پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سککوک به عنوان پلتفرم تامین مالی زنجیره تامین چه ارزش‌افزوده‌ای برای کسب‌وکارها ایجاد می‌کند؟
در حوزه فرهنگ‌سازی، عدم پشتیبانی و حمایت عملی نهادهای حاکمیتی نیز چالش‌هایی پیش روی سککوک قرار دارد. بنا بر ادعای مدیران، این شرکت بودجه‌های بسیاری را صرف فرهنگ‌سازی و توانمندی بنگاه‌ها می‌کند و به بنگاه‌ها، نیازمندی‌ها جهت ورود به فضای جدید را آموزش می‌دهد؛ باقری اما می‌گوید که در این تغییر پارادایم، به حمایت نهادهای حاکمیتی نیاز دارد.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / نام سککوک مدتی است که در صنعت تامین مالی ایران پرآوازه شده است. سامانه کشوری کسب‌وکار در چند سال اخیر که از عمر خود سپری می‌کند، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در راهکارهای فناوری تامین مالی زنجیره تامین برای خود کسب کند. افتخارات سککوک به همین نقطه ختم نشده و قطعا در سال‌های آتی بیشتر، از آن خواهیم شنید. به سراغ فردوس باقری، مدیرعامل این پلتفرم رفته‌ایم تا درباره سککوک بیشتر بدانیم.
مهم‌ترین دستاوردهای شرکت شما در سال 1398 چه بوده است؟
بنگاه‌های اقتصادی، در پلتفرم سککوک تامین مالی می‌شوند، مواد اولیه خود را از سایر بنگاه‌ها خریداری کرده و در نهایت محصول خود را در این پلتفرم به متقاضیان عرضه می‌کنند. پلتفرم سککوک با ایجاد هم‌افزایی بین تامین مالی‌کننده و تامین مالی‌شونده، فشار مضاعف بر منابع بانک را کاهش داده و خلأهای محتمل در تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را به حداقل ممکن می‌رساند.
سککوک یک SCF پلتفرم با مکانیسم پرداخت برات (برات الکترونیک) در زنجیره تامین B2B است. این مکانیسم با بهره‌گیری از صورت‌حساب (invoice) منظم به مستندات معامله و از لحاظ شرایط تحقق معامله توانسته است شفاف‌ترین شبکه تامین و مصرف منابع را در اختیار نظام بانکی قرار دهد.
سککوک از سال گذشته تاکنون چهار جایزه ملی را در حوزه‌های تحول دیجیتال، نوآوری محصولات ایرانی، جایزه ملی لجستیک و محصول برتر فناوری اطلاعات (فاب) در کشور کسب کرده است. متاسفانه تحریم‌ها باعث می‌شود که ما از فهرست مخاطبان جایزه‌های بین‌المللی خارج شویم، ولی ما با استمرار سعی داریم که در سال آتی حداقل یک جایزه بین‌المللی را نیز کسب کنیم.
مهم‌ترین ارزش افزوده‌ای که در سال 1398 برای مشتریان خود خلق کرده‌اید، چه بوده است؟
SCF پلتفرم‌ها رویکرد برد ـ برد برای بانک و بنگاه‌ها دارد؛ بانک می‌تواند با استفاده از این پلتفرم‌ها تامین مالی هدفمند و شفاف، ریسک کم و بهره‌وری بالا داشته باشد و در عین حال بنگاه‌ها نیز می‌توانند در مقاطع زمانی مناسب تامین مالی با سرعت بالاتر و هزینه کمتر داشته باشند.
سککوک نقطه اشتراک خوبی است تا بنگاه‌ها و بانک‌ها با یکدیگر همسو شوند؛ هم بنگاه هزینه مالی کمتری را بپردازد و هم بانک به منافع بیشتری برسد. هم بنگاه بتواند بر اساس نیازش به منابع دسترسی پیدا کند و هم بانک بتواند با منابع محدود حجم بزرگ‌تری از تقاضاها را پوشش دهد؛ این موضوع تقریبا یک نقطه اشتراک غیر قابل انکار است که در آن منافع همه به حداکثر نزدیک می‌شود و به نظر می‌رسد برای همه ابعاد اقتصادی کشور نیز مفید است. این مهم‌ترین ارزش افزوده‌ای بود که توانستیم برای اعضای خود در سککوک خلق کنیم.
مهم‌ترین چالش‌هایی که در سال 1398 با آن مواجه بودید، چه بودند؟ آیا در حال حاضر از این چالش‌ها عبور کرده‌اید؟ اگر بله، برای عبور از این چالش‌ها چه کردید؟
یکی از چالش‌های SCF پلتفرم‌ها در سطح دنیا همگام‌سازی زنجیره تامین فیزیکی با زنجیره تامین مالی است. فقدان ابزار پرداخت الکترونیکی مناسب جهت پرداخت‌های بین کسب‌وکارها یعنی برات الکترونیکی و زیرساخت‌های متناسب آن در دولت یکی از چالش‌های جدی در حوزه تامین مالی زنجیره تامین در کشور است. متاسفانه دولت از اجرای برنامه‌های مصوب خود عقب است و شاید سککوک جلوتر از اجرای مصوبات دولت باشد؛ در نتیجه مهم‌ترین مسائلی که ما با آنها مواجه هستیم، تاخیر دولت در تحقق برنامه‌های دولت الکترونیک خود است.
برنامه کلی حرکت شرکت شما برای سال 1399 چگونه است؟ در سال 1399 به چه اهدافی می‌خواهید دست پیدا کنید؟
در سال آینده گستره پوشش عملیاتی ما باید به سمتی توسعه پیدا کند که شاخص عملیاتی تامین مالی نقد برات‌ها به سه الی چهار افزایش یابد، یعنی از هر سه یا چهار برات صادرشده در اکوسیستم سککوک، یک برات نیاز به تامین مالی و تبدیل‌شدن به وجه نقد داشته باشد.
در بخش شاخص‌های عملیاتی نقدینگی نیز سه الی پنج هزار میلیارد تومان تامین مالی نقد، بر اساس تعهدات بانک‌ها در قراردادهای منعقده با سککوک، در دستور کار قرار گرفته است. در واقع اثر گردش اقتصادی پنج هزار میلیارد تومان تامین مالی نقد باید بین 15 تا 20 هزار میلیارد تومان باشد. استنباط ما این است که اگر پنجره دید نظام بانکی به رویکردهای فین‌تکی بازتر شود، این ارقام و این بهره‌وری به‌راحتی قابل تحقق است.
در حوزه محصولات و راهکارها، کدام‌یک از محصولات یا راهکارهای فعلی شما، با توجه به شرایط بازار و روندهای فناورانه، دستخوش بیشترین تغییرات و بهروزرسانی خواهند شد؟
تامین مالی زنجیره تامین فناوری مالی نوینی است که از سال 2008 و پس از بحران اقتصادی جهانی مورد توجه جدی در فضای تامین مالی بین‌المللی قرار گرفته است. بر اساس آمارهای سوئیفت در سال 2013 حدود 80 درصد معاملات سیستم سوئیفت از نوع تراکنش‌های حساب باز بوده است.
آنچه ما در راهکار خود به‌عنوان پلتفرم تامین مالی زنجیره تامین در حال ارائه آن هستیم، ترکیبی از فناوری‌های نوین نظام مالی جهانی بر بستر فناوری‌های نوین فناوری ارتباطات است. رویکرد ما نگاه پیشتازانه و تحول‌گراست. ما این سیستم را روی پلتفرم بر اساس فناوری بلاکچین عرضه می‌کنیم. پلتفرم‌های مشابه جهان فقط بخشی از این ترکیب را ارائه می‌دهند. سککوک با ارائه مجموعه‌ای از خدمات از جمله SCF، SCM و LM با فناوری بلاکچین از آخرین شیوه‌های روز جهانی بهره می‌گیرد.
اما این بدین معنی نیست که تمام راه را می‌توان با تکیه بر این نوع فناوری‌ها به پیش رفت. واحدهای تحقیق و توسعه سککوک به‌طور مداوم در حال پایش شیوه‌های نوین و آخرین تغییرات داخلی و بین‌المللی است. پیش‌بینی ما این است که در صورت تغییر فناوری بتوان بخش‌هایی از راهکار را به‌صورت هوشمند و بهره‌ور، همگون با نیازها توسعه داد.
با توجه به اینکه در سال 1399 موضوع تحول دیجیتال و بانکداری دیجیتال در اولویت رویکردی بسیاری از بازیگران صنایع مالی قرار می‌گیرد، آیا شرکت شما به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، راهکار، محصول یا استراتژی خاصی جهت ارائه به این بازیگران دارد؟ اگر بله، در خصوص چیستی این محصولات و راهکارها صحبت کنید و بگویید هر یک از این محصولات و راهکارهای شما در چرخه بانکداری دیجیتال کجای نیازهای بازیگران قرار می‌گیرد؟
راهکار سککوک را می‌توان همان تحول دیجیتال در فرایندهای سنتی تامین مالی با رویکرد نگاه به تامین مالی زنجیره تامین تعبیر کرد. نگاه بهره‌ور به تامین مالی، نظام مالی و پولی کشور را متحول خواهد کرد. از سوی دیگر بهره‌گیری از فناوری اطلاعات روزآمد به‌عنوان سوخت حرکتی می‌تواند شتاب این تحول را چندین برابر کند. سککوک می‌تواند بغرنج‌ترین معضل نظام تامین مالی را حل کند.
این اتفاق با راهکار رصد برخط محل تخصیص و مصرف منابع و هدایت هوشمند این منابع از مصرف‌کننده به اولین ماده اولیه رقم می‌خورد. این راهکار در هر صنعتی می‌تواند نیاز به منابع نقد وسیع و نشت آن از چرخه اقتصاد را به نزدیک صفر سوق دهد. برآیند بهره‌گیری از سککوک می‌تواند بهترین نرخ بهره‌وری را نصیب صاحبان منابع کرده و رشد و توسعه اشتغال پایدار در نظام تولید کالا و خدمات را تضمین کند.
راهکار سککوک را می‌توان قالبی فرض کرد که می‌تواند شبکه تامین مالی را منظم کرده و هزینه‌های جاری و غیرجاری بانک را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر مصرف‌کننده منابع نیز می‌تواند با هزینه به‌مراتب کمتری به منابع نقد و اعتباری بانک‌ها دست یابد. هزینه وثایق و تضامین به حداقل ممکن رسیده و صاحبان منابع نیز از ریسک‌های مترتب بر تامین مالی در امان خواهند بود.
علاوه بر موضوع تحول دیجیتال، مهم‌ترین روند یا فناوری که در سال 1399 روی آن تمرکز ویژه‌ای خواهید داشت، چه مواردی هستند و چه برنامه‌ای دارید؟
استفاده از فناوری و ترکیب فناوری‌ها در صنایع مختلف از جمله فناوری اطلاعات و فناوری مالی در بستر سککوک یکی از موضوعات کلیدی و مهمی است که از ابتدای فعالیت سککوک مورد توجه بوده است. گردش بروات به‌صورت الکترونیکی و ترکیب خدمات تامین مالی زنجیره تامین (SCF)، مدیریت زنجیره تامین (SCM) و مدیریت لجستیک (LM) در پلتفرم مبتنی بر فناوری اطلاعات، همچنین کیف پول «ژا»، به‌عنوان یک ابزار پرداخت یا به‌اصطلاح crypto payment token از فناوری‌هایی است که برای تبادلات میان اعضای سککوک و با هدف تسهیل امر پرداخت در داخل شبکه سککوک و کاهش هزینه‌ها و مخاطرات، طراحی و به کار گرفته شده است.
چشم‌انداز سککوک در سه محور قرار دارد. سرویس‌های بانکداری باز و فناوری مالی فکتورینگ به‌عنوان زیرساخت، توکنایز کردن دارایی‌ها و پلتفرم اکونومی را در نگاه توسعه‌ای خود مدنظر داریم.
به نظر شما در سال 1399 مهم‌ترین چالشی که با آن مواجه خواهید بود، چیست؟ برای مواجهه و مدیریت آن چه برنامه‌ای در سر دارید؟
هر مساله جدیدی قطعا با چالش‌های گسترده‌ای روبه‌روست. اولین چالش در سککوک موضوع قانون‌گذاری است. اگر رگولاتور را به مفهوم بانک مرکزی یا به معنای قانون‌گذار می‌دیدیم، نواقص قانونی متعددی داشتیم. آخرین قانونی که به این بستر کمک می‌کند، مصوب 15 خردادماه 1398 است. نقطه تصویب قانون در این حوزه بسیار جدید است یا فراخوانی که صندوق‌های فروشگاهی سازمان امور مالیاتی درباره زیرساخت صورت‌حساب الکترونیک داده است نیز مربوط به مهرماه 1398 است. در نتیجه مسائل و چالش‌های رگولاتوری از مهم‌ترین چالش‌های ما در زمینه تامین مالی زنجیره تامین است.
در حوزه فرهنگ‌سازی، عدم پشتیبانی و حمایت عملی نهادهای حاکمیتی نیز چالش‌هایی پیش روی سککوک قرار دارد. ما بودجه‌های بسیاری را صرف فرهنگ‌سازی و توانمندی بنگاه‌ها می‌کنیم و به بنگاه‌ها، نیازمندی‌ها جهت ورود به فضای جدید را آموزش می‌دهیم؛ اما در این تغییر پارادایم، به حمایت نهادهای حاکمیتی نیاز داریم.
در سایر کشورهای دنیا تجربه نهادسازی در این حوزه‌ها جزء یکی از رویکردهاست، ولی عملا نهادهای فکتور و فکتورینگ و تکنیک‌هایی که در شبکه تامین زنجیره تامین هست، با دو رویکرد شکل گرفته‌اند؛ یا با رویکرد نهادهای فکتورینگ یا با رویکرد استفاده از ابزار فکتورینگ در سازمان‌های روتین و جاری کشور. هر دو این رویکردها می‌توانند منشاء خیر باشند.