پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / شهر «ووهان» چین، ویروس کرونا، شهروندانی با ماسک‌هایی بر صورت و نگاه‌های نگران و نیروهای امدادی در یونیفرم‌هایی شبیه فضانوردان؛ همه‌و‌همه به تصاویری در تقویمی که نخستین ماه سال ۲۰۲۰ میلادی را نشان می‌دهد، تبدیل شد. هنوز یک ماه و چند روز بیشتر از شروع سال نوی میلادی نگذشته بود که جهان با بحران تازه‌ای دست‌به‌گریبان شد.
شوک «کرونا»
دولت چین جنگ در چند جبهه اقتصادی را آغاز کرده تا بتواند خسارت اقتصادی ناشی از کرونا را کاهش دهد. به‌عنوان نمونه در نخستین روزهای ماه جدید میلادی (فوریه) دولت چین ۱۶۰ میلیارد یوآن (معادل ۲۲ میلیارد دلار) به اقتصاد چین تزریق کرد. بانک مرکزی این کشور در مجموع ۱۲۰۰ میلیارد یوآن به سیستم مالی این کشور تزریق کرده که البته بیشتر آنها از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اقدام دیگر دولت چین برای کم‌کردن تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد این کشور، کاهش غیرمنتظره نرخ سود بانکی (کوتاه‌مدت) است.
جرقه بحران از شهر «ووهان» چین زده شد؛ جایی که برای نخستین‌بار در آن تصویر مردان و زنانی دیده شد که در حالی که با علائمی شبیه سرماخوردگی و تنگی تنفسی به پزشک مراجعه می‌کنند، ناگهان با تحلیل قوای بدنی از حال رفته و نقش بر زمین می‌شوند. ششمین شهر پرجمعیت چین با جمعیت تخمینی ۹ تا ۱۱ میلیون نفر به شهر اشباح تبدیل شده است.
با گسترش ویروس کرونا در شهر، دولت چین اقدام به قرنطینه «ووهان» کرد تا شاید بتواند بحران را در مرزهای جغرافیایی اولیه آن مهار کند که البته گذشت زمان نشان داد با وجود جنگ چینی‌ها با زمان برای دفن ویروس کرونا در «ووهان»، بیماری مسیر خود را به خارج از مرزهای این شهر باز کرده است.
بر اساس آخرین بهروزرسانی آماری که سایت الجزیره انگلیسی منتشر کرده، ویروس کرونا تاکنون علاوه بر چین در استرالیا، بلژیک، کامبوج، کانادا، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، ژاپن، مالزی، نپال، فیلیپین، روسیه، سنگاپور، کره جنوبی، اسپانیا، سریلانکا، سوئد، تایوان، تایلند، امارات متحده عربی، بریتانیا، ویتنام و ایالات متحده آمریکا دیده شده است.
تا روزی که این گزارش تنظیم شده است، تعداد تلفات این ویروس ۶۰۰ نفر اعلام شده که البته با توجه به ماهیت مهلک‌بودن آن پیش‌بینی می‌شود که روزانه بر این آمار افزوده شود. هرچند جدی‌ترین بحران جهان در سال نوی میلادی چالشی برای علم پزشکی به حساب می‌آید، اما این بحران بلافاصله زنجیره‌ای از تبعات در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی را به‌دنبال داشت.
لغو تورهای مسافرتی به چین، معلق‌کردن پروازهای بین‌المللی به این شهر و همچنین در بسیاری از موارد از چین به کشورهای گوناگون، تحت تاثیر قرارگرفتن صنعت توریسم و گردشگری؛ هم در چین و هم در بسیاری از کشورهایی که روزانه میزبان شهروندان چینی بودند، فرازوفرود در ارزش سهام در بازارهای بورس و تاثیرپذیری بهای انرژی (نفت و گاز) از این بیماری تنها چند مورد از تبعات اقتصادی دست‌وپنجه نرم‌کردن جهان با ویروس کروناست.
شاید بتوان گفت که چین به‌عنوان میزبان اولیه این ویروس بیشترین آسیب اقتصادی را از آن دیده است. پکن علاوه بر جدال با تمام چالش‌هایی که پیش‌تر به آن اشاره شد، باید از عهده هزینه‌های درمانی و همچنین کنترل این ویروس هم برآید.
گردشگری؛ اولین متضرر
هتل‌ها، ایرلاین‌ها و مراکز تفریحی از جمله صنایعی به‌شمار می‌روند که بیشترین آسیب اولیه را از شیوع این ویروس متحمل شده‌اند، به‌خصوص اینکه شیوع کرونا با آغاز سال جدید میلادی (یکی از شلوغ‌ترین فصل‌های مسافرت در آسیا) همزمان شد. گردشگری چین پیش از شیوع ویروس کاهش یافته بود و علت آن تا اندازه‌ای به اعتراضات هنگ‌کنگ و تنش تجاری بین پکن و واشنگتن مربوط بود، اما در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۴ میلیون چینی به خارج از این کشور سفر کردند که در مقایسه با سال قبل از آن ۴.۵ درصد افزایش یافته بود.
شوک به گردشگری، سکته در بازار بورس
بر اساس گزارش بی‌بی‌سی تنها در یک سال گذشته میلادی (۲۰۱۹) قریب به ۳۱۹ میلیون نفر به شهر «ووهان» سفر کردند که از این باب، درآمدی معادل ۳۵۷ میلیارد دلار نصیب چین شده بود. بیش از ۵۰ پرواز بین‌المللی از ۲۰ کشور گوناگون به‌طور هفتگی مسافران را به شهر ووهان چین می‌بردند که در حال حاضر این پروازها لغو شده و به نظر هم نمی‌رسد که تا مهار کامل این بیماری در «ووهان» خبری از سرگیری دوباره این پروازها باشد.
البته این فقط حوزه گردشگری در چین نیست که تحت تاثیر کرونا قرار گرفته؛ بلکه درآمد گردشگری در سایر کشورهای میزبان چینی‌ها نیز سقوط بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند. بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، به‌عنوان مثال، سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند چینی برای تفریح به استرالیا می‌روند و درآمد استرالیا از این محل حدود ۱۲ میلیارد دلار تخمین زده شده که اکنون متاثر از شیوع ویروس کرونا شده است.
در اروپا هم زنگ‌های خطر درباره شیوع کرونا به صدا درآمده و آژانس‌های مسافرتی تورهای برنامه‌ریزی‌شده برای بازدید از چین را لغو کرده‌اند. در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۴ میلیون چینی به خارج از این کشور سفر کردند که در مقایسه با سال قبل از آن ۴.۵ درصد افزایش یافته بود. موسسه تحقیقات توریسم خارجی چین پیش از شیوع ویروس پیش‌بینی مسافرت هفت میلیون شهروند این کشور به کشورهای خارجی در سال جدید را کرده بود.
هنگ‌کنگ، تایلند، ژاپن و ویتنام مقاصد اصلی مسافران چینی به‌شمار می‌روند، اما بیشترین پول خرج‌شده از سوی گردشگران چینی در شهرهای لندن، میلان، پاریس و نیویورک بوده است. به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر بیشترین ضرر شامل حال کشورهای همسایه چین شده و در صورت ادامه این روند و عدم کنترل ویروس کرونا، اروپا و آمریکا در رده‌های بعدی قرار خواهند داشت.
شیوع کرونا در ششمین شهر بزرگ چین، از دومین هفته ژانویه تاثیر تدریجی خود بر کاهش ارزش «یوآن» را آغاز کرد. همزمان که ارزش پول ملی چین (یوآن) کاهش پیدا کرد، تقاضا برای سبد «دلار»، «فرانک» و «ین» افزایش یافت.
هرچند از روز چهارشنبه (۱۶ بهمنماه) بورس و سهام منطقه آسیا و اقیانوسیه خروج ولو مقطعی از شوک ناشی از کرونا را آغاز کردند، اما در هفته دوم ژانویه سهام منطقه آسیا‌ـ‌اقیانوسیه در معاملات بازار سهام، شاهد کاهشهای مداوم بود. تنها در یک مورد ارزش شاخص کلی بازار سهام کره جنوبی یا استرالیا کاهشهای یک تا سه‌درصدی را شاهد بودند.
کاهش نرخ بهره معکوس
بانک مرکزی چین پس از شیوع ویروس کرونا اعلام کرد که نرخ بهره معکوس هفت‌روزه را کاهش خواهد داد و از ۲.۵۰ به ۲.۴۰ خواهد رساند. طبق اعلام این بانک نرخ بهره برای دوره ۱۴روزه از ۲.۶۵ به ۲.۵۵ خواهد رسید.
با توجه به آنکه چین بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای صنعتی در جهان به‌شمار می‌آید، قیمت نفت و مس در بازارهای جهانی نیز در مقطعی سقوط را تجربه کرد که البته این روند هرچند آرام شده، اما ادامه دارد.
نرخ صادرات چین نیز بی‌نصیب از کرونا نماند و بلافاصله پس از اعلام قرنطینه در «ووهان» برخی کشورها ابتدابه‌ساکن واردات از چین را محدود و در ادامه گفته شده که قطع این روند را بررسی می‌کنند. به گزارش بی‌بی‌سی، بر اساس اعلام گمرک چین، ارزش کلی صادرات این کشور در ماه دسامبر در سال ۲۰۱۹ میلادی بالای ۲۳۸ میلیارد دلار تخمین زده شده و کاهش و محدودیت صادرات تاثیرات قابل توجهی بر تولید ناخالص ملی این کشور بر جای خواهد گذاشت.
در حالی که دولت چین همزمان در جنگ با زمان و اقتصاد برای مهار و همچنین جبران تبعات شیوع ویروس کروناست، فعالیت‌های مالی بعد از اتمام تعطیلات سال نو از سر گرفته شده و آمار دقیق‌تری از خسارت اقتصادی ناشی از کرونا به دست آمده است. روز سه‌شنبه هفته گذشته بود که رسانه‌ها خبر دادند بازار بورس شانگهای با افت قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده و سرمایه‌گذاران حدود ۳۹۳ میلیارد دلار در این بازار از دست داده‌اند.
در این بسته خبری که البته تحولات آن تا پایان هفته نخست فوریه اعتبار دارد، گفته شد که شاخص کلی در بازار شانگهای چین افت هشت‌درصدی (در مقیاس روزانه) را تجربه کرد که این رقم در چهار سال اخیر بی‌سابقه بوده و همچنین ارزش هر دلار آمریکا به بیش از هفت یوآن رسید که از تضعیف پول ملی چین حکایت داشت.
خسارت بی‌سابقه کرونا
بانک مرکزی چین چندی پیش ۱.۲ تریلیون یوآن (۱۷۳ میلیارد دلار) به بازارهای پولی تزریق کرد. خسارت وارده بر اقتصاد چین تنها یک ماه پس از شیوع کرونا، نزدیک به ۳۰۰ میلیارد یوآن بوده که ۱۳۰ میلیارد در بخش خرده‌فروشی، ۸۰ میلیارد در بخش حمل‌ونقل و ۹۰ میلیارد نیز در بخش خدمات مرتبط با توریسم و محصولات مصرفی بوده است.
بازار نفت نیز از مصائب کرونا در امان نمانده و با توجه به آنکه چین یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت است، نگرانی از کم‌شدن تقاضا، نوساناتی را در قیمت‌ها به وجود آورد که در یک مقطع قیمت نفت به زیر ۶۰ دلار در هر بشکه رسید. بعضی از فعالان بازار نفت معتقدند وضعیت کنونی ممکن است تقاضای نفت در بازارهای جهانی را تا ۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد.
بر همین اساس، خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع از سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) گفته به‌دلیل تاثیر شیوع کرونا بر تقاضای جهانی نفت، این سازمان کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای در روز را مد نظر قرار داده است.
به گزارش رسانه‌های چینی، خسارت وارده بر اقتصاد این کشور در یک ماه اخیر نزدیک به ۳۰۰ میلیارد یوآن بوده که ۱۳۰ میلیارد در بخش خرده‌فروشی، ۸۰ میلیارد در بخش حمل‌ونقل و ۹۰ میلیارد نیز در بخش خدمات مرتبط با توریسم و محصولات مصرفی بوده است.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که در صورت عدم موفقیت جامعه جهانی در مهار ویروس کرونا و یافت‌نشدن درمانی برای آن، رشد اقتصادی چین کاهش چشم‌گیری را تجربه خواهد کرد. بر همین اساس، صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی اخیر خود رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی را کاهش داد و به ۸.۵ درصد رساند.
راه نجات چینی
به گزارش بی‌بی‌سی، دولت چین جنگ در چند جبهه اقتصادی را آغاز کرده تا بتواند خسارت اقتصادی ناشی از کرونا را کاهش دهد. به‌عنوان نمونه، در نخستین روزهای ماه جدید میلادی (فوریه) دولت چین ۱۶۰ میلیارد یوآن (معادل ۲۲ میلیارد دلار) به اقتصاد چین تزریق کرد.
بانک مرکزی این کشور در مجموع ۱۲۰۰ میلیارد یوآن به سیستم مالی این کشور تزریق کرده که البته بیشتر آنها از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اقدام دیگر دولت چین برای کم‌کردن تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد این کشور، کاهش غیرمنتظره نرخ سود بانکی (کوتاه‌مدت) است.
در حالی که هنوز درمانی برای این ویروس پیدا نشده و نه‌تنها اقتصاد چین؛ بلکه اقتصاد بین‌المللی هم تحت تاثیر این بیماری ناشناخته قرار گرفته، اما تلاش همه‌جانبه چین برای مهار تبعات آن، سرمایه‌گذاران را از ناامیدی مطلق خارج کرده است. بسیاری از آنها بر این باورند که هر نوع کسادی ناشی از کرونا موقتی است.
بر همین اساس «مایکل مک‌کارتی»، استراتژیست ارشد شرکت‌های سی‌ام‌سی در سیدنی می‌گوید: «هنوز برای پیش‌بینی تمام و کمال زود است، اما سرمایه‌گذاران نفتی در مورد اختلال و کاهش تقاضا خوش‌بین هستند و سهام‌داران شرکت‌ها، به‌ویژه خارج از چین، تاثیرات کرونا را نادیده می‌گیرند.»
بر اساس آخرین گزارش‌ها تا روز چهارشنبه (۱۶ بهمنماه) تبعات اقتصادی ویروس کرونا اندک‌اندک در حال مهار است. بر اساس گزارش رویترز که خبرگزاری ایرنا آن را ترجمه کرده، بورس‌های آسیایی که تا روز سه‌شنبه (۱۵ بهمنماه) افت‌های بسیار شدیدی را تجربه کردند، از روز چهارشنبه در حال بازگشت به مدار بودند.
استان قرنطینه و سه درصد اقتصاد چین
بیماری واگیردار سارس در سال ۲۰۰۳ -۲۰۰۲ باعث کاهش اندکی بیش از یک درصد از تولید ناخالص داخلی چین شد. تاکنون تحت تاثیر ویروس کرونا تعداد کمتری از مردم جان خود را از دست داده‌اند و استان هوبئی که مرکز شیوع این ویروس به‌شمار می‌رود و دولت چین میلیون‌ها نفر از مردم آن را قرنطینه کرده، تنها سه درصد از کل اقتصاد چین را تشکیل می‌دهد.
بر همین اساس سهام چینی ۱.۶۶ درصد وضع‌شان نسبت به روز قبل بهبود پیدا کرد. شاخص گسترده MSCI نیز که وضعیت بورسی ۹۴ کشور جهان را نشان می‌دهد، ۰.۶ درصد رشد کرد. سهام استرالیایی ۰.۴۵ درصد به‌دلیل دستاوردهای بخش معدن رشد کرد. شاخص نیکی ژاپن نیز ۱.۴۲ درصد به‌دلیل رشد در سهام سازندگان تجهیزات صنعتی رشد کرد.
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، وضعیت سهام شرکت‌های هواپیمایی نیز که دچار افت جدی شده بود، در روز چهارشنبه (۱۶ بهمنماه) از سقوط بازایستاد. سهام ایرلاین «کاتای پاسیفی» در کره جنوبی، ۳.۳ درصد رشد کرد. وضعیت سهام ایرلاین‌های بزرگ چینی نیز بهبود پیدا کرد. سهام شانگهای ایر ۴.۴ درصد رشد کرد. سهام «قنتاز ایرویز»، ایرلاین بزرگ استرالیا نیز ۰.۸ درصد رشد کرد.
به گزارش Market Watch، به نظر می‌رسد این ویروس قادر نخواهد بود اقتصاد چین را از مسیر خود خارج کند. دلیل اول اینکه در مقایسه با شیوع سارس، چین اکنون در عصر تجارت الکترونیک قرار داشته و مردم به‌راحتی می‌توانند مایحتاج خود را به‌صورت آنلاین تهیه کنند. دوم اینکه تمام گزارش‌ها حاکی از آن است که سارس در مقایسه با کرونا مرگبارتر بوده است.
حتی به فرض اینکه هردو ویروس به یک اندازه خطرناک باشند، مقامات چین این بار عملکرد به‌مراتب سریع‌تری در مقایسه با بیماری سارس داشتند. سارس نوعی بیماری تنفسی است که در سال ۲۰۰۲ میلادی از چین شیوع پیدا و به کشورهای دیگر سرایت کرد؛ در نقاط مختلف دنیا، حدود ۸۰۰ نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
در پی شیوع این بیماری، رشد اقتصادی چین در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۰۳ میلادی با دو درصد کاهش نسبت به فصل قبلی، به ۹ درصد کاهش یافت. با مهار کامل این بیماری البته روند ترمیم اقتصاد چین به‌سرعت پیش رفت و رشد اقتصادی در سال ۲۰۰۳ به ۱۰ درصد رسید.
هرچند چینی‌ها سال ۲۰۲۰ را با سختی آغاز کردند و البته دیگر به‌سختی می‌توان کرونا را بحرانی چینی با توجه به آمار بالای مبتلایان به آن در سایر کشورها دانست، اما اقدامات ضربتی دولت چین بسیاری را امیدوار کرده که فریادهای ساکنان شهر قرنطینه‌شده «ووهان» که با حضور در تراس‌‌های آپارتمان‌های خود فریاد می‌کشیدند «قوی باش ووهان» و «به مقاومت ادامه بده ووهان» به‌زودی جامه واقعیت به تن کند.
نویسنده: سارا قاسمی