پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارمزد، هزینه دریافت خدمات امن و مطمئن در درگاه‌های بانکی است / در گفت‌وگو با مدیر تحقیق و توسعه شرکت سپ مطرح شد
فرید ستاره با اشاره به نتایج مثبتی که دریافت کارمزد از کسب‌وکارها دارد، می‌گوید: «بانک مرکزی و شاپرک هیچ‌گاه به ما نگفتند که شما کارمزد نگیرید. اتفاقا بارها تاکید کرده‌اند که به اشتراک‌گذاری کارمزد مورد تایید نیست و واقعیت این امر نیز در تمام دنیا دامپینگ نام دارد.»
شرکت پرداخت الکترونیک سامان، از هفته گذشته دریافت کارمزد بر روی درگاه‌های پرداخت خود را برقرار کرده است. (+)
کارمزدهای درگاه‌های پرداخت سال 89 حذف شده بود. از همان زمان و در تمام این سال‌ها، صاحب‌نظران از مشکلات نظام کارمزد فعلی صحبت می‌کردند. حالا سپ با تصمیم جسورانه‌اش، پیش به سوی اصلاح رویه‌های اشتباه قبلی حرکت کرده است. درباره دلایل و نتایج این تصمیم، با فرید ستاره، مدیر تحقیق و توسعه شرکت پرداخت الکترونیک سامان صحبت کرده‌ایم.
.
شروع دوباره اخذ کارمزد با چه هدفی انجام شد؟ هم‌اکنون، فضایی در صنعت پرداخت وجود دارد که شرکت‌ها برای جذب مشتری بیشتر، بازار یکدیگر را خراب می‌کنند، برای این کار هم یا کارمزد را می‌بخشند یا کارمزد کمتری می‌گیرند. این ریسک را چگونه شروع کردید؟
در مورد کارمزد، شرکت پرداخت الکترونیک سامان از ابتدا کارمزد داشت. یعنی از ابتدا تا سال 1386 روی تمام بسترهایمان کارمزد می‌گرفتیم. آن بسترها هم از ابتدا POS، اینترنت و سپس موبایل بود. بر اساس برنامه‌ریزی آن زمان هم مبالغ هر کدام متفاوت بود.
اما متاسفانه سال 89 به دلیل اتفاقاتی که در بازار افتاد، فضای رقابتی تغییر کرد و ما کم‌کم داشتیم بازار را از دست می‌دادیم. بنابراین در حوزه رقابت مجبور شدیم شرایط را تغییر دهیم و کارمزد را حذف کنیم و همانند سایر PSPها به سمت اجاره گرفتن از بانک‌ها و نصب POS برای آنها رفتیم. هرچند بازهم تلاش کردیم اصول کاری خود را پیش ببریم و تا سال 1391 بر روی درگاه IPG همچنان دریافت کارمزد را حذف نکردیم.
سال 91 با آمدن شاپرک و تغییراتی که انجام شد، بنا به دلایلی کارمزد از درگاه IPG برداشته شد. ابتدا نشانه‌های خوبی بود و صنعت هم روبه‌پیشرفت بود، اما در نهایت آن هدف به نتیجه نرسید.
کارمزدی که شاپرک می‌پرداخت، در واقع کارمزد شبکه بانکی (FEE INTERCHANGE) بود که صنعت را آهسته‌آهسته به سمتی برد که پدیده کارمزدخواهی پیش آمد. یعنی پذیرنده‌های بزرگ شروع به کارمزدخواهی کردند. هرچند شرکت پرداخت الکترونیک سامان خیلی در مقابل این داستان ایستاد. یعنی تمام برنامه‌ریزی‌ها به این موضوع بود که از سمت ما این اتفاق نیافتد، اما متاسفانه در بسیاری از شرکت‌ها با توجه به سیاست‌هایی که مثلاً برای توسعه بازار، داشتند برای رسیدن به افزایش سهم بازار، این اتفاق شروع شد.
.
از نگاه شما این کار غلط بود؟
من نمی‌خواهم نقد کنم که درست بود یا غلط. اما به هر حال این رفتار کار را به‌جایی رساند که وقتی مشتری برای دریافت خدمات به ما مراجعه می‌کرد اولین سؤالش این بود که «به ما چی می‌دهید؟!». یعنی در واقع مطالبه آنها کارمزد بود. کاری که عملا ما را از وظیفه اصلی خود دور می‌کرد.
چون واقعیت این است که عمده‌ترین وظیفه اصلی PSP ایجاد یک بستر امن، مطمئن و پایدار هست. بستر امنی که SLA خوبی داشته باشد تا تبادل مالی مناسبی بین دارنده کارت و پذیرنده برقرار شود. این را باید در نظر داشته باشید؛ امانت‌داری اطلاعات یکی از مهم‌ترین وظایف ما در قبال پذیرنده و دارنده کارت است.
واقعا امانت‌داری به‌خصوص در مورد پذیرنده که اطلاعات محرمانه‌ای دارد بسیار سخت و مسئولانه است. این تلاش که اطلاعات در اختیار رقبا قرار نگیرد از وظایف و مسئولیت اصلیPSPهای سالم است. وظیفه دیگر PSPها مدیریت وجوه است. کار ما این است که مدیریت وجه را برای پذیرنده راحت کنیم تا با دریافت گزارش‌های مفید فعالیت اقتصادی را برای او ساده و دلپذیر کنیم.
همین مسئولیت به شکلی دیگر در میان دارنده کارت برقرار است؛ سادگی و روان بودن پرداخت اولین کاری است که باید انجام دهیم. او می‌تواند با پرداخت هزینه‌ها از بسترهای متفاوت و مناسب استفاده کند، هرچند از مسئولیت‌های PSP ارائه راهکار مناسب به مشتری، متناسب با استراتژی و برنامه‌های اقتصادی او است که با کمک ما راه برای رسیدن به رشد و توسعه فراهم شود.
.
یعنی شما همین خدمات مناسب را مستلزم دریافت هزینه می‌دانید؟
بله. این عمده‌ترین وظایف PSP هاست. که خب برای ساخت این زیرساخت و پلتفرم باید هزینه پرداخت شود.
این که ما از امانت‌داری اطلاعات، صحبت می‌کنیم، فقط موضوع به آموزش پرسنل منتهی نمی‌شود. امانت‌داری ابزار مناسب می‌خواهد. بستر مطمئن و SLA بالا هم حتما باید زیرساخت درست داشته باشد. یعنی شما باید در مجموع بدانید که برای سادگی و روان بودن مدیریت، هزینه مناسب نیاز است.
وقتی نیاز مشتری را شناسایی می‌کنیم و مناسب با آن راهکار می‌دهیم، یعنی از نیروی انسانی متخصص و آگاه استفاده می‌کنیم که برای هریک، هزینه‌های مجزا انجام شده است.
.
این نگاه یعنی دریافت خدمات مناسب نیازمند هزینه است؟
بله. دقیقا . ما یک بنگاه اقتصادی هستیم و خب محل درآمد ما کجاست و از کجا باید این هزینه‌ها را تامین کنیم؟ جواب واضح و مشخص است؛ کارمزد.
.
تا پیش از تصمیم جدید سامان، این بالانس چگونه برقرار می‌شد؟
اگر قرار باشد مشتری همه این خدمات را بدون هزینه دریافت کند، راه درآمد شرکت به سمت همان FEE INTERCHANGE یا کارمزد شبکه بانکی می‌رود. این درآمد تا زمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما در طولانی‌مدت اگر قرار باشد کارمزد را هم، من به‌عنوان ارائه‌کننده خدمات بدهم، مسلماً به هیچ‌کدام از کارهای اصلی خودم نمی‌رسم.
.
پس در همه این سال‌ها خدمات دچار اختلال بوده است؟
واقعیت این است با حذف کارمزد از هدف اصلی دور شدیم. به نظر می‌رسد PSPها به دنبال این هستند که یک درگاه بدون بررسی و نیاز بیزینس و کسب‌وکار ارائه دهند. این کار درستی نیست که یک درگاه ثابت را در اختیار همه کسب‌وکارها قرار دهیم و به دنبال راهکار جدید برای آن نباشیم. هرچند در همه‌ی این سال‌ها، سامان تلاش کرده تا خدمات متناسب با فعالیت کسب‌وکار خدمات ارائه دهد. اما ممکن است برخی شرکت‌ها همین خدمات را به دلیل هزینه‌بر بودن اجرا نکنند.
ما شرکت خوش‌نام و شناخته‌شده‌ای هستیم برای همین هم به دنبال وظیفه اصلی در psp هستیم، تا با ایجاد بستر امن برای مشتری ، امانت‌داری، مدیریت وجوه و خدمات مناسب را سرلوحه کارمان قرار دهیم. ما با نگاهی به این خدمات ویژه رویکردمان را تغییر دادیم و این ریسک بزرگ را در بازار انجام دادیم تا دیگر شرکت‌ها هم به این حرکت بپیوندند و در ارائه خدمات به مشتری با هم رقابت کنند.
.
پس به ریسک کارتان فکر کرده‌اید؟ آیا ممکن است با از دست دادن مشتری روبه‌رو شوید؟
تا حالا سابقه نداشته در سپ از این اتفاقات بیافتد و تغییر سیاستی تبعات داشته باشد. واقع ما یک بنگاه اقتصادی به دنبال درآمدزایی هستیم. یعنی اگر درآمدی نداشته باشیم و فقط سهم بازار داشته باشیم به‌تنهایی برایمان ارزشمند نیست. بنگاه من باید درآمدی داشته باشد که توانایی جبران هزینه‌های خود را داشته باشد و با جبران آن هزینه‌ها خدمات مناسبی هم به مشتری ارائه دهد. من به‌عنوان مدیر تحقیق و توسعه شرکت مطمئن هستم که اگر کسی به ایده و کارش اعتقاد داشته باشد. مشتری مداری و ارائه خدمات با کیفیت را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد.
.
یعنی مبحث کارمزد شما را در راستای اهداف کارتان قرار می‌دهد؟
کسی که به دنبال کسب‌وکار درست است حتما می‌داند که برای ارائه سرویس مناسب به مشتری باید خدمات امن و بسترهای ساده و روانی را در اختیار آن قرار دهد. پس طرف دیگر نیز درک خواهد کرد که اخذ پول از شرکت ارائه خدمات منجر به پیشرفت نمی‌شود.
.
بنابراین فکر می‌کنید با کاهش مشتری روبه‌رو نمی‌شوید؟
من فکر نمی‌کنم در طولانی‌مدت تاثیری بر روند بازار ما داشته باشد. چون این اطمینان را از مشتری‌های خود داریم که با هزینه بیشتر، سرویس خوب، کامل، جامع، امن و در یک کلمه «متفاوت‌تری» دریافت می‌کنند که آینده خوبی را برای کسب‌وکارشان فراهم می‌آورد.
.
بنابراین شما امیدوارید که این جریان فراگیر شود؟
ما امیدواریم که دیگر همکارانمان در این بازار با پرداخت الکترونیک سامان همراه شده و به سمت اخذ کارمزد بروند و با همراهی هم، بسترها و توانایی‌های خوبی را به وجود بیاوریم.
واقعیت این است که اگر 2 تا 3 psp بزرگ هم وارد این بازی شوند، به‌سادگی می‌توان این نظام کارمزدی درست را جا انداخت و یک موقعیت، برد-برد برای همه ایجاد کرد. در این بازی دارنده کارت، پذیرنده و psp کنار هم برنده بازی هستند.
.
فکر می‌کنید این شرایط مورد تایید بانک مرکزی و شاپرک است؟
بانک مرکزی و شاپرک هیچ‌گاه به ما نگفتند که شما کارمزد نگیرید. اتفاقا بارها تاکید کرده‌اند که به اشتراک‌گذاری کارمزد مورد تایید نیست و واقعیت این امر نیز در تمام دنیا دامپینگ نام دارد. بنابراین این موضوع جزو الزامات است که کارمزد را به کسی برگشت ندهیم، اما همین الان شاهد آن هستیم که با عناوین مختلف مثل توسعه بازار، نگهداشت مشتری و…. کارمزد برگردانده می‌شود.
ما معتقد هستیم؛ نباید انتظار داشت بانک مرکزی و شاپرک مدام برای ما تعیین تکلیف کنند، بلکه باید خود ما برای اصلاح خلأهای قانونی و رویه‌های نامناسب تلاش کنیم.
