پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
این روزها خبر برگزاری دوره دوم لین استارتاپ ماشین زیاد به گوشمان خورده است. رویدادی که می‌توان آن را نخستین رویداد آخر هفته‌ای با رویکرد تخصصی در حوزه کاربردهای مالی، بانکی و پرداخت الکترونیک دانست. اما آنچه رویداد لین استارتاپ ماشین را خاص می‌کند فقط نخستین بودنش نیست؛ این رویداد همگام با چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت توسط پژوهشکده پولی و بانکی و شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا در تهران برگزار خواهد شد. درواقع همراهی پژوهشکده پولی و بانکی و حمایتش از این رویداد می‌تواند نقطه قوت بزرگی در این رویداد 3 روزه باشد چراکه تاکنون هیچ رویداد آخر هفته‌ای به شکل تخصصی در این حوزه به این شکل برگزار نشده است. خاص بودن این رویداد نظرمان را جلب کرد تا بیشتر درباره آن بدانیم و از همین رو به سراغ علی حاجی‌زاده مقم مدیر اجرایی رویداد رفتیم تا از نزدیک بیشتر با این رویداد و تفکری که پشت آن است آشنا شویم.
.
استارتاپ چیست؟
از استارتاپ شروع می‌کنیم. چیزی که ما به نام استارتاپ می‌شناسیم نوعی خاص از کسب‌وکار است. ویژگی استارتاپ این است که شیوه جدیدی از کسب و کار که قبلا تجربه نشده است را آغاز می‌کند. درواقع فرق استارتاپ با یک کسب‌وکار نوپای عادی این است که تجربه قبلی ندارد و به همین دلیل ریسک‌های خاص خودش را دارد.
به گفته حاجی‌زاده مقدم تب استارتاپ‌ها با انقلاب دات کام و حباب آن شروع شد. کسب‌وکارهایی که قبلا وجود نداشتند شکل گرفتند و به سرعت رشد کردند باعث ایجاد خوش‌بینی خیلی زیادی در طرفداران این کسب‌وکارها شدند. بعد از مدتی حباب دات کامها ترکید؛ یعنی از هر ده کسب‌وکار نه تا شکست خوردند. وضعیتی که هنوز هم ادامه دارد.
علی حاجی‌زاده مقدم در این رابطه می‌گوید: «استارتاپ‌ها کسب‌وکارهایی هستند که ریسک شکست بالایی دارند، چون قبلا تجربه نشده‌اند. دقیق‌تر بخواهم بگویم هر استارتاپی یک فرضیه کسب و کار دارد ولی آن فرضیه اثبات نشده است. برای همین احتمال شکست ویژگی کسب‌وکارهای استارتاپی است.»
.
ریسک شکست یک استارتاپ چگونه کاهش می‌یابد؟
در نگاه اول متوجه می‌شویم «شکست» یک ویژگی ذاتی برای استارتاپ‌هاست و این کمی دلسردکننده است. حاجی‌زاده مقدم که ظاهرا منتظر عکس‌العمل متعجبانه ما بود، کمی روشنمان می‌کند و با خونسردی می‌گوید: «برای کنترل این ریسک نیاز به روش‌هایی است که خطرات شکست را کاهش دهد. روش‌هایی مانند لین استارتاپ به وجود آمده‌اند که به استارتاپ‌ها کمک کنند تا کمتر شکست بخورند و یا اگر قرار است شکست بخورند، زودتر شکست بخورند تا متحمل ضرر کمتری شوند.
لین استارتاپ، درواقع این فرصت را به شرکت‌کنندگان می‌دهد که با یک چرخش جلوی نابودی خود را بگیرند و با گرفتن بازخورد مسیر خود را اصلاح کنند. صاحبان ایده باید قبل از آنکه دیر شود مسیر خود را اصلاح کنند. در حقیقت، هدف لین استارتاپ، آموزش روشی برای جلوگیری از شکست نابودکننده است.» این حرف او مانند آبی است روی آتش که داشت تمام تصورات شیرینمان از ایجاد یک استارتاپ را می‌سوزاند.
.
لین استارتاپ ماشین چیست؟
رویدادهای مختلفی در زمینه استارتاپ‌ها برگزار می‌شود که برخی سمینار و برخی کارگاه آموزشی یا مسابقه هستند. لین استارتاپ ماشین نوعی کارگاه است که طی یک بازی و مسابقه سعی می‌کند لین استارتاپ را با شبیه‌سازی یک کسب و کار واقعی به شرکت‌کنندگان بیاموزد.
حاجی‌زاده مقدم در خصوص روند حاکم بر لین استارتاپ می‌گوید: «شرکت‌کنندگان طی سه روز روند شکل گیری یک استارتاپ را از ابتدا تا انتها طی می کنند. آن‌ها در طی این مدت، به مشتری و کاربر و سرمایه‌گذار مراجعه و کسب‌وکار خود را به‌منظور فروش قسمتی از سهام عرضه می‌کنند. کسی که ایده راه‌اندازی استارتاپ دارد بازی را شروع می‌کند. نهایتا تیمی در بازی برنده می‌شود که بتواند با نشان دادن مراحلی که برای اثبات فرضیه کسب و کارش طی کرده و بازخوردهایی که از مشتریانگرفته، سرمایه‌گذار را قانع کند که در این ایده فرصت خوبی برای ایجاد کسب‌وکار وجود دارد. تمام این فرآیند در این رویداد پوشش داده می‌شود.»
.
تفاوت لین استارتاپ با دیگر رویدادهای استارتاپی
مدیر توسعه محصول شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا فرآیندگرایی را از ویژگی‌های متمایز لین استارتاپ می‌داند و می‌گوید: «فرق لین استارتاپ ماشین با رویدادهای مشابهی که در ایران هم برگزار می‌شود این است که بیش از آنکه به محصول اهمیت داده شود، هدف یادگیری فرآیند است. درواقع یادگیری درست فرآیند در این رویداد بیشترین اهمیت را دارد. یعنی حتی اگر تیمی شکست می‌خورد شکستش بر اساس قاعده باشد. تیم‌ها در طی این سه روز باید بتوانند بفهمند یک ایده غلط یا درست است و اگر درست است چرا به نتیجه نرسیده‌اند. از دید داورانِ این رویداد، درک صحیح فرآیند و یافتن نقاط ضعف و قوت بسیار اهمیت دارد. در رویدادهای دیگر بیشتر به نتیجه نهایی کار نگاه می‌شود و فرآیند کمتر لحاظ می‌شود. همچنین در این رویداد محتوای آموزشی بیشتر و کارگاه‌های آموزشی بیشتری لحاظ می‌شود. هفت کارگاه کوتاه نیم‌ساعته طی سه روز برگزار می‌شود که متد لین استارتاپ را به تیم‌های شرکت‌کننده می‌آموزند.»
حاجی‌زاده مقدم از تکرارپذیری فرآیند این رویداد به‌عنوان یک برگ برنده یاد می‌کند و می‌افزاید: «بُرد مورد استفاده در این رویداد هم متفاوت است. در این رویداد بُردی به نام جاولین (Javelin) استفاده می‌شود که ویژگی تکرار در آن وجود دارد. تیم‌ها یک‌دفعه بیزینس مدلشان را نمی‌نویسند؛ اول فرضیه خود را در رابطه با آن ایده مطرح می‌کنند که مثلا مشتری کیست، و چه نیاز یا مشکلی دارد و بعد از اثبات این فرضیه به سراغ مراحل بعدی یعنی طراحی راه حل می رند. برای این کار به بیرون از ساختمان می‌روند و با مردم صحبت می‌کنند و سعی می‌کنند فرضیه خود را در صحبت با مردم بررسی کنند و بر اساس بازخوردهای آن مرحله فرضیه را اصلاح می‌کنند. این مسئله طی سه روز تکرار می‌شود و به تدریج راه حل کامل می شود.»
.
لین استارتاپ در دنیا
رویداد LSM یا لین استارتاپ ماشین در دنیا طی چند سال اخیر خیلی رشد کرده و به‌عنوان یکی از حامیان آن می‌توان مایکروسافت را نام برد که برای برگزاری 600 رویداد در 600 شهر جهان در 18 ماه در 2014 و 2015 برنامه‌ریزی کرده است. یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت لین استارتاپ ماشین نسبت به رویدادهای مشابه این است که برگزارکنندگان برای حفظ کیفیت آموزش تعداد را محدود کرده‌اند و تعداد شرکت‌کنندگان در این رویدادها بین 50 تا 70 نفر است.
.
لین استارتاپ در ایران
در دو سال اخیر بحث استارتاپ‌ها در ایران خیلی خوب شروع‌شده و رویدادهای دیگری هم مانند استارتاپ ویکند یا رویدادهای دیگر برگزار می‌شوند که فرهنگ و مفهوم استارتاپ را به خوبی و به شکل گسترده مطرح می‌کنند. برای حل مشکلات پیش‌روی استارتاپ‌ها، شرکت ارتباط فردا با کمک جامعه استارتاپ‌های ایران، که مجموعه‌ای از فعالین این حوزه هستند، از اسفند سال گذشته برنامه‌ریزی را شروع کرده‌اند و در اردیبهشت 93 اولین دوره LSM را در تهران در مجموعه تلاش برگزار کردند.
در آن دوره از مسابقات، محدودیتی ازنظر ایده‌ها وجود نداشت هرچند ترجیح بر ایده‌های حوزه مالی و بانکی بود. حدود 70 نفر- که سقف تعداد شرکت‌کنندگان در رویدادهای LSM است- شرکت کردند و 12 مربی حضور داشتند.
حاجی‌زاده مقدم می‌گوید: «ازآنجاکه تجارت الکترونیکی فردا، یک شرکت ارائه‌دهنده راهکار در حوزه پرداخت است خیلی علاقه‌مند به کمک به استارتاپ‌های این حوزه است.» در دور دوم برنامه تمرکز بر حوزه مالی و بانکی و پرداخت است. دوره دوم این رویداد از چهارشنبه یکم بهمن تا جمعه سوم بهمن‌ماه برگزار می‌شود.
.
شرایط ویژه لین استارتاپ برای برندگان
حاجی‌زاده مقدم در مورد امتیازات در نظر گرفته شده برای برندگان می‌گوید: «با مذاکره و همکاری بین شرکت ارتباط فردا و پژوهشکده پولی و بانکی دومین دوره لین استارتاپ ماشین به‌عنوان برنامه جنبی همایش چهارم بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت برگزار می‌شود. از همین رو شرایط ویژه‌ای برای برندگان این رویداد در نظر گرفته شده است. برندگان این فرصت را خواهند داشت که در همایش بانکداری الکترونیک به رایگان شرکت کنند و ایده‌هایشان را در کارگاه‌های جانبی همایش به شرکت‌کنندگان که می‌توانند خریداران و یا سرمایه‌گذاران بالقوه باشند ارائه کنند. علاوه بر این از برندگان رویداد در جشنواره دکتر نوربخش در اختتامیه همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت در حضور مدیران ارشد نظام بانکی و شرکت‌های فناوری اطلاعات مطرح کشور تقدیر می‌شود. همچنین مذاکراتی در حال انجام است که برنده این رویداد در کنفرانس بعدی بریج، که کنفرانس خاص استارتاپ‌های ایران است، در برلین شرکت کند. اولین دوره این کنفرانس در کالیفرنیا در سال جاری برگزار شد. ما تمام سعی‌مان را می‌کنیم که تیم برنده بتواند ایده خود را در سطح وسیع‌تری ارائه کند.
.
ثبت‌نام در لین استارتاپ
ثبت‌نام در رویداد شروع‌شده و علاقه‌مندان به‌صورت تیمی و یا حتی به‌صورت فردی می‌توانند برای طرح ایده‌های خود ثبت‌نام کنند. حتی کسانی که حتی ایده‌ای ندارند و تنها علاقه‌مند به یادگیری و حضور در این رویداد هستند می‌توانند ثبت‌نام و در این رویداد شرکت کنند به‌عبارت‌دیگر افراد حتی می‌توانند انفرادی ثبت‌نام کنند و تیم‌ها آنجا شکل گیرد. حتی اگر در ضمن ارائه ایده‌های سایرین در رویداد، ایده‌ای به ذهنشان رسید می‌توانند ایده خود را مطرح کنند.
ثبت‌نام از طریق سایت رویداد LeanStartupMachine.ir است و کسانی که زودتر ثبت‌نام کنند از تخفیف ثبت‌نام زودهنگام برخوردار می‌شوند. هزینه ثبت‌نام برای شرکت هر نفر 190 هزار تومان است که برای ثبت‌نام زودهنگام به 170 تومان تنزل و برای ثبت‌نام دیرهنگام هفته آخر به 210 تومان افزایش می‌یابد.
