پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
جامه بزرگ: حوزه فناوری اطلاعات نتوانسته به اندازه قابلیت‌هایش نقش‌آفرینی داشته باشد
کیوان جامه بزرگ، رئیس هیئت‌مدیره ابرآروان و معاون توسعه فناپ: سهم ما در لایه هسته فناوری اطلاعات و ارتباطات با متوسط جهانی تفاوت زیادی ندارد و حدود چهار درصد از اقتصاد کشور را این لایه به خود اختصاص داده است. این عدد در متوسط دنیا هم همین حدود است، اما در لایه اقتصاد دیجیتال و اقتصاد دیجیتالی شده، سهم ما به شدت ناچیز است
از دلایل شکل‌گیری نظام صنفی رسیدگی به مشکلات کسب‌وکارها و چالش‌های پیش‌روی آنهاست. این روزها که در آستانه انتخابات نظام صنفی رایانه‌ای هستیم، نامزدها علاوه‌بر اشاره به انگیزه‌های خود برای ورود به این سازمان، به ارائه راه‌حل و رفع موانعی که پیش‌روی کسب‌وکارهاست نیز می‌پردازند. کیوان جامه بزرگ، رئیس هیئت‌مدیره ابرآروان و معاون توسعه فناپ از جمله نامزدهای انتخاباتی نظام صنفی رایانه‌ای است. او در گفت‌وگوی با راه پرداخت به این موضوع اشاره کرد که در بحران کرونا فرصت طلایی برای اقتصاد فناوری اطلاعات و رشد آن شکل گرفت که نمونه‌های آن را در اکوسیستم دیجیتال کشور دیده‌ایم. اما آنطور که باید و شاید از این موضوع حمایت نشده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
جامه بزرگ هدف از حضور خود در انتخابات نظام صنفی را توضیح داد و گفت: «جدا از اینکه حضور همه فعالان حوزه فاوا برای تقویت صنف به‌عنوان خانه خود چه در قالب حضور در هیئت مدیره و چه به عنوان عضو فعال در کمیسیون‌ها مغتنم است، برخی چالش‌های جدی و بزرگ پیش روی کسب‌وکارهاست که احتمالاً در چند سال آینده بیشتر نیز خواهد شد. حل این مسائل و چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها به‌صورت انفرادی، بسیار سخت و دشوار است. یکی از دلایل تشکیل نظام صنفی نیز همین بوده که شرکت‌ها بتوانند به صورت مشترک چالش‌های خود را پیگیری و مرتفع کنند.»
او که معاونت توسعه راهبردی و امور شرکت‌های فناپ را عهده‌دار است و در این دوره به نمایندگی از استارت‌آپ ابرآروان در انتخابات شرکت کرده، درباره انگیزه خود برای حضور در انتخابات نظام صنفی گفت: «با وجود لزوم پیگیری اولویت‌های عمومی صنف، مشخصاً اکنون بیشتر مسائل مرتبط به مجموعه‌های استارت‌آپی یا نوپدید یا موضوعاتی که حتی شرکت‌های بزرگ‌تر هم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما به دلیل نوپدید بودن آن و عدم درک درست و مناسب لایه حاکمیت به آنها عملاً بن‌بست‌های متعددی ایجاد شده است، احتیاج به این داریم که نصر ترجمان حاکمیت و بخش خصوصی برای حل مسائل و مشکلات باشد.
بنابراین انگیزه اصلی من از شرکت در این دوره از انتخابات این بوده که این خواسته‌ها و مطالبات را منتقل کنم و به مدد خرد جمعی فعالان صنف، راهکارهای رفع موانع نیز به تصمیم‌گیران مرتبط پیشنهاد شود. به نظر من این موضوع در میان انواع مشکلاتی که در کشور با آن مواجه هستیم، مغفول مانده است.»
عدم درک و باور دولتمردان به ظرفیت‌های حوزه فاوا
جامه بزرگ به عمده‌ترین چالش حوزه فناوری اشاره کرد و در این باره گفت: «مسائل حوزه فناوری اطلاعات شاید بدلیل اینکه در نگاه اول سهم کوچکی در اقتصاد کشور دارد، در اولویت‌های پایین‌تر تصمیم‌گیری قرار گرفته است، در حالی‌که همین حالا سهم ارزش افزوده بخش، معادل سهم معدن در اقتصاد است، ولی می‌تواند بیش از آن، پیشران توسعه بسیاری از بخش‌های صنعتی و مسائل فرهنگی و اجتماعی کشور باشد. حوزه فناوری اطلاعات می‌تواند به اقتصاد کشور و حتی حوزه‌های دیگر کمک کند، اما این باور و نگاه هنوز در لایه‌های مختلف حاکمیت شکل نگرفته است.
به همین دلیل حوزه فناوری اطلاعات نتوانسته به اندازه قابلیت‌هایش نقش‌آفرینی داشته باشد. سهم ما در لایه هسته فناوری اطلاعات و ارتباطات با متوسط جهانی تفاوت زیادی ندارد و حدود چهار درصد از اقتصاد کشور را این لایه به خود اختصاص داده است. این عدد در متوسط دنیا هم همین حدود است، اما در لایه اقتصاد دیجیتال و اقتصاد دیجیتالی شده، سهم ما به شدت ناچیز است و عمده صنایع تولیدی و خدماتی ما از ظرفیت تحول دیجیتال بی‌بهره‌اند.»
نظام صنفی باید صدای همه بخش خصوصی باشد
او در پاسخ به این سؤال که آیا نظام صنفی این توانایی را دارد که وارد فضای گفتمانی شود که این درک را در بدنه حاکمیت بیشتر کند، گفت: «من فکر می‌کنم اگر هیئت مدیره صنف به اندازه کافی فراگیری داشته باشد، صدای گویای بخش‌های مختلف صنف و واقعاً برآمده از دل شرکت‌های مختلف بدنه صنف باشد، می‌تواند این کار را انجام دهد. اصراری نیز که مبنی بر غالب بودن تفکر بخش خصوصی اصیل بر هیئت مدیره وجود دارد به دلیل این است که هیئت مدیره بتواند ضمن شناخت کامل مسائل، مشکلات و ظرفیت‌ها، به راحتی و بدون قید و شرط خواسته‌هایش را از حاکمیت مطالبه کند.»
به‌گفته او اکنون در بحران کرونا فرصت طلایی برای اقتصاد فناوری اطلاعات و رشد آن شکل گرفت که نمونه‌های آن را در اکوسیستم دیجیتال کشور دیده‌ایم. اما آنقدر که باید حمایت نشده‌اند و این باور که به این حمایت نیاز است، وجود ندارد. مثال ساده‌ای که می‌توان زد تعامل سازمان تأمین اجتماعی با شرکت‌های فناوری اطلاعات است، شرکت‌های فناوری اطلاعات به واسطه ماهیتی که دارند به راحتی می‌توانستند دورکار شوند و کمترین آسیب را از موضوع کرونا بگیرند، اما همین بازرسی‌های ماهیانه‌ای که برای بیمه شاغلان انجام می‌شود و اصرار بر اینکه حتماً باید کارمندان یک کارگاه ثبت شده در بیمه تأمین اجتماعی سر کار حاضر باشند، به مساله مهمی تبدیل شده است. بنابراین سازمان تأمین اجتماعی اساس دورکاری و توسعه فعالیت‌های شرکت‌ها بر مبنای دورکاری را از بین می‌برد.
او با این توضیح که وقتی به لایه‌های بالاتر نگاه می‌کنیم این مسائل بیشتر هم می‌شود، گفت: «ما اکنون برنامه هفتم توسعه کشور را داریم که به نوعی ظرفیت، زیرساخت و زمینه رشد و توسعه پنج سال آینده کشور را حداقل به لحاظ مفاد قانونی آن ایجاد می‌کند. اگر صنف اکنون در مراحل تدوین و تصویب این برنامه نتواند مشارکت داشته باشد، قاعدتاً امکان اصلاح آن در سال‌های بعد به راحتی وجود ندارد و باید به سراغ بودجه‌های سالیانه برویم. تغییر دولت نیز مساله دیگر ماست.
سال بعد دولت جدید را داریم و در این دولت کابینه جدید وزارت ارتباطات، صمت و حتی وزارت ارشاد مجموعه‌هایی هستند که می‌توانند به‌صورت مستقیم روی سرنوشت، حیات و ممات شرکت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات اثر بگذارند. این مطالبه‌گری می‌تواند اکنون شکل بگیرد، در غیر این صورت وقتی وزیر مستقر و برنامه آن در مجلس ارائه شد، دیگر این سطح اثرگذاری را نخواهیم داشت.»
جامه بزرگ در خصوص این موضوع که آیا این تغییر فرایند در دوره‌های قبل مطرح شده یا نه و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد، گفت: «صنف یک رشد تدریجی و تکوینی داشته و از تشکل چند شرکت محدود به عنوان انجمن شرکت‌های انفورماتیک به یک نظام صنفی بزرگ رسیده که در طول مسیر رشد خود توانسته به مرور این ظرفیت‌ها و جایگاه‌ها را ایجاد کند. اما این اقدامات کافی نبوده است. به‌طور مثال رشدی که در دوره قبل در کمیسیون‌ها ایجاد شد، این درها را برای مشارکت جدی‌تر شرکت‌ها باز کرد.
در برخی موارد نیز کمیسیون‌ها توانستند اثرگذاری بیشتری از هیئت مدیره یا شورای مرکزی صنف داشته باشد. این اتفاق افتاده و نمی‌توان گفت که عملکرد نامطلوب بوده است. برخی بزنگاه‌های طلایی وجود دارد که اگر از آن استفاده نشود، در سال‌های آینده خیلی قابل جبران نیست. به‌طور کلی نظام صنفی به اندازه کافی نتوانسته این مطالبه‌گری را انجام دهد و نیاز است که با قدرت بیشتری این کار در دوره بعدی انجام شود.»
اولویت‌دهی به طرح نظام مهندسی ارتباطات و فناوری اطلاعات
او در خصوص طرح سازمان نظام مهندسی ارتباطات و فناوری اطلاعات و برنامه‌ای که برای آن دارد، توضیح داد: «طرح سازمان نظام مهندسی ارتباطات و فناوری اطلاعات، طرح خوبی است و پرونده آن هنوز در کمیسیون مطرح است و بسته نشده است. این طرح یک ظرفیت جدی است تا بتوان از آن برای ارتقا جایگاه فاوا در کشور بهره‌برداری کرد. نکته قابل ملاحظه این است که وقتی کارنامه تشکل‌های مشابه نظیر نظام مهندسی ساختمان و امثالهم را بررسی می‌کنیم، در جایی که تشکل‌ها تحت سیطره نهادهای حاکمیتی جلو رفته باعث شده که کارکردهای اصلی نظام‌مندی صنفی از جمله خودتنظیم‌گیری و استقلال عمل آن تشکل مخدوش شود.
بنابراین این طرح باید حتماً با دقت و وسواس پیگیری شود و تاکید می‌کنم که باید از اتفاقاتی که برای نمونه‌های مشابه در کشور در سال‌های گذشته اتفاق افتاده درس بگیریم. در این خصوص نیز نمی‌توان برنامه شخصی در نظر گرفت. بنابراین برای مطرح کردن طرح نظام مهندسی رایانه‌ای باید مطالبه جدی شورای مرکزی صورت گیرد. این نیز جزو فرصت‌های طلایی است که باید از آن استفاده کرد. هر دو لیست انتخاباتی این دوره هم روی این نکته تاکید دارند که جای خوشحالی دارد، ولی همانطور که گفتم نحوه شکل‌گیری و بنیان‌گذاری آن بسیار مهم است.»
تعامل اتاق بازرگانی با نظام صنفی باعث یکپارچگی موضوعات می‌شود
رئیس هیئت‌مدیره ابرآروان در رابطه با نحوه تعامل اتاق بازرگانی و نظام صنفی رایانه‌ای و برنامه‌ای که برای تعامل خود دارند، گفت: «کار خوبی که در دوره قبل شکل گرفت این بود که نمایندگانی از حوزه فناوری اطلاعات در اتاق بازرگانی حضور پیدا کردند. موضوعاتی هم که اکنون در اتاق در بحث اقتصاد دیجیتال مطرح می‌شود مقدماتی است که این نمایندگان در اتاق فراهم کرده‌اند، اما نباید این مسائل را محدود به اتاق بازرگانی کنیم. باید بتوانیم از ظرفیت‌های سایر نهادهای صنفی، اتحادیه‌ها و اتاق بازرگانی استفاده کنیم و مطالبات صنفی حوزه فاوا را افزایش دهیم. بنابراین نیاز است که حتماً در کمیسیون‌ها وکارگروه‌های اتاق بازرگانی نماینده داشته باشیم.
شورای عالی فضای مجازی و اتاق بازرگانی جزو نهادهای مرجعی هستند که باید مشارکت جدی در آنها داشت. ولی تعامل با نهادها محدود به این دو نخواهد شد. در سال‌های گذشته انجمن شرکت‌های اینترنتی و اتحادیه‌ها شکل گرفته‌اند و این باعث می‌شود که پراکنده‌کاری در چند مجموعه ضعیف با یک هدف مشترک شکل بگیرد که عملاً نمی‌توانند این مسیر را به سلامت طی کنند. برگرداندن اینها در صنف و فرصت دادن به آنها برای اینکه بتوانند در یک پیکره واحد موضوعات را دنبال کنند، یکی از اولویت‌های جدی نظام صنفی و هیئت مدیره آینده خواهد بود.»
او در پایان اضافه کرد: «امیدوارم هر ترکیبی که توانست رأی بیاورد و به هیئت مدیره نظام صنفی راه پیدا کند مسائل و مشکلاتی را که اکنون شرکت‌ها با آن دست به گریبان هستند، دنبال کنند. ما به اندازه کافی شعارهای کلی و زیبا را در سمینارها و کنفرانس‌ها مطرح کرده‌ایم. بنابراین عمل‌گرایی موضوع جدی است که باید باتوجه به فرصت طلایی که در سال آینده در آستانه شکل‌گیری دولت جدید وجود دارد، به آن پرداخت.»
