پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
کرونا تا چه حد رفتار پرداختی مردم را تغییر داده است؟
شیوع ویروس کرونا باعث شده تا دردسرهای زیادی برای اقتصاد و صنایع کوچک و بزرگ موجود در دنیا ایجاد شود. تا جایی که گفته میشود ضرر اقتصادی رویدادهای تجاری و کمپانیهای بزرگ فناوری که بهدلیل شیوع کرونا در جهان لغو شده یا به تعویق افتاده، به ۶۶۶ میلیون دلار رسیده و میتواند از یک میلیارد دلار نیز فراتر برود.
نیما نامداری، معاون طرح و توسعه شرکت ارتباط فردا در یادداشت خود به این موضوع اشاره کرده که طرف تقاضای اقتصاد به شدت در این روزها افت کرده است. چون بسیاری از مردم از خانه بیرون نمیآیند و فقط اقلام ضروری را مصرف میکنند، طبعاً تقاضای خرید کالاها و خدمات زیادی افت خواهد کرد. این افت باعث میشود همه اجزای زنجیره تأمین این کالاها و خدمات و حتی مشاغل جانبی آنها هم دچار رکود شوند. مثلاً وقتی سالن سینمایی تعطیل میشود ابتدا مالک سینما لطمه میبیند بعد حقوق کارکنان آن سینما معلق میشود، همزمان کارگران خدماتی و پارکینگ و بوفه و غیره سینما هم چون مشتری ندارند بیکار میشوند، سپس تهیهکنندگان فیلمها زیان میکنند و مطالبات اعضای تیمهای فیلمسازی عقب میافتد و این زنجیره تا شرکتهای تبلیغاتی و رسانهها و… امتداد مییابد. این اتفاقی است که در بسیاری از کسبوکارها در حال رخ دادن است.
اما بسیاری از کارشناسان صنعت پرداخت معتقدند که شیوع ویروس کرونا نقطه عطفی برای تغییر شیوههای پرداخت در دنیا خواهد شد و روشهایی که کمترین تعاملات انسانی را داشته باشند، جایگزین پرداخت با ابزارهای کنونی خواهد شد. همانطور که مدیر اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی از افزایش استفاده شهروندان از خدمات بانکی غیر حضوری پس از شیوع ویروس کرونا خبر داده و گفته که مبلغ تراکنشهای غیرحضوری در اسفندماه رشدی 37 درصدی داشته است. همچنین برخی، از افزایش با پرداخت از طریق کیوآرکد گفتهاند. مثلاً پرداخت از طریق نشان پرداخت شرکت آپ که بهمن ماه با همکاری بانک ملی راهاندازی شد، در این مدت نزدیک به 20 درصد رشد داشته است.
امیرحسن موسوی، مدیر روابط عمومی دیجی کالا نیز درباره رفتار مصرفکنندگان پس از شیوع کرونا گفت: «در حال حاضر در بخش محصولات سوپرمارکتی حدود 60 درصد، افزایش تقاضا داریم؛ طوری که بخش تأمین از بخش فروش جا مانده است. از طرف دیگر بخشی از نیروهای ما هم کم شدهاند؛ به همین دلیل ممکن است ارسال مواد غذایی سه تا چهار روز طول بکشد. در سایر دستهها 10 درصد افزایش سفارش داشتیم که البته این موضوع مطابق پیشبینیهای ما بود.»
افزایش 15 درصدی تراکنشهای پیپینگ
پیپینگ یکی از سرویسهای پرداختی آنلاین است که طی آماری که از تراکنشهای خود به ما داد، در حدود سه هفته اخیر شاهد افزایش 15 درصدی تراکنشهای خود بودهاند. طبق گزارش پیپینگ، بعد از اجباری کردن رمز دوم پویا در دو هفته اول که از پنجم بهمن شروع شد، تراکنشهای این پرداختیار، 10 درصد کاهش یافته است، هرچند از هفته دوم بهمن تا آخر اسفند میزان تراکنشها به حالت قبل برگشت. پس از آن از اول تا 15 اسفند شاهد افزایش 15 درصدی تراکنشها بودهاند که ممکن است یکی از دلایل آن شیوع ویروس کرونا و استفاده بیشتر مردم از فروش آنلاین بوده باشد.
تغییر رفتار مردم منجر به بهینهسازی روشها میشود
بر این موضوع تاکید کنیم که شیوع ویروس کرونا علاوهبر تاثیرات منفی، تاثیرات مثبتی هم برای کسبوکارها داشته است. شاید یکی از سوالاتی که مطرح میشود این است که آیا کسبوکارها آمادگی لازم را برای قرار گرفتن در شرایط بحران دارند یا نه؟ از سوی دیگر این دورکاری و تغییر شرایط پس از عبور از بحران هم میتواند ادامه پیدا کند؟
علی حاجیزاده مقدم، مدیرعامل آدانیک معتقد است که هرچند همهگیری ویروسی جدید منجر به توقف فعالیت، محدودیت و مشکل در بسیاری از حوزههای اقتصادی و اجتماعی شده و اثرات کوتاهمدت و بلندمدت مخربی برای آن متصور است، اما با این وجود همین اتفاق و تغییر رفتاری که در جامعه ایجاد کرده میتواند در برخی حوزهها منجر به بهینهسازی و بهبودهایی در روشها شود.
از جمله مهمترین موارد، حذف رفتوآمدهای غیرضروری و تکیه بیشتر افراد در حوزههای مختلف به خدمات الکترونیکی است. مشابه اتفاقی که در همهگیری سارس در چین ایجاد شد و ابزارهای آنلاین پیشرفت کردند. در فضای کسبوکار هم مانعی که بسیاری از کسبوکارها در پذیرفتن موضوعاتی مانند دورکاری و جایگزینی جلسات حضوری با جلسات از راه دور و ویدیویی داشتند و شاید بتوان گفت بیشتر مانعی ذهنی بود؛ کمرنگتر شده و بهنظر میرسد پس از عبور از این بحران هم از نظر فرهنگ کاری و هم روالها و فرآیندها و ابزارها، بلوغ بالاتری به دست بیاید.
راه پر پیچوخم بانکداری دیجیتال با تغییر در روند کاری این روزها هموار میشود؟
بهگفته حاجیزاده مقدم سالهاست در کشورهای پیشرفته فرهنگ دورکاری جای خود را باز کرده و علاوه بر بهینه کردن استفاده از زمان، روی تعادل زندگی شخصی و کاری و بالابردن رضایت از کار و زندگی بسیار اثرگذار است. از سوی دیگر این بحران اهمیت داشتن زیرساختهای دیجیتالی بالغ و کامل را بیشتر نمایان کرده و این سرویسها را از حالت تجملی و لاکچری، به یک ضرورت حتمی تبدیل میسازد.
او امیدوار است که بر این اساس موانعی که در راه گسترش خدمات دیجیتالی وجود داشت و بخش مهمی از آن به پشتیبانی نکردن قوانین و آییننامهها برمیگشت، برداشته شوند. مثلاً در حوزه بانکی سالهاست ایده بانک تمام دیجیتال وجود دارد و تلاشهای زیادی برای آن شده، ولی به دلایل سادهای مانند الزامات قانونی به احراز هویت فیزیکی و گسترده نبودن استفاده از زیرساخت امضای دیجیتال، هیچگاه به نتیجه نرسیده است.
کرونا، فرصت را برای افزایش پرداختهای موبایلی فراهم کرده است
نیما فیضگستر، معاونت نوآوری و توسعه شرکت مهندسی سیستم یاس ارغوانی بر این باور است که کرونا طبعاً تاثیرات مثبت و منفی زیادی روی بحث بانکها و شرکتهای فناوری در حوزه پرداخت الکترونیکی دارد. در کنار همه اثرات منفی که میتواند داشته باشد یک اثر مثبت دارد و آن هم افزایش در پرداختهای حضوری بدون کارت و دستگاه کارتخوان مانند NFC و کیوآرکد در ماههای اخیر است.
بهگفته او کرونا میتواند فرصت قابل توجهی را برای این نوع روشها فراهم کند، چراکه در حالت عادی بهدلیل مشکلات کارمزدی و سهولت پرداخت با کارت توسط مشتری استقبال از روشهای پرداخت جدید مانند کیوآرکد سخت بود. بر همین اساس حتی بعد از فرو کش کردن موج شیوع ویروس کرونا، نگرانی در پرداخت برای مردم همچنان ادامه دارد. پس میتوان فرصت قابل توجهی را برای روشهای پرداختی موبایلی فراهم کرد. همانطور که در مجموعه ما نیز استقبال از این روش زیاد شده است.