پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کلاهبرداری از جنس فناوری در دل سیلیکون‌ولی / وانمود کن موفق هستی تا موفق شوی!
با گذشت بیش از دو سال از تحقیقات وال‌استریت ژورنال روی پتانسیل تقلب استارتآپ آزمایش خون ترانوس بسیاری از ما آن را به دست فراموشی سپرده‌ایم، اما کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا این کار را نکرده است!
ماهنامه عصر تراکنش / چندی پیش آژانس نظارتی، الیزابت هلمز، مدیرعامل استارتآپ ترانوس و رامش بالوانی، عضو سابق هیات مدیره شرکت را فراخواند و در مورد تقلب آشکار و بلندمدت این استارتآپ مبنی بر ماهیت حقیقی آن، فناوری مورد استفاده، کسب‌وکار و عملکرد مالی‌اش، آنها را مورد بازخواست قرار داد. در نتیجه این فراخوانی و بازخواست کمیسیون بورس و اوراق بهادار، هلمز موافقت کرده تا سهام خود در شرکت را کاهش داده و حق رای خود در تصمیم‌گیری‌های سازمانی شرکت را نیز تقلیل دهد. ضمن اینکه الیزابت هلمز، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر استارتآپ ترانوس و متقلبان اصلی این رسوایی، ممنوعیت 10ساله فعالیت در شرکت‌های دولتی را نیز پذیرفته است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
الیزابت هلمز
الیزابت آن هلمز 34ساله به‌عنوان یک کارآفرین آمریکایی در صنعت بهداشت و فناوری سلامت شناخته می‌شود. او زمانی به‌عنوان جوان‌ترین میلیاردر زن خودساخته در فهرست فوربس ۴۰۰ بود و ارزش خالص دارایی او به حدود ۴٫۵ میلیارد دلار مي‌رسید تا اینکه با علنی‌شدن تخلفات شرکت ترانوس ارزش دارایی‌اش به صفر رسید. الیزابت بنيان‌گذار و مدیرعامل شرکت ترانوس است؛ شرکتی که در زمینه فناوری بهداشت و خدمات آزمایشگاهی پزشکی فعالیت می‌کرد که این شرکت به علت کلاهبرداری و تخلف از قوانین فدرال ورشکست شد. تا شروع سال ۲۰۱۴ (در 30سالگی)، هلمز ۱۸ اختراع ثبت‌شده در ایالات متحده و ۶۶ اختراع ثبت‌شده در خارج آمریکا داشته است. همچنین نام او تاکنون برای همکاری در بیش از يكصد ثبت اختراع ذکر شده است. بنابر حکم کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، هلمز باید جریمه‌ای ۵۰۰ هزار دلاری را به حساب خزانه دولت واریز کند و شرکتش نیز ۱۸.۹ میلیون سهم از مجموع سهام خود را به سرمایه‌گذاران پس بدهد.
[/mks_pullquote]
مهم‌تر از این اخبار، پیغامی است که انتشار آن برای بسیاری از استارت‌آپ‌های سیلیکون‌ولی مفهوم خاصی را به‌دنبال داشته است. نه‌تنها استارت‌آپ‌های تازه به راه افتاده، بلکه حتی استارت‌آپ‌هایی که تصاویر فوتوژنیک مدیران آنها پای ثابت جلد مجلات تجاری و اقتصادی دنیاست و به‌زعم خودشان، خطری آنها را تهدید نمی‌کند نیز باید این زنگ خطر را جدی بگیرند.
جینا چوئی، مدیر دفتر مرکزی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا در سان‌فرانسیسکو می‌گوید: «داستان ترانوس درسی عبرت‌آموز برای استارت‌آپ‌های سیلیکون‌ولی است. نوآورانی که به‌دنبال انقلاب و ساختارشکنی در صنعت هستند باید همه‌چیز را راجع به فناوری و کاری که قرار است در زمان حال انجام دهند به سرمایه‌گذاران بگویند. نه آنچه را که آرزو دارند یک روز انجام دهند!»
مقیاس تقلب صورت‌گرفته در ترانوس به گفته برخی‌ها غیرقابل قبول و نامتعارف است، اما نیرویی که در ورای این تقلب وجود دارد نه! آنچه شخصیت کاریزماتیک و قدرتمند هلمز توانسته است در قالب یک وعده پوچ و توخالی، اما خوش‌رنگ‌ولعاب و فریبنده به خورد سرمایه‌گذاران و جهانیان دهد، مصداق واقعی ضرب‌المثل معروف انگلیسی است؛ اینکه «وانمود کن موفق هستی تا موفق شوی (fake it till you make it)»! زمانی که ترانوس برای نخستین‌بار راه‌اندازی و معرفی شد، سرمایه‌گذاران و رهبران صنعت بسیار از آن حمایت کردند. با این حال، زمانی که تقلبات و کلاهبرداری‌های ترانوس از پرده بیرون افتادند و بیش از پیش برای جهانیان فاش شدند، اغلب این حامیان سعی کردند پای خود را از ماجرا بیرون کشیده و ادعای بی‌طرفی کنند. حامیانی که تاکنون پشت به پشت استارتآپ به پیش آمده بودند و از درآمدزایی خارق‌العاده آن شادمان بودند، تمام سعی خود را کردند تا خط‌مشی خود را از استارتآپ جدا کرده و ادعای بی‌خبری و بی‌گناهی کنند. مصداق بارز این رویکرد را می‌توان در ویدئویی مشاهده کرد که از سوی یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه همکار با ترانوس منتشر شده است؛ ویدئویی با عنوان جالب «ترانوس نشان‌دهنده ما نیست؛ ما بهتر از آنیم!».
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
استارتآپ ترانوس
ترانوس، یک استارتآپ خدمات سلامت و تجهیزات پزشکی فعال در حوزه بهداشت و درمان است که هدف از راه‌اندازی آن، توسعه روش‌های جدید انجام تست‌های تشخیصی آزمایشگاهی با استفاده از خون بوده است. استارت‌آپی که دفتر مرکزی‌اش در پالو آلتو کالیفرنیا مستقر است. این استارتآپ ادعا می‌کرد که می‌تواند با جایگزینی روش‌های نمونه‌گیری و تست‌های آزمایشگاهی انگشتی، روش‌های سنتی نمونه‌گیری وریدی بر پایه فناوری میکروفلوید (مایعات منطقی) را کنار بگذارد. اما با تحقیقات به‌عمل‌آمده روشن شد که شرکت، چنین قابلیتی ندارد و صرفا برای گردآوری سرمایه و به‌صورت تقلبی چنین ادعایی را کرده است. چهره واقعی استارتآپ که در سال 2004 میلادی توسط الیزابت هلمز، یکی از دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشگاه استنفورد راه‌اندازی شده بود، در سال 2015 برای همگان فاش شد و در نهایت در سال 2018 میلادی برای همیشه منحل شد؛ استارت‌آپی که روی هیچ بنا شده بود و داستان موفقیت و به‌دنبال آن شکستش موضوع کتاب‌های بسیاری شد.
[/mks_pullquote]
فرهنگی که جا افتاده است
در حالت کلی، حجم بالای رسوایی‌ها و پرونده‌های قضایی، آن هم از سوی نه‌تنها استارت‌آپ‌های کوچک و تازه‌کار، بلکه رسوایی‌هایی سریالی از سوی غول‌های بزرگی همچون اوبر، نشان می‌دهد که وانمود کردن به موفقیت برای دستیابی به آن، تنها به ترانوس محدود نمی‌شود. جریمه‌شدن زنفیتس از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به‌دلیل گمراه‌ساختن سرمایه‌گذاران در خصوص انطباق رگولاتوری این شرکت نیز مثال بارز دیگری است که نشان می‌دهد بسیاری از استارت‌آپ‌های حال حاضر دنیا، آنچه تظاهر می‌کنند، نیستند و دست‌کم در مواردی، وانمود می‌کنند که کامل و موفق هستند.
با این حال به لحاظ تاریخی، در پیش‌گرفتن فرهنگ وانمود کن موفقی تا موفق شوی، از سوی استارتآپها چندان هم مشکل بزرگی نیست.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا که به اختصار SEC نیز خوانده می‌شود، یک نهاد فدرال در ایالات متحده آمریکاست که در ششم ژوئن 1934 به موجب بخش چهارم قانون بورس و اوراق بهادار 1934 ایجاد شده است. اعمال قوانین فدرال اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا، نظارت بر صنعت اوراق بهادار آمریکا، نظارت بر بورس‌های ملی سهام و اختیار معاملات ایالات متحده آمریکا، از جمله مسئولیت‌هایی است که این کمیسیون بر عهده دارد. البته در خلال نظارت بر روند اجرای مقررات فدرال اوراق بهادار آمریکا که مهم‌ترین رسالت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکاست، نظارت بر سایر قوانین مربوط به بازار اوراق بهادار آمریکا نیز در حیطه کاری این کمیسیون قرار دارد.
[/mks_pullquote]
سرمایه‌گذاران جسور استارتآپها را وادار می‌سازند تا بزرگ بیندیشند. یک استارتآپ، برای اینکه بتواند سرمایه مورد نیاز خود را جذب کند، راهی ندارد جز اینکه بلندپروازانه فکر کند، آمال و آرزوهای بزرگ داشته باشد و منطقی یا غیرمنطقی به آن باور داشته باشد؛ هرچند ممکن است تعداد قابل توجهی از این استارتآپها با شکست قطعی روبه‌رو شوند و آرزوهایشان را برای همیشه به دست خاک بسپارند.
بنابراین، چطور می‌توان آرزوهای بلندپروازانه و بزرگ داشت، نوپا و تازه‌کار بود و در کمال حق و حقیقت نیز به توسعه جهانی و موفقیت دست یافت؟ چطور می‌توان «وانمود کن موفق هستی تا موفق شوی» را فراتر از بخش اول آن پشت سر گذاشت و به معنای واقعی کلمه از تظاهر به عمل رسید؟
ماهیت فناوری ایجاب می‌کند تا شما، تفکری جادویی در ورای رفتارها و عملکردتان داشته باشید. طبیعتا برای اینکه کارآفرین یا نوآور بتواند در مسیر حرکت خود موفق شود، نیازمند جلب اعتماد و حمایت از سوی سرمایه‌گذاران، مهندسان و مشتریانی است که تنها زمانی پشت او خواهند ایستاد که متقاعد شوند ایده مورد نظر، تحقق خواهد یافت. پس فراتر از ایده‌ها، تفکر فراسوی آنها و تحقق بخشیدن به آنها نیز از اهمیت برخوردار است.
کریس بولگر، بنيان‌گذار و مدیرعامل شرکت بولگرز پارتنرز در این‌باره اذعان می‌کند: «این بدان معنی نیست که کولای من طعمی بهتر از مال شما دارد. بیایید به شما توضیح دهم که دنیا چگونه در حال حرکت است! آیا وقتی کسی در حال اشتباه‌کردن است، واقعا دروغ می‌گوید؟»
با این حال، اکنون استارتآپها قادر شده‌اند تحت عنوان تک‌شاخ‌ها، مبالغ هنگفتی سرمایه از سرمایه‌گذاران جسور سراسر جهان به سمت خود جذب کنند و بدون اینکه بخواهند از صافی برخی بررسی‌ها و نظارت‌ها رد شوند و مجبور به پاسخ‌گویی‌های سنگین و افشاگری‌های روشن یا نیازمند انطباق با مقررات و الزامات سختگیرانه نهادهای دولتی باشند، به کسب‌وکارهایی بزرگ تبدیل می‌شوند.
اما هنگامی که استارت‌آپی بتواند در فضای خصوصی خود را تا مقیاس اوبر بالا ببرد، نباید دستان خود را به فعالیت‌هایی بیالاید که در آینده‌ای نه‌چندان دور، گریبانگیرش خواهند شد. تمامی وعده و وعیدهای پوچ و توخالی، تمامی کلاهبرداری‌ها یا دروغ‌هایی که برای جذب حامی و سرمایه گفته‌اید، دیری نخواهد پایید که شما را به ورطه اتهام و در نهایت نابودی خواهد کشاند. قانون همیشه در کمین است و در دنیای اطلاعاتی امروز، هیچ رازی پنهان نخواهد ماند.
