پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا سیستم‌عامل نسل جدید کارتخوانها به سمت سیستم‌عامل RTOS می‌رود؟
نگاهی به سیستم‌عامل RTOS؛ سیستم‌عاملی که برای مدیریت عملیات حساس به زمان طراحی شده است
سیستم‌عامل RTOS ده‌ها ویژگی مثبت و شاخص دارد که آن را از سایر سیستم‌عامل‌های موجود متمایز می‌کند، ولی اگر بخواهیم خیلی ساده و سریع آن را برایتان تعریف کنیم، باید بگوییم سیستم‌عامل RTOS، سیستم‌عاملی است که برای مدیریت هرگونه عملیات با حساسیت بالا به زمان طراحی شده است. بله، زمان! شاخصی که فعالان صنعت پرداخت و بانکی به‌خوبی با میلی‌میلی‌ثانیه‌ها و اهمیتشان آشنایی دارند. حالا در کنار این ویژگی متمایز بنیادی، می‌توان گفت سیستم‌عامل RTOS با ویژگی‌هایی نظیر سرعت پردازش بالا، زمان‌بندی دقیق، امنیت پیشرفته و مصرف پایین منابع، به فناوری محوری در نسل جدید دستگاه‌های کارت‌خوان تبدیل خواهد شد، اگر تا امروز نشده باشد!
در صنعت پرداخت الکترونیک، زمان یک عنصر حیاتی است. مشتریان انتظار دارند که تراکنش‌های مالی در کمترین زمان ممکن و بدون خطا انجام شود. سیستم‌عامل RTOS که مخفف Real-Time Operating System است، هرچند در فارسی برخی عبارت «سیستم‌عامل بی‌درنگ» را برایش پیشنهاد داده‌اند که شاید معادل دقیقی نباشد، نوعی معماری نرم‌افزاری است که برای پاسخ به این نیاز، یعنی اجرای دقیق وظایف در زمان مشخص، طراحی شده است. برخلاف سیستم‌عامل‌های عمومی نظیر لینوکس یا ویندوز، RTOS بر اجرای دقیق و بدون تأخیر وظایف تمرکز دارد و تضمین می‌کند که عملکرد دستگاه در بازه‌های زمانی تعیین‌شده صورت گیرد.
یکی از مثال‌های کاربردی RTOS در سیستم‌های حیاتی مانند ترمز ضدقفل (ABS) در خودروها دیده می‌شود؛ جایی که حتی تأخیر چند میلی‌ثانیه‌ای می‌تواند به تصادف منجر شود. همین منطق در دستگاه‌های کارت‌خوان نیز صدق می‌کند. یک کارت‌خوان باید بتواند در شلوغ‌ترین فروشگاه‌ها یا محیط‌های پررفت‌وآمد، پاسخ‌گویی سریع، دقیق و پایدار به تراکنش‌ها داشته باشد.
RTOS با ویژگی‌هایی همچون زمان‌بندی قطعی، مدیریت دقیق منابع، پاسخ سریع به وقفه‌ها و حجم سبک نرم‌افزار، توانسته است به‌عنوان انتخاب اصلی برای کارتخوانها، به‌ویژه مدل‌های قابل‌حمل (Mobile POS)، شناخته شود. این سیستم‌عامل به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند روی سخت‌افزارهای با منابع محدود اجرا شود، در حالی که عملکرد و امنیت را حفظ می‌کند.
از نظر مصرف منابع، RTOS نسبت به سیستم‌عامل‌های عمومی مانند لینوکس، بسیار بهینه‌تر است. یک کارت‌خوان مبتنی بر RTOS می‌تواند با حافظه ۱۶ تا ۳۲ مگابایت FLASH و ۸ مگابایت RAM به‌خوبی کار کند، در حالی که دستگاه‌های لینوکسی نیاز به صدها مگابایت حافظه دارند. این تفاوت به‌طور مستقیم بر هزینه تولید، عمر باتری و قیمت نهایی دستگاه تأثیر می‌گذارد.
کاهش قابل‌توجه هزینه تمام‌شده دستگاه کارت‌خوان نیز یکی دیگر از نکات قابل‌توجه در خصوص سیستم‌عامل RTOS است. به دلیل طراحی سبک RTOS، این سیستم‌عامل به منابع سخت‌افزاری کمتری مانند پردازنده ضعیف‌تر، RAM و حافظه FLASH کمتر نیاز دارد. در نتیجه، تولیدکنندگان می‌توانند از تراشه‌های ارزان‌تر و مدارهای ساده‌تر استفاده کنند که هزینه نهایی دستگاه را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. این موضوع به‌ویژه در بازارهای حساس به قیمت یا کسب‌وکارهای کوچک که به دنبال دستگاه‌هایی با قیمت مناسب‌تر و عملکرد قابل‌قبول هستند، اهمیت بالایی دارد. علاوه بر این، کاهش مصرف باتری و نیاز به قطعات جانبی نیز باعث کاهش هزینه‌های تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری از دستگاه می‌شود.
یکی دیگر از مزایای کلیدی RTOS، مصرف پایین انرژی است. در دستگاه‌هایی که به‌صورت سیار مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند کارت‌خوان‌های مورد استفاده در فروشگاه‌ها، رستوران‌ها یا بازارهای محلی، باتری نقشی حیاتی دارد. RTOS با حذف فرآیندهای غیرضروری و کاهش بار پردازشی، عمر باتری را تا چندین برابر افزایش می‌دهد و نیاز به شارژ مکرر را به حداقل می‌رساند.
در زمینه امنیت، RTOS با داشتن سطح حمله بسیار پایین‌تر نسبت به لینوکس، به گزینه‌ای امن‌تر برای تراکنش‌های مالی تبدیل شده است. این سیستم‌عامل فاقد بسیاری از ماژول‌ها و درگاه‌های اضافی است که در لینوکس وجود دارد و همین سادگی، احتمال نفوذ و آسیب‌پذیری را کاهش می‌دهد. همچنین، پشتیبانی از رمزنگاری‌های قوی نظیر AES-256، امنیت داده‌ها را در سطح بالایی تضمین می‌کند.
سرعت راه‌اندازی (Boot Time) نیز در RTOS بسیار قابل‌توجه است. دستگاه‌های مجهز به این سیستم‌عامل می‌توانند در کمتر از ۵ ثانیه روشن و آماده پردازش تراکنش شوند، در حالی که نمونه‌های لینوکسی ممکن است به ۲۰ تا ۳۰ ثانیه زمان نیاز داشته باشند. این ویژگی به‌ویژه در محیط‌های کاری با خاموش و روشن شدن مکرر دستگاه، اهمیت زیادی دارد.
علاوه بر این، RTOS از اتصال‌های متنوع مانند Wi-Fi، GPRS و Bluetooth پشتیبانی می‌کند و با ماژول‌های ارتباطی ساده به‌خوبی کار می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده تا RTOS نه‌تنها برای بازارهای پیشرفته، بلکه برای کسب‌وکارهای کوچک و در حال توسعه نیز مناسب باشد؛ جایی که قیمت، دوام و عملکرد در کنار هم اهمیت دارند.
در مجموع، RTOS با فراهم کردن مجموعه‌ای از مزایای فنی و اقتصادی، تحولی اساسی در طراحی و عملکرد کارتخوانها ایجاد کرده است. تولیدکنندگانی که به دنبال ساخت دستگاه‌هایی با هزینه کمتر، سرعت بیشتر، امنیت بالاتر و عمر باتری طولانی‌تر هستند، امروز RTOS را به‌عنوان گزینه‌ای ایده‌ئال در نظر می‌گیرند. در حالی که لینوکس هنوز در کاربردهای عمومی حرف اول را می‌زند، در حوزه پرداخت و تجهیزات حساس به زمان، RTOS بی‌رقیب است.