پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گردش روزانه 100 میلیارد تومانی ارزهای دیجیتال در ایران / امیر راد از چالش‌ها و امیدهای نوبیتکس می‌گوید
در روزهایی هستیم که کرونا آینده بسیاری از صنایع را در هاله‌ای از ابهام و سردرگمی فرو برده است و در این بین، با سررسیدن سومین هالوینگ بیت‌کوین و نصف شدن پاداش ماینینگ، ابهام دنیای مرموز رمزارزها، بیشتر از هر زمان دیگری شده است و کار را برای بازیگران این حوزه سخت و پیچیده‌تر کرده است ولی با این حال بازیگران این صنعت کنار نکشیده‌اند. امیرحسین راد هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل نوبیتکس، در روزهای کرونایی از مسیری که تا امروز نوبیتکس طی کرده است، چالش‌هایی که داشته است و مسیری که برای آینده خود متصور شده است، گفته است.
راد در این مسیر تنها نبوده و در تیم 20 نفره نوبیتکس 3 هم‌بنیان‌گذار دیگر نیز در این راه او را همراهی می‌کنند؛ محمدعلی آقامیر، محمد آقامیر و امیرعلی اکبری. آنها در نوبیتکس ارزشمندترین دارایی خود را «اعتماد مشتریانشان» می‌دانند و با همین رویکرد بخش قابل‌توجهی از سهم بازار صنعت را به خود اختصاص داده‌‌اند و اصلی‌ترین دغدغه‌شان را نیز «حفظ» این اعتماد می‌دانند. در ادامه متن گفت‌وگوی یک‌ساعته ما با امیر راد را می‌بینید.
راه‌اندازی نوبیتکس
قبل از هر چیز، درباره تاریخچه شکل‌گیری نوبیتکس بگویید که چه شد سر از این فضا درآوردید و نوبیتکس را راه‌اندازی کردید.
راد: ایده اصلی نوبیتکس توسط بنده و محمدعلی آقامیر شکل گرفت و در ادامه راه اعضای جدیدی به این تیم پیوستند. زمانی که نوبیتکس را شروع کردیم دارای اهداف در دسترس‌تری بودیم ولی با گذر زمان و تغییر رویکردها، اهداف ما نیز دست خوش تغییراتی شد. رشد خیره‌کننده قیمت بیت‌کوین در سال 2017 میلادی و رسیدن به عدد 20 هزار دلار باعث شد افراد بسیاری در آن زمان علاقه‌مند به خرید و فروش بیت‌کوین شوند. ما نیز به دلایل وجود تجربیاتی که در بازارهای مالی ازجمله بورس داشتیم، به این حوزه علاقه‌مند شدیم. این سیگنال مثبت، درگاه ورود ما به دنیای کریپتو و ارزهای دیجیتال بود.
این موضوع باعث شد تا به دنبال یافتن راهی برای خرید و فروش رمزارزها در ایران و تبادل آنها با یکدیگر باشیم. فضای خرید و فروش رمزارزها در آن سال‌های ابتدایی شکل‌گیری نوبیتکس در ایران شکل زیرزمینی داشت و می‌توان گفت که 90 درصد معاملات در فضایی مانند تلگرام صورت می‌گرفت. در کنار این فضا صرافی‌های اینترنتی نیز فعالیت می‌کردند که اختلاف قیمت بین خرید و فروش در این شکل از معاملات حدود 10 درصد بود که این رقم در آن سال‌ها قابل توجه بود.
در صورتی که در همان زمان در دنیا پلتفرم‌هایی برای این کار وجود داشتند. برای مثال اگر فردی مایل به تبدیل بیت کوین خود به دلار یا سایر ارزهای موجود بود این عمل را پلتفرم‌ها و بازارهایی که چنین قابلیتی را داشتند برعهده می‌گرفتند و این معاملات را با کمترین هزینه و اختلاف قیمت انجام می‌دادند که همین امر نیز برای آنها مزیت نسبی را در مقایسه با رویه صرافی‌ها به همراه داشت. به گونه‌ای که تعداد افراد بسیاری متشکل از خریداران و فروشندگان در سراسر دنیا در یک بستر جمع می‌شدند و از طریق مکانیسمی مشابه بازار بورس به معامله با یکدیگر از طریق آن پلتفرم می‌پرداختند در صورتی که در صرافی‌ها ضمن بالا بودن کارمزد، افراد با صراف طرف هستند. از دیگر مزیت عمده این روند می‌توان به سریع بودن و آسانی انجام معاملات در هرلحظه از شبانه روز و به صورت 24 ساعته اشاره کرد که این امکان در سال 1396 در کشور ما وجود نداشت.
این نوع معامله میان فروشندگان و خریداران در قالب پلتفرم‌ها با مزیت‌های نسبی قابل توجه، باعث شد تا به فکر راه اندازی چنین سیستمی در ایران باشیم. در آن زمان حجم بازار ارز دیجیتال ایران خیلی کوچک‌تر از الان بود. زمانی که چنین ایده‌ای را مطرح کردیم از اولین مشکلاتی که بر سر راه ما وجود داشت پایین بودن حجم معاملات بازار رمزارزها در ایران بود. برای شکل‌گیری چنین ایده‌هایی به بازاری با عمق بیشتر نیازمند بودیم اما با تصوری که از بازار در آینده داشتیم و برآورد اینکه این بازار به تدریج بزرگ‌تر شود، این ریسک را به جان خریدیم و نوبیتکس را راه‌اندازی کردیم.
با وجود سرویس‌های بین‌المللی که اتفاقا کاربران ایرانی نیز از آنها استفاده می‌کردند، عملا شروع فعالیت ما به عنوان یک بازیگر ایرانی و ورودمان به بازار را سخت می‌کرد با این حال ما با استراتژی تمرکز بر کاربران ایرانی و ارائه پشتیبانی 24 ساعته، به دنبال جذب کاربران ایران بودیم. یکی از مواردی که باعث اعتماد و اقبال کاربران ایرانی به سرویس ما شد، رفتار قهری و تحریمی به یکباره سرویس‌های خارجی با کاربران ایرانی بود به طوری که خیلی از اکسچنج‌های خارجی به دلایل شرایط تحریمی، دارایی کاربران ایرانی را بلوکه کردند؛ مجموع این اتفاقات به تدریج باعث شد که ایده شکل‌گیری اکسچنج داخلی بیش از پیش مهم تقی شود.
نوبیتکس با هدف کاهش هزینه معاملات در بستری امن و دسترسی 24 ساعته در سال 1396 به عنوان یک پلتفرم برای معاملات آنلاین ارزهای دیجیتال طراحی شد تا تریدرهای ایرانی بتوانند معاملات خود را حرفه‌ای‌تر انجام دهند. جالب است که با یک فاصله زمانی خیلی اندک یک اکسچنج ایرانی دیگر نیز به نام اکسیر فعالیتش را شروع کرد که باعث می‌شد نه‌تنها ما از همان ابتدای مسیر رقیب داشته باشیم و مدام به فکر بهبود باشیم، بلکه مطمئن شدیم که تصمیمان برای راه‌اندازی یک اکسچنج تصمیم درست و به موقعی بود چرا که یک تیم دیگر نیز تقریبا با ما به طور همزمان این کار را شروع کرده بود.
همانطور که گفتم هدف اولیه نوبیتکس فراهم کردن یک بستر آنلاین و امن برای معاملات بود که خوشبختانه امروز به این هدف دست پیدا کرده‌ایم و حالا هدف تازه‌ای برای خودمان در نظر گرفته‌ایم: تبدیل بستر فعلی به یک نسخه جهانی است. از طرف دیگر به دنبال این موضوع هستیم که بتوانیم روی کلیه حوزه‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال و فین‌تک که از مزیت نسبی برخوردار هستیم، فعالیت کنیم که تاکنون در این راستا حداقل یک محصول را توسعه دادیم و آن درگاه پرداخت ارز دیجیتال است که هنوز به صورت عمومی به بهره‌برداری نرسیده است. مزیت درگاه پرداخت ارز دیجیتال، ایجاد امکان استفاده کاربران و شرکت‌های خارجی از سرویس‌های پولی کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌های ایرانی است. این محصولات در ادامه روند فعلی شرکت مورد توسعه قرار گرفته‌اند؛ برای سال جدید نیز برنامه‌های بزرگ دیگری را در سر داریم که البته تصمیمات دولتی و حاکمیتی به مسیر ارزهای دیجیتال سمت و سویی متفاوت خواهد بخشید.
گردش روزانه 100 میلیارد تومانی ارزهای دیجیتال در ایران
در حال حاضر اندازه بازار ارزهای دیجیتال در ایران چقدر است؟ و چند درصد بازار در اختیار نوبیتکس است؟
راد: بر اساس حجم معاملاتی که در بستر شرکت نوبیتکس در حال انجام است می‌توان ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال ایران را برآورد که به نظر می‌رسد این حجم چیزی حدود 50 تا 100 میلیارد تومان در روز باشد. باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که شرایط تحریمی که منجر به بسته شدن بخشی از منافذ بانکی و نقل انتقالات مالی و پولی ایران شد به رونق این بازار کمک شایانی کرد. در خصوص عدد دقیق حجم معاملات نوبیتکس هم اجازه بدهید فعلا به دلایل رقابتی بازار چیزی نگویم.
فکر می‌کنید این بازار در دوسال آینده چه میزان رشد خواهد کرد و سهم شما از این بازار چه مقدار خواهد بود؟
راد: برای اینکه بتوان حجم بازار ارزهای دیجتال را برای دو سال آینده تخمین زد لازم است تا ایران را با کشوری که در این زمینه به خود شبیه است مقایسه کنیم؛ کشور ترکیه در این حوزه بسیار به ایران شبیه است و از روی آمار و داده‌ای که در بازار رمزرارزهای ترکیه وجود دارد می‌توان رشد بازار ایران را تا حدودی پیش‌بینی کرد؛ بازار ارزهای دیجیتال نسبت به امسال شاهد رشد حداقل 100 درصدی خواهد بود. این درحالیست که در صورت تحقق پیش بینی که از قیمت بیت‌کوین می‌شود در بعد از هاوینگ و اینکه این روند در طولانی مدت همانند هاوینگ‌های قبلی رخ دهد، قطعا با رشدی فراتر از 100 درصد در سال روبه رو خواهیم بود.
چرا تصور می‌کنید که این صنعت رشد خواهد کرد؟
راد: بخش بزرگی از رشد این صنعت مدیون جذابیت‌های بیت‌کوین است. بیت‌کوین دارای ویژگی‌هایی است که تقریبا از یک دهه گذشته افراد بسیاری را به خود جذب کرده است. از ویژگی‌های بیت‌کوین می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ «غیر متمرکز بودن»، «قابل انتقال بودن دارایی از یک فرد به فرد دیگر بدون مداخله دولت‌ها»، «پایین بودن هزینه انتقال»، «داشتن نرخ تورم کنترل شده» و «کمیاب بودن رمزارزهایی مانند بیت‌کوین».
این نوع دارایی مانند دلار آمریکا نیست که با بحران کرونا نیاز به تزریق چند تریلیون دلار به اقتصاد باشد تا بعد از آن منجر به رکود ناشی از تزریق نقدینگی و تبعات سوء دیگر آن شود. در مجموع این دست از ویژگی‌ها از ابتدا برای برخی از افراد دارای جذابیت‌هایی بوده است که همین امر منجر به رشد آن شده است.
محرک اصلی روند روبه رشد سالانه این صنعت ورود افراد تازه نفس به این حوزه است. بر اساس آماری که دیده‌ام در سال گذشته تعداد کیف پول‌هایی که موجودی آنها معادل یک بیت‌کوین و بیشتر است به بالاترین میزان خود رسیده است و این امر نشان دهنده آشنایی بیشتر افراد با ویژگی‌های بیت‌کوین و صنعت ارزهای دیجیتال دارد. لازم است بدانیم که این میزان جذابیت بیت‌کوین تبدیل به درگاهی برای ورود افراد عادی به دنیای بلاکچین شده است.
باید توجه کرد که خواسته یا ناخواسته بلاکچین و ارزهای دیجیتال مزایایی را به دنبال دارد و در آینده باعث می‌شود که بخش عمده‌ای از دارایی‌های افراد به سمت دیجیتالی شدن برود. ما در نقطه عطف و گذار از این فضا قرار گرفته‌ایم چراکه اکنون خیلی از بانک‌های مرکزی دنیا در فکر راه اندازی ارز دیجیتال پایه اختصاصی خود هستند. این روند متاثر از ورود روزافزون افراد جامعه به سمت ارزهای دیجیتال است. از دیگر دلایل رشد صنعت ارزهای دیجیتال می‌توان به جذابیت‌های ذاتی بیت‌کوین اشاره کرد و اینکه این رمزارز دروازه‌ای را برای ورود افراد به این عرصه گشوده است. درکنار بیت‌کوین شاهد شکل‌گیری سایر ارزهای دیجیتال و بلاکچین‌ها با کاربردهای مختلف هستیم ولی باید توجه کنیم که بیت‌کوین به عنوان نماد اصلی این بازار، عامل اصلی رونق آن بوده است و به نظرم این‌چنین نیز خواهد ماند.
چرا نوبیتکس؟
چه مزیتی افراد را ملزم به استفاده از نوبیتکس در مقایسه با رقبای داخلی این پلتفرم می‌کند؟
راد: اگر از نگاه یک کاربر بخواهم این مزایا را بگویم باید گفت که پایین بودن کارمزدها به نسبت سایر رقبا عمده اصلی ما بشمار می‌رود. همچنین تنوع ارزهای نوبیتکس به صورت جفت ارزهای ریال و تتر که در آینده جفت ارزهای بیت‌کوین نیز اضافه خواهد شد، انتخاب‌های بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. از دیگر مزایای مهم نوبیتکس می‌توان به قدرت نقدشوندگی آن با عمق بازاری فراتر از سایر رقبای داخلی اشاره کرد. همچنین با دارابودن پلتفرم موبایلی برای سیستم‌عامل اندروید و در آینده نیز برای سیستم عامل iOS شاهد معامله و کارکردی بسیار آسان‌تر و در دسترس‌تر هستیم. از لحاظ تیم پشت صحنه نوبیتکس هم می‌توان گفت که یکی از قویترین تیم‌های فنی را در حال حاضر در اختیا داریم که شاید رقبای دیگر به صورت ویژه در بخش بلاکچین این توانمندی را دارا نباشند؛ حداقل ما اینطور فکر می‌کنیم. به گونه‌ای که ما می‌توانیم خیلی راحت ارزهای جدیدی را به پلتفرم خود اضافه کنیم و بلاکچین‌های مختلفی را به محصولات خود متصل کنیم که تمامی این موارد به افزایش اطمینان کاربر از سطح امنیت و کارکرد محصول می‌انجامد.
رشد 10 برابری در یک سال
در سال 1398 نوبیتکس چه دستاوردهایی داشته است؟
راد: یکی از مهمترین اتفاقات اوایل سال 98 رفع فیلترینگ نوبیتکس بود. جالب است که همین مشکل را نیز رقیب و همکار ما اکسیر داشت. بخش عمده این رفع فیلترینگ همکاری انجمن فین‌تک و معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور بود که جای تقدیر و قدردانی دارد.
در ان زمان ما علت فیلتر شدن نوبیتکس را نمی‌د‌انستیم و از سوی دیگر نیز باید مشتری را مجاب می‌کردیم که این فیلترینگ منع قانونی را در پی نداشته است؛ لذا وقتی به نهادهای مربوطه مراجعه می‌کردیم به ما گفته می‌شد که فعالیت شما بر اساس قوانین موجود منع قانونی ندارد و عدم وجود قوانین لازم برای ارزهای دیجیتال دلیلی بر فیلترینگ شرکتی نیست ولی این اتفاق در آن برهه زمانی منجر به محدود شدن دایره فعالیت نوبیتکس شد.
از دیگر دستاوردهای نوبیتکس افرایش تعداد نفراتی بود که با ما همکاری می‌کردند. خوشحالیم که امروز از یک تیم 6 نفره به یک تیم 20 نفره رسیده‌ایم. همچنین می‌توان گفت رشد تعداد کاربران ثبت نامی نوبیتکس بالغ بر 50 هزار کاربر از دیگر دستاورهای ما در جذب کاربر در سال 98 بوده است که این آمار نشان دهنده پتانسیل بالای بازار است. در مجموع از لحاظ شاخص‌های عملکردی توانستیم رشد تقریبا 10 برابری را تجربه کنیم که برای ما بسیار امری خوشایند است.
مدل کسب‌وکار و درآمد شما چیست؟
راد: اصلی‌ترین مدل کسب‌وکار ما بحث کارمزد است که از طرفین معامله هزینه‌ای به عنوان کارمزد کسر می‌شود. همچنین بابت خدمات خاص دیگر ارائه شده در سایت نیز کارمزدهای اندکی دریافت می‌کنیم ولی درآمد آنچنانی را برای شرکت به دنبال ندارد و اصلی‌ترین درآمد نوبیتکس اخذ کارمزد حاصل از معاملات است. میزان کارمزد با توجه به حجم معاملات کاربران به صورت پلکانی تغییر می‌کند؛ لذا حداکثر کارمزد 0.35 درصد برای معاملات با حجم کم محاسبه می‌شود و هرچه حجم معاملات کاربر در طول 30 روز افزایش یابد این میزان کارمزد به کف خود یعنی به 0.2 درصد می‌رسد.
برنامه نوبیتکس برای سال 1399 چیست؟
راد: محصول اصلی ما اکسچنج است که با محدودیت‌هایی روبه‌روست چراکه لازم است برای افزایش ابعاد نوبیتکس ظرفیت این اکسچنج‌ها نیز افزایش یابند؛ بنابراین از کارهای اصلی در سال آینده افزایش ظرفیت اکسچنج است که نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش فنی، سامانه معاملاتی و سایر بخش‌هاست. از طرفی بنا داریم تا قابلیت‌های جدید مورد درخواست کاربران را به بازار اضافه کنیم.
درحال حاضر سفارشات ما به دو بخش سفارش محدود و بازار خلاصه می‌شود که باتوجه به اقبال بیشتر در خصوص سفارشات متنوع‌تر دیگر برای تریدرها، افزودن این دست از سفارشات را نیز برای سال جدید در دست اقدام داریم؛ در کنار این‌ها علاقه‌مند هستیم که به کسبوکارهای مکمل و مرتبط با نوبیتکس نیز ورود کنیم که می‌توان به درگاه پرداخت اشاره کرد که هنوز در دسترس همگانی قرار نگرفته است ولی باید توجه داشته باشیم که همین راه اندازی درگاه پرداخت نیازمند بازاریابی است.
از دیگر محصولات مرتبطی که دارای ارزش هستند می‌توان به توسعه سامانه‌های الگوریتمی معاملات بر پایه بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال اشاره کرد که همین امر می‌تواند به بازار نوبیتکس کمک شایانی کند و همچنین می‌تواند به عنوان کسب‌وکار مستقل در بازارهای معاملاتی خارجی مورد استفاده قرار بگیرد و ارتباطی به صورت مستقیم با نوبیتکس نداشته باشد. نگاه عمده ما این است که بیشتر بتوانیم به سامانه‌های بازارگردانی کمک کنیم چراکه سامانه‌های بازارگردانی از ارکان حیاتی اکسچنج‌های آنلاین به حساب می‌آیند و همین سامانه‌ها به تنظیم بازار کمک بسیاری می‌کنند همین حوزه از آن دست جنبه‌هایی است که قصد سرمایه‌گذاری جدی روی آن داریم.
از دیگر محصولاتی که خیلی علاقه‌مند به سرمایه گذاری روی آن هستیم و تعدادی استارت آپ هم روی آن متمرکز شدند، ردیابی تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین است. در دنیا شرکت‌های بزرگی وجود دارند که روی این فضا تمرکز کردند و مزیت آنها این است که در فضای بلاکچینی که ادعا می‌شود که تراکنش‌ها قابل ردیابی نیستند، این شرکت‌ها با تحلیل کردن دیتاهای شبکه بلاکچین مانع پولشویی‌های احتمالی می‌شوند و می‌توانند آنان را با درصد بالایی ردیابی کنند که با سرمایه‌گذاری روی این پروژه می‌توان اطمینان خاطری را برای نهادهای امنیتی و قضایی کشور ایجاد کرد چراکه آنچنان هم که گفته می‌شود فضای بلاکچین غیرقابل ردیابی است، نظر درستی نیست.
مهمترین چالش نوبیتکس در سال 1398 چه بود؟
راد: مهمترین چالش نوبیتکس عدم پاسخگویی درخور شأن کاربران و در یک مقاطع زمانی به لحاظ توانایی سخت افزاری سرور بود که چند هفته بسیار پر فشار را برای ما به همراه داشت ولی بعد از تحمل این فشار توانستیم بر مشکل فائق آییم و با افزایش ظرفیت از خجالت مشتریان خود در بیاییم. همچنین یکی از لحظات سختی که برای ما و هم برای مشتریان اتفاق می‌افتد در ایام پیک مراجعه کاربران است که این مشکل تنها مربوط به شرکت ما نمی‌شود و تقریبا تمامی شرکت‌های فعال در این حوزه نیز متناسب با گستردگی حوزه کاری خود با این دست مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند ولی لازم بگویم که در حال حاضر تا حدود بسیار زیادی بر مشکلات نوبیتکس تسلط عمل داریم.
مهم ترین چالش سال 99 نوبیتکس چه می‌تواند باشد؟
راد: این چالش می‌تواند در حوزه قوانین باشد باتوجه به اینکه فعالیت ما در این حوزه باید در سایه اعتبار قانونی و رسمیت ظهور و بروز کند؛ بنابراین می‌طلبد که با تعریف یک چهارچوب حداقلی در حوزه کاری ارزهای دیجیتال، بتوانیم طبق آن فعالیت خود را ادامه و حتی گسترش دهیم.
همچنین یکی از مهمترین چالش‌هایی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، پیدا کردن نیروی انسانی کارآمد است ولی به دلیل اینکه خیلی از این نیروهای مفید به خارج از کشور مهاجرت کردند و مابقی نیز دارای متقاضی بسیاری هستند، باید برای جذب بهترین نیرو در این حوزه جنگید. بنابراین چالش جذب نیروی انسانی خوب و سازماندهی آنان برای رسیدن به اهداف در برهه گذار از یک کسب‌وکار کوچک به یک کسب‌وکار بزرگ حائز اهمیت است.
علاوه بر این، یکی از چالش‌های همیشگی کسبوکارهای آنلاین، بحث امنیت است که پایان ندارد. به عبارتی امنیت مطلق وجود ندارد و امنیت یک موضوع نسبی است. در خصوص همین موضوع، در نوبیتکس صندوق بیمه‌ای وجود دارد که بخشی از درآمد نوبیتکس به این صندوق واریز می‌شود تا در صورت هک سیستم یا رخدادهای غیرقابل پیش‌بینی بتوانیم ضررهای احتمالی را از این بخش پوشش دهیم. مدیریت ریسک نوبیتکس به گونه‌ایست که تمامی جوانب را در نظر می‌گیرد. البته باید پذیرفت که درجه ریسک‌پذیری افراد نیز متفاوت است و متناست با آن باید اعتماد افراد را جلب کنیم. همچنین باید بدانیم افرادی که وارد دنیای ارزهای دیجیتال می‌شوند از آن دست افرادی به حساب می‌آیند که از ریسک‌پذیری بیشتری نسبت به سایر افراد برخوردارند. بنابراین باید توجه کرد که اعتماد ذره ذره ساخته می‌شود و اگر نوبیتکس به جایگاهی رسیده است که می‌تواند اعتماد مشتری‌های خود را کسب کند این کسب اعتماد به سختی و به تدریج به دست آمده است. تمام تلاش ما بر این بوده است که کاربران تا جایی که امکان دارد متضرر نشوند ولی در صورت بروز مشکل تلاش بر رفع آن باتوجه به توانایی شرکت بوده است.
بزرگترین چالش صنعت ارزهای دیجیتال در سال 2020 از نظر شما چه خواهد بود؟
راد: مهمترین اتفاقی که نمی‌توان گفت که آیا چالش محسوب می‌شود یا خیر؛ بحث هاوینگ بیت‌کوین است، اینکه این اتفاق چه تاثیری روی بازار خواهد گذاشت مشخص نیست ولی این نگرانی در رابطه با اینکه احتمال افت قیمت بعد از هاوینگ در بیت‌کوین همانند لایت‌کوین و بیت‌کوین‌کش که اتفاق افتاد، رخ دهد وجود دارد که در این صورت به اعتماد عمومی نسبت به سیستم بلاکچین بیت‌کوین آسیب می‌زند. در مجموع افت اقتصاد جهانی در برهه کنونی نیز می‌تواند روی مسائل سرمایه‌گذاری در حوزه بلاکچین تاثیرگذار باشد.
چه توصیه‌ای برای آن دست از افرادی که با سرمایه و اطلاعات اندک قصد ورود به بازار رمزارها را دارند؛ دارید؟
راد: به صورت عمومی توصیه می‌کنم که اگر افراد آشنایی لازم را برای ورود به این نوع از بازارهای مالی ندارند وارد آن نشوند؛ چراکه این فضا افرادی را می‌پذیرد که دارای روحیه ریسک‌پذری بیشتری هستند بنابراین افراد می‌توانند با آشنایی بیشتر با این محیط، در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار با دید بلندمدت وارد شوند. لازم است که هر فرد آن بخش از سرمایه‌ای را که به آن نیاز ندارد را وارد بازارهای پرریسک کند که در صورت ضررهای احتمالی فرد دچار بحران مالی نشود. مشاهده می‌شود که بعضی از افراد بدون علم و آگاهی لازم وارد این دست از بازارهای مالی می‌شوند که جدای از وارد کردن ضررهای اقتصادی به خود، متحمل فشارهای روحی و روانی نیز می‌شوند که اینگونه شوک‌ها معمولا در اثر از بین رفتن سرمایه فرد حادث می‌شود.
در فضای غیر متمرکز و بلاکچین با وجود مسئله تکنولوژی فردی مراقب سرمایه دیگری نیست و این بازار از ریسک بیشتری نسبت به بازارهایی مانند بورس اوراق بهادار برخوردار است و سازمانی متعهد به برگرداندن دارایی سرمایه‌گذار نیست بنابراین این غیرقابل برگشت بودن تراکنش‌ها یکی از جنبه‌های پرریسک رمزارزها تلقی می‌شود که نیازمند کسب آموزش و آگاهی بیشتر توسط افراد مجرب و حرفه‌ای برای ورود به این نوع از بازارهای پرریسک است. همچنین سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال باید به گونه‌ای باشد که برای فرد آورده‌ای نیز به همراه داشته باشد.
