پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
با داغ شدن مبحث ارزهای رمزنگاری شده، موضوع پذیرش و به‌کارگیری این ارزهای جدید نیز شدت گرفته است. برخی از افراد پیش‌تر نسبت به پذیرش این ارزها اقدام کرده‌اند و در مورد آن‌ها اطلاعات کاملی دارند.
اما عده دیگری با این پرسش و سردرگمی مواجهند که بهترین گزینه برای آن‌ها چه می‌تواند باشد؟ اگر به صورت مسئله نگاه کنیم، ارزهای رمزنگاری شده قابلیت پس‌انداز شدن در بانک‌ها را ندارند و در هر فروشگاهی به سادگی نمی‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
پس این ارزها دقیقا چه استفاده‌ای دارند؟ پیش از آن که به بررسی دقیق‌تر جزئیات ارزهای رمزنگاری شده و موارد استفاده از آن‌ها بپردازیم، ابتدا نگاهی به تفاوت‌ها و شباهت‌های این ارزها با پول فیات (fiat) خواهیم داشت.
پول فیات
پول فیات پولی است که از جانب دولت و حکومت به عنوان ارز قانونی اعلام شده و توسط یک کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شود. اغلب مردم در سراسر جهان در کارهای روزمره خود از پول فیات استفاده می‌کنند. اما از آنجایی که این پول توسط یک کالای فیزیکی (مانند طلا و نقره) پشتیبانی نمی‌شود، ارزش آن به اعتقاد و اعتباری است که از طرف دولت مربوطه القا شده است.
درواقع پول فیات یک ارز استاندارد دولتی برای بازپرداخت بدهی است. محبوبیت ارزهای فیات در قرن بیستم میلادی افزایش یافت؛ چرا که در آن دوران تقاضا برای ارز در حال افزایش بود و در این بین منابع ثابت مانند طلا و نقره پاسخگوی پشتیبانی از حجم بالای ارزها نبودند.
مزایا:
- مدیریت اعتبار: پول فیات نیازی به پشتیبانی توسط منابع ثابت و مادی ندارد، از این رو بانک‌های مرکزی می‌توانند میزان عرضه آن را به نسبت شرایط مدیریت کنند. این مسئله باعث خواهد شد تا بانک‌های مرکزی از قدرت اقتصادی برای مدیریت اعتبار، نرخ بهره و نقدینگی برخوردار شوند.
- کمک به بحران اقتصادی: چاپ و نگهداری از پول فیات می‌تواند در شرایط رکود اقتصادی محلی نقشی نجات‌بخش داشته باشد. با این حال استفاده از این روش در مقیاس وسیع و یا در شرایط رکود جهانی موثر نیست.
- پایداری نسبی: برخلاف طلا و یا ارزهای رمزنگاری شده که ارزش آن‌ها بسته به شرایط بازار تغییر می‌کند، ارزش پول فیات معمولا با پایداری نسبی همراه است. با این حال ارزش این نوع از ارز عمدتا به قدرت دولت و حکومت وابسته است.
معایب:
- در صورت عرضه نامحدود پول فیات ممکن است تورم افسار گسیخته‌ای ایجاد شود. ارزهای وابسته به منابع ثابتی مانند طلا و نقره، با توجه به عرضه محدود این منابع، در بلندمدت پایداری بیشتری دارند.
- بسته به میزان انباشتگی ثروت و محل عرضه، ممکن است مالیات بالایی داشته باشد.
- به دلیل عدم پشتیبانی توسط یک کالای فیزیکی، امکان بازخرید آن وجود ندارد.
- ثبات آن وابسته به دولت است. در صورتی که یک دولت از لحاظ اقتصادی عملکرد مثبتی داشته و بانک‌های آن به خوبی کار کنند، پول فیات کارکرد مناسبی خواهد داشت؛ ولی زمانی که یک کشور به دلیل ضعف مدیریتی و یا هر دغدغه دیگری دچار مشکل شود، پول فیات آن نیز دچار عدم ثبات شده و مردم آن کشور از لحاظ مالی متضرر خواهند شد.
- سرعت تراکنش کند: با وجود پیشرفت‌های فناوری و اینترنت و درنتیجه کاهش زمان تراکنش‌ها، تراکنش‌های الکترونیکی این نوع از پول معمولا چندین روز به طول می‌انجامند و همچنین شامل تاخیرهای بانکی و کارمزد نیز می‌شوند.
- امکان چاپ غیرقانونی و جعل آن وجود دارد. پول‌های فیات چاپی و چک‌ها آسان‌ترین اهداف برای جعل به شمار می‌روند.
ارزهای رمزنگاری شده
ارزهای رمزنگاری شده از نوع ارزهای دیجیتالی به شمار می‌روند. اغلب این ارزها بر مبنای فناوری بلاکچین ایجاد شده و برای حفظ امنیت آن‌ها از رمزنگاری استفاده می‌شود. این ویژگی امنیتی امکان کنترل و ایجاد واحدهای جدید و انتقال امن دارایی‌ها را فراهم می‌کند. برخلاف پول فیات که توسط بانک‌های مرکزی و دولت‌ها کنترل می‌شوند، ارزهای رمزنگاری شده به صورت غیرمتمرکز کنترل می‌شوند. بیت‌کوین اولین ارز رمزنگاری شده غیرمتمرکز بود که در سال 2009 پدید آمد. از زمان توسعه آن به بعد، هزاران آلت‌کوین و توکن رمزنگاری شده دیگر برای اهداف مختلفی ایجاد شده‌اند.
مزایا:
- تعداد ارزهای رمزنگاری شده به سرعت افزایش نیافته و دچار تورم نمی‌شوند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به هراندازه‌ای که بخواهند قادر به چاپ پول رایج خود هستند. همین مسئله باعث می‌شود تا پول فیات در دام تورم گرفتار شود.
- دسترسی جهانی: ماهیت غیرمتمرکز ارزهای رمزنگاری شده باعث شده تا دسترسی به آن‌ها برای افراد سراسر جهان مقدور شود. درنتیجه برای استفاده از این ارزها محدودیت وجود ندارد و نیازی نیست که برای بکارگیری آن‌ها به خدمات بانکی دسترسی داشته باشیم.
- تراکنش‌های شفاف: یکی از مهم‌ترین مزایای ارزهای رمزنگاری شده شفافیت تراکنش‌های آن است. به لطف وجود دفترکل باز یا همان بلاکچین، تراکنش‌های ثبت شده به صورت عمومی تایید شده و غیرقابل تغییر و بازگشت هستند.
- این ارزها به سادگی مشمول مالیات نمی‌شوند.
- ارزهای رمزنگاری شده به راحتی قابل انتقال هستند. انتقال این ارزها به صورت نامحدود و تقریبا به صورت آنی انجام می‌پذیرد.
- غیرقابل جعل: ماهیت غیرمتمرکز ارزهای رمزنگاری شده باعث شده تا ایجاد هر توکن و سکه دیجیتالی جدید نیازمند تایید عمومی باشد. درنتیجه تکثیر غیرمجاز و جعل این ارزهای دیجیتالی غیرممکن است.
- فاقد کارمزد بانکی: بانک‌ها به دلایل مختلفی همچون هزینه انتقال، نگهداری ماهانه، هزینه برداشت، هزینه‌های بین‌المللی بانکی و اضافه برداشت، اقدام به دریافت مبالغ اضافی از مشتریان خود می‌کنند. این درحالی است که کل هزینه‌های مرتبط با ارزهای رمزنگاری شده، به هزینه‌های شبکه مربوط بوده و به نسبت مبالغ دریافتی از جانب بانک‌ها بسیار پایین است.
معایب:
- ارزش یک ارز رمزنگاری شده مستقیما به میزان تقاضای آن بستگی داشته و قابل کنترل نیست.
- این ارزها هنوز از محبوبیت بالایی برخوردار نیستند. از آنجایی که اغلب مردم هنوز درک درستی از کاربردهای ارزهای رمزنگاری شده ندارند، در حال حاضر بسیاری از افراد و کسب‌و‌کارها این نوع ارزها را به عنوان یک پول رایج نپذیرفته‌اند. درنتیجه استفاده از ارزهای رمزنگاری شده هنوز در مرحله‌ای محدود قرار دارد.
- امکان انجام فعالیت‌های مجرمانه در دنیای ارزهای رمزنگاری شده وجود دارد. از آنجایی که این نوع از ارزها بسیار جدید هستند، رگولاتورها هنوز در مرحله توسعه راهکارهایی برای جلوگیری از فعالیت‌های جنایی از طریق آن‌ها قرار دارند. پیش از آن که مقررات مشخصی برای شناسایی مشتری (KYC) در مبادلات ارزهای رمزنگاری شده تبیین شود، مجرمان به سادگی و بدون لو رفتن هویت واقعی خود قادر به انجام معاملات با این ارزهای دیجیتال بودند.
- ارزش ناپایدار: همانطور که اشاره شد ارزهای رمزنگاری شده توسط یک دولت یا بانک مرکزی کنترل نمی‌شوند. از همین رو ممکن است ارزش این ارزهای بسیار ناپایدار بوده و به سرعت تغییر یابد. برخی از مردم این ویژگی ارزهای رمزنگاری شده را ستایش می‌کنند؛ چرا که امکان ریسک و دریافت سود بالا را فراهم می‌کند. این درحالی است که عده دیگری از مردم دارایی‌های باثبات‌تر را ترجیح می‌دهند.
- امکان دستکاری در بازار: گاهی در بازارهای مرتبط با ارزهای رمزنگاری شده شاهد پیاده‌سازی طرح‌هایی مانند پمپ و تخلیه (Pump and dump) هستیم که به دلیل ماهیت تراکنش‌های این ارزهای دیجیتال، امکان ردیابی آن‌ها بسیار دشوار است.
چگونه می‌توان از ارزهای رمزنگاری شده استفاده کرد؟
در کنار مواردی چون تجارت ارزهای رمزنگاری شده و اندوختن ثروت، استفاده از این ارزهای دیجیتالی به روش‌های متعددی امکان‌پذیر بوده و همه روزه کانال‌های بسیار و روش‌های متنوع‌تری برای بهره‌گیری از آن‌ها ایجاد می‌شود. در ادامه به معرفی برخی از این روش‌ها می‌پردازیم:
- سرمایه‌گذاری: ارزهای رمزنگاری شده باعث شده‌اند تا راه برای کسانی که قصد سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های جدید را دارند، آسان‌تر شده و موانع آن‌ها برای تعامل با سایر سرمایه‌گذاران برطرف شود.
- ارسال پول در مقیاس جهانی بدون پرداخت کارمزدهای بانکی و بین‌المللی: همه روزه برای افرادی که از دسترسی به بانک‌ها محروم هستند، راهکارهای جدیدی ابداع می‌شود. ارسال پول به صورت بین‌المللی از طریق ارزهای رمزنگاری شده به ویژه اهمیت بالایی برای جمعیت‌های فقیر و کشورهای محروم در سراسر جهان دارد.
- استفاده در سفر: صنعت سفر و توریسم یکی از بزرگترین حوزه‌هایی است که می‌توان در آن از ارزهای رمزنگاری شده استفاده کرد. این مسئله به لطف وجود ماهیت غیرمتمرکز و جهانی این ارزها حاصل شده است. شرکت‌های مسافرتی زیادی ازجمله چیپ‌ایر (CheapAir)، دستینا (Destina) و کریتوکریبز (Crytocribs) از ارزهای رمزنگاری شده پشتیبانی می‌کنند. در نتیجه مسافران قادراند تا با کمک این ارزها یک سفر جهانی را برنامه‌ریزی کرده و هزینه‌های خود را با آن بپردازند. حتی برای پرداخت هزینه‌های سفر به فضا نیز می‌توانید از ارزهای رمزنگاری شده استفاده کنید!
- فرصت‌های بازاریابی: تعداد شرکت‌های جدید افزایش پیدا کرده و صنعت بازاریابی و تولید محتوا در بخش بازار ارزهای رمزنگاری شده رشد یافته است. شرکت در برنامه‌های ایر دراپ (Airdrop) و باونتی(Bounty) این فرصت را برای مردم فراهم می‌کند که از تلاش‌های بازاریابی مشترک سود ببرند.
- خرید: فروشگاه‌های آنلاین در حال پذیرش ارزهای رمزنگاری شده به عنوان روشی برای پرداخت هستند. برخی از بازارهای مبتنی بر بلاکچین نیز برای پرداخت هزینه‌های خرید کالا و دریافت خدمات، تنها از این ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کنند.
- بازی و تفریح: تعداد بازی‌های آنلاینی که در آن‌ها از ارزهای رمزنگاری شده استفاده می‌شود، در حال افزایش است. حتی برخی از این بازی‌ها امکان تبدیل ارزهای رمزنگاری شده به پول فیات و یا نوع دیگری از دارایی‌ها را نیز امکان‌پذیر ساخته‌اند.
- خرید خانه: صنعت املاک و مستغلات یکی دیگر از صنایعی است که در بازار ارزهای رمزنگاری شده رشد سریعی دارد. بسیاری از شرکت‌های مبتنی بر توکن و سکه‌های دیجیتال در حوزه‌هایی چون به اشتراک‌گذاری زمین و ساخت و ساز فعالیت دارند.
نتیجه‌گیری
هنگامی که بحث کاربرد به میان می‌آید، ارز رمزنگاری شده و پول فیات عملکرد یکسانی دارند. از هر دوی این ارزها می‌توان برای اموری چون تبادل، خرید کالاها و خدمات، اعتبار، ذخیره‌سازی و یا انتقال استفاده کرد. هردوی آن‌ها وابسته به عوامل اقتصادی بوده و بسته به این عوامل ممکن است افزایش و یا کاهش یابند. هیچ یک از این ارزها توسط یک کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شوند و ارزش آن‌ها وابسته به شرایط خاصی همچون میزان تامین و تقاضا تغییر می‌کند.
زمان خیلی زیادی صرف شده تا پول فیات به ثبات برسد و به عنوان یک روش مرسوم جهانی مورد استفاده قرار بگیرد. بر همین اساس می‌توان نتیجه گرفت که ارزهای رمزنگاری شده در حال حاضر در مراحل ابتدایی چرخه زندگی خود قرار داشته و در طول سالیان آینده رایج‌تر خواهند شد.
هر یک از این ارزها مزایا و معایب مربوط به خود را دارند؛ با این حال، حجم عظیم قابلیت‌های معرفی شده توسط یک سیستم ارز غیرمتمرکز چیزی نیست که به سادگی بتوان از آن چشم‌پوشی کرد. ارزهای دیجیتالی ممکن است در حال حاضر نتوانند یک ساختارشکنی عظیم را در جهان ایجاد کنند، ولی با گذر زمان تاثیر خود را خواهند گذاشت.
منبع: مدیوم
