پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شاید یکی از سودمندترین کارهایی که تکنولوژی‌های تحول آفرینی مانند ارزهای رمزنگاری شده انجام داده‌اند، کمرنگ کردن نقش ارائه‌دهندگان فعلی خدمات پرداخت باشد. دو روز پس از آن که فیس‌بوک اعلام کرد ارز رمزنگاری شده خودش را راه‌اندازی خواهد کرد، سرویس پیام‌رسانی بین‌المللی سوئیفت نیز ادعا کرد که برنامه‌ریزی کرده تا گستره سلطه خود را در سطح جهان افزایش دهد. با استناد به گزارش خبری مربوطه:
هدف سوئیفت ساده است: این شبکه قصد دارد پرداخت‌های برون مرزی را به شکلی آنی، 24 ساعته، شبانه‌روزی، یکپارچه، آسان، ارزان و با قابلیت دسترسی بالا انجام دهد؛ درست مثل پرداخت‌های داخلی.
چنین هدفی بلندپروازانه به نظر می‌رسد. ادعاهای زیادی پیرامون این‌که ارزهای رمزنگاری شده و سایر فناوری‌های مالی ساختارشکن، سیستم پرداخت بین‌المللی را متحول خواهند کرد، مطرح شده است؛ ولی در واقعیت شاهد دستاورد چشمگیری از سوی این تکنولوژی‌ها نبوده‌ایم. در جایی که تکنولوژی‌های تحول‌آفرین بی‌ثمر مانده‌اند، تامین‌کنندگان سنتی چگونه می‌توانند کاری به پیش ببرند؟
راه‌اندازی یک ارز رمزنگاری شده، جایی در برنامه سوئیفت ندارد. در واقع ارز رمزنگاری شده سوئیفت تنها مشکلی به مشکلات اشاره شده توسط سوئیفت اضافه می‌کند. این مشکل عبارت است از: تعداد بسیار بالای سیستم‌های ارزی مستقل فعال در حوزه کنترل پرداخت‌های بین‌المللی. بیت‌کوین، جی‌پی‌ام کوین و XRP ریپل نمونه‌هایی از همین ارزها هستند. به گفته سوئیفت:
از نظر ما، سیستم‌های حلقه بسته قابلیت حل کردن چالش‌های مرتبط با پرداخت‌های بین مرزی را ندارند. چنین سیستم‌هایی شاید نیازهای مجموعه‌ای از افراد را برطرف کنند، ولی واقعیت این است که ارزش باید در سراسر دنیا به گردش دربیاید و از هر حسابی به هر حساب دیگر واریز شود. حلقه‌های بسته باعث ایجاد مانع می‌شوند و فرآیندهای فرسایشی را افزایش می‌دهند. آن‌ها قابلیت انتقال و تعویض اندکی دارند، رقابت را محدود می‌کنند و از میزان یکپارچگی نقدی می‌کاهند.
آن دسته از افرادی که معتقدند چندین توکن مختلف باید برای کنترل پرداخت‌های بین‌المللی با یکدیگر رقابت کنند، با چالش مواجه خواهند شد. سوئیفت اشاره می‌کند که هر توکن تنها توانایی خدمت‌رسانی به جامعه خودش را دارد. هنوز هم به یک پروتکل همکاری نیاز است تا امکان انتقال ارزش را به شکلی یکپارچه و از طریق مجموعه‌ای متنوع از ارزها و توکن‌های مختلف فراهم کند. این همان چیزی است که سوئیفت به دنبال ایجاد آن است.
سوئیفت در بخش مقدمه مقاله خود به گروهی اشاره کرده که بسیار سرسخت و پراستقامت هستند. بله منظورش بانک‌ها هستند. سوئیفت به بانک‌ها هشدار می‌دهد که تنها دو راه در پیش دارند: یا باید با نیازهای در حال تغییر مشتریان سازگار شوند و یا به کلی از بین بروند.
«کلید موفقیت در کسب‌وکار پرداخت عبارت است از: انطباق با نیازهای در حال تغییر مشتری و فراهم کردن قابلیت پرداخت آسان. بانکی که کارت صادر نمی‌کند، خدمات بانکداری آنلاین را در کشور بریتانیا ارائه نمی‌دهد و یا برای ارسال پول نقد به آلمان، موانعی را در پیش روی مشتریانش می‌گذارد، محکوم به شکست است. این نکات مربوط به زمان حال است و امکان دارد که در آینده، تغییراتی در عادات و انتظارات مشتریان و خرده‌فروشان بریتانیایی و آلمانی ایجاد شود.»
نکته دیگری که در مورد پرداخت‌ها وجود دارد، این است که:
«عادات و تقاضاهای مردم هر منطقه در حال تغییر است و سامانه‌های تسویه ناخالص آنی محلی، عملیات پرداخت را به شکلی 24 ساعته و در هفت روز هفته انجام می‌دهند. بانک‌ها در چنین سیستمی جا ندارند. آن‌ها دو راه در پیش دارند: یا باید سیستم‌های خود را ارتقا دهند یا یپذیرند که به پایان عمر خود در حوزه پرداخت نزدیک شده‌اند.»
تذکرات سوئیفت به تحولات ساختارشکنی اشاره دارد که در دنیای پرداخت‌ها در حال وقوع است. طرفداران ارزهای رمزنگاری شده معتقدند که سیستم‌های پرداخت سنتی غیرقابل تغییر هستند و راهی برای پیشرفت ندارند؛ ولی واقعیت این است که بخش زیربنایی پرداخت در حال تغییر است و چنین تغییری از دهه 1980 میلادی به بعد سابقه نداشته است.
سیستم‌های پرداخت داخلی، خدمات خود را به شکلی آنی ارائه می‌کنند. بریتانیا از سال 2008 به بعد سرعت پرداخت‌های خود را افزایش داده و سایر کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز در حال اتخاذ این روند هستند.
اتحادیه اروپا در نوامبر سال 2018، سیستمی را با عنوان «تسویه حساب پرداخت‌های آنی هدف» راه‌اندازی کرد. این سیستم که به اختصار «TIPS» نامیده می‌شود، امکان انجام پرداخت‌های یورو را به شکلی آنی، 24 ساعته و در 365 روز سال در اختیار مردم و شرکت‌های اروپایی قرار می‌دهد. دفتر پایاپای ایالات متحده نیز به تدریج نسبت به فراهم کردن پرداخت‌های آنی 24 ساعته و شبانه‌روزی اقدام کرده است.
سوئیفت می‌گوید: بانک‌ها اگر می‌خواهند که در عرصه رقابت باقی بمانند، باید به این تغییرات واکنش نشان دهند. البته این نکته از قلم افتاده که سوئیفت و بانک‌های عضو آن باید با تهدیدات ناشی از ظهور ارزهای رمزنگاری شده نیز مقابله کنند.
سوئیفت اگر شجاعانه عمل نکند، کاری به جایی نخواهد برد. دو سال قبل، این شبکه، با معرفی نوآوری پرداخت‌های جهانی یا همان «GPI»، قابلیت پرداخت آنی بین‌المللی ریپل را با تهدید مواجه کرد. سوئیفت نهادی است که تعداد زیادی از برترین بانک‌های جهان در آن عضو هستند. از این رو، در طول یکسال، 160 بانک جهان نسبت به پذیرش نوآوری پرداخت‌های جهانی سوئیفت اقدام کردند؛ این در حالی بود که ریپل برای ادامه حیاتش با چالش مواجه بود.
ریپل در نهایت تصمیم گرفت که ارز XRP را به عنوان یک روش پرداخت بین‌المللی «استاندارد» به کار بگیرد و عمده توجه خود را به پرداخت‌های خرد مبتنی بر اپلیکیشن اختصاص دهد. اما در حال حاضر، سوئیفت این بازار را نیز هدف قرار داده است. این شبکه به شکلی قطعی عنوان کرده که تا سال 2020، نوآوری پرداخت‌های جهانی سوئیفت، به روش استاندارد کنترل پرداخت‌های بین‌المللی تبدیل خواهد شد.
طرح جدید سوئیفت، بر مبنای نوآوری پرداخت‌های جهانی و تغییرات زیربنایی پرداخت‌های داخلی بنا شده است. هدف از این طرح، عبارت است از توسعه یک شبکه پرداخت بین‌المللی آنی، سراسری و شبانه‌روزی. با این توصیف‌ها، شاید تصور کنید که سوئیفت در طرح جدید خود از تکنولوژی بلاکچین استفاده خواهد کرد، ولی چنین نیست. سوئیفت اعتقادی به این تکنولوژی نوظهور ندارد و ترجیح داده که در طرح جدید خود از تکنولوژی‌های معمول استفاده کند. ساختارهای هسته‌ای، استانداردهای رایج و رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی نمونه‌هایی از فناوری‌هایی هستند که در طرح جدید سوئیفت مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
کمبود استانداردهای رایج، بزرگترین مانعی هستند که در مسیر انجام پرداخت‌های بین‌المللی یکپارچه وجود دارند. طبق برنامه‌ریزی‌های سوئیفت، لازم است که این شبکه تا سال 2021 میلادی، استاندارد ISO 20022 را پیاده‌سازی کند. این شبکه پرداخت جهانی در مورد مزایای پیاده‌سازی این استاندارد تبلیغات زیادی انجام داده و می‌گوید:
«به هیچ وجه نمی‌توان از مزایای پیاده‌سازی استاندارد ISO 20022 چشم‌پوشی کرد. این استاندارد به بانک‌ها کمک می‌کند تا پرداخت‌های بین مرزی را به شکل آنی انجام دهند و مشابه پرداخت‌های داخلی، مبلغ مورد نظر را به شکل مستقیم به حساب ذی‌نفع نهایی واریز کنند.
بازارهای کوچک به کمک این استاندارد می‌توانند با سرعت بالایی به سمت بین‌المللی شدن حرکت کنند و بازه جغرافیایی خدمت‌رسانی خود را گسترش دهند. بازارهای بزرگتر نیز از طریق این استاندارد می‌توانند گردش نقدینگی بازار خود را افزایش دهند و این نقدینگی را در بین بانک‌ها، سایر ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت، شبکه‌های معتبر صدور و پذیرش کارت، سامانه‌های تسویه ناخالص آنی و دفاتر پایاپای محلی به چرخش دربیاورند.
در نتیجه این امر، رقابت افزایش می‌یابد، فرآیندهای فرسایشی کاهش پیدا می‌کنند، خدمت‌رسانی به مشتری نهایی تسریع می‌شود و گزینه‌های انتخابی بیشتری در اختیار وی قرار می‌گیرد. در حالت کلی، استاندارد نامبرده از طریق کاهش هزینه کل مالکیت، تسهیل یکپارچه‌سازی و افزایش بهره‌وری فرآیندها، مزایای فراوانی را برای صنعت مالی به ارمغان می‌آورد.»
باید منتظر بمانیم و ببینیم که نظر اعضای سوئیفت در این مورد چه خواهد بود. مدیران بانکی در مورد ارتقای سطح سیستم‌های پرداختی سابقه درخشانی ندارند و به‌کارگیری یک سیستم پرداخت «حلقه بسته»، یک مزیت رقابتی برای بانک‌های بزرگ محسوب می‌شود. با این وجود، بانک‌های مرکزی در حال پیاده‌سازی استانداردی برای سیستم «پرداخت‌های پرارزش» هستند و این امر باید تلنگری باشد بر مدیران بانکی.
پس از پیاده‌سازی استاندارد ISO 20022، رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی قابلیت ارتباط مستقیم از طریق شبکه پرداخت‌های بین‌المللی سوئیفت را برای بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک فراهم خواهند کرد. درست است که سوئیفت اشتیاق چندانی به تکنولوژی بلاکچین ندارد، ولی امیدوار است که بتواند سیستم جدید خود را با پلتفرم‌های تجاری مبتنی بر بلاکچین سازگار کرده و از این طریق با ارزهای رمزنگاری شده به رقابت بپردازد.
«ما به زودی قابلیت انجام پرداخت‌های مربوط به طرح نوآوری پرداخت‌های جهانی را بر روی پلتفرم‌های تجاری مبتنی بر دفترکل توزیع شده مهیا خواهیم کرد.»
سوئیفت اعتقادی به پرداخت‌های بین مرزی فارکس ندارد، ولی در سیستم تسویه «سی‌ال‌اس» فارکس عضویت دارد. موسسات مالی بزرگ و بانک‌های مرکزی برتر جهان نیز در این سیستم عضو هستند. آشکارا می‌توان گفت که فارکس مشکلی را ایجاد نخواهد کرد، ولی نرخ‌ها و کارمزدهای مبادلات ممکن است مشکل‌ساز شوند.
سیستم پرداخت سنتی در تلاش است تا جلوی پیشروی ارزهای رمزنگاری شده در پرداخت‌های بین‌المللی را بگیرد. تصادفی نبوده که طرح جدید سوئیفت تنها دو روز بعد از لیبرای فیس‌بوک منتشر شده است. قطعا مبارزه‌ای در حال انجام است.
سوئیفت در طرح جدید خود، ارزیابی‌های مرتبط با «شناخت مشتری» را انجام نداده و افرادی محروم از سیستم‌های بانکداری را از قلم انداخته است. ارزهای رمزنگاری شده در کنار تلاشی که برای پیشرفت کسب‌وکار خود انجام می‌دهند، با رگولاتورها نیز مقابله می‌کنند و قصد دارند که جلوی نادیده گرفته شدن ارزیابی‌های مرتبط با شناخت مشتری را بگیرند.
سوئیفت خودش را از این موضوعات دور نگه داشته و عنوان می‌کند که کاربرانش باید از قوانین تبعیت کنند. به نظر می‌رسد که سوئیفت افراد محروم از بانک را نادیده گرفته و در تلاش است تا تمرکز خود را به سمت کنترل پرداخت‌های بین‌المللی بانکی معطوف کند.
باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا در نبردی که برای کنترل پرداخت‌های بین‌المللی درگرفته، ارزهای رمزنگاری شده به موفقیت خواهند رسید یا سیستم‌های پرداخت سنتی. فارغ از نتیجه نهایی، برندگان اصلی این نبرد، مشتریان هستند. هر چه سطح رقابت برای خدمت‌رسانی به مشتریان بالاتر باشد، امکانات بیشتری برای آن‌ها فراهم می‌شود. به هر طریقی که باشد، پرداخت‌های جهانی آنی، شبانه‌روزی، سراسری و ارزان قیمت، در آینده‌ای نه چندان دور در اختیار افراد و شرکت‌ها قرار خواهند گرفت.
منبع: فوربس
