پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پیاده‌سازی کربنکینگ در ایران به چالش اصلی بانک‌های بزرگ تبدیل شده است، با وجود اینکه بانک مرکزی و برنامه‌های بالادستی بارها بانک‌ها را ملزم به پیاده‌سازی این سیستم در زیرمجموعه خود کرده‌اند اما هنوز هستند بانک‌هایی که تجربه‌های شکست‌خورده‌شان در این زمینه حرف اول را می‌زند. اما به نظر می‌رسد پیاده‌سازی کربنکینگ در کشورهای دیگر هرچند مشکل و زمان‌بر است اما الزامی است که هیچ راه مفری از آن نیست و بانک‌ها و مدیران بانکی تصوری غیر از پیاده‌سازی سیستم‌های متمرکز برای خود متصور نیستند. برای اینکه چشم‌انداز هرچند کمی از چگونگی انتخاب کربنکینگ در کشورهای دیگر داشته باشیم با امید ترابی مدیرعامل شرکت IDCORP و همچنین صبر رحمان قائم‌مقام مدیرعامل بانک معاملات مالزی گفت‌وگویی به صورت کتبی انجام داده‌ایم که در زیر می‌خوانید:
.
بانک‌های مطرح دنیا خودشان اقدام به نوشتن سیستم متمرکز می‌کنند یا این سیستم را از یک شرکت خریداری می‌کنند؟ زیرا این تفکر در ایران وجود دارد که بخش‌های آی‌تی خود بانک‌ها باید اقدام به طراحی یا نوشتن کربنکینگ کنند.
صبر رحمان: معمولا بانک، یک سیستم متمرکز بانکی را به همراه کلیه ملزومات از جمله دیتابیس (پایگاه داده) درخواست می‌کند. پس از پیاده‌سازی زیرساخت‌ها سراغ برنامه‌های کاربردی می‌روند و متقاضی پیاده‌سازی سیستم‌های مختلف از جمله سیستم ارزی، خزانه‌داری و سایر سیستم‌های مورد نیاز بانک می‌شوند. در مرحله بعد همه نرم‌افزارهای کاربردی را با یکدیگر تجمیع و شروع به کاوش اطلاعات می‌کنند. اینجا مساله سازگاری این نرم‌افزارهای کاربردی به میان خواهد آمد. معمولا ارائه‌دهندگان سیستم مدعی هستند نرم‌افزار آنها مبتنی بر معماری سیستم باز در نظر گرفته شده است اما سازگاری سیستم‌ها با یکدیگر زمان خواهد برد. در ادامه بانک به دنبال این خواهد بود که بتواند سیستم قبلی را با یک سیستم بانکداری متمرکز جدید جایگزین کند. اگر آنها بتوانند سیستم قبلی را همچنان مدیریت کنند شاید به کار کردن با آن سیستم همچنان ادامه دهند ولی نرم‌افزارهای کاربردی از قبیل مدیریت ریسک را به عنوان یک لایه در سیستم خود در نظر خواهند گرفت. نیاز به داشتن «نگاهی واحد به مشتریان» و فلسفه «شناخت مشتری خویش» نیاز به داشتن سیستم متمرکز بانکداری را تشدید می‌کند.
امید ترابی: از نظر من خرید نرم‌افزار قطعا در همه جای دنیا راه‌حلی منطقی‌تر است و شاهد این ماجرا هم انتخاب بیشتر گزینه خرید توسط بانک‌های مختلف دنیاست. دلیل اینکه گاهی شاهد هستیم بانک‌های بزرگ دنیا همچنان از سیستم‌های خودشان استفاده می‌کنند، قدمت سیستم‌های اطلاعاتی و بزرگی پروژه‌ای است که می‌خواهند اجرا کنند. در واقع تنها سختی ماجراست که آنها را به سمت عدم خرید سوق می‌دهد.
.
برای خرید یک سیستم متمرکز بیشتر به چه فاکتورهایی دقت می‌کنند؟ در ایران به چه فاکتورهایی؟ آیا شبیه هم هستند یا متفاوت؟
صبر رحمان: به طور عمومی، بانک‌ها به دنبال مواردی از قبیل سرعت راه‌اندازی، قابلیت توسعه، نوع بستر، نوع پایگاه داده و قابلیت اتصال به کانال‌های متعدد هستند. از آنجایی که بانک‌ها ملزم به پیروی از نیازمندیهای BASEL (یا IFSB در بانکداری اسلامی) هستند، اغلب نیازمندیهای آنها شبیه به هم است.
امید ترابی: از نظر من شاید بزرگ‌ترین تفاوت در نحوه انتخاب کربنکینگ در خارج از ایران استفاده از شرکت‌های مشاوره یا مشاورانی مجرب در فرآیند انتخاب سیستم جدید است. در ایران بانک‌ها معمولا به دانش و نیازهای داخلی‌شان توجه می‌کنند ولی در سایر کشورها بانک‌ها معمولا بر اساس نظر مشاوران و نیازهای روز بازار انتخاب می‌کنند.
.
آیا در طول عمر یک بانک امکان تغییر سیستم متمرکز وجود دارد؟
صبر رحمان: بله، به خصوص با وجود ابزارهایی برای تبدیل داده‌های بانک که اغلب هم ارزان هستند. در بعضی از موارد ارائه‌کننده سیستم این ابزار را به صورت رایگان عرضه می‌کند.
امید ترابی: هر کاری امکان‌پذیر است، تنها به اراده مدیران بستگی دارد. نمونه‌های زیادی از این جنس در خارج و داخل ایران موجود است.
.
در ایران هستند بانک‌هایی که هنوز سیستم متمرکز ندارند؛ در سایر کشورهای دنیا چطور؟ آیا می‌توانند بانکی را بدون سیستم متمرکز هدایت کنند؟
صبر رحمان: آیا واقعا چنین است؟ در این صورت آنها نمی‌توانند در یک فضای بانکی تجاری به فعالیت و رقابت بپردازند. شاید آنها به معنی واقعی یک سیستم تجمیع‌شده متمرکز بانکی نداشته باشند اما حداقل باید دارای یک سیستم برای سپرده و تسهیلات بانکی باشند. اگر در رابطه با سیستم متمرکز بانکی مجتمع صحبت می‌کنیم، به طور عمومی کلیه بانک‌ها در کشورهای توسعه‌یافته با چنین سیستمی تجهیز شده‌اند ولی کشورهای در حال توسعه ممکن است سیستم متمرکز نداشته باشند.
امید ترابی: معمولا در ایران هم بانک‌های قدیمی حداقل برای سپرده‌هایشان یک سیستم متمرکز دارند. در کشورهای توسعه‌یافته اگر بانکی قصد رقابت با سایرین را دارد مجبور است یک کربنکینگ مناسب داشته باشد. در ایران شاید بعضی از بانک‌ها نیازی به رقابت نمی‌بینند و به همین دلیل انگیزه کافی برای داشتن یک سیستم متمرکز و مدیریت‌پذیر ندارند. در هر حال از این حیث کشورهای توسعه‌یافته با ایران بسیار متفاوتند.
.
پیاده‌سازی یک سیستم متمرکز در یک بانک بزرگ چقدر طول می‌کشد؟
صبر رحمان: پاسخ به این سوال نسبی است. بستگی دارد به اینکه چقدر تیم پروژه برای این موضوع تلاش می‌کند. اگر تیم پروژه کاملا سازماندهی شده، دارای افراد قابل و با برنامه‌ریزی مناسب تجهیز شده باشد، این کار می‌تواند در بیشترین حالت طی ۱۸ ماه تمام شود. بنده شخصا تجربه مهاجرت سیستم بانکداری متمرکزی را داشته‌ام که قرار بود یک سال طول بکشد اما من موفق شدم این کار را ظرف هفت ماه به اتمام برسانم.
امید ترابی: من هم فکر می‌کنم این مساله به تیم پروژه بستگی دارد. تجربه خود من در ایران بانک‌هایی را نشان می‌دهد که بعد از سال‌ها تلاش، پروژه مهاجرت را با شکست خاتمه داده‌اند و پروژه‌هایی نیز بوده‌اند که به دلیل اراده مدیران ارشد و توان نیروهای پروژه در کمتر از یک سال اجرا شده‌اند. البته فکر کردن به زمان کمتر از یک سال خواسته‌ای رویایی است اما ۱۸ ماه تا دو سال مدت‌زمانی منطقی است.
منبع: ماهنامه پیوست