پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / شهر «ووهان» چين، ویروس کرونا، شهرونداني با ماسك‌هايي بر صورت و نگاه‌هاي نگران و نيروهاي امدادي در یونیفرم‌هایی شبيه فضانوردان؛ همه‌و‌همه به تصاويري در تقويمي كه نخستين ماه سال 2020 ميلادي را نشان مي‌دهد، تبديل شد. هنوز يك ماه و چند روز بيشتر از شروع سال نوی ميلادي نگذشته بود كه جهان با بحران تازه‌اي دست‌به‌گریبان شد.
شوك «كرونا»
دولت چين جنگ در چند جبهه اقتصادي را آغاز كرده تا بتواند خسارت اقتصادي ناشي از كرونا را كاهش دهد. به‌عنوان نمونه در نخستين روزهاي ماه جديد ميلادي (فوريه) دولت چین ۱۶۰ میلیارد یوآن (معادل ۲۲ میلیارد دلار) به اقتصاد چین تزریق کرد. بانک مرکزی این کشور در مجموع ۱۲۰۰ میلیارد یوآن به سیستم مالی این کشور تزریق کرده که البته بیشتر آنها از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اقدام دیگر دولت چین برای کم‌کردن تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد این کشور، کاهش غیرمنتظره نرخ سود بانکی (کوتاه‌مدت) است.
جرقه بحران از شهر «ووهان» چين زده شد؛ جايي كه براي نخستين‌بار در آن تصوير مردان و زناني ديده شد كه در حالي كه با علائمي شبيه سرماخوردگي و تنگي تنفسي به پزشك مراجعه مي‌كنند، ناگهان با تحليل قواي بدنی از حال رفته و نقش بر زمين مي‌شوند. ششمین شهر پرجمعیت چین با جمعيت تخميني 9 تا 11 ميليون نفر به شهر اشباح تبديل شده است.
با گسترش ويروس كرونا در شهر، دولت چين اقدام به قرنطينه «ووهان» كرد تا شايد بتواند بحران را در مرزهاي جغرافيايي اوليه آن مهار كند كه البته گذشت زمان نشان داد با وجود جنگ چيني‌ها با زمان براي دفن ويروس كرونا در «ووهان»، بيماري مسير خود را به خارج از مرزهاي اين شهر باز كرده است.
بر اساس آخرين به‌روزرساني آماري كه سايت الجزيره انگليسي منتشر كرده، ويروس كرونا تاكنون علاوه بر چين در استراليا، بلژيك، كامبوج، كانادا، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، ايتاليا، ژاپن، مالزي، نپال، فيليپين، روسيه، سنگاپور، كره جنوبي، اسپانيا، سريلانكا، سوئد، تايوان، تايلند، امارات متحده عربي، بريتانيا، ويتنام و ايالات متحده آمريكا ديده شده است.
تا روزی که این گزارش تنظیم شده است، تعداد تلفات اين ويروس 600 نفر اعلام شده كه البته با توجه به ماهيت مهلك‌بودن آن پيش‌بيني مي‌شود كه روزانه بر اين آمار افزوده شود. هرچند جدي‌ترين بحران جهان در سال نوی ميلادي چالشي براي علم پزشكي به حساب مي‌آيد، اما اين بحران بلافاصله زنجيره‌اي از تبعات در حوزه‌هاي سياسي، اقتصادي و امنيتي را به‌دنبال داشت.
لغو تورهای مسافرتی به چين، معلق‌كردن پروازهاي بين‌المللي به اين شهر و همچنين در بسياري از موارد از چين به كشورهاي گوناگون، تحت تاثير قرارگرفتن صنعت توريسم و گردشگري؛ هم در چين و هم در بسياري از كشورهايي كه روزانه ميزبان شهروندان چيني بودند، فرازوفرود در ارزش سهام در بازارهاي بورس و تاثيرپذيري بهاي انرژي (نفت و گاز) از اين بيماري تنها چند مورد از تبعات اقتصادي دست‌وپنجه نرم‌كردن جهان با ويروس كروناست.
شايد بتوان گفت كه چين به‌عنوان ميزبان اوليه اين ويروس بيشترين آسيب اقتصادي را از آن ديده است. پكن علاوه بر جدال با تمام چالش‌هايي كه پیش‌تر به آن اشاره شد، بايد از عهده هزينه‌هاي درماني و همچنين كنترل اين ويروس هم برآيد.
گردشگری؛ اولین متضرر
هتل‌ها، ایرلاین‌ها و مراکز تفریحی از جمله صنایعی به‌شمار می‌روند که بیشترین آسیب اولیه را از شیوع این ویروس متحمل شده‌اند، به‌خصوص اینکه شیوع کرونا با آغاز سال جدید میلادی (یکی از شلوغ‌ترین فصل‌های مسافرت در آسیا) همزمان شد. گردشگری چین پیش از شیوع ویروس کاهش یافته بود و علت آن تا اندازه‌ای به اعتراضات هنگ‌کنگ و تنش تجاری بین پکن و واشنگتن مربوط بود، اما در سال 2019 حدود 134 میلیون چینی به خارج از این کشور سفر کردند که در مقایسه با سال قبل از آن 4.5 درصد افزایش یافته بود.
شوك به گردشگري، سكته در بازار بورس
بر اساس گزارش بي‌بي‌سي تنها در يك سال گذشته ميلادي (2019) قريب به ۳۱۹ میلیون نفر به شهر «ووهان» سفر کردند که از این باب، درآمدی معادل ۳۵۷ میلیارد دلار نصیب چین شده بود. بیش از ۵۰ پرواز بین‌المللی از ۲۰ کشور گوناگون به‌طور هفتگی مسافران را به شهر ووهان چین می‌بردند که در حال حاضر این پروازها لغو شده و به نظر هم نمي‌رسد كه تا مهار كامل اين بيماري در «ووهان» خبري از سرگيري دوباره اين پروازها باشد.
البته اين فقط حوزه گردشگري در چين نيست كه تحت تاثير كرونا قرار گرفته؛ بلكه درآمد گردشگری در ساير كشورهاي ميزبان چيني‌ها نيز سقوط بي‌سابقه‌اي را تجربه مي‌كند. بر اساس گزارش بي‌بي‌سي، به‌عنوان مثال، سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند چینی برای تفریح به استرالیا می‌روند و درآمد استرالیا از این محل حدود ۱۲ میلیارد دلار تخمین زده شده که اکنون متاثر از شیوع ویروس کرونا شده است.
در اروپا هم زنگ‌هاي خطر درباره شيوع كرونا به صدا درآمده و آژانس‌هاي مسافرتي تورهاي برنامه‌ريزي‌شده براي بازديد از چين را لغو كرده‌اند. در سال 2019 حدود 134 میلیون چینی به خارج از این کشور سفر کردند که در مقایسه با سال قبل از آن 4.5 درصد افزایش یافته بود. موسسه تحقیقات توریسم خارجی چین پیش از شیوع ویروس پیش‌بینی مسافرت هفت میلیون شهروند این کشور به کشورهای خارجی در سال جدید را کرده بود.
هنگ‌کنگ، تایلند، ژاپن و ویتنام مقاصد اصلی مسافران چینی به‌شمار می‌روند، اما بیشترین پول خرج‌شده از سوی گردشگران چینی در شهرهای لندن، میلان، پاریس و نیویورک بوده است. به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر بیشترین ضرر شامل حال کشورهای همسایه چین شده و در صورت ادامه این روند و عدم کنترل ویروس کرونا، اروپا و آمریکا در رده‌های بعدی قرار خواهند داشت.
شيوع كرونا در ششمين شهر بزرگ چين، از دومين هفته ژانويه تاثير تدريجي خود بر كاهش ارزش «يوآن» را آغاز كرد. همزمان كه ارزش پول ملي چين (يوآن) كاهش پيدا كرد، تقاضا برای سبد «دلار»، «فرانک» و «ین» افزايش يافت.
هرچند از روز چهارشنبه (16 بهمنماه) بورس و سهام منطقه آسيا و اقيانوسيه خروج ولو مقطعي از شوك ناشي از كرونا را آغاز كردند، اما در هفته دوم ژانويه سهام منطقه آسیا‌ـ‌اقیانوسیه در معاملات بازار سهام، شاهد كاهشهاي مداوم بود. تنها در يك مورد ارزش شاخص کلی بازار سهام کره جنوبی يا استراليا كاهشهاي یک تا سه‌درصدي را شاهد بودند.
کاهش نرخ بهره معکوس
بانک مرکزی چین پس از شیوع ویروس کرونا اعلام کرد که نرخ بهره معکوس هفت‌روزه را کاهش خواهد داد و از 2.50 به 2.40 خواهد رساند. طبق اعلام این بانک نرخ بهره برای دوره 14روزه از 2.65 به 2.55 خواهد رسید.
با توجه به آنكه چین بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای صنعتی در جهان به‌شمار مي‌آيد، قیمت نفت و مس در بازارهای جهانی نيز در مقطعي سقوط را تجربه كرد كه البته اين روند هرچند آرام شده، اما ادامه دارد.
نرخ صادرات چين نيز بي‌نصيب از كرونا نماند و بلافاصله پس از اعلام قرنطينه در «ووهان» برخي كشورها ابتدابه‌ساكن واردات از چين را محدود و در ادامه گفته شده كه قطع اين روند را بررسي مي‌كنند. به گزارش بي‌بی‌سي، بر اساس اعلام گمرک چین، ارزش کلی صادرات این کشور در ماه دسامبر در سال ۲۰۱۹ میلادی بالای ۲۳۸ میلیارد دلار تخمین زده شده و کاهش و محدودیت صادرات تاثیرات قابل توجهی بر تولید ناخالص ملی این کشور بر جای خواهد گذاشت.
در حالي كه دولت چين همزمان در جنگ با زمان و اقتصاد براي مهار و همچنين جبران تبعات شيوع ويروس كروناست، فعالیت‌های مالی بعد از اتمام تعطیلات سال نو از سر گرفته شده و آمار دقيق‌تري از خسارت اقتصادي ناشي از كرونا به دست آمده است. روز سه‌شنبه هفته گذشته بود كه رسانه‌ها خبر دادند بازار بورس شانگهای با افت قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده و سرمایه‌گذاران حدود ۳۹۳ میلیارد دلار در این بازار از دست داده‌اند.
در اين بسته خبري كه البته تحولات آن تا پايان هفته نخست فوريه اعتبار دارد، گفته شد كه شاخص کلی در بازار شانگهای چین افت هشت‌درصدی (در مقیاس روزانه) را تجربه کرد که اين رقم در چهار سال اخیر بی‌سابقه بوده و همچنين ارزش هر دلار آمریکا به بیش از هفت یوآن رسید که از تضعیف پول ملی چین حکایت داشت.
خسارت بی‌سابقه کرونا
بانک مرکزی چین چندی پیش 1.2 تریلیون یوآن (173 میلیارد دلار) به بازارهای پولی تزریق کرد. خسارت وارده بر اقتصاد چین تنها یک ماه پس از شیوع کرونا، نزدیک به 300 میلیارد یوآن بوده که 130 میلیارد در بخش خرده‌فروشی، 80 میلیارد در بخش حمل‌ونقل و 90 میلیارد نیز در بخش خدمات مرتبط با توریسم و محصولات مصرفی بوده است.
بازار نفت نيز از مصائب كرونا در امان نمانده و با توجه به آنكه چین یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت است، نگراني از كم‌شدن تقاضا، نوساناتي را در قيمت‌ها به وجود آورد كه در يك مقطع قیمت نفت به زیر ۶۰ دلار در هر بشکه رسید. بعضی از فعالان بازار نفت معتقدند وضعیت کنونی ممکن است تقاضای نفت در بازارهای جهانی را تا ۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد.
بر همين اساس، خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع از سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) گفته به‌دلیل تاثیر شیوع کرونا بر تقاضای جهانی نفت، این سازمان کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای در روز را مد نظر قرار داده است.
به گزارش رسانه‌هاي چيني، خسارت وارده بر اقتصاد اين كشور در یک ماه اخیر نزدیک به 300 میلیارد یوآن بوده که 130 میلیارد در بخش خرده‌فروشی، 80 میلیارد در بخش حمل‌ونقل و 90 میلیارد نیز در بخش خدمات مرتبط با توریسم و محصولات مصرفی بوده است.
بسياري از كارشناسان اقتصادي اعتقاد دارند كه در صورت عدم موفقيت جامعه جهاني در مهار ويروس كرونا و يافت‌نشدن درماني براي آن، رشد اقتصادي چين كاهش چشم‌گيري را تجربه خواهد كرد. بر همين اساس، صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی اخیر خود رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی را کاهش داد و به 8.5 درصد رساند.
راه نجات چيني
به گزارش بي‌بي‌سي، دولت چين جنگ در چند جبهه اقتصادي را آغاز كرده تا بتواند خسارت اقتصادي ناشي از كرونا را كاهش دهد. به‌عنوان نمونه، در نخستين روزهاي ماه جديد ميلادي (فوريه) دولت چین ۱۶۰ میلیارد یوآن (معادل ۲۲ میلیارد دلار) به اقتصاد چین تزریق کرد.
بانک مرکزی این کشور در مجموع ۱۲۰۰ میلیارد یوآن به سیستم مالی این کشور تزریق کرده که البته بیشتر آنها از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اقدام دیگر دولت چین برای کم‌کردن تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد این کشور، کاهش غیرمنتظره نرخ سود بانکی (کوتاه‌مدت) است.
در حالي كه هنوز درماني براي اين ويروس پيدا نشده و نه‌تنها اقتصاد چين؛ بلكه اقتصاد بين‌المللي هم تحت تاثير اين بيماري ناشناخته قرار گرفته، اما تلاش همه‌جانبه چين براي مهار تبعات آن، سرمايه‌گذاران را از نااميدي مطلق خارج كرده است. بسياري از آنها بر اين باورند که هر نوع کسادی ناشی از کرونا موقتی است.
بر همين اساس «مایکل مک‌کارتی»، استراتژیست ارشد شرکت‌های سی‌ام‌سی در سیدنی مي‌گويد: «هنوز براي پيش‌بيني تمام و كمال زود است، اما سرمایه‌گذاران نفتی در مورد اختلال و کاهش تقاضا خوش‌بین هستند و سهام‌داران شرکت‌ها، به‌ویژه خارج از چین، تاثیرات کرونا را نادیده می‌گیرند.»
بر اساس آخرين گزارش‌ها تا روز چهارشنبه (16 بهمنماه) تبعات اقتصادي ويروس كرونا اندك‌اندك در حال مهار است. بر اساس گزارش رويترز كه خبرگزاري ايرنا آن را ترجمه كرده، بورس‌های آسیایی كه تا روز سه‌شنبه (15 بهمنماه) افت‌های بسیار شدیدی را تجربه کردند، از روز چهارشنبه در حال بازگشت به مدار بودند.
استان قرنطینه و سه درصد اقتصاد چین
بیماری واگیردار سارس در سال 2003 -2002 باعث کاهش اندکی بیش از یک درصد از تولید ناخالص داخلی چین شد. تاکنون تحت تاثیر ویروس کرونا تعداد کمتری از مردم جان خود را از دست داده‌اند و استان هوبئی که مرکز شیوع این ویروس به‌شمار می‌رود و دولت چین میلیون‌ها نفر از مردم آن را قرنطینه کرده، تنها سه درصد از کل اقتصاد چین را تشکیل می‌دهد.
بر همين اساس سهام چینی 1.66 درصد وضع‌شان نسبت به روز قبل بهبود پیدا کرد. شاخص گسترده MSCI نیز که وضعیت بورسی ۹۴ کشور جهان را نشان می‌دهد، 0.6 درصد رشد کرد. سهام استرالیایی 0.45 درصد به‌دلیل دستاوردهای بخش معدن رشد کرد. شاخص نیکی ژاپن نیز 1.42 درصد به‌دلیل رشد در سهام سازندگان تجهیزات صنعتی رشد کرد.
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، وضعیت سهام شرکت‌های هواپیمایی نیز که دچار افت جدی شده بود، در روز چهارشنبه (16 بهمنماه) از سقوط بازایستاد. سهام ایرلاین «کاتای پاسیفی» در کره جنوبی، 3.3 درصد رشد کرد. وضعیت سهام ایرلاین‌های بزرگ چینی نیز بهبود پیدا کرد. سهام شانگهای ایر 4.4 درصد رشد کرد. سهام «قنتاز ایرویز»، ایرلاین بزرگ استرالیا نیز 0.8 درصد رشد کرد.
به گزارش Market Watch، به نظر می‌رسد این ویروس قادر نخواهد بود اقتصاد چین را از مسیر خود خارج کند. دلیل اول اینکه در مقایسه با شیوع سارس، چین اکنون در عصر تجارت الکترونیک قرار داشته و مردم به‌راحتی می‌توانند مایحتاج خود را به‌صورت آنلاین تهیه کنند. دوم اینکه تمام گزارش‌ها حاکی از آن است که سارس در مقایسه با کرونا مرگبارتر بوده است.
حتی به فرض اینکه هردو ویروس به یک اندازه خطرناک باشند، مقامات چین این بار عملکرد به‌مراتب سریع‌تری در مقایسه با بیماری سارس داشتند. سارس نوعی بیماری تنفسی است که در سال ۲۰۰۲ میلادی از چین شیوع پیدا و به کشورهای دیگر سرایت کرد؛ در نقاط مختلف دنیا، حدود ۸۰۰ نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
در پی شیوع این بیماری، رشد اقتصادی چین در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۰۳ میلادی با دو درصد کاهش نسبت به فصل قبلی، به ۹ درصد کاهش یافت. با مهار کامل این بیماری البته روند ترمیم اقتصاد چین به‌سرعت پیش رفت و رشد اقتصادی در سال ۲۰۰۳ به ۱۰ درصد رسید.
هرچند چيني‌ها سال 2020 را با سختي آغاز كردند و البته ديگر به‌سختي مي‌توان كرونا را بحراني چيني با توجه به آمار بالاي مبتلايان به آن در ساير كشورها دانست، اما اقدامات ضربتي دولت چين بسياري را اميدوار كرده كه فريادهاي ساكنان شهر قرنطينه‌شده «ووهان» كه با حضور در تراس‌‌هاي آپارتمان‌هاي خود فرياد مي‌كشيدند «قوی باش ووهان» و «به مقاومت ادامه بده ووهان» به‌زودی جامه واقعيت به تن كند.
نویسنده: سارا قاسمي