پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پویا محمودیان را در روز افتتاحیه استارت‌آپ ویکند تهران دیدیم؛ رویدادی آموزشی برای تربیت مدیران آینده کسب و کارهای نوبنیان که محمودیان در آن مربی‌گری بخشی از کار را بر عهده دارد. خودش متولد ۵۹ است. شرکتی که در میانه ۲۰ سالگی‌اش تاسیس شده این روزها یکی از معدود خدمات الکترونیکی بخش خصوصی است که صاحب اسم و رسمی حتی فراتر از فضای وب فارسی شده است. در روزهای پرفروش سال ترافیک‌شان حتی از ۸۰۰ بسته در هفته نیز می‌گذرد و تمرکز اخیرشان بر بازار آتلیه‌‌های عکاسی در سراسر کشور را می‌توان یکی از موفق‌ترین نمونه‌‌های خروج کسب و کارهای اینترنتی از حالت جنینی به شمار آورد.
پدران و مادران جوان، بخشی از بازار هدف
ساختمان زیبای خانه چاپ و طرح به سبک استودیوهای فروش آمریکایی در بر خیابان آزادی نمای فوق‌العاده‌ای دارد. نور عصرگاهی بهار از میان پنجره‌‌های بزرگ قدی به سرسرای یکپارچه‌ای می‌ریزد که چند مشتری در میانه آن آرام با متصدیان فروش و فنی صحبت می‌کنند، روی دیوار تصاویر قدی دلربایی از نوزادان خندان را می‌توان دید و پایین پلکان سنگی که با پویا دست می‌دهیم خندان توضیح می‌دهد بخش عمده‌ای از بازار هدف‌شان در بازار کاربری پدران و مادران جوان هستند اما به قول خودش «خیلی سریع هم به این جمع‌بندی نرسیده‌ایم». دفتر ساده مدیرعامل خودش چندین حرف برای گفتن دارد. روی میز و تقریبا تمامی قفسات نسخه‌های خارجی کتابچه‌‌‌‌های راهنمای چاپ را می‌توان به زبان انگلیسی دید که مجلاتی مانند ME.Print را نیز شامل می‌شود. قرآن کوچکی در طبقات پایین جای خوش کرده و مقابل آن انجیل مکینتاشی (Macintosh Bible) را می‌توان دید. از همه عجیب‌تر قفسه‌هایی پر از شمارگان اخیر و قدیم بخاراست که مقابل بسته سیگاری با علامت پاور زیر نور می‌درخشند و نشان می‌دهد مدیر جوان زمینههای روشنفکری «خانه» را به میراث برده است.
.
بانک سامان همراه همیشگی نوآوران
بازی واقعی از جایی شروع شد که خانه چاپ و طرح تصمیم می‌گیرد برای مکانیزه کردن امور داخلی خود بخشی از دانش‌آموختگان اتوماسیون را به کار گیرد و همین جریان پای جمع جوانی را باز می‌کند که پویا محمودیان در میان آنهاست. محمد محقق مدیر وقت خانه که سابقه قابل توجهی در مجهز کردن شرکتش به تجهیزات روز دارد، الگوی بین‌المللی در حوزه سفارشات آنلاین عکس‌های دیجیتال را در کشورهای دیگر می‌بیند و به شکل توسعه یافته بخش اتوماسیونش چراغ سبز می‌دهد. عکس پرینت تحت عنوان شرکت مهندسی داده‌بان سامانه چند سرمایه‌دار سرشناس مانند مهدی برخوردار را نیز جذب کرده و اولین بار در سال ۱۳۸۳ فعالیتش را آغاز می‌کند اما جریان به این سرعت هم پیش نمی‌رود: «سرویس عکس پرینت و فارپرینت در حدود سال ۲۰۰۰ راه‌اندازی شدند و در آن زمان فروشگاه‌‌های بزرگی مانند وال‌مارت هم شروع به ارائه چنین سرویس‌هایی کرده بودند. عکس پرینت به نوعی به بیرون از شرکت سپرده شد ولی چندان موفق نبود چون در ابتدای راه گرایشی را دیده بود که دست‌کم یک دهه طول کشیده که به صورت فراگیر در کشور راه بیفتد.»
خودش با هیجان تعریف می‌کند که آن سال‌ها شرکت روزی نزدیک به دو هزار تومان فروش داشته ولی تحولات در چند زمینه زیرساختی ناگهان مدل تجاری آن را در حوالی سال ۸۷ متحول می‌کند: «دلایل ناکامی اولیه را می‌توان در زمینههای گوناگونی از سرعت اینترنت و عدم محبوبیت دوربین‌‌‌های دیجیتالی در کشور گرفته تا فقدان پرداخت‌‌های آنلاین و حتی ذهنیت فرهنگی مردم نسبت به تصاویرشان جست‌وجو کرد. اما با ورود ADSL به خانه‌ها و جدی گرفته شدن درگاه‌های آنلاین از سوی بانک‌هایی مانند سامان، گرایش یک نوزایی را تجربه کرد.»
.
کنار رفتن مسائل فرهنگی
مساله فرهنگی سریع‌تر از آنچه که خود موسسان فکر می‌کردند در ایران از پیش راه برداشته می‌شود، شبکه‌های اجتماعی و در راس آنها فیس‌بوک حساسیت مردم در برابر تصاویر خانگی‌شان را کاهش می‌دهد و البته در عین حال سختگیری عکس پرینت برای حفظ حریم شخصی هم در خاطر مشتریان می‌ماند: «قسمت قابل توجهی از فرآیند کار مکانیزه است و اساسا دست و نگاه انسانی در آن دخیل نیست ولی حتی در سایر موارد نیز کلیه پرسنل بخش تولید ما که با تصاویر در تماسند خانم هستند تا نهایت دقت را در رعایت خواست‌های مشتریان کرده باشیم.»
.
مردم کارت به کارت را به خرید اینترنتی ترجیح می‌دهند
الگوی تجاری عکس پرینت اثبات می‌کند که ذائقه مصرف تصاویر دیجیتالی در عین حال که به سوی به‌روز شدن پیش می‌رود بازگشتی هم به عقب داشته است؛ کاربران بیشتر به سمت دریافت آلبوم‌های دیجیتالی از تصاویر با طراحی و نوشته‌های دلخواه‌شان سوق پیدا کرده‌اند و دیگر چاپ تک تصاویر در حال منسوخ شدن است. محمودیان در این زمینه اطلاعات نسبتا دقیق از رفتارهای خرید مشتریان دارد: «همین‌طور که در این مسیر پیش می‌رویم درک دقیق‌تری از آتیه کسب و کار پیدا می‌کنیم. هنوز بخشی از مشتریان پرداخت کارت به کارت یا از طریق دستگاه خودپرداز را به خرید اینترنتی ترجیح می‌دهند و برای کسانی که دسترسی به اینترنت پرسرعت ندارند به ناچار امکان بارگذاری از طریق لوح فشرده را گذاشتیم. علاوه بر عرضه پستی و از طریق پیک امکان دریافت از شعبات عکس پرینت در پایتخت را هم فراهم کردیم و دنبال آن هستیم که تجارتهای موازی را نیز گسترش دهیم.»
تجارت عکس پرینت، تجارت فصلی
تجارت عکس پرینت هم مانند همان عکاسخانه‌های قدیم کاملا تجارتی فصلی است که در سه‌ماهه پایان سال با کل سه فصل پیش از خود برابری می‌کند. الگوی بازاریابی آنها بر جذب عمده مشتری متمرکز شده و مشخصا دنبال دریافت کاربر از طریق شیوه‌هایی همچون شراکت با اپراتورهای اینترنت یا موبایل و البته قرار گرفتن در بسته‌های تشویقی هستند. نگاهی به آمارهای تعداد مشتریان رشد مداومی را نشان می‌دهد. شرکت در هفته پنجاهم سال ۹۱ حدود ۸۵۰ بسته ارسال کرده که این آمار در همین بازه در سال‌های ۹۰ نزدیک به ۴۱۰ و در سال پیش از آن ۳۷۱ بوده است.
.
نقش عوامل معیشتی یا روانی
مدیرعامل جوان تاکید دارد که نقش عوامل معیشتی یا روانی را نمی‌توان در کسب و کارهایی از این دست نادیده گرفت: «در سال ۹۱ فشارهای ناشی از تورم می‌توانست با توجه به افزایش هزینه‌های اولیه ما را فلج کند اما خوشبختانه رشد سفارشات نشان داد توان مقاومت در شرایط رکود اقتصادی را داریم، سه سال پیش هم مشخص شده بود برآیند خریدهایی از این دست تابع شرایط روانی کشور و جامعه است.»
.
آلبوم دیجیتال، مزیت رقابتی ما
مشخص است که عکس پرینت با تکیه بر پیشگام بودن خانه چاپ و طرح در زمینه فناوری‌های دیجیتالی برنامه‌های گسترده‌ای برای تجارتهای دست بالا با همکاران به شکل باواسطه یا بی‌واسطه دارد. سفارشات تقویم و کارت تبریک از طریق عکس پرینت دات‌کام قابل دسترسی است و با آمارهایی که محمودیان ارائه می‌دهد می‌توان استدلال کرد نزدیک به نیمی از درآمد شرکت از طریق سرویس به آتلیه‌‌های عکاسی در سراسر کشور تامین می‌شود: «شرکت اخیرا سرمایه‌گذاری قابل توجهی در زمینه سیستم مکانیزه کتاب‌های تصویری به شکل آلبوم‌های دیجیتال انجام داده که مزیت رقابتی ما را به لحاظ حجم و سرعت کار را تشکیل می‌دهد. در این شکل تجارت هرچند به صورت غیرمستقیم ولی باز با مشتری نهایی طرف حساب هستیم.»
.
تا راه هست، می‌پیماییم
نگاه دقیق تجاری به بازاریابی و بازارسنجی در حرفهای پویا محمودیان کاملا محسوس است و در خلال آن به مهم‌ترین شبهات درباره عکس پرینت هم پاسخ می‌دهد؛ کیفیت چاپ در راس آنها قرار دارد: «کیفیت چاپ عکس پرینت کاملا مطابق استانداردهای جهانی در همین زمینه است اما باید به این نکته توجه داشته باشید که کیفیت چاپ یک عکس صرفا تابع فرآیند چاپ آن نیست. کابران اغلب عکس‌هایی دارند که در فضای حرفهای گرفته نشده، نور یا تنظیمات دقیقی ندارد و در نهایت محصول هم چون به شکل مکانیزه تولید می‌شود امکان ویرایش آن وجود ندارد، پس می‌پذیریم که برای کاربردهای خاص چنین راه‌حل چاپی می‌تواند پاسخگو نباشد.» اما چرا توسعه فناورانه عکس پرینت به حوزه اپلیکیشن‌های موبایل نرسیده است؟ شاید باید جواب را باز در الگوی مصرف ایرانی عکس‌ها جست‌وجو کرد: «ما طرح پایش دقیقی در باره ابزارهای تولید عکس داریم که زمینههای آتی گسترش‌مان را بررسی کنیم، در حال حاضر بخش اندکی از عکس‌هایی که به دست ما می‌رسند با ابزارهای همراه تهیه شده‌اند و خوانش فایل‌های اطلاعاتی عکس‌ها نشان می‌دهد هنوز این موج به چاپ نرسیده است.
آدرس اینترنتی سایت عکس پرینت: axprint.com
منبع: ماهنامه پیوست؛ شماره دو
