راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

از ادغام لفظی تا تمهیدات لازم

حمید تهرانفر، کارشناس بانکی، ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۶ / پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعدادی از بانک‌ها با توجه به شرایط در هم ادغام شدند. این ادغام در واقع ادغامی اجباری بود؛ چراکه شرایط پس از انقلاب ایجاب می‌کرد این ادغام‌ها انجام شود. به بیان دیگر می‌توان گفت؛ دو نوع ادغام اختیاری و اجباری برای بنگاه‌ها وجود دارد. ادغام صرفاً محدود به بانک‌ها نمی‌شود و در دنیا بسیاری از شرکت­‌های بسیار بزرگ از ادغام استفاده می‌کنند. روش ادغام اختیاری بدین نحو است که هر شرکتی به هر دلیلی نتواند به فعالیت خود به‌تنهایی ادامه دهد، با یک شرکت فعال، نسبتاً قوی و حتی شرکتی که صرفاً مدیریت خوبی دارد ادغام می‌شود و سعی می‌کند روند بهتری را آغاز کند.

در کشور ما ادغام اختیاری امری بسیار نادر است که شاید رسانه‌ای نشده یا شاید ادغام اختیاری فقط در بخش خصوصی محقق شده باشد، در حالی ‌که ادغام اجباری صرفاً به این دلیل انجام می‌شود که از تبعات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن جلوگیری شود؛ مثلاً در مواردی که شاهد اعتراضات خیابانی و ورود برخی مقامات به مشکلات مؤسسات مالی و اعتباری بودیم، از راهکار ادغام استفاده شد. البته در کشور ما رسم شده است که هر مشکلی به وجود می‌آید، سر آن را به سمت دولت برمی‌گردانند و از دولت می‌خواهند که به آن مسئله ورود کند؛ حال ‌آنکه مشخص نیست آیا تاکنون این مؤسسات با مجوز فعالیت می‌کردند یا خیر؟

به ‌هر حال ادغام به‌عنوان راهکار اجباری برای بازگرداندن آرامش به سهام‌داران است، آن هم زمانی که مدیران بانک‌ها و مؤسسات نمی‌توانند به‌تنهایی بر مشکلات خود فائق آیند. به ‌هر حال برای پاسخ به این سؤال که این روش خوب بوده یا خیر؟ در ابتدا می‌توان گفت این روش تبعات اجتماعی حاصل از مشکلات مؤسسات مالی و اعتباری را برطرف می‌کند، اما از نظر اقتصادی روی آثار این ادغام‌ها مطالعاتی انجام‌ نشده و حتی بعضاً دیده‌ شده که برای مؤسسات پذیرا، مشکلاتی را دربر داشته است. بانکی که با توصیه و فشار قبول کرده که موسسه‌ای در آن ادغام شود، یعنی این امر با فشار انجام ‌شده است و بعضاً مشکلات آنها ادامه دارد و شاید زمانی که ادغام اتفاق افتاد، به‌تدریج کمرنگ ‌شود.

البته در برخی شرایط مزایایی برای بانک پذیرا نیز دارد. برخی معتقدند در ادغام معمولاً اختیار محفوظ است و اجباری در کار نیست. اینکه مؤسسه‌ای ورشکست‌شده یا با مشکل مواجه‌شده را در بانک دیگری حل می‌کنیم، به‌طوری از ماهیت بانک یا مؤسسه اول هیچ اثری باقی نماند، این ادغام نخواهد بود؛ بلکه مدل دیگری است که تحت عنوان ادغام انجام می‌شود. زمانی که دو شرکت با هم ادغام می‌شوند و شرکت سومی را تشکیل می‌دهند از هر دو شرکت اثری در شرکت جدید خواهد بود، در حالی‌ که ما در بسیاری مواقع فقط واگذار می‌کنیم و به لحاظ لفظی ادغام کرده‌ایم.

پس در مدل ادغام اجباری که اغلب همین مدل در ایران اتفاق می‌افتد، مؤسسه پذیرا تصمیم‌گیر خواهد بود که مدیریت و نحوه فعالیت شعب چگونه خواهد بود. در آخرین ادغام در حال انجام در کشور که طی آن بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح شامل ادغام چهار بانک مهر اقتصاد، قوامین، حکمت ایرانیان و انصار و همچنین موسسه اعتباری کوثر در بانک سپه ادغام شدند، خوشبختانه مدیریت خوبی انجام شد. مدت‌ها طول کشید تا مذاکراتی میان مسئولان بانک مرکزی و بانک‌های نظامی انجام شد.

در واقع بانک سپه برای اینکه حساب‌های خود را به هم نریزد، حساب‌های بانک‌های ادغام‌شونده را حسابرسی کرد و این بانک برای اینکه این در هم فرورفتن (ادغام) را کنترل کند، از تمام ابزارهای مالی خود استفاده کرد. به نظر می‌رسد مدیریت خوبی انجام‌ شده و همه تمهیدات لازم اندیشیده و حمایت‌های لازم انجام ‌شده است. در واقع ادغام پنج بانک نظامی در بانک سپه با ادغام مؤسسات مالی و اعتباری متفاوت است و این ادغام با صبر و حوصله و حساب‌شده انجام‌ شده که در نتیجه آشفتگی برای مشتریان و سپرده‌گذاران نخواهد داشت و با توجه به مدیریت خوب بانک سپه مشکلی پیش نخواهد آمد

منبع ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۶
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.