پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه عصر تراکنش شمار ۳۹ / رضا قربانی / صنف و فعالیت‌های صنفی از جمله مفاهیمی هستند که در حوزه‌های نوآورانه کمتر به آنها توجه می‌شود. به‌دلیل ذات نوآوری نمی‌توان انتظار داشت که فعالان عرصه‌های نوآوری در چارچوب‌های صنفی محدود شوند؛ طبیعی هم هست! شاید به همین دلیل است که بر خلاف اصنافی مانند پزشکی، وکالت و عمران، فعالان عرصه‌های فناوری اطلاعات، صنف قدرتمندی ندارند. یکی از پیچیدگی‌های ذاتی فناوری و نوآوری این است که مصداق‌های ملموسی ندارند و طیف فعالیت‌هایی که در محدوده آنها انجام می‌شود، زیاد است و به هیچ صراطی مستقیم نیستند! پیدا کردن نخ تسبیح فناوری و نوآوری آسان نیست.
نوآوری و فناوری واژه‌هایی پوششی هستند و بر سر تعریف آنها توافق کمی وجود دارد و دقیقاً مصداق فیل مولانا، هر کسی از ظن خود با آنها همراه می‌شود. فعالان عرصه‌های فناوری و نوآوری محدود به صنعت خاصی نیستند، ولی مهم‌ترین عرصه ظهور و بروز آنها فناوری اطلاعات است. نام‌های گوناگونی برای این عرصه انتخاب شده و دسته‌بندی‌های متفاوتی وجود دارد؛ ارائه‌دهندگان خدمات، سخت‌افزاری‌ها، نرم‌افزاری‌ها، مخابراتی‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات زیرساخت تنها بخشی از حوزه فناوری اطلاعات هستند. در هر دوره‌ای هم بخشی از این بازیگران بر کل بازار غلبه کرده‌اند.
کسب‌وکارها در طول زمان پیچیده‌تر شده‌اند، ولی ذهن‌ها همزمان با این تغییر رشد نکرده‌اند. در گذشته نه‌چندان دور، کسب‌وکارهای فعال در حوزه سخت‌افزار مرز روشنی با کسب‌وکارهای فعال در حوزه نرم‌افزار داشتند؛ و این در حالی است که امروز دیگر نمی‌توان مرز روشنی بین کسب‌وکارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کشید و همه آنها زیر عنوان بزرگ فناوری و نوآوری قرار می‌گیرند.
اهمیت فناوری و نوآوری از آن روست که کسی انتظار نوآوری از بخش‌های گوناگون ندارد؛ مثلاً در حوزه غذا و شیرینی، پزشکی و کشاورزی نوآوری آخرین اولویت است و ابزارها و فناوری‌ها به‌مرور و آهسته تغییر می‌کنند. این در حالی است که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، فناوری‌ها و ابزارها به‌سرعت تغییر می‌کنند و گاهی چرخه عمر یک محصول حتی به یک سال هم نمی‌رسد. تغییر پیوسته مهم‌ترین ویژگی کسب‌وکارهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات است و این انتظاری است که همه از فعالان این صنف دارند.
طبیعتاً بزرگان و قدیمی‌های صنف فناوری نسبت به چیزی که ساخته‌اند، حساسیت دارند و نگران آینده آن هستند و این حق آنهاست که نسبت به آینده صنف نگران باشند. آنها در دوران جوانی خود پایه‌های مسیری را بنیان نهادند که ادامه آن بسیار مهم است.
تصور می‌کنم تا اینجای کار به‌خوبی روشن شده که چرا مفهوم صنف با ذات کسب‌وکارهای فناوری و نوآوری بیگانه است. قاعدتاً ساختن صنفی که همه فعالان فناوری و نوآوری را زیر یک چتر جمع کند، کار آسانی نیست. همه آنهایی هم که در سال‌های گذشته پایه‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای را بنا نهادند، کار بزرگی انجام داده‌اند. به گواه تاریخ آنها با کمترین امکانات و حمایت‌ها، صنف فناوری را ساختند و تا امروز آن را بزرگ کرده‌اند. در بین تمام نهادهای صنفی که در ایران وجود دارد، امروز جایگاه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای جایگاه خاصی است و نسبت به بسیاری از نهادهای صنفی دیگر بسیار پیشرو است. هرچند این نهاد صنفی نتوانسته در قد و قواره نهادهایی مانند نظام‌پزشکی ظاهر شود، ولی جایگاه این سازمان جایگاه قابل قبولی است.
زمینی که در طول سال‌های قبل آماده شده، امروز به جایی رسیده که می‌تواند زیربنای ساختمانی نوین باشد. این ساختمان قاعدتاً روی آن چیزی بنا نهاده می‌شود که پیش از این پیشینیان صنف آن را ساخته‌اند.
طبیعتاً بزرگان و قدیمی‌های صنف فناوری نسبت به چیزی که ساخته‌اند، حساسیت دارند و نگران آینده آن هستند و این حق آنهاست که نسبت به آینده صنف نگران باشند. آنها در دوران جوانی خود پایه‌های مسیری را بنیان نهادند که ادامه آن بسیار مهم است. این مسیر اکنون به یک نقطه‌عطف تاریخی رسیده و با توجه به جایگاه مهم فناوری در جهان امروز، نوید صنفی قدرتمندتر و پویاتر را می‌دهد.
صنف فناوری اطلاعات ایران این پتانسیل را دارد که به یکی از مهم‌ترین صنف‌های ایران تبدیل شود. همان‌گونه که اصنافی مانند پزشکان و وکلا و مهندسان عمران در طول زمان توانستند جایگاه خود را تثبیت کنند، صنف فناوری هم می‌تواند به یکی از پیشروترین اصناف ایران تبدیل شود.
همان‌طور که در ابتدای این یادداشت گفته شد، پیچیدگی و تغییر ذاتی که در دل فناوری وجود دارد، ساختن صنف برای آن را کاری سخت و دشوار می‌کند. در صورت نداشتن صنفی قدرتمند، فرصت چانه‌زنی و حضور در تصمیم‌سازی‌های مهم برای فعالان کسب‌وکاری فناوری کم می‌شود. با رشد فناوری‌های دیجیتال ما شاهد ظهور کسب‌وکارهای نوآورانه‌ای هستیم که در صورت نبود صنف قدرتمند، فشارهای گوناگون، آنها را خرد خواهد کرد. بسیاری از مدیران کسب‌وکارهای نوآورانه تصور می‌کنند چالش‌ها و مشکلاتی که بر سر راه آنها وجود دارد را باید یک‌تنه حل کنند؛ این در حالی است که کلید حل بسیاری از مشکلات در دست یک نفر و دو نفر یا یک کسب‌وکار و دو کسب‌وکار نیست.
آینده پر از ابهام است و برای غلبه بر این ابهام‌ها، کسب‌وکارها باید بتوانند در کنار هم فعالیت کنند و بر چالش‌ها فائق آیند. صنف فناوری ایران و به‌طور خاص سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران توان این را دارد که به رهبر تحول دیجیتال ایران تبدیل شود.
چالش‌های پیش‌روی فناوری در ایران بسیار زیاد است و کسب‌وکارها برای غلبه بر آنها باید بتوانند به‌صورت صنفی هماهنگ و منسجم فعالیت کنند. قاعدتاً بسیاری از کسب‌وکارها منافع متضاد دارند و برای اینکه زیر یک سقف بمانند، به نخ تسبیح محکمی نیاز دارند. مهم‌ترین نخ تسبیح صنف هم کم‌کردن آسیب‌های وارد بر کسب‌وکارهای فناورانه و نوآورانه است. به عبارتی اگر کسی از طریق توسعه صنف به‌دنبال منافع شخصی باشد، قطعاً نمی‌تواند دستاورد قابل قبولی برای خودش و حتی دیگران به ارمغان بیاورد. آن چیزی که حبل‌المتین صنف است، کاهش آسیب‌ها و به حداقل رساندن فشارها بر کسب‌وکارهای نوآورانه و فناورانه است.
آینده پر از ابهام است و برای غلبه بر این ابهام‌ها، کسب‌وکارها باید بتوانند در کنار هم فعالیت کنند و بر چالش‌ها فائق آیند. صنف فناوری ایران و به‌طور خاص سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران توان این را دارد که به رهبر تحول دیجیتال ایران تبدیل شود. حالا که در آستانه انتخاب و تشکیل ششمین هیئت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان‌ها و کشور قرار داریم، امیدوارم با حضور حداکثری همه فعالان فناوری و نوآوری در ایران زمینه قوی‌تر شدن صنف فناوری را فراهم کنیم.
منبع
ماهنامه عصر تراکنش
نویسنده / مترجم
رضا قربانی