چرا صنعت بیمه دوشادوش فناوری حرکت نکرده است؟ / هزار راه نرفته

نه‌تنها استارت‌آپ‌های موسوم به اینشورتک ایران هنوز نتوانسته‌اند در حد و اندازه این نام ظاهر شوند؛ بلکه فناوری در شرکت‌های بیمه ما هم هنوز به بلوغ لازم نرسیده است.

ماهنامه عصر تراکنش / دو سال از فعالیت استارت‌آپ‌های بیمه در کشورمان می‌گذرد، نمی‌خواهیم بر عملکرد و راهی که آمده‌اند خط بطلان بکشیم و طرح نویی که در انداخته‌اند را نادیده بگیریم اما حقیقت این است که بیشتر فعالیت استارت‌آپ‌های ما معطوف به داشتن سایت‌های آنلاین فروش و مقایسه بیمه‌ها با یکدیگر بوده است. تمام این اوصاف در حالی است که ما فناوری بانک‌ها را در مرتبه‌ای بالاتر و البته پیشرفته‌تر قرار می‌دهیم و ارزیابی می‌کنیم.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

تاریخچه بیمه در ایران

فعالیت بیمه‌ای در ایران از سال ۱۲۸۹ شروع شد. در این سال دو موسسه روسی با نام نادژدا و قفقاز مرکوری شروع به کار کردند. پس از شروع به کار این دو موسسه، تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی حدود ۱۳ شرکت خارجی در بازار بیمه کشور، فعالیت خود را شروع کردند.

[/mks_pullquote]

 

سؤال اینجاست که تفاوت موجود به کجا بازمی‌گردد؟ انحصارها به کجا بازمی‌گردد و چرا به نظر می‌رسد صنعت بیمه به فناوری روی خوش نشان نمی‌دهد؟ پرسش‌ها حول این مساله بسیار بود، بنابراین تصمیم گرفتیم میزگردی را با عنوان «جایگاه فناوری در صنعت بیمه کشورمان» برگزار کنیم و جوانب را بسنجیم. این میزگرد آبان‌ماه 1397 در دفتر راه پرداخت برگزار شد و مجید خاک‌ور، مدیرعامل شرکت فناوران اطلاعات خبره؛ مهدی ملکی، معاون برنامه‌ریزی و نوآوری بیمه رازی؛ حجت جاهد، معاون توسعه کسب‌وکار شرکت بیمه سامان و وحید صیامی، سرپرست شرکت نویان در بیمه سامان میهمانان میزگرد ما بودند.

 

نگاه با اغماض به اینشورتک‌ها

در یکی از تعاریف اینشورتک آمده با کمک بزرگ‌داده‌ها، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاکچین داده‌های مشتریان را تحلیل می‌کند. اولین سؤال ما در میزگرد این است که آیا استارت‌آپ‌های بیمه در کشور ما اینشورتک هستند و اینکه چرا همواره فناوری در سطح بانک‌ها جلوتر از فناوری در صنعت بیمه ما بوده است؟

حجت جاهد در پاسخ به این سؤال به این موضوع اشاره می‌کند که صنعت بانک نسبت به بیمه از لحاظ فناوری اطلاعات جلوتر است. او می‌گوید: «حقیقت این است که این موضوع در دنیا هم وجود دارد، اما نسبت آن متفاوت است. بانک‌ها به‌دلیل ماهیت کاری که دارند، جزء پیشگامان حوزه فناوری بوده‌اند.

من با اغماض، استارت‌آپ‌هایی را که هم‌اکنون مطرح هستند، اینشورتک می‌دانم و علت آن هم این است که فروش آنلاین بیمه جزء فعالیت‌هایی است که شرکت‌های بیمه باید آن را انجام می‌دادند. در جامعه ایران آنچه می‌توان آن را اینشورتک نامید، بحث تجمیع‌کنندگی آن‌هاست. آن‌ها مکانیسمی را فراهم کرده‌اند که شما می‌توانید شرکت‌های بیمه را با یکدیگر مقایسه کنید که این بخش را به اعتقاد من با اغماض می‌توان اینشورتک نامید.»

او ادامه می‌دهد: «هر چقدر در این میان استفاده از تکنولوژی بیشتر باشد و امکاناتی نظیر تلماتیکس و هوش مصنوعی وجود داشته باشد، بلوغ فناوری بیشتر خواهد بود. ناگفته نماند، ما اگر این تعبیر را نداشته باشیم انگیزه‌ها را کاهش می‌دهیم و موجب می‌شویم که متخصصان به این حوزه ورود پیدا نکنند. در عملکرد نظام بانکی در ترکیب بانک و فناوری اطلاعات کارهای بزرگی انجام شده، اما مانند هر کاری ایراداتی هم وجود داشته است. تمرکز روی کانال‌های ارتباط با مشتری آنقدر زیاد شد که ما مقوله کربنکینگ را فراموش کردیم.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

کتاب اینشورتک

کتاب اینشورتک در زمینه کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات بیمه است. استفاده از فناوری در صنعت بیمه عامل نوآوری شده و به رفع نیازهای دنیای نوین کمک کرده است. متحول‌کنندگان صنعت می‌توانند روشی نوین برای کاهش هزینه‌ها و افزایش حضور مشتری پیدا کنند. زنجیره بلوک و قراردادهای هوشمند در حوزه فناوری بیمه قابل‌استفاده و مفید است؛ زیرا می‌توان به‌وسیله آن پایگاه‌های داده تغییرناپذیری از دارایی‌های ارزشمند ایجاد کرد.

[/mks_pullquote]

 

جاهد به این موضوع اشاره می‌کند که ما در مدیریت ریسک، بودجه‌بندی و حسابداری عملیاتی وضعیت خوبی در بانک‌ها نداریم اما در حوزه پرداخت، وضعیت بهتری وجود دارد. او می‌گوید: «به عنوان مثال چرا نباید در حوزه وام‌های خرد، کارت اعتباری و مانند آن استارت‌آپ‌های مستقل موثری وجود داشته باشند. در صورتی که هم‌اکنون در حوزه پرداخت که کمی بازتر عمل کردیم، گروه‌ها و برنامه‌های کاربردی متنوع و موثری وجود دارد که حجم زیادی از نیازهای مشتریان را پوشش می‌دهند. در مجموع در نظام بانکی اکوسیستمی کامل که بخش‌های مختلف آن توسط متولیان مستقل و مختلف با کیفیت بالا انجام گیرد به‌صورت مطلوب شکل نگرفت.»

معاون توسعه کسب‌وکار شرکت بیمه سامان امیدوار است تجربه صنعت بانکی از راه مناسب به بیمه منتقل شود و شاهد نقصان‌های آن نباشیم. جاهد تصریح می‌کند: «تغییر دادن فناوری اطلاعات در بانک‌ها در حال حاضر کار سختی است اما صنعت بیمه می‌تواند از توسعه‌یافتگی کمتر خود در کاربرد فناوری اطلاعات استفاده کند و اکوسیستم کامل‌تری را در این حوزه ایجاد کند. یکی از دلایل مهم بلوغ فین‌تک‌ها و اینشورتک‌ها فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای آنهاست.

زیرساخت‌ها اگر وجود نداشته باشد عمدتاً استارت‌آپ‌ها روی فروش تمرکز می‌کنند، چون جایی است که به نظر می‌رسد می‌توان کسب درآمد کرد و البته فروش کاملاً آنلاین نیز در صورت نبود زیرساخت مناسب اتفاق نمی‌افتد. نبود زیرساخت باعث می‌شود استارت‌آپ‌ها انرژی زیادی صرف ارتباط با قسمت‌های مختلف کسب‌وکار درگیر در حوزه خود بکنند که اکثراً هم به نتیجه مطلوب نمی‌رسد و معمولاً صورت مساله به شیوه ناکارآمد پاک می‌شود. مثلاً عمده استارت‌آپ‌های موجود در صنعت بیمه، صدور واقعاً آنلاین بیمه‌نامه ندارند و با کمک نمایندگان، صدور دستی انجام می‌دهند و سعی می‌کنند برای مشتری این موضوع را شبیه‌سازی کنند که مشکلاتی به همراه دارد.»

او با چند سؤال به صحبت‌های خود ادامه می‌دهد و می‌گوید: «چرا نباید در حوزه مدیریت ریسک، تکنولوژی داشته باشیم؟ چرا در حوزه دیتا که صنعت بانکی در آن خوب کار نکرد، نباید چندین استارت‌آپ داشته باشیم؟ حوزه خسارت نیازمند حضور تکنولوژی و استارت‌آپ‌ها برای بهبود و سرعت ارائه خدمت به مردم است. در حوزه بانکی چند شرکت به‌موقع ورود پیدا کردند و توانستند بازار را بگیرند.»

 

راه‌حل صنعت بیمه، تشکیل اکوسیستم است

جاهد شکل‌گیری اکوسیستم را امری ضروری در صنعت بیمه می‌خواند و می‌گوید: «امیدوارم در صنعت بیمه اکوسیستمی برای تحول شکل بگیرد که نیازهای مختلف و زیادی که وجود دارد توسط ذینفعان و گروه‌های گوناگون مرتفع شود نه اینکه این کار تنها توسط چند گروه محدود انجام شود. ما در دهه 80 اوضاع خوبی در توسعه فناوری اطلاعات در صنعت بانکی داشتیم و با روند روز دنیا پیش می‌رفتیم اما بعد از آن این جریان ادامه پیدا نکرد.

محصولات و زیرساخت‌های جدیدی به تازگی ایجاد شده است، در حوزه کانال‌های ارتباط با مشتری به علت تمرکزی که قبلاً داشتیم خوب پیش رفتیم اما عمده تراکنش‌هایی که در داخل بانک‌ها شکل می‌گیرد به سبک و سیاق گذشته است. ما نتوانستیم اکوسیستمی را ایجاد کنیم که در حوزه‌هایی مانند بودجه، ریسک، داده، حسابداری عملیاتی، ارائه وام‌های خرد وسیع، اعتبارسنجی و تعریف محصول جدید، ذینفعان و گروه‌های مختلف، بدون نیاز به دخالت مستقیم متولیان سامانه بانکداری متمرکز ورود کنند و اکوسیستم را تغییر دهند. تقریباً همیشه در همه حوزه‌ها به چند گروه محدود وابسته بودیم، در نتیجه آن این موارد بسیار مهم رشد نکرد.»

معاون توسعه کسب‌وکار شرکت بیمه سامان تاکید می‌کند: «یکی از دلایل اصلی این مساله درآمدهای بسیار خوبی است که این گروه‌های محدود از حوزه پشتیبانی دریافت می‌کنند و البته نبودن رقابت هم در این زمینه قابل ذکر است. شما برای بزرگ شدن نیازمند برون سپاری هستید. به اعتقاد من اکوسیستم باید شکل بگیرد، عده‌ای زیرساخت‌ها را تعیین کنند، بیمه مرکزی هم راه‌هایی که شرکت‌ها امکان برون‌سپاری داشته باشند، ضابطه‌مند کند.

به این ترتیب استارت‌آپ‌ها هم می‌توانند با این اکوسیستم تعامل کنند. این تفکر که یک استارت‌آپ می‌تواند این کارها را مستقل از همه اینها انجام دهد، موفق نخواهد شد. در این اکوسیستم باید مفهوم واقعی اوپن اینشورنس یا به عبارتی بیمه به‌عنوان سرویس (Insurance as a Service) را پیاده‌سازی کنیم.»

وحید صیامی به دو موضوع بنیادی در ایجاد اکوسیستم در صنعت بیمه اشاره می‌کند و می‌گوید: «همه کسانی که وارد این صنعت می‌شوند و به این اکوسیستم می‌رسند، می‌پذیرند که به موازات رقابت، همکاری هم کنند. همکاری داستان تعامل‌پذیری را باز می‌کند و لازم نیست در مقابل تنش‌ها و درخواست‌های جدید مقاومت وجود داشته باشد. به قول ادبیات اکوسیستم باید انعطاف‌پذیری بالا وجود داشته باشد. سوم اینکه سه نوع شرکت در این اکوسیستم شکل می‌گیرند که یکی همین بزرگان مانند شرکت‌های بیمه هستند.

نقش دولت هم وجود دارد که باید نهادهایی را به نام گروه سوم تعریف کند تا علاوه بر کارهای اپراتوری، حائلی باشد که بزرگان شرکت‌های کوچک را نخورند و این شرکت‌های کوچک نقطه نوآوری باشند. در غرب، سازمان‌های بزرگی برای تعامل ایجاد شده‌اند اما در ایران اینها مغفول است. وقتی یک شرکت کوچک می‌خواهد بخش نوآوری را برعهده بگیرد همین میزان اندکی می‌شود که دارید می‌بینید.»

او تاکید می‌کند: «لازم می‌دانم به این موضوع اشاره کنم که دولت در راستای تحقق دولت الکترونیکی استانداردهای مورد نیاز و زیرساخت لازم برای ایجاد همگرایی بین دستگاه‌های اجرایی را تعریف و عملیاتی کرده است. این زیرساخت و استانداردها می‌تواند به‌عنوان ابزار اتصال صنعت بیمه به دیگر صنایع و دستگاه‌های اجرایی مورد استفاده قرار گیرد.»

 

شرکت‌های بیمه باید پیشران زنجیره ارزش باشند

در ادامه مهدی ملکی به بازیگران این صنعت اشاره می‌کند و می‌گوید: «بازیگران این صنعت فقط شرکت‌هایی که بیمه‌نامه الکترونیکی صادر می‌کنند، نیستند. بازیگران این صنعت شرکت‌های بیمه، شرکت‌های سرویس دهنده و استارت‌آپی، بیمه مرکزی در نقش رگولاتور و همچنین مشتریان، ذی‌نفعان و سرویس‌گیرندگان هستند. به نظر بنده شرکت‌های بیمه، نقش خیلی مهم‌تری را بازی می‌کنند. اگر بخواهم قضاوت کنم که استارت‌آپ‌های فعال در این صنعت که معمولاً فروش و مقایسه اینترتی را انجام می‌دهند، اینشورتک هستند یا نه و اینکه اگر بخواهند اینشورتک باشند باید چگونه باشند با نظر آقای جاهد موافقم. آن‌ها را می‌توان با اغماض اینشورتک فرض کرد.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

مهدی ملکی کیست؟

مهدی ملکی متولد 1356 و معاون برنامه‌ریزی و نوآوری بیمه رازی است. او پیش از این به مدت هفت سال مدیر فناوری اطلاعات بانک آینده بوده و از ابتدای سال 97 وارد صنعت بیمه شده است. لیسانس مهندسی نرم‌افزار، فوق لیسانس مدیریت فناوری اطلاعات دارد و در حال حاضر در دانشگاه تهران دکترای مدیریت کسب‌وکار می‌خواند.

[/mks_pullquote]

 

او ادامه می‌دهد: «آن‌ها کاری را شروع کرده‌اند که شرکت‌های بیمه باید تا پیش از این انجام می‌دادند و سرویس‌های ارزش‌افزوده را هم در کنار آنها قرار داده‌اند. به اعتقاد من شرکت‌های بیمه باید این حرکت را شروع می‌کردند. اگر ما از سیستم بانکی مثال می‌زنیم، باید ببینیم شرکت خدمات انفورماتیک چگونه شکل گرفت و رشد کرد؟ تعدادی بانک دور هم جمع شدند، سرمایه گذاشتند، ریسک‌ها را پذیرفتند و این شرکت بزرگ و بزرگ‌تر شد. در فضای بانکی نیز بانک‌ها فضای کار اشتراکی و پلتفرم فراهم کردند و بعد استارت‌آپ‌ها درگیر شدند. به نظر من اگر یک تقدم و یک تأخر را در نظر بگیریم، ابتدا باید زیرساخت به خوبی شکل بگیرد، سپس از استارت‌آپ‌ها انتظار داشته باشیم که نوآوری انجام دهند. این یک زنجیره است و شرکت‌های بیمه، رگولاتورها و استارت‌آپ‌ها همه بازیگران آن هستند.»

ملکی شرکت‌های بیمه را در این زنجیره دارای اهمیت خطاب می‌کند و می‌گوید: «همه اینها بازیگر هستند اما پیشران همه اینها باید شرکت‌های بیمه باشند، به دلیل اینکه باید زیرساخت و امکان سرمایه‌گذاری را فراهم کنند، ریسک‌پذیر باشند و بخش‌های مختلف را مانند زنجیر به هم وصل کند. صادقانه اگر بخواهم بگویم آنچه من درباره استارت‌آپ‌های بیمه دیده‌ام این است که آنها خیلی جلوتر از شرکت‌های بیمه هستند. فقط هم به فروش الکترونیکی محدود نشده‌اند، درباره داده، محاسبه ریسک و فرآیندهای بیمه‌گری ایده دارند اما شرکت‌های بیمه بسته هستند و میدان نمی‌دهند. در حد حرف، الفاظ زیبایی مطرح می‌شود و همه می‌گویند می‌خواهند با استارت‌آپ‌ها کار کنند اما در عمل در داخل شرکت‌های بیمه این داستان آغاز نشده و تا از درون شرکت‌ها جرقه زده نشود اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد.»

 

تفاوت در سرویس‌های بانکی و بیمه‌ای

مجید خاک‌ور به تفاوت در سرویس‌های صنعت بانک و صنعت بیمه اشاره می‌کند و می‌گوید: «بخش زیادی از خدمات بانک‌ها براساس توسعه کانال‌های دریافت و پرداخت شکل گرفته است و مشتریان بانک‌ها برای انجام امور خود به صورت روزانه و مستمر، از سرویس‌های دریافت و پرداخت استفاده می‌کنند و با بانک‌ها در ارتباط هستند.

در حالی‌که در صنعت بیمه اولاً برای فروش بسیاری از محصولات بیمه‌ای مراحلی از قبیل بازدید، مورد نیاز است، دوما جنس محصولات فعلی صنعت بیمه به گونه‌ای است که یک فرد بعد از خرید بیمه‌نامه و در طول اعتبار آن، نیاز چندانی برای مراجعه مجدد به شرکت‌های بیمه و دریافت سایر خدمات ندارد. در حالی‌که امروزه در کشورهای پیشرفته روی انواع محصولات بیمه‌ای کار می‌کنند و ماهیت این محصولات به گونه‌ای است که شرکت بیمه با مشتری به‌طور مستمر، از طریق درگاه‌های مختلف در ارتباط است.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

مجید خاک‌ور کیست؟

مجید خاک‌ور متولد 1353 است و لیسانس مهندسی نرم‌افزار از دانشگاه تهران دارد. او مدیرعامل و یکی از بنیان‌گذاران شرکت فناوران اطلاعات خبره است. بیش از 22 سال از حضور خاک‌ور در صنعت بیمه و 15 سال از فعالیت او در شرکت فناوران اطلاعات خبره می‌گذرد.

[/mks_pullquote]

 

او همچنین گستردگی تعداد بازیگران و ذینفعان اکوسیستم بیمه را موضوعی مهم می‌خواند و می‌گوید: «بانک‌ها، نیروی انتظامی، شرکت‌های ارزیاب خسارت، مراکز درمانی، استارت‌آپ‌ها، گمرک، شرکت‌های حمل و نقل و بیمه مرکزی بخشی از این اکوسیستم هستند؛ برای اینکه صنعت بیمه بتواند خدمات خود را توسعه دهد نیاز دارد که اجزای این اکوسیستم با هم به شکل مناسبی ارتباط داشته باشند.

شما فرض کنید صنعت بیمه بخواهد فروش بیمه‌نامه شخص ثالث را از طریق درگاه‌های الکترونیکی به مشتریان ارائه کند؛ نخست باید بانک اطلاعاتی جامعی از خسارت‌های پرداختی بیمه نامه‌های کلیه شرکت‌های بیمه‌ای وجود داشته باشد، دوما باید بتوان از طریق بانک اطلاعاتی نیروی انتظامی به اطلاعات دقیق مشخصات خودرو دسترسی پیدا کرد، سوما از طریق سامانه ثبت احوال به مشخصات کامل و دقیق متقاضی بیمه دسترسی داشت. اگر یکی از این اجزا در این اکوسیستم ناقص باشد توسعه خدمات الکترونیکی با مشکلاتی مواجه خواهد بود.»

مدیرعامل شرکت فناوران اطلاعات خبره تصریح می‌کند: «بخشی از ترندهایی که شما به‌عنوان نمادهای اینشورتک در دنیا معرفی کردید هنوز در عمده کشورها کاربرد گسترده‌ای پیدا نکرده است. در آن کشورها هم این ترندها دنبال می‌شود و خلق محصولات و خدمات جدید در صنعت بیمه دنیا هم مانند ایران جزو اهداف امروزی شرکت‌های بیمه است.

به‌عنوان مثال طبق یک آمار، تعداد خودروهایی که در دنیا به ابزار تلماتیکس متصل هستند حدود یکصد میلیون خودرو است، بنابراین می‌بینیم که استفاده از اینترنت اشیا در حوزه محصولات بیمه‌ای مراحل اولیه خود را طی می‌کند و بخش زیادی از استارت‌آپ‌ها و اینشورتک‌ها همچنان بر روی تسهیل فرآیندهای فروش بیمه‌نامه و مقایسه نرخ حق بیمه بین شرکت‌های بیمه فعالیت می‌کنند. در مجموع فکر می‌کنم اینشورتک‌ها در ایران با توجه به پتانسیل‌های موجود، اقدامات خوبی انجام داده‌اند که حتماً در آینده با بهبود شرایط اکوسیستم بیمه، خدمات آنها به مشتریان هم تنوع بیشتری پیدا خواهد کرد.»

 

برای ساختارشکنی چه کنیم؟

وحید صیامی، سرپرست شرکت نویان با تاکید بر اینکه مطابق آمار مهم‌ترین نقش در تبدیل صنعت سنتی به اکوسیستم مدرن را رگولاتور باعث شده است، می‌گوید: «در ایران هم ابتدا شتاب درست شد و ذیل آن خیلی چیزها تعریف شد. رگولاتور در گام اول قرار دارد و بعد از آن باید اپراتور و گروه سوم‌هایی شکل بگیرند و حیات و ممات آنها به خدمات و تراکنش مرتبط و به دنبال قضایای نوآوری باشد. آنچه استارت‌آپ‌ها و فین‌تک‌ها در دنیا مدعی آن هستند، نوآوری نیست، بلکه ساختارشکنی است. ساختارشکنی یعنی آنچه موجود است را نقض می‌کند اما نوآوری در فضای خالی است. برای اینکه ساختارشکنی رخ دهد، هم به رگولاتور و اقدامات درست نیاز داریم و هم در پلتفرم، باید بنیه قوی داشته باشیم.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

وحید صیامی کیست؟

وحید صیامی متولد 1357 است. حدود یک سال است که همکاری خود را با مجموعه بیمه سامان آغاز کرده و حدود شش ماه است که سرپرستی شرکت نویان را در بیمه سامان بر عهده دارد. بخش اعظم فعالیت‌های او در حوزه دولت الکترونیکی، پرداخت و بانکداری الکترونیکی بوده است.

[/mks_pullquote]

 

او تصریح می‌کند: «در بیمه سراغ این دو موضوع نرفته‌ایم. مجموع این عوامل باعث می‌شود بتوان در اینشورتک، حرف‌هایی زد که در این زمینه نقص‌هایی داریم. دولت و نهاد مرکزی که وزارت فناوری ارتباطات و اطلاعات است چالش‌های بزرگی هستند. در این میان یکی قضیه حریم خصوصی افراد مطرح است که دیدگاه‌های مختلف درباره آن وجود دارد و دیگری بحث مولفه‌هاست. دولت 800 صفحه سند رسمی دارد و این موضوع را مطرح می‌کند که بیمه برای اتصال به سیستم دیگر باید چه کارهایی انجام دهد که این روال، با استاندارد روز همراه است. بقیه جاهای دنیا هم این کار را کرده‌اند و گام اول هم همین است.»

 

آیا در کوراینشورنس ما انحصار وجود دارد؟

مساله دیگری که برخی فعالان صنعت بیمه از آن نام می‌برند، کوراینشورنس است. آن‌ها اعتقاد دارند که کوراینشورنس ما خیلی با کلاس جهانی قابل رقابت نیست. قطعی و وصلی زیادی دارد و در حدی نیست که بتوان API گرفت. این در حالی است که عده‌ای اعتقاد دارند ابزارها، فناوری‌ها و معماری‌های به کار گرفته شده در نرم‌افزار صنعت بیمه ما فاصله چندانی با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته ندارد. از مدیران فعال در صنعت بیمه این سؤال را جویا می‌شویم که این موضوعات را چگونه ارزیابی می‌کنند؟

در پاسخ به این سؤال مهدی ملکی، معاون برنامه‌ریزی و نوآوری بیمه رازی می‌گوید: «سال 91 بحث این بود که شرکت خدمات انفورماتیک، کور با معماری قدیمی دارد و زمان رسیدگی به درخواست‌ها بسیار بالاست اما تعدادی بانک با استفاده از همین کور، محصولاتی خلاقانه و نوآورانه ارائه دادند و پیشرو بازار بودند. نگاه ما نسبت به اینکه کور شرکت‌های بیمه بازدارنده توسعه هستند، یک بحث است و اینکه ما می‌توانیم به کور بهتری دسترسی داشته باشیم یا خیر، بحث دیگر است.

درباره بازدارندگی پاسخ من خیر است؛ چراکه ما در کور شرکت خدمات انفورماتیک با استفاده از مفهوم کانال و دریافت وب سرویس توانستیم محصولات رقابتی تولید کنیم. بانک آینده اولین بانکی بود که توانست از شرکت خدمات انفورماتیک کانال بگیرد. هر جا از شرکت خدمات انفورماتیک بابت مانع بودن در فرآیند توسعه انتقاد می‌شد، در جواب به محصولات متنوع بانک آینده اشاره می‌کردند.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

اولین شرکت بیمه ایرانی

ایده تشکیل یک شرکت بیمه ایرانی سال ۱۳۱۰ توسط فردی ایرانی به نام دکتر الکساندر آقایان با علی‌اکبر داور، وزیر مالیه وقت مطرح شد و در ۱۵ آبان ۱۳۱۴، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دو میلیون تومان به‌عنوان اولین شرکت بیمه ایرانی تأسیس شد.

[/mks_pullquote]

 

او به این موضوع اشاره می‌کند که صنعت بیمه با همین کور فعلی فناوران می‌توانست محصولات بهتری ارائه دهد. او می‌گوید: «اینکه چرا این موضوع انجام نشده، بحث دیگری است. درباره این سؤال که کور بهتر در فرآیندهای توسعه شرکت‌های بیمه بازدارنده است یا خیر، پاسخ آن مثبت است. وقتی 24 شرکت از یک کور و یک شرکت سرویس می‌گیرند و آن شرکت پتانسیل و منابع محدود دارد و قوانین کسب‌وکار نیز اجازه افزایش سایز را به او نمی‌دهد طبیعی است اگر بهترین کور دنیا هم باشد، در فرآیند سازمان‌دهی و ارائه سرویس دچار مشکل شود. درخواست شرکت‌ها روی یک منبع، محدود است و این موضوع، زمان ارائه خدمت را بالا می‌برد، شما نمی‌توانید محصولات خود را با سرعت به بازار ارائه دهید و سهم مناسب را از بازار کسب کنید.»

او با طرح یک سؤال به صحبت‌های خود ادامه می‌دهد و می‌گوید: «در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توانستیم کور بهتری داشته باشیم یا خیر؛ باید بگویم، جواب بله است و بدون شک این اتفاق می‌توانست رخ دهد. شاید شرکت فناوران درگیر کارهای پشتیبانی شده و از ایجاد یک پلتفرم جدید بازمانده است. از سال 1382 فرصت بوده که این شرکت بتواند زیرساخت و شرایط جدیدی را برای صنعت بیمه و مشتریان خود ایجاد کند که نکرده است. نقش شرکت‌های بیمه هم در اینجا خیلی مهم است. شرکت‌های بیمه شاید این جسارت را برای سرمایه‌گذاری و ایجاد کور نداشته‌اند. اگر هم در این حوزه وارد شده‌اند معمولاً داستان‌های شکست فراوانی دارند. بنابراین فضا در این حوزه رقابتی نیست. در فضای غیر رقابتی شما گزینه‌های محدود و سطح سرویس پایینی خواهید داشت.»

 

عدم ایجاد کسب‌وکار کور در صنعت بیمه ایران

صیامی نیز دو موضوع کور بیمه و کسب‌وکار کور بیمه را مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: «اتفاقی که فناوران در بازار بیمه رقم زد این بود که لوپ کاهنده ایجاد کرد نه فزاینده. این رغبت برای سرمایه‌گذاری جدید وجود نداشته و برای فناوران هم نه به صرفه بوده و نه منطقی که پروژه‌های بزرگ تعریف کند، همین باعث شده که کسب‌وکار کور ایجاد نشود.»

جاهد به ریشه‌یابی بررسی این مساله می‌پردازد و می‌گوید: «علت اصلی اینکه سبب شده در حال حاضر ما اینطور درباره کور اینشورنس صحبت کنیم این است که شرکت‌های بیمه از پیمانکاران موارد لازم را نخواستند. اینکه چه چیزی می‌خواستیم باید تصحیح شود. خوشبختانه شرکت‌های بیمه آغاز به ارائه درخواست‌های زیرساختی کرده‌اند و بر این اساس مدل‌های درآمدی متفاوتی خواهند داشت.

موتور محرک، شرکت‌های بیمه هستند چراکه می‌توانند رگولاتور را برای انجام این کارها متقاعد کنند، از طرف دیگر به شرکت‌های پیمانکار اجازه دهند تا کارهای مناسبی را به انجام برسانند، این یعنی سرمایه‌گذاری و اینکه از یک سری اولویت‌های دیگر گذشته‌اند. شما هر سازمانی را نگاه کنید سیاست‌ها و ظرفیت‌هایی دارد که بر اساس آن، اولویت‌هایی را تعیین می‌کند، آیا ما اولویت‌ها را به درستی تعیین می‌کنیم؟ واقعاً نیاز به اولویت‌بندی هست و قطعاً همه کارها را با هم نمی‌توان انجام داد.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

حجت جاهد کیست؟

حجت جاهد بیش از یک سال است که وارد حوزه بیمه شده و معاون توسعه کسب‌وکار شرکت بیمه سامان است. او پیش از این، مدیرعامل شرکت خدمات رایان اقتصاد نوین، شرکت فناوری اطلاعات بانک اقتصاد نوین بوده است. جاهد فوق لیسانس نرم‌افزار دارد و متولد 1358 است.

[/mks_pullquote]

 

او بار دیگر اکوسیستم را مساله‌ای مهم خطاب می‌کند و می‌گوید: «من همچنان به اکوسیستم اعتقاد دارم. اتفاقی که باید رخ دهد این است که از کوراینشورنس باید سرویس کوراینشورنس بخواهیم و چیزهای دیگر را اجازه دهیم که گروه‌های دیگر اجرا کنند. ما نباید انتظار داشته باشیم انجام همه چیز به سمت یک گروه برود. باید کورها هم تخصصی کار کنند. نگاه تخصصی کار کردن در کشور باید در اکوسیستم رخ دهد. به عبارتی روی یک کار مسلط شویم و آن را به درستی انجام دهیم. اینکه بازار ما دچار خدشه و رقیب برای ما ایجاد شود نباید محل دغدغه باشد. سیستم بانکی هم هنوز در این حوزه ایرادات زیادی دارد.»

او راه‌حل این مساله را به این ترتیب مطرح می‌کند: «باید تخصصی بودن را ترویج کنیم و از شرکت‌های ارائه دهنده کور بخواهیم روی این موضوع و اینکه دیگران کسب‌وکار جدیدی را روی کسب‌وکار پایه سوار کنند، متمرکز شوند. دوم اینکه از رقابت نترسند، چراکه رقابت موجب رشد می‌شود. قطعاً انحصار موجب شکست می‌شود و اکوسیستم شکل نمی‌گیرد. از یک جنبه اعتقاد دارم برای رشد کور باید اکوسیستم را فعال کنیم، آنچه مربوط به کور است را از آن بخواهیم و اولویت‌ها را برای اینکه آن را تبدیل به اکوسیستم و پلتفرم مرتبط با کور کنیم بالا ببریم.

این مهم اگر رخ دهد بقیه اجزای اکوسیستم هم ایجاد خواهد شد. نکته دیگر هم درباره بلوغ است؛ ما در هر صنعت و هر کاری بحثی به نام بلوغ داریم. ما در حوزه فناوری اطلاعات در بیمه نیازمند بلوغ هستیم. بلوغ پیمانکاری، کارفرمایی و اکوسیستمی را به شدت نیاز داریم. شرکت‌های بیمه و قوانین رگولاتور باید دست به دست هم بدهند و تغییرات و بهبودهای لازم را در فرایندها، سیستم‌ها و حتی ساختار سازمانی ایجاد کنند. شرکت‌های بیمه در این حوزه به سرمایه‌گذاری نیاز دارند. برای رشد صنعت بیمه روش‌های زیادی وجود دارد که به همه آنها باید توجه شود.»

به اعتقاد جاهد یکی از اولویت‌ها این است که باید صنعت بیمه را با صنایع سودآور دیگر گره بزنیم. او می‌گوید: «بالاخره بیمه دغدغه روزمره مردم نیست، تا شما چیزی را نپذیرید برای آن راه‌حل پیدا نمی‌کنید. به‌عنوان مثال شرکت‌هایی آمده‌اند و کاری به بیمه ندارند و سرویس امنیت ارائه می‌دهند، دوربین نصب می‌کنند، مثلاً برای بازبینی ساختمان هشدار می‌دهند و می‌توانند در کنار آن بیمه هم ارائه دهند. باید سرویس‌های ارزش‌افزوده را جلودار صنعت بیمه کنیم. این کار در شروع نیاز به بازبینی مدل کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری دارد.

صنعت بیمه و رگولاتوری باید کمک کنند، ما این اتصال را بین صنعت بیمه و سایر صنایع به شدت نیاز داریم. در این اکوسیستم ما باید از شرکت‌های تولید کور بخواهیم که روی کور تمرکز کنند، بسترهای اولیه API را ارائه دهند، این کار را با کیفیت انجام و اجازه دهند که بقیه اکوسیستم سایر وظایف را برعهده بگیرد و ارتباطات را برقرار کند. این کار نیازمند همکاری هر دو طرف است. باید بپذیریم که در یک اکوسیستم در حال کار کردن هستیم و هر کسی باید روی حوزه‌ای که بیشتر مسئولیت دارد، تمرکز کند. اجازه بدهیم گروه تخصصی روی کور وقت بگذارد و این مساله را حل و فصل کند و سایر گروه‌ها بقیه موارد را پوشش دهند.»

 

فاصله‌ای با دنیا نداریم

مجید خاک‌ور به این موضوع اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی روی کور اینشورنس‌های مطرح دنیا انجام داده و اطمینان دارند فاصله معناداری از لحاظ تکنولوژی و معماری کوراینشورنس شرکت فناوران با کوراینشورنس‌های مطرح دنیا وجود ندارد. او تاکید می‌کند: «فناوران همگام با سایر ارائه‌دهندگان مطرح کور اینشورنس در سطح دنیا تلاش کرده بسترهای نرم‌افزاری خود را به گونه‌ای ارتقا دهد که تا حد زیادی زمان لازم برای توسعه محصولات بیمه را کاهش داده و بخش قابل توجهی از توسعه محصول را به خود شرکت‌های بیمه واگذار کند.

در همین راستا فناوران از پنج سال گذشته اقدامات خود را آغاز کرده است؛ در قدم اول بستر داده باز (Open Data) را فراهم کرد که شرکت‌های بیمه بتوانند خودشان تحلیل‌های لازم را روی داده‌های خودشان به صورت مستقل انجام دهند. در قدم بعدی روی توسعه API ها که از طریق آنها شرکت‌های بیمه و استارت‌آپ‌ها بتوانند محصولات خودشان را طراحی کنند فعالیت کرده و دستاوردهای خوبی را هم در این خصوص کسب کرده است، در حال حاضر هم تعدادی از شرکت‌های بیمه از این API ها برای تولید محصولات خودشان استفاده می‌کنند.»

او ادامه می‌دهد: «البته اقدامات و برنامه‌های متنوع دیگری هم در فناوران در حوزه داده کاوی و ساخت محصول در حال انجام است که امیدواریم در آینده نزدیک بتوانیم این محصولات را به مشتریان خود عرضه کنیم. در کنار برنامه‌های گفته شده که فناوران آن‌ها را با جدیت دنبال می‌کند باید بگویم متاسفانه در صنعت بیمه بخش زیادی از ضعف‌های موجود به حساب کوراینوشورنس گذاشته می‌شود، درحالیکه باید ببینیم چقدر از این انتظارات به ضعف کوراینشورنس برمی‌گردد و چقدر از آن ناشی از ضعف بخش‌های دیگر است.

به‌عنوان مثال از نظر من موضوع تحلیل داده یا تهیه اپلیکیشن موبایل جزو وظایف ذاتی کوراینشورنس نیست. وظیفه کوراینشورنس، بیشتر ارائه ابزار به کارشناسان بیمه و آمار، اکچوئرها و متخصصین فناوری اطلاعات است که بتوانند نیارمندی‌های خودشان را از طریق ابزارهایی خارج از کور اینشورنس برطرف و محصولات جدید خلق کنند.»

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

شرکت فناوران اطلاعات خبره

شرکت فناوران اطلاعات خبره به‌صورت تخصصی به ارائه خدمات فناوری اطلاعات به شرکت‌های بیمه می‌پردازد. این شرکت سال ۱۳۸۲ به‌صورت رسمی کار خود را آغاز کرد و تخصص آن ارائه راهکارهای جامع بیمه‌گری به تمامی نیازهای صنعت بیمه در حوزه‌های راهکارهای جامع بیمه‌گری، مدیریت جامع عملیات مالی، بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتریان و هوشمندی کسب‌وکار است. فعالیت فناوران در زمینه طراحی و تولید سیستم‌های نرم‌افزاری جامع و یکپارچه، متمرکز در سطح کشور و ارتباط از طریق اینترنت است. کلیدی‌ترین محصول شرکت، سیستم جامع بیمه‌گری است که به‌عنوان یک Core Insurance نقش پاسخ به نیازهای نرم‌افزاری شرکت‌های بیمه‌ای را بر عهده دارد.

[/mks_pullquote]

 

او تصریح می‌کند: «به هیچ وجه قطع و وصل‌های مکرر در سیستم، واقعیت ندارد. نکته بعدی این است که درصد زیادی از قطعی‌های احتمالی ناشی از عملکرد کوراینشورنس نیست و بخشی از مشکلات، به دلیل ضعف زیرساخت‌های سخت‌افزاری و شبکه ارتباطی صنعت بیمه، به ویژه تجهیزات سخت‌افزاری و ارتباطی ضعیف مورد استفاده شبکه فروش است.

البته این را هم باید ذکر کرد که خوشبختانه در یکی دو سال گذشته بهبودهای خوبی در حوزه مرکز داده شرکت‌های بیمه صورت گرفته ولی اگر آنها را با مراکز داده بانکی مقایسه کنیم فاصله زیادی بین این دو صنعت خواهیم دید. نکته دیگری وجود دارد، اینکه سرویس‌های فعلی صنعت بیمه تا به امروز خیلی مبتنی بر 24*7 نبوده است و بخش قابل توجهی از فعالیت‌های شبکه فروش و پرداخت خسارت در ساعت‌های مشخصی از روز انجام می‌شود و قطعاً اگر قرار بر توسعه خدمات الکترونیکی باشد باید صنعت بیمه هم همانند صنعت بانک اقدامات لازم را برای ارائه خدمات 24*7 انجام دهد و بسترهای لازم را فراهم کند.»