پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فینتک پاناما / بهشت پولشویی
کشور کوچک چهار میلیون نفری پاناما در دل آمریکای مرکزی توانسته است با ادغام ارائه خدمات با موقعیت جغرافیایی خود بیش از 80 درصد تولید ناخالص داخلی خود را از ارائه خدمات کسب کند و با ایجاد شرایط ایدهآل مالی، این کشور را به بهشت پولشویی و جذب سرمایه برای میلیاردرهای غربی تبدیل کند. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فینتک پاناما و چند چیز کوچک دیگر.
این مطلب از مجموعه مطالب شماره ۱۲ ماهنامه عصر تراکنش است که به بهانه جامجهانی به صورت ویژه به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فینتک ۳۲ کشور حاضر در جامجهانی پرداخته است. در صورت تمایل مطالب مربوط به ۳۱ کشور دیگر را میتوانید از بخش ویژه پرونده جامجهانی راه پرداخت ببینید.
دانلود کنید: فایل PDF پرونده ویژه «اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فینتک پاناما» در شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش
دانلود کنید: فایل PDF شماره ۱۲ ماهنامه عصر تراکنش
پاناما
پاناما کشور کوچکی است با چهار میلیون جمعیت، ولی با ویژگیهای عجیبوغریب که در دنیای غرب نمیشود آن را نادیده گرفت. از لحاظ جغرافیایی شاهراه زمینی اتصال آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی است و از سال 1914 به لطف کانال پاناما از لحاظ دریایی شاهراه ارتباطی سواحل شرقی و غربی آمریکای شمالی است.
ویژگی منحصربهفرد دیگر پاناما، نداشتن بانک مرکزی است که باعث شده این کشور اقتصاد کاملا مستقلی داشته باشد که بهشدت متکی بر ارائه خدمات برای ورود دلار به این کشور است و همین استقلال باعث شده در 20 سال گذشته تورم بالای یک درصد نداشته باشد؛ هرچند شرایط مالیاتی خاص و نداشتن بانک مرکزی در پاناما، این کشور را به بهشت پولشویی در دنیای غرب تبدیل کرده است، تا جایی که در سال ۲۰۱۶ یک گروه هکر یکی از شرکتهای حقوقی پاناما را هک و بیش از 11 میلیون سند مربوط به فرار مالیاتی سران جهان را فاش کرد.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
ریکاردو میرو یکی از مهمترین شاعران و نویسندههای پانامایی است که بهعنوان شاعر برجسته این کشور شناخته شده است. بعد از مرگ او، جایزه ادبی ملی به افتخار او نامگذاری شد که هرساله به آثار برجسته نویسندگان پانامایی داده میشود. بسیاری از نویسندگان معاصر پاناما، آثار خود را در سایه حمایت این جایزه ادبی چاپ و منتشر کردهاند.
[/mks_pullquote]
اقتصاد پاناما
اقتصاد پاناما یک اقتصاد کاملا دلارمحور با نرخ تورم بسیار پایین است که بهطور عمده بهترتیب مبتنی بر بانکداری، تجارت و توریست است. کسب درآمد از بخش خدمات آنقدر در پاناما مطرح است که تقریبا 80 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور از طریق ارائه خدمت تامین میشود که بیش از 10 درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور متعلق به خدمات بانکداری است، همچنین سالانه یک میلیارد دلار درآمد کانال پاناماست. مهمترین حوزههای خدماتی پاناما عبارتند از: کانال پاناما، بانکداری، منطقه آزاد کولون، بیمه، بندرداری، کشتیرانی، سلامت و درمان و دیگر کسبوکارها.
با ایجاد کانال پاناما و موقعیت استراتژیکی که پاناما در صنعت کشتیرانی قاره آمریکا پیدا کرد، این کشور بهشدت صنعت کشتیرانی خود را تقویت کرد تا جایی که امروز نام دو بندر کولون و بالباو در فهرست 50 بندر بزرگ و مطرح جهان به چشم میخورد. از طرف دیگر، با فراهم آوردن شرایط جذاب مالیاتی برای سرمایهگذاران و تاجران در منطقه آزاد کولون، موفقیت چشمگیری در جذب منابع خارجی به این کشور حاصل شده است. این جذابیت تا حدی بوده که بسیاری از شخصیتهای مطرح جهان برای پولشویی از این شرایط استفاده کردهاند. در سال ۲۰۱۶ یک گروه هکر ناشناس یکی از شرکتهای حقوقی کشور پاناما به اسم موساک فونسکا را هک کرده و بیش از ۱۱میلیون و 400 هزار سند مربوط به فرار مالیاتی سران جهان از جمله ولادیمیر پوتین و دیوید کامرون و بسیاری دیگر از سران جهان را فاش کرد. این درز اطلاعاتی بالاتر از اسناد ویکیلیکس قرار گرفت و بهعنوان بزرگترین درز اطلاعاتی تاریخ نام گرفت و این اسناد به اسناد پاناما معروف شد.
20 درصد دیگر تولید ناخالص داخلی پاناما نیز بهطور کلی به تولید لوازم یدکی هواپیما، سیمان، انواع نوشیدنی، چسب، نساجی و کشاورزی تعلق دارد. پاناما همچنین از صادرکنندگان مطرح موز، میگو، شکر، قهوه و پارچه در دنیا به حساب میآید. پاناما بانک مرکزی ندارد و این یعنی نداشتن پشتوانه در صورت ورشکستگی و همین امر باعث شده بانکهای فعال در این کشور با محافظهکاری بیشتری در بحثهای سرمایهگذاری پیش بروند.
در حال حاضر 75 بانک در این کشور با مجموع دارایی خالص 127 هزار و 529 میلیارد دلار در حال فعالیت هستند که مجموعا 24 هزار کارمند در شبکه بانکی پاناما فعالیت میکنند و از 75 بانک فعال در این کشور، فقط 20 بانک متعلق به خود پاناما هستند و باقی بانکهای بینالمللی هستند. از 20 بانک پانامایی نیز دو بانک«بانک ملی پاناما» و «کاخا د آئوروس» متعلق به دولت پاناما هستند. در سال 2012 نرخ بیکاری در پاناما 2.7 درصد بوده است و پاناما هرچند رابطه بسیار خوبی با ایالات متحده دارد، ولی بهخاطر اقتصاد خدماتمحور خود از معدود کشورهای قاره آمریکا بود که در بحران مالی 2008 کمترین تاثیرپذیری را داشت و از پررشدترین کشورهای آمریکای لاتین در 10 سال گذشته بوده است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
نمایشگاه کتاب پاناما از مهمترین رویدادهای فرهنگی آمریکای لاتین است که هر سال با حضور نویسندگان صاحبنام کشورهای مختلف دنیا از جمله کشورهای اسپانیا، نیکاراگوئه، مکزیک، پرو، کاستاریکا، پورتوریکا و ونزوئلا در پاناماسیتی برگزار میشود.
[/mks_pullquote]
سیستمهای پرداخت پاناما
با وجود اینکه بیش از 70 بانک در پاناما شعبه دارند و ارائهدهندگان خدمات کارت بینالمللی از جمله ویزا و مسترکارت در این کشور فعالیت دارند، ولی عمده مردم این کشور همچنان ترجیح میدهند خریدهای خرد خود را بهصورت نقدی و با اسکناس انجام دهند و هنوز بخش قابل توجهی از مردم این کشور هیچ استفادهای از شبکه بانکی نمیکنند. 2700 دستگاه خودپرداز نیاز به پول نقد مردم را در سراسر این کشور تامین میکنند و اسکناس همچنان گزینه شماره یک برای پرداختهای خرد است.
با توجه به اینکه اقتصاد پاناما مبتنی بر دلار آمریکایی است و بیش از 50 بانک خارجی در این کشور شعبه دارند، ویزا یا مسترکارت گزینه اول برای انجام پرداختهای الکترونیک است و با وجود ضریب نفوذ صددرصدی تلفن همراه هوشمند در این کشور، هنوز پرداختهای موبایلی رشد چشمگیری در اینجا نداشته است؛ هرچند امکان پرداخت موبایلی انواع قبوض، انتقال وجه موبایلی، خرید موبایلی از فروشگاههای اینترنتی و ثبت انواع سفارشهای موبایلی در این کشور فراهم است.
مهمترین بانکهای پاناما
[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”جنرال“]
تعداد پرسنل: 3700 نفر
تعداد شعبه: 67
بنکو جنرال پاناما از سال 1955 میلادی فعالیت خودش را بهعنوان یک بانک خصوصی مستقل آغاز کرده و در حال حاضر از لحاظ تعداد شعب اولین بانک و با 11 هزار میلیارد دلار دارایی دومین بانک این کشور محسوب میشود. این بانک هم در حوزه بانکداری خرد فعالیت میکند و هم در حوزههای کلان اقتصادی سرمایهگذاری میکند یا وام میدهد. این بانک در حوزه بیمه نیز فعالیت قابل توجهی دارد و در چندین کشور آمریکایی دیگر شعبه دارد. در سال 2016 نیز بهعنوان یکی از جذابترین سازمانها در پاناما برای استخدام معرفی شد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”بیایسی“]
تعداد پرسنل: 2200 نفر
تعداد شعبه: 33
بیایسی اینترنشنال علاوه بر پاناما در شش کشور دیگر در آمریکای جنوبی از جمله؛ مکزیک، نیکاراگوئه و هندوراس خدمات ارائه میدهد. این بانک هرچند از لحاظ شعب در جایگاه سوم در پاناما قرار میگیرد، ولی با بیش از 14 هزار میلیارد دلار دارایی بزرگترین بانک پاناما محسوب میشود که انواع خدمات بانکداری خرد و بانکداری تجاری را ارائه میکند.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”بلادکس“]
تعداد پرسنل: 200 نفر
تعداد شعبه: –
ایده راهاندازی یک بانک چندملیتی و مشارکتی با رویکرد تخصصی صادرات بینالمللی در سال 1975 از سوی جمهوری پاناما در نشست روسای بانکهای مرکزی کشورهای لاتین مطرح شد و در سال 1976 مقامات کشورهای لاتین توافق کردند که یک بانک چندملیتی در پاناما راهاندازی کنند و هرچند در سال 1978 این بانک تاسیس شد، ولی از سال 1979 رسما فعالیتش را آغاز کرد و اکنون یکی از سه بانک بزرگ پاناما محسوب میشود.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”بانکملی“]
تعداد پرسنل: 2000 نفر
تعداد شعبه: 75
بانک ملی پاناما، بانک دولتی پاناماست که در ابتدا با نقش و نام بانک مسکن در سال 1904 تاسیس شد، اما در سال 1911 تغییر نام و کاربری داد و نام آن به بانک ملی تغییر یافت و اکنون حدود 75 شعبه دارد. بانک ملی پاناما خدمات بانکداری شخصی و کسبوکاری را برای شرکتهای کوچک و متوسط ارائه میکند. این بانک طیف وسیعی از محصولات را ارائه میدهدکه شامل حساب پسانداز، حساب سپردههای ثابت، وامها و کارتهای اعتباری است. در نبود بانک مرکزی در پاناما برخی از وظایف بانک مرکزی توسط این بانک انجام میشود.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
پدرو آریاس داویلا
پاناما در ۱۵ آگوست ۱۵۱۹ توسط فاتح اسپانیای پدرو آریاس داویلا، بنیان نهاده شد. پدرو آریاس داویلا از مقامات استعماری دهههای نخست قرن شانزدهم اسپانیا بود که برای تصرف مناطق اینکانشین (امپراتوری اینکا، یک امپراتوری از مردم بومی در آمریکای جنوبی بود)، به یک قرارگاه مرکزی مناسب نیاز داشت و به این خاطر پاناماسیتی را بنا نهاد.
[/mks_pullquote]
فینتک پاناما
از آنجایی که بانکداری یکی از مهمترین حوزههای خدماتی بینالمللی در پاناما محسوب میشود، فینتک نیز رشد قابل توجهی در این کشور داشته است. پاناما از کشورهای پیشرو در حوزه ارزهای رمزنگاریشده است و در حال حاضر 10 خودپرداز تبادل ارزهای رمزنگاریشده در پایتخت پاناما فعال هستند که برخی از اینها تا سقف روزانه یکصدهزار دلار اجازه خریدوفروش میدهند؛ شاید بد نباشد بدانید در کل دنیا چیزی حدود سه هزار خودپرداز تبادل ارزهای رمزنگاریشده فعال است.
همچنین انجمنی تحت عنوان «پاناما فینتک» در این کشور فعال است که موضوعات و مسائل این حوزه را دنبال میکند و یکی از خروجیهای این انجمن مجموعهای با نام «پاناما بلاکچین امبسی» است که در یکی از پاساژهای مهم شهر پاناما محیطی برای دورهمی فعالان این حوزه فراهم کرده است. پاناما بلاکچین امبسی بهطور کلی محلی برای برگزاری نشستها و کارگاههایی با موضوعات ارزهای رمزنگاریشده و بلاکچین است که علاوه بر این، یک کافیشاپ نیز در خودش دارد که فقط ارزهای رمزنگاریشده میپذیرد و نیز انواع لجر یا کیفپول سختافزاری ارزهای رمزنگاریشده، صنایع دستی پاناما و لباسهایی با نقش انواع کوینها را به فروش میرساند که آنها هم فقط با ارزهای رمزنگاریشده به فروش میرسند.
همچنین یکی از 10 خودپرداز تبادل ارزهای رمزنگاریشده پاناما در این مرکز قرار دارد. بلاکچین آنقدر موضوع جدی در پاناماست که در سال 2017 رویدادی با عنوان «پاناماچین» و یک هکاتون در حوزه بلاکچین با حمایت مایکروسافت در پاناما برگزار شد. حدودا بیش از 200 استارتآپ مطرح در پاناما پایهگذاری شدهاند و فعالیت میکنند که از این تعداد حدود 20 استارتآپ مستقیما در حوزه فینتک بهصورت بینالمللی فعال هستند که از این تعداد هم اکثرا در حوزههای مرتبط با ارزهای رمزنگاریشده فعالند. هرچند پاناما را بهشت پولشویی غرب میدانند، ولی بعد از آشکار شدن اسناد پاناما، شنیدهها حاکی از این است که دولت پاناما و سیستمهای مالی این کشور بهصورت پنهانی همکاریهایی را با دولت آمریکا آغاز کردهاند؛ به همین دلیل موضوع ارزهای رمزنگاریشده در پاناما روزبهروز مهمتر میشود و احتمال میرود بسیاری از فعالان اقتصادی خارجی در این کشور، بخش عمدهای از داراییهای خود را به سمت ارزهای رمزنگاریشده ببرند تا از رصد شدن پنهانی احتمالی از سوی دولت آمریکا در امان بمانند.
هرچند پاناما در ابتدا از فناوری جا ماند، ولی در سالهای گذشته تلاش کرده خود را به هاب فناوریهای نو در آمریکای لاتین تبدیل کند. علاوه بر فرصتهایی که برای فعالیت استارتآپهای بینالمللی در این کشور وجود دارد، استارتآپهایی که روی سرویسهای موبایلی با جامعه مخاطب داخلی پاناما فعالیت کنند نیز میتوانند یک بازار کوچک، ولی بکر را در اختیار بگیرند؛ چراکه ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند در پاناما صددرصد است. بهعنوان مثال، در سال 2016 یک استارتآپ انگلیسی ـ هندی به نام کاریکوین با هدف گرفتن آن بخش از مردم پاناما که علاقهای به خدمات بانکها نداشتند، وارد این کشور شد و از طریق کیف پول خود به مردم این منطقه این امکان را میداد که بدون کارمزد بیتکوین به یکدیگر منتقل کنند و حتی از حساب بیتکوینی خودشان سیمکارتشان را شارژ کنند. این تنها نمونه فعالیت فینتکی خارجی در پاناما نیست؛ در دیگر حوزهها هم حرکتهایی شده است؛ از جمله اینکه تاکنون چندین کوین در پاناما ICO شدهاند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]
تیم ملی فوتبال پاناما نماینده کشور پاناما در مسابقات بینالمللی است که زیر نظر فدراسیون فوتبال پاناما فعالیت میکند. اولین بازی رسمی این تیم در تاریخ ۲۹ جولای ۱۹۳۷ میلادی در برابر تیم ملی فوتبال مکزیک برگزار شده است. تیم ملی فوتبال پاناما یکی از تیمهایی است که توانست از منطقه آمریکای شمالی و مرکزی مجوز حضور در جام جهانی را به دست آورد. این تیم بعد از مکزیک و کاستاریکا در رده سوم گروه خود قرار گرفت.
[/mks_pullquote]
استارتآپهای فینتک معروف پاناما
[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”بایر“]
کریپتو بایر تلاش دارد استفادههای روزمره از ارزهای رمزنگاریشده را در پاناما توسعه دهد. کریپتو بایر علاوه بر ارائه وبسایت برای خریدوفروش ارزهای رمزنگاریشده، چندین دستگاه تبادل ارزهای رمزنگاریشده نیز در سطح شهر پاناما نصب کرده است. اپلیکیشن کریپتو بایر امکان خرید شارژ تلفن همراه، پرداخت انواع قبوض شهری، انتقال پول بینالمللی، خرید گیفتکارت آمازون و پرداخت در فروشگاههای منتخب را به مشتریان ارائه میدهد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”امبسی“]
استارتآپ پاناما بلاکچین امبسی شاید در ظاهر کارش شبکهسازی و توسعه جامعه بلاکچین پاناما از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی و سمینارهای متعدد باشد، ولی منبع اصلی درآمد آن از محل فروش صنایع دستی و محصولات مرتبط با ارزهای رمزنگاریشده است که در پرداختها هم فقط ارزهای رمزنگاریشده قبول میکند. همچنین این استارتآپ درصدد توسعه تعداد دستگاههای تبادل ارزهای رمزنگاریشده در پاناماست.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”کویناپولت“]
کویناپولت یک کیف پول ارزهای رمزنگاریشده است که در بیش از 180 کشور در حال سرویسدهی است. هدف اصلی این اپلیکیشن قفل کردن قیمت بیتکوین و دیگر ارزهای رمزنگاریشده توسط پروتکلهایی خاص است تا کاربران بتوانند به دور از نوسانات لحظهای با قیمتهایی از پیش تعیینشده بهعنوان ابزار پرداخت استفاده کنند. در واقع طی پروتکلهایی قیمت کوینهای کاربر نسبت به طلا، نقره، طلا، یورو یا حتی پوند ثابت میماند.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”ونمترو“]
ونمترو یک پلتفرم وامدهی آنلاین است. هدف اصلی این استارتآپ تسهیل روند کلی اخذ وام است. ونمترو فناوریای را توسعه داده است که به آنها این امکان را میدهد تا هزینههای وامدهی را کاهش دهند؛ همچنین ونمترو نرخهای جذابتری را نسبت به موسسات مالی پیشنهاد میدهد و با کارفرمایان مشتریانشان در تسهیل روند بازپرداخت وامها همکاری میکند و پرداختهای ماهانه افراد از طریق کسر حقوق آنها پرداخت میشود.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]
نداشتن بانک مرکزی در پاناما چه کمکی به اقتصاد این کشور کرده است؟
دولتمردان پاناما موفقیت اقتصادی این کشور را در نداشتن بانک مرکزی و ایجاد اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد میدانند که باعث شده جایگاه این کشور در آمریکای لاتین و آمریکای مرکزی غیرقابل انکار باشد، اما چطور نداشتن بانک مرکزی برای یک کشور این موفقیت را به ارمغان آورده است؟
بهطور کلی گفته میشود بانکهای مرکزی پنج مسئولیت کلی بر عهده دارند که در ادامه هر کدام از این مسئولیتها و اتفاقی که در پاناما افتاده است را بیان میکنیم.
یک، کنترل نقدینگی: بانک مرکزی هر کشوری این قدرت را دارد که نقدیندگی کشور را کاهش یا افزایش دهد که این کار تاثیر مستقیمی روی نرخ سود وامهای بانکهای تجاری میگذارد و باعث میشود بانکها نتوانند به آن نرخ سودی که مدنظرشان است، دست پیدا کنند. در صورتی که مدیریت نقدینگی در پاناما توسط بازار آزاد انجام میشود؛ بانکهای تجاری پاناما در زمان نیاز به نقدینگی با فروش اموالشان در خارج از پاناما این نقدینگی را تامین و در زمان افزایش نقدینگی، با سرمایهگذاری در کسبوکارهای خارجی این اضافات را خارج میکنند و با توجه به اینکه پول رسمی این کشور دلار آمریکاست، ورود و خروج بینالمللی پول در این کشور کار سختی نیست.
دو، وام به بانکها: همیشه بانکهای تجاری به بانکهای مرکزی بهعنوان ناجی نگاه میکنند که در زمانهای کاهش گردش نقدینگی، بانک مرکزی آن کشور با قرض دادن مبالغ هنگفت به بانکها آن را از خطر ورشکستگی دور میکند. در پاناما نگاه این است که همان بهتر که بانکهایی که عرضه مدیریت داراییها و پولهای مردم و سرمایهگذاران را ندارند، زودتر ورشکست شوند و مردم را معطل خودشان نکنند؛ در عوض بانکهایی که بهخوبی میدانند با این سرمایهها چگونه کار کنند، مجال بیشتری برای فعالیت خواهند داشت. همین موضوع هم باعث شده است که سرمایهها در پاناما بهطور طبیعی در حوزهها و صنایع گوناگون توزیع شود.
سه، نظارت و قانونگذاری: همیشه بخشی از سرمایه بانکها و برنامههایشان برای رسیدن به سود مطلوب در جریان قانونگذاریهای بانکهای مرکزی از بین میرود؛ در صورتی که در پاناما نهادی متشکل از خود بانکها بر فعالیت آنها نظارت میکند و با حفظ منافع بانکها قانونگذاری میکند. در چنین بازاری که سیستم بانکی باید به شکل خودکار خودش را اصلاح و نظارت کند، بانکها نه بیشتر از آنچه نیاز دارند نقدینگی جذب میکنند و نه بیشتر از آنکه باید دفع. این ثبات در شبکه بانکی یکی از مهمترین دلایل تورم یکدرصدی 15 سال گذشته پاناماست.
چهار، مدیریت سامانههای متمرکز: در اغلب کشورهای جهان بانکهای مرکزی بهعنوان واسط متمرکز در سیستمهای پرداخت یا بانکداری عمل میکنند که میتوان آن را یک نقش زاید دانست؛ چراکه با توجه به تعاملات زیاد بینالمللی بانکهای پانامایی و بانکهای غیرپانامایی مستقر در این کشور، تمام بانکهای حاضر در این کشور مجبور هستند خودشان را با استانداردهای روز کشورهای مختلف دنیا و سامانههای بینالمللی سازگار کنند.
پنج، تحقق اهداف سیاسی از طریق سیاستهای پولی و برنامهریزی اقتصادی: با توجه به اینکه مدیران اغلب بانکهای مرکزی توسط دولتها یا جریانهای سیاسی انتخاب میشوند، اغلب اقدامات بانکهای مرکزی در راستای تحقق اهداف سیاستمداران است تا تحقق اهداف اقتصادی. در صورتی که با نداشتن بانک مرکزی در پاناما، بانکها از اعمال قدرت بانک مرکزی در راستای تحقق اهداف سیاسی در امان هستند و به آن کاری میپردازند که باید بپردازند.
مجموعه گزارشهای شماره ویژه جامجهانی ماهنامه عصر تراکنش با حمایت مجموعهای از شرکتهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت تولید و منتشر شده است. فهرست این شرکتها به ترتیب حروف الفبا در ادامه آمده است.