را شرکت‌های کوچک و متوسط بر دوش می‌کشند. ما ایرانی‌ها تصور می‌کنیم کشوری مثل ژاپن با تکیه بر صنایع بزرگ و شرکت‌های چندملیتی رشد کرده، در حالی که بخش زیادی از صنعت و درآمد این کشورها از طریق شرکت‌های کوچک و متوسط است.
مهم‌ترین دغدغه تمام کسب‌وکارهای کوچک، تأمین مالی است. شرکت‌های بزرگ به هر جا مراجعه کنند، از آنها استقبال می‌شود؛ ولی شرکت‌های کوچک به همراهی نیاز دارند و اعتبارسنجی، مهم‌ترین همراه مجموعه‌های کوچک و اشخاص حقیقی برای تأمین مالی به حساب می‌آید، چون چیز دیگری برای اثبات خودشان ندارند و باید با توجه به اعتبارشان ارزشیابی شوند و منابعی را در اختیار بگیرند.»
کاری که سامانه مرآت انجام می‌دهد، پردازش اطلاعات اشخاص حقیقی و سنجش توان افراد در بازپرداخت تعهدات است. این سامانه مدت‌هاست پیاده‌سازی شده و تاکنون نیز حدود سه میلیون نفر در آن اعتبارسنجی شده‌اند و تسهیلات دریافت کرده‌اند. نتیجه هم به گفته مدیرعامل پارت، رضایت‌بخش بوده است: «خوشبختانه نرخ بازپرداخت آن افراد نیز خیره‌کننده بوده؛ به‌طوری که نرخ معوقات 0.2 درصد است که عملکردی بسیار موفق به‌شمار می‌رود.»
بانک رسالت یکی از اولین مجموعه‌هایی است که از سامانه مرآت در فرایند اعتبارسنجی خود استفاده کرده است. با این حال رسولی‌زاده می‌گوید هرچه تعداد بانک‌ها و نهادهایی که از این سامانه استفاده می‌کنند، افزایش یابد، اطلاعات بیشتری در دسترس قرار می‌گیرد و نه‌تنها اعتبارسنجی برای سامانه راحت‌تر می‌شود؛ بلکه نتایج نیز دقیق‌تر خواهند بود. او با تأکید بر اینکه در ایران مجموعه‌های زیادی درگیر گردآوری اطلاعات افراد و اعتبارسنجی هستند، می‌افزاید: «ما اعتبارسنجی را بر اساس اطلاعات عمومی انجام می‌دهیم. ابتدا اطلاعات اقتصادی کلان کشور را گردآوری کردیم.
سپس اطلاعات محیطی کشور را به دست آوردیم و توانستیم نوع جدیدی از اعتبارسنجی را مبتنی بر اعتباردهی شبکه‌ای یا اعتباردهی اجتماعی شکل دهیم که این روش موفقیت‌آمیز بود. ما باور داریم هرچه اطلاعات بیشتری با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی گردآوری و تحلیل شوند، به نتایج دقیق‌تری خواهیم رسید.
در حال حاضر با بانک رسالت در زمینه اعتبارسنجی اشخاص حقیقی همکاری می‌کنیم و در زمینه اعتبارسنجی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز با معاونت علمی ـ فناوری ریاست‌جمهوری در مجموعه‌ای به نام «اعتماد»، قرارداد همکاری امضا کرده‌ایم. با چندین مجموعه فروش اقساطی دیگر نیز همراهی کرده‌ایم، اما معتقدم به‌مرور نام مرآت بیشتر شنیده خواهد شد و ما با حوزه‌های متنوع اقتصادی دیگری همکاری خواهیم کرد. ضمن اینکه با برخی بانک‌ها نیز مشغول مذاکره برای اعتبارسنجی هستیم.»
شبکه هوشمند ابری پارت در راه است
سامانه‌هایی مانند مرآت و سیگنال از محصولات تأثیرگذار و فراگیر شرکت پارت هستند، اما نمی‌توان از سامانه رسام نیز غافل شد. سامانه رسام در واقع بستری را ایجاد کرده تا افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بورس دارند، اما با الزامات آن آشنا نیستند، بتوانند با مشاهده و مقایسه تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌صورت یکجا، تصمیمات بهتری برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها بگیرند. از سوی دیگر نیز با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌صورت تخصصی در بورس فعالیت می‌کنند، راه‌اندازی سامانه رسام بازدهی سرمایه افراد را بیش از آنچه خود انجام می‌دهند، افزایش می‌دهد.
مدیرعامل شرکت پارت در این زمینه چنین توضیح می‌دهد: «صندوق‌های سرمایه‌گذاری اولین گام در مسیر سرمایه‌گذاری به حساب می‌آیند. ما نیز در همین زمینه دست به کار شدیم و سامانه‌ای به نام «رسام» را طراحی کردیم که در آن صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز شناسایی شده‌اند. سامانه رسام امکان سرمایه‌گذاری مردم در صندوق‌های مختلف را مهیا می‌سازد. بعد از آن، دست به ایجاد سامانه‌های اطلاع‌رسانی دیگری درباره بازار سرمایه زدیم؛ برای مثال در حوزه سهام، اوراق بدهی، بورس کالا و… کار با گردآوری و پردازش اطلاعات شروع شد و به‌مرور گسترش یافت.»
او با اشاره به اثرات تخصص‌گرایی بر سطح خدمات و سرویس‌های نوآورانه شرکت پارت، تصریح می‌کند: «شرکت پارت در هفت سال گذشته، طی هر سال تعداد نیروهای انسانی خود را سه‌برابر افزایش داده و هدف هم این بوده که با اتکا به دانش و تخصص نیروهای خود به شناسایی و رفع مشکلات مردم در بازار سرمایه اقدام کند.»
جز این سامانه‌ها، شرکت پارت محصولات دیگری نیز در دست طراحی و توسعه دارد. رسولی‌زاده با تأکید بر کوشش‌های این مجموعه برای اصلاح و ارتقای محصولات موجود، وعده رونمایی چند محصول ارزشمند جدید در سال 1400 را می‌دهد: «ما سامانه‌ای را ایجاد کرده‌ایم که خدمات پردازشی را که در حالت معمول اسباب کار هوش مصنوعی است، به‌صورت ابری در اختیار محققان قرار می‌دهد. این داده‌های بزرگ را می‌توان در زیرساخت پردازشی پارت در سامانه شهاب «شبکه هوشمند ابری» به کار برد و هر کسی در کشور به توان پردازشی بالا نیاز داشته باشد، می‌تواند از این خدمت بهره‌مند شود که در واقع همانGPU As A Service است.
این محصول در گذشته به‌صورت محدود ارائه شده، ولی به‌زودی شاهد انتشار عمومی آن خواهیم بود. یک درگاه هوش مصنوعی به نام شهاب «سرویس هوشمند ابری» نیز شکل گرفته که متخصصان هوش مصنوعی می‌توانند از قابلیت‌های هوش مصنوعی آماده در آن سامانه بهره ببرند.
مسئولیت اجتماعی و کسب‌وکار توأمان
آکادمی هوش مالی پارت، بخش دیگری از فعالیت‌های شرکت پارت است که در زمینه سواد مالی فعالیت می‌کند. ناظران معتقدند آکادمی هوش مالی خلاء مهمی را در کشور برطرف می‌کند. به گفته مدیرعامل شرکت پارت، آکادمی هوش مالی فراتر از مسئولیت اجتماعی، نقش محوری در فعالیت‌های این مجموعه دارد. آکادمی هوش مالی بر آموزش سواد مالی متمرکز است.
رسولی‌زاده در این‌باره چنین توضیح می‌دهد: «هر مبحث جدیدی که در حوزه کسب‌وکار یا مسئولیت اجتماعی پارت مطرح می‌شود، فرایندی برای آن طراحی می‌کنیم تا گردش مالی معناداری به دست آورد و در بلندمدت نیز از بین نرود و پایدار بماند. آکادمی هوش مالی با هدف مسئولیت اجتماعی شکل گرفته، اما در ادامه ملاحظات کسب‌وکاری هم به آن اضافه کرده‌ایم. در آکادمی هوش مالی می‌خواهیم اکوسیستمی پویا و کارآمد در هر دو حوزه مسئولیت اجتماعی و کسب‌وکار، به‌صورت همزمان شکل بگیرد. از جهتی کلی‌تر، هدف غایی ما بهبود سواد مالی در کشور است. شما هم می‌دانید که در کشور ما کمتر به مبحث سواد مالی توجه شده است.
ما به‌عنوان یک بخش خصوصی برای ارائه محصولات فناورانه خودمان به جامعه دچار مشکل بودیم. اعتبارسنجی هنوز در کشور جایگاه خود را نیافته و مردم، مفاهیم سرمایه‌گذاری و سواد مالی را نمی‌شناسند. بسیاری از مشکلات کشور به همین دلیل است که مردم دانش مالی کافی ندارند. ما استانداردهای مطرح بین‌المللی را بررسی و مجلدها و مستندهای گوناگونی را در زمینه سواد مالی تولید کردیم که با همکاری مجموعه‌های گوناگون در اختیار عموم قرار گرفتند.»
شرکت پارت تاکنون حدود ۵۰ جلد کتاب را در زمینه سواد مالی منتشر کرده و کتاب‌های دیگری نیز در حال تألیف است که ویژه آموزش به سنین مختلف است. آن‌طور که رسولی‌زاده می‌گوید، این شرکت قصد دارد در سال آینده نزدیک به یکصد کتاب جدید در حوزه سواد مالی برای افراد؛ از طبقات و طیف‌های گوناگون رونمایی کند. این شرکت همچنین در زمینه فرهنگ‌سازی سواد مالی نیز فعالیت‌های بسیاری انجام داده که از جمله آنها می‌توان به برگزاری «جشنواره فی» اشاره کرد. در جشنواره فی به فیلم‌های منتخب هر سال که به مبحث سواد مالی توجه می‌کنند، نشانی به نام «فی» اعطا می‌شود.
رسولی‌زاده با تأکید بر اینکه امسال دومین دوره جشنواره فی برگزار و نشان فی به فیلم‌های منتخب اعطا می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «در حد وسع‌مان تلاش می‌کنیم که رشد و گسترش سواد مالی در کشور را به ارمغان آوریم. سایر نهادها و ارگان‌های علاقه‌مند به این حوزه را نیز به میدان آوردیم تا یک اکوسیستم پویا و قدرتمند را شکل دهیم که فعالیت مستقل و بلندمدت داشته باشد. می‌خواستیم کمبود سواد مالی را که یکی از مشکلات کلان کشور به حساب می‌آید، در بلندمدت برطرف سازیم تا تمام مردم از منافع آن بهره ببرند.»
درباره سواد مالی بسیاری از ناظران معتقدند که سیاست‌گذار نیز باید این مقوله را جدی بگیرد و سازوکارهای مناسبی برای آموزش سواد مالی به مردم از طریق بخش خصوصی و غیرانتفاعی طراحی کند؛ چه آنکه در جریان هجوم یکباره مردم به بازار سرمایه و پس از آن افت شاخص‌ها، عده زیادی ضررهای هنگفتی کردند و همین مسئله ضرورت پرداختن به سواد مالی را دوچندان می‌کند. با این حال مدیرعامل شرکت پارت معتقد است ارتقای سواد مالی بیش از آنکه نیازمند مداخلات حاکمیتی باشد، توسط بخش خصوصی جلو برده می‌شود.
رسولی‌زاده می‌گوید: «به‌عنوان کسی که بخشی از تحصیلات خود را در حوزه اقتصاد گذرانده و با مباحث اقتصاد توسعه، آشنایی دارد، تمام مسئولیت‌ها را متوجه مردم می‌دانم. شاید عجیب به نظر برسد اما معتقدم بهتر است هیچ وظیفه‌ای بر دوش دولت گذاشته نشود؛ بلکه فعالان بخش خصوصی با هم و در کنار هم، مسائل را شناسایی و حل کنند. وظیفه دولت صرفاً همراهی، کمک، ریل‌گذاری و تصویب و تسهیل قوانین است. دولت در کشور ما بیش از اندازه فربه است و صلاح آن است که وظیفه دیگری بر عهده‌اش نگذاریم. بخش خصوصی به‌خوبی می‌تواند در زمینه ارتقای سواد عمومی تلاش کند و اکوسیستمی را شکل دهد که نیازی به حضور دولت نداشته باشد. حضور دولت فقط به‌عنوان یک همراه، تشویق‌کننده و تسهیل‌کننده خوب است.»
وی با اشاره به تشکیل ائتلاف «جامپ‌استارت» در آمریکا برای ارتقای سواد مالی عمومی می‌گوید: «ائتلاف جامپ‌استارت از مجموعه‌های خصوصی و مردمی تشکیل شده است. در کشورهای دیگر نیز مجموعه‌های مردمی و خصوصی در کنار یکدیگر ائتلاف تشکیل می‌دهند. هدف این ائتلاف‌ها نیز ارتقای سواد مالی است. در سایر بخش‌ها نیز همین‌طور است. تجربه کشورهای مختلف دنیا نشان می‌دهد که هرگونه کمک به رشد و توسعه کشور، وظیفه مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد و بخش خصوصی است و نقش دولت فقط نظارتی است.
به عبارت دیگر دولت باید در کنار بخش خصوصی قرار بگیرد و هر جا نیاز به حمایت وجود داشته باشد، وارد میدان حمایت‌گری شود. البته حمایت، هرچه کمتر باشد بهتر است، زیرا حضور دولت باعث وابستگی و شکل‌گیری مسیرهای معیوب می‌شود که بخش خصوصی را نیازمند حمایت مالی نگه می‌دارد. حمایت مالی باعث می‌شود که اکوسیستم پویا و پایدار در بلندمدت شکل نگیرد.»
دولت بزرگ، مشکلات بزرگ
با همه اینها شرکت پارت، یکی از چندین مجموعه اقتصادی دانش‌بنیان است که شاید تا مدت‌ها نام آن در یادها بماند؛ شرکتی که به پشتوانه نیروی متخصص و آموزش‌دیده و داشتن استراتژی و برنامه‌ریزی در مدتی کوتاه در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، توانست برای بسیاری از چالش‌های نظام بانکداری کشور راه‌حل بیابد؛ چالش‌هایی که در نگاه اول حل‌شدن آن غیرممکن به نظر می‌رسید، اما متخصصان مجموعه پارت از پس آن برآمدند و حائز رتبه کارآفرین برتر امسال نیز شدند.
رسولی‌زاده با اشاره به نیازها و خواسته‌های کارآفرینان برتر در شرایط امروز کشور می‌گوید: «واقعیت این است که دولت بزرگ، حاشیه‌ها و مشکلات بزرگی را به جامعه تحمیل می‌سازد که یکی از آنها تغییر مداوم قوانین، رویکردها و موانع است که به‌صورت ناخواسته رخ می‌دهد. تفاوتی ندارد درباره کدام کشور صحبت می‌کنید. دولت‌های بزرگ اساساً بی‌ثباتی می‌آفرینند، در حالی که کارآفرینی به ثبات نیاز دارد تا بتوان برنامه‌ریزی کرد. تغییرات اندک، امکان برنامه‌ریزی، رشد و توسعه بیشتر را مهیا می‌سازد. در مقام مدیریت مجموعه‌ای که در اکوسیستم بانکداری ایران راه‌حل ارائه داده، از نهادهای حاکمیتی و از رگولاتور توقعات و انتظارات مشخصی داریم.
یکی از مسائلی که کسبوکارها در کشور ما، بسیار از آن ضربه خورده‌اند، تغییر پیاپی قوانین است. در بازار سرمایه، بانک مرکزی، فناوری اطلاعات و قوانین مصوب کشور؛ تغییر سریع قانون‌ها امکان برنامه‌ریزی را از همه سلب می‌کند. مسئولان هرچه بتوانند ثبات بیشتری به وجود آورند، مسیر توسعه پایدار برای رشد و حرکت مجموعه‌های خصوصی را هموارتر می‌سازند و کارآفرینان موفق‌تری قدم به عرصه می‌گذارند.»
نویسنده / مترجم
آرمان آتشی
