پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
چالشهای واقعی در دنیای واقعی / بلاکچین تا چه میزان توانسته قابلیتهای خود را به اثبات رساند؟
در حال حاضر، بلاکچین در نقطه بحرانی خود قرار گرفته و قصد دارد تا از فاز «توریسم بلاکچین» و اکتشاف و ارزیابی پتانسیلهای آن، وارد فاز عملیاتی شده و برنامههای عملی خود را در سطح اپلیکیشنهای کاربردی کسبوکارها پیادهسازی کند. این امر، بهخصوص در مورد سازمانهایی با زیرساختهای دیجیتال بیشتر صدق میکند تا در مورد شرکتهایی که هنوز هم در فرایندهای سنتی و منسوخ خود گیر کردهاند و در تکاپوی پیوستن به تحولات دیجیتال و وارد کردن فرایندهای دیجیتال به پروتکلها و عملیات خود هستند. وقتی به ذات و هسته مرکزی آن دقت کنیم خواهیم دید که بلاکچین، حقیقتا یک فناوری دفترکل پیچیده است.
یک فناوری همهکاره که قادر است دادههای تراکنشی و مالی را ثبت و ذخیرهسازی کند، دادههای بهداشت و درمان را در خود بگنجاند یا حتی جریانهای کالا، اطلاعات مربوط به آن و پرداختهای صورتگرفته در یک زنجیره تامین را ردیابی کند. بلاکچین در کنار شفافیت و امنیت خارقالعادهای که دارد، میتواند پاسخگوی نیازهای کاربردی بسیاری باشد و حتی سطح مشخصی از گمنامی و ناشناس بودن را نیز در اختیار کاربران اکوسیستم قرار دهد.
میان نگرش شرکتهای توسعهیافته دیجیتال و شرکتهای در حال توسعه دیجیتالی به فناوری نوظهور بلاکچین تفاوتهای زیادی وجود دارد که درک آنها میتواند کمک زیادی به پیشبینی چشمانداز آینده این فناوری کند. شرکتهایی که توسعه یافته و فرایندهای خود را وارد فاز تحولات دیجیتال کردهاند، اکنون دیگر از مرحله شناسایی اولیه بلاکچین خارج شدهاند. شرکتهای خردهفروشی بزرگ و سنتی مبتنی بر خشت و آجر (brick-and-mortar) و موسسات مالی سنتی، جزء سازمانهای پیشرویی هستند که اکنون دیگر از فاز «این دیگر چیست؟! بیایید ببینیم این فناوری چطور کار میکند و چه استفادههایی میتوان از آن برد؟» خارج شدهاند و به نظر میرسد که در حال عملیاتی کردن قابلیتها و استفادههای موردی بلاکچین در سطح کسبوکار خود هستند؛ فازی که قرار است توسعه بسیار منطقیتر، عملیتر و پراگماتیک این ساختارشکنی را در اکوسیستمهای کسبوکار در پی داشته باشد.
بهطور خلاصه، آنچه در حال حاضر بیش از هر چیزی توجه صنعت را به خود جلب کرده، همین حرکتی است که شرکتهای توسعهیافته دیجیتال در پیش گرفتهاند تا خود را از محدودیتهای صدسالهای که بسیاری از فرایندهای منسوخ و ناکارآمد به آنها تحمیل کردهاند، برهانند؛ اینکه چنین شرکتهایی تمام تلاش خود را میکنند تا با قوانین و توافقات کهنه و دستوپاگیر سابق کسبوکار خود مقابله کنند و تنها راه این مقابله و بازطراحی را در بلاکچین میبینند. فناوری پرپتانسیلی که ساختارشکنانهترین فناوری عصر حاضر لقب گرفته است.
.
بلاکچین امروزی و آینده
از همان روزهای نخست که ماشینهای بخار و بنزینی وارد زندگی بشر و جایگزین اسب و کالسکه شدند، پیشرفتهای فناوری همیشه توانستهاند توجه کاربران را به سمت خود جلب کنند؛ حتی زمانهایی که این پیشرفتها و دستاوردها، هنوز وارد مرحله عملیاتی نشده باشند و در حد یک تئوری در اختیار بشر قرار گرفته باشند. بلاکچین نیز چنین روندی را در توسعه خود در پیش گرفته است. از منظر عموم مردم، پیشگامان و پذیرندگان اولیه بلاکچین که مبادلهگران ارزهای رمزنگاریشده جزء آنها هستند، بزرگترین کمک را به شهرت بلاکچین کردهاند. هرچند هنوز هم کسانی که بلاکچین را یک موتور اغراقآمیز ورای ماهیت ناامن و فرار بازار مالی میبینند، کم نیستند.
.
در دل بلاکچین
باتوجه به اینکه این فناوری به تدریج شتاب گرفته و در حال نزدیک شدن به وعدههایی است که مدتها است کاربران و علاقهمندان این فناوری چشمانتظارش را داشتهاند، شرکت دیلویت نظرسنجی را از بیش از 1000 مدیر فعال در حوزه بلاکچین در سراسر دنیا انجام داده است تا ببیند که این فناوری تا چه میزان توانسته قابلیتهایش را به اثبات برساند و با تمام تب و تابی که به راه انداخته تا چه میزان پیش خواهد رفت و آینده صنعت را دستخوش تحول خواهد کرد.
نظرسنجی دیلویت در سال 2018 و بین 1053 مدیر از شرکتهایی با درآمد سالیانه 500 میلیون دلار و بیشتر و میان هفت کشور از جمله کانادا، چین، فرانسه، آلمان، مکزیک، بریتانیا و ایالات متحده صورت گرفته است.
آمارهای ارائهشده در این نظرسنجی بسیار جالب توجه است و قریب به اتفاق مدیران کسبوکار شرکتکننده در نظرسنجی ۲۰۱۸ دیلویت جزء علاقهمندان به پروژههای مبتنی بر فناوری بلاکچین و پتانسیلهای این فناوری پرهیاهو هستند، اما نزدیک به ۳۹ درصد از نمونه جهانی شرکتکننده در پژوهش اعلام کردهاند که بلاکچین، یک فناوری اغراقآمیز است. به این معنی که برخی از وعدههای بلاکچین در مورد ساختارشکنیها و اصلاحات، بیش از حد اغراقآمیز بودهاند و هرگز تحقق نخواهند یافت. در ایالات متحده آمریکا، این رقم حتی بالاتر نیز هست و قریب به ۴۴ درصد از پاسخدهندگان، بلاکچین را یک فناوری اغراقآمیز معرفی کردهاند.
طبق نظرسنجی دیلویت، ادراکات مبهم پیرامون قابلیتهای فناوری بلاکچین بیشتر به مناطق خارج از ایالات متحده آمریکا برمیگردد. بر اساس این نظرسنجی، زمانی که از شرکتکنندگان در مورد این جمله که «فناوری بلاکچین، صرفا یک پایگاه داده برای پول است که برخی قابلیتها و کاربردهای محدود دیگر در خارج از حوزه صنعت خدمات مالی را نیز دارد»، سوال شد، تنها ۱۸ درصد از پاسخدهندگان آمریکایی اظهار موافقت کردهاند. این در حالی است که این رقم برای پاسخدهندگان فرانسوی و بریتانیایی ۶۱ درصد بوده است.
از منظر دیلویت، در حال حاضر تنها و بزرگترین اشتباهی که سازمانها میتوانند در خصوص فناوری بلاکچین مرتکب شوند، این است که هیچکاری نکنند! حتی اگر مطلقا هیچ مدل کسبوکار یکپارچهای براي پیادهسازی وجود نداشته باشد یا حتی ایدهای هم مبتنی بر این فناوری پرپتانسیل شکل نگرفته باشد، به عقیده دیلویت، سازمانها باید دستکم چشم از فناوری و فرصتهایی که میتواند برای آنها ایجاد کند، برندارند تا به محض ایجاد زمینه، زیرساختهای خود را برای آیندهای بهتر و پرسودتر توسعه دهند.
شرکتهایی که به این حقیقت مهم ایمان آوردهاند که بلاکچین، تنها یک ساختارشکنی ساده نیست و میتواند نوع جدیدی از تعاملات و تراکنشها را وارد بازار جهانی کند، دقیقا همانهایی هستند که میتوانند ارائهدهنده تئوری باشند که دنیای تجارت را تغییر خواهد داد.
گزارشی که در ادامه مطالعه کنید خلاصهای است از نظرسنجی دیلویت که با عنوان «در دل بلاکچین / نظرسنجی جهانی دیلویت» توسط راه پرداخت و با همکاری گروه حصین ترجمه و منتشر شده است.
ببینید و دانلود کنید: فایل PDF گزارش دیلویت با عنوان «در دل بلاکچین / نظرسنجی جهانی دیلویت»
همانطور که گفتیم این نظرسنجی در هفت کشور مختلف انجام شده و تعداد پاسخدهندگان به سوالات مطرحشده در آن 1053 نفر هستند که پراکندگی این پاسخدهندگان را میتوانید در نقشه زیر مشاهده کنید.
همچنین این پاسخدهندگان از فعالان 10 صنعت مختلف ازجمله سرویسهای مالی، فناوری / رسانه / مخابرات، تولید و محصولات مصرفکننده، مراقبتهای بهداشتی، نفت و گاز، خودرو و غیره هستند که در شکل زیر میتوانید لیست کامل این صنایع و درصد پاسخدهندگان مرتبط با هر صنعت را مشاهده کنید.
به نظر میرسد یکی از موارد کلیدی که باعث شده بلاکچین همچنان در عقب بایستد و نتواند خود و قابلیتهای بالفعلاش را به منصه ظهور برساند، نوع نگرشی است که کسبوکارها، سازمانها و کاربران به این فناوری دارند. تقریبا همه مردم جهان در حال حاضر چشم به این فناوری دوختهاند؛ بدون اینکه برای پیادهسازی آن در مقیاس عملی و استفاده از مزایای فوقالعادهاش اقدامی کرده باشند.
همین موضوع نیز باعث شده بلاکچین، کمتر فرصتی برای خروج از فاز تئوری و اثبات قابلیتهای خود در فاز عملی داشته باشد. طبیعتا این یک فناوری نو و ساختارشکن است، اما تا زمانی که به همین چشم به آن نگاه شود، نمیتواند خود را ثابت کند و در تئوری نیز باقی میماند. بهویژه در مورد سازمانها، این مسئولیت سنگینتر است. این سازمانها هستند که باید دست از نگاه کردن به بلاکچین بهعنوان فناوری مدرنی که تمامی ساختارها و الگوریتمهای آنها را به هم خواهد ریخت، بردارند و برای عملی کردن راهکارهای مبتنی بر این فناوری دست به کار شوند.
از افراد حاظر در این نظرسنجی پرسیده شد که میزان تقریبی سرمایهگذاری که در حوزه بلاکچین انجام خواهند چقدر خواهد بود و آمار و نتایج نشان میدهد که بلاکچین جزو اولویتهای سرمایهگذاری بسیاری از شرکتها است و به گفته 39 درصد پاسخدهندگان، شرکت آنها حدود 5 میلیون دلار یا بیشتر در فناوری بلاکچین سرمایهگذاری خواهند کرد. شکل زیر به خوبی میزان سرمایهای که شرکتها در هر کشور برای بلاکچین در نظر گرفته و پیشبینی میکنند را مشاهده میکنید.
همانطور که در ابتدای گزارش هم اشاره کردیم، با اینکه درصد زیادی از افراد شرکتکننده در نظرسنجی دیلویت نظرات مثبت و موافقی نسبت به فناوری بلاکچین داشتند با این حال نمیشود آن 39 درصدی که درباره این فناوری خوشبین نیستند و به نظرشان بلاکچین زیادی از حد سروصدا کرده است را نادیده گرفت. جدول زیر نگرش پاسخدهندگان نسبت به بلاکچین و پذیرش آن را نشان میدهد.
وقتی درباره مزایای به کارگیری بلاکچین در سیستمهای کنونی سوال پرسیده شد، اکثر پاسخها به سرعت بالاتری که این فناوری در سیستمها ایجاد میکرد، اشاره داشت. بدین ترتیب میتوان به این نتیجه رسید که شرکتها بیشتر به بهرهوری و استفاده از قابلیت تبادل اطلاعات آنی بلاکچین برای سرعت بخشیدن به فرایندهای کسبوکاری خود و کسب بهرهوری عملیاتی علاقه دارند. علاوه بر این، 28 درصد پاسخدهندگان بر این باورند که بلاکچین میتواند به آنها در دسترسی به منابع درآمدی و مدلهای کسبوکاری جدید کمک کند. جدول زیر پاسخ افراد به این سوال که به نظرشان مهمترین مزیت استفاده از بلاکچین در صنعتی که در آن مشغول به کار هستند را نشان میدهد.
برای سازمانهایی که تن به آب دادهاند و مشکلات و معایب بلاکچین را نیز همچون مزایای بالقوه آن به جان خریدهاند، در نظر گرفتن این نکته بسیار مهم است که بدانند در صورتی که اهداف و برنامههای مبتنی بر بلاکچینشان تحقق نیابد، دست کشیدن از این برنامهها و برگشتن به روال عادی و منسوخ گذشته نباید کار دشواری باشد و به عبارتی، نباید هیچ ترس و واهمهای از آن داشته باشند.
با وجود اینکه بخش عمدهای از افراد تحت نظرسنجی دیلویت که تعداد آنها به 78 درصد از کل شرکتکنندگان در نظرسنجی میرسد، اذعان کردهاند که در صورت عدم پیادهسازی راهکارهای مبتنی بر فناوری بلاکچین در آیندهای نهچندان دور، مزایای رقابتی خود در قبال سایر همنوعانشان را از دست خواهند داد، اما قریب به یکسوم از آنها نیز به موانعی که در مسیر پذیرش و استفاده از این فناوری قرار گرفتهاند، اشاره میکنند و اغلب، در مورد بازگشت سرمایهگذاری پس از شکست احتمالی پروژههای بلاکچین خود نامطمئن هستند.
فناوری بلاکچین نیازمند این است که سازمانها چابک و قابل تغییر باشند. در داخل بدنه دولت موانع بسیاری در مسیر سازگاری با بلاکچین قرار دارد، اما با این حال تمرکز روی تنظیم مقررات، امنیت و همچنین مقاومت عمومی نسبت به گذشته تغییر یافته است. هنگامی که سازمانها شروع به تغییرات در مسیر استفاده از بلاکچین کنند، چالش استفاده از این فناوری پیچیدهتر نیز خواهد شد.
37 درصد از پاسخدهندگان اظهار داشتهاند کلیدیترین مانع برای استفاده از بلاکچین، سازگاری و وابستگی آنها به سیستمهای سنتی سازمان است. گفتني است امنیت دادهها، حفظ حریم خصوصی و کمبود مقررات بهعنوان برجستهترین نقاط کانونی دولتها بهشمار میروند. در همین جهت سطح بالای شک و عدم اطمینان کنونی از دیگر دلایلی است که باعث کاهش سرعت سازگاری سازمانها میشود.
یکی از سوالات مطرحشده در نظرسنجی دیلویت به موانع پیش روی سازمانها برای انجام سرمایهگذاری در حوزه بلاکچین اختصاص دارد که در جدول زیر این موانع به نقل از افراد پاسخدهنده و به ترتیب اولویت نشان داده شده است.
حالا با وجود مزایای به کارگیری این فناوری و موانع و چالشهایی که بر سر راه سازمانها وجود دارد سوال بعدی که میتوان مطرح کرد این است که آیا سازمانها قصد دارند بلاکچین را وارد مرحله تولید کنند یا در آینده قصد انجام آن را دارند. پاسخدهندگان واقع در ایالات متحده نسبت به دیگر پاسخدهندگان به میزان پایینتری از فناوری بلاکچین برای تولید محصول استفاده کردند.
تنها 14 درصد پاسخدهندگان ایالات متحده گفتند که در حال حاضر از بلاکچین در فرایند تولیدات خود استفاده میکنند در حالی که این رقم در کشورهایی مانند چین و مکزیک 50 درصد بوده است. جدول زیر پاسخهای شرکتکنندگان را درباره ارائه محصولات مبتنی بر بلاکچین نشان میدهد.
بخش خدمات مالی یکی از اولین حوزههایی است که فناوری بلاکچین را کشف کرده و حقیقتا نیز پتانسیل زیادی برای تاثیرپذیری از این فناوری دارد به همین دلیل نیز بخش عمدهای از افراد شرکتکننده در نظرسنجی، فعالان حوزه خدمات مالی هستند؛ اما شاید جالب باشد بدانید که براساس نظرسنجی دیلویت، صنایع خودروسازی، علوم زیستی، نفت و گاز، تکنولوژی، رسانه و مخابرات بیشترین سرمایهگذاری را تا به امروز روی این فناوری انجام دادهاند و در کمال تعجب مشاهده شد که سرویسهای مالی در انجام این سرمایهگذاریها عقب افتادند. باتوجه به جدول زیر میتوانید درصد سرمایهگذاری را که سازمانهای شرکتکننده در این نظرسنجی تا به امروز در حوزه بلاکچین انجام دادهاند را مشاهده کنید.
.
چشمانداز آسیا اقیانوسیه
دستاوردهای تولیدی کلان، ایجاد کلاندادهها بین صنایع و همچنین حذف تقلب، مزایای خیرهکنندهای هستند که در سایه همافزایی بیسابقهای ممکن شدهاند که آن را مرهون فناوری بلاکچین و پلتفرمهای مبتنی بر آن هستیم؛ پلتفرمهایی بسیار سریعتر، شفافتر، پربازدهتر و کارآمدتر که دفترکل توزیعشده برای بشر امروز به ارمغان آورده است. نوآوریهای طرح راه ابریشم جدید یا استراتژی یک کمربند و یک جاده (Belt-and-Road strategy)، سوختهایی هستند که میتوانند روند توسعه فناوری بلاکچین را در سطح منطقهای و بهطور بالقوه در سطح جهانی تسریع کنند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
ابتکار یک کمربند و یک جاده چین
ابتکار راه ابریشم جدید یا طرح یک کمربند و یک جاده، یک طرح سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری در زیربناهای اقتصادی تعداد قابل توجهی از کشورهای قرارگرفته در امتداد جاده ابریشم قدیم (بیش از 60 کشور) است که در سال 2013 میلادی توسط کشور چین راهاندازی شده است؛ طرحی که این کشورها را به اروپا متصل میکند و میتواند در کنار قدرت نظامی چین، به هژمونی این کشور در آسیای شرقی بینجامد. سطح جاهطلبی این طرح بسیار زیاد است؛ به گونهای که چین، در 68 کشور امضاکننده طرح بالغ بر 150 میلیارد دلار هزینه کرده است. بدیهی است که پشتوانه چنین سرمایهگذاری هنگفتی، قدرت مالی مثالزدنی چین و توان سرمایهگذاری فوقالعاده آن است.
[/mks_pullquote]
.
چشمانداز کانادا
کانادا میزبان جامعه پرتبوتاب و در حال رشد طرفداران و کارآفرینان بلاکچین است. از همان نخستین روزهای تولد ارز رمزنگاریشده اتریوم (Ethereum)، سازمانهای کانادایی، از کوچک و بزرگ، در خط مقدم نوآوریهای مبتنی بر فناوری بلاکچین و ارزهای رمزنگاریشده بودهاند و در این مدت، نهتنها هیچ نشانهای از پسرفت یا توقف در این روند ندیدهایم، بلکه شاهد حرکت پرشتاب و رشد مداوم فعالیتهای مبتنی بر بلاکچین و رمزنگاری طی سالهای گذشته در این منطقه نیز بودهایم.
تا زمان انجام نظرسنجی دیلویت در سال ۲۰۱۸، ۷۰ درصد از شرکتهای کانادایی سرمایهگذاریهای هنگفتی بیش از يك میلیون دلار در حوزه فناوری بلاکچین داشتهاند و نظرسنجیها نیز حاکی از برنامههای مدیران سازمانی این کشور، مبنی بر ارتقای این درصد در سال آینده هستند (که چیزی در حدود 74 درصد برآورد شده است).
چنین سرمایهگذاریهای کلانی تاثیری مثبت و مستقیم روی بازار کار دارند، بهطوری که بیش از نیمی از مدیران شرکتکننده در این نظرسنجی، عنوان میکنند که در سازمان خود، برای پیشبرد برنامهها و راهکارهای مبتنی بر فناوری بلاکچین اقدام به استخدام نیروهای متخصص در حوزه بلاکچین کردهاند. بدیهی است که با توجه به چنین تقاضایی از سوی بازار و موج عظیم پیشنهادات برای متخصصان و حتی محصلان بلاکچین (چه در سطح کانادا و چه در سطح جهان)، کمبود استعدادهای محلی رو به نزول خواهد گذاشت و حجم انبوهی از افراد، به سمت یادگیری و سپس اشتغال روی خواهند آورد.
.
چشمانداز اروپا، خاورمیانه و آفریقا
پذیرش فناوری بلاکچین در منطقه اروپا، آفریقا و خاورمیانه (EMEA) هنوز در نخستین مراحل رشد خود قرار دارد، هرچند سرعت رشد و پذیرش آن در بخشها و نواحی جغرافیایی مختلف این منطقه متفاوت است. با این حال، در چنین مناطقی که اغلب از کشورهای در حال توسعه و سیستمهایی منسوخ نیز تشکیل شدهاند، اعتقادی عمیق به تاثیرگذاری بلندمدت فناوری بلاکچین روی ساختارها و فرایندهای منسوخ کنونی و تحول مثبت در کل صنعت وجود دارد.
در اروپا، خاورمیانه و آفریقا، سازمانهای دولتی از جمله رهبرانی هستند که در پذیرش و همراهی با فناوری بلاکچین پیشگام شدهاند. کمیسیون اروپا (European Commission) از جمله سازمانهای پیشتازی است که با انعقاد قراردادی تحت عنوان «مشارکت بلاکچین اروپا (European Blockchain Partnership)» با 27 کشور دنیا، گامی جدی در راستای ارتقای سطح پذیرش فناوری بلاکچین و حمایت از آن برداشته است.
این قانون که در ابتدای امر با حضور 22 کشور جهان به تصویب رسیده بود، توانست در سال 2018، طی بیانیهای پنج کشور دیگر را نیز به خود ملحق کند و انعکاسی از همکاری سازمانهای نظارتی و دولتی اروپا با فناوری بلاکچین باشد. اتحادیه اروپا اذعان کرده که طی برنامهای، قصد دارد سرمایهای در حدود 300 میلیون یورو را طی سه سال آتی به حوزه بلاکچین اختصاص دهد.
در حقیقت، طی گزارشی که سوی برخی سایتهای معتبر منتشر شده، اتحادیه اروپا قصد دارد سرمایهگذاری 94 میلیون دلاری خود در سال 2018 را به رقم 386 میلیون دلار در سال 2020 ارتقا دهد که رقمی قابل ملاحظه برای فناوری بلاکچین و روند توسعه آن در اروپاست. ضمن اینکه راهاندازی رصدخانه بلاکچین اروپا (European Blockchain Observatory) نیز جزء گامهایی است که میتواند حاکی از روند مطلوب بلاکچین در منطقه باشد. این رصدخانه، بهعنوان یک مرکز تحقیقاتی بلاکچین راهاندازی شده و روی چگونگی استفاده از این فناوری و نحوه پیادهسازی آن کار میکند.
در خاورمیانه نیز میتوان امارات متحده عربی را مورد بررسی قرار داد که با اتخاذ یک استراتژی رویایی، قصد دارد خود را بهعنوان یکی از پیشگامان مهم عرصه بلاکچین معرفی کند. این کشور طی چشماندازی که از صنعت پرداخت خود ارائه داده، عنوان میکند که تا سال 2021 میلادی، بیش از نیمی از تراکنشهای دولتی خود را به دفترکل توزیعشده بلاکچین انتقال خواهد داد.
البته سایر کشورهای منطقه نیز بیکار ننشستهاند و در نوع خود، روی راهکارهای مبتنی بر فناوری بلاکچین و برخی پروژههای نوآورانه کار میکنند. پروژه ثبت املاک مبتنی بر بلاکچین در کشور سوئد، یکی از همین طرحهاست که میتواند سنگری امن برای فناوری بلاکچین در کشورهای خاورمیانه باشد.
.
چشمانداز بخش عمومی
فناوری بلاکچین نیازمند این است که سازمانها چابک و قابل تغییر باشند. در داخل بدنه دولت موانع بسیاری در مسیر سازگاری با بلاکچین قرار دارد، اما با این حال تمرکز روی تنظیم مقررات، امنیت و همچنین مقاومت عمومی نسبت به گذشته تغییر یافته است. هنگامی که سازمانها شروع به تغییرات در مسیر استفاده از بلاکچین کنند، چالش استفاده از این فناوری پیچیدهتر نیز خواهد شد.
با وجود تمام بازدارندههایی که هر یک بهصورت منحصربهفردی سد راه این فناوری شدهاند، ما همچنان شاهد این هستیم که سازمانها خود را برای نوآوری به چالش میکشند. بلاکچین قابلیت این را دارد که بخش دولتی را؛ چه در سطوح آشکار و مستقیم و چه در سطوح ناپیدا متحول کند. آژانسها و سازمانهایی که این پتانسیل را شناسایی کرده و طبق آن عمل میکنند، در خط مقدم تغییرات این الگو قرار خواهند گرفت.