پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
میزان استفاده از کارت اعتباری و بدهی در سطح جهانی چقدر است؟ / حکمرانی کارت‌ها بر تجارت الکترونیکی
براساس گزارش پرداخت جهانی شرکت ورلدپی، کارت‌های پرداخت در سراسر جهان با سهم 37 درصد، همچنان محبوب‌ترین روش پرداخت برای خرید الکترونیکی در سال ۲۰۱۸ بوده‌اند. به علاوه، در سال ۲۰۱۸، ۶.۳ میلیارد کارت وجود داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۳ کارت‌های پرداخت در گردش جهانی به ۱۱.۷ میلیارد برسند.
امید آقاجانی، مدیر بازاریابی ارتباط فردا / در ادامه سلسه گزارش‌های مجله The Paypers درباره روش‌های پرداخت، در این بخش به موضوع کارت‌های اعتباری و بدهی، میزان استفاده از آنها در سطح جهانی، روندها و تحولات کارت‌ها، پرداخت‌های بیومتریک و توکنیزاسیون می‌پردازیم. در نهایت هم به چشم‌اندازی از آینده‌ی که می‌توان انتظار داشت، اشاره می‌کنیم. پیشتر نیز، محبوب‌ترین روش‌های پرداخت نسل هزاره را معرفی کردیم که از طریق این لینک می‌توانید مطالعه کنید.
همانطور که آخرین گزارش شرکت مشاوره‌ای ادگار، دان و شرکا بیان می‌کند، درباره مرگ کارت‌های پرداخت (کارت‌های اعتباری، بدهی، پیش‌پرداخت و انواع دیگر) بسیار اغراق شده است. انتظار می‌رود استفاده از آنها طی ۵ سال آینده رشد کند. براساس گزارش پرداخت جهانی شرکت ورلدپی، کارت‌های پرداخت در سراسر جهان با سهم 37 درصد، همچنان محبوب‌ترین روش پرداخت برای خرید الکترونیکی در سال ۲۰۱۸ بوده‌اند. به علاوه، در سال ۲۰۱۸، ۶.۳ میلیارد کارت وجود داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۳ کارت‌های پرداخت در گردش جهانی به ۱۱.۷ میلیارد برسند (تخمین زده می‌شود که ۸.۴ میلیارد از آنها کارت‌های بدهی باشند). درحالی‌که در بازارهای بالغ رشد آهسته‌ای برای کارت‌های پرداخت انتظار می‌رود، در بازارهای نوظهور این کارت‌ها رشد قابل‌توجهی خواهند داشت.
در سطح جهانی، شاهد رشد سریع بازارهای مدرن صدور کارت با بازیکنانی مانند گالیلئو پراسسینگ سینکرونی و موارد مشابه آن هستیم. شرکت‌ها به راه‌حل‌های پرداخت مدرن احتیاج دارند و لزوما دیگر به بانک‌هایشان به عنوان صادرکنندگان اصلی و انحصاری خود روی نمی‌آورند و به بسترهای جدیدی برای نیازهای خود احتیاج دارند. حجم بازار جهانی صدور کارت بیش از ۴۵ تریلیون دلار محاسبه شده‌است و متقاضیان جدید این فضا را که به طور سنتی در تسلط بانک‌ها بود تغییر می‌دهند. APIهای باز اجازه می‌دهند تا نسل جدیدی از مشاغل بتوانند برنامه‌ها و تجربیات پرداخت نوین ایجاد کنند. آنها به شرکت‌هایی مانند اسکوئر، افیرم، دوردَش، کَبِج، اینستاکارت و دیگران این امکان را می‌دهند که کارت‌های پرداخت را برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود سفارشی‌سازی کنند.
کاهش در هزینه‌های مبادله عمدتا با مداخله مستقیم نظارتی در سال ۲۰۱۹ انجام شده است. با این حال، در ایالات متحده، ویزا و مسترکارد در ابتدای سال ۲۰۱۹ طرح خود برای افزایش هزینه‌های مبادله در معاملات کارتی در ایالات متحده را به اشتراک گذاشتند. در آمریکا بالاترین هزینه مبادله در جهان را شاهد هستیم. ویزا نیز هزینه‌های جدید را در آوریل ۲۰۱۹ اعلام کرد.
همچنین هزینه پذیرش کارت برای مشاغل ایالات متحده در حال افزایش است. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸، کل هزینه‌های مبادله‌ای که از طریق ویزا و مسترکارت در آمریکا جمع شده‌است ۷۷ درصد افزایش یافته است. از طرف دیگر، کمیسیون اروپا، اولین مرجع رقیب در برابر هزینه‌های بیش از حد مبادله بین‌منطقه‌ای ویزا و مسترکارت، در ژانویه سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که کارت‌های غیر اروپایی مسترکارت و ویزا مورد استفاده در فروشگاه‌های اروپایی دارای همان نرخ‌های هزینه‌های مبادله‌ای کارت‌های اروپایی هستند.
استفاده از کارت اعتباری و بدهی در سطح جهانی
طبق آخرین آمار، در بازارهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده و اروپا، کارت‌ها هنوز بر بازار تجارت الکترونیکی حکم‌فرما هستند، درحالی‌که در اقتصادهای نوظهور، کارت‌ها با کیف پول‌های دیجیتال رابطه خوبی پیدا کرده‌اند. به عنوان مثال در هند، با استفاده از واسط‌های پرداخت مانند رابط پرداخت‌های یکپارچه مصرف‌کنندگان می‌توانند کارت‌های خود را با حساب کیف پول الکترونیکی خود پیوند دهند. در آمریكا و اروپا، كارت‌های پرداخت به ترتیب با سهم ۵۳ درصد و ۴۹ درصد بر بازار تسلط دارند. زیرساخت‌های کارت در برخی از اقتصادهای نوظهور مانند آسیاپاسیفیک، لات‌اَم و آفریقا، که در آنها درصد بالایی از مصرف‌کنندگان بدون بانک نیز وجود دارد، هنوز به خوبی پایه‌ریزی نشده است. علاوه بر این، بی‌اعتمادی مصرف‌کننده و نگرانی فزاینده درباره کلاهبرداری‌های کارتی، رشد استفاده از کارت‌های پرداخت برای خریدهای الکترونیکی را در این کشورها محدود کرده است.
چین و هند در توسعه تجارت الکترونیکی پیشرو هستند، اما نفوذ کم کارت‌های اعتباری و بدهی در این کشورها باعث شده دسترسی تجار به این بازارها با چالش همراه باشد. مانند سایر اقتصادهای نوظهور، در این کشورها نیز تجار باید با PSP که روش پرداخت محلی را ارائه می‌دهد کار کنند. در سنگاپور بیش از ۵۰ درصد از پرداخت‌های برخط از طریق کارت‌های اعتباری و بدهی انجام می‌شود. در چین ۵۰ درصد تجارت الکترونیکی با کیف پول الکترونیکی انجام می‌شود. درحالی‌که در فیلیپین، هنوز برای اکثر خریدهای برخط از پول نقد استفاده می‌شود.
- هند
براساس گزارش شرکت سیستم‌ها و نرم‌افزارهای مالی (FSS)، یکی از بزرگ‌ترین پردازنده‌های پرداخت در هندوستان، کارت‌های بدهی هنوز مطلوب‌ترین روش پرداخت برای خریداران برخط در این کشور است. طبق گزارش بانک رزرو هند (بانک مرکزی هند) در ژوئن ۲۰۱۸، تعداد کارت‌های بدهی به ۹۴۴.۳ میلیون افزایش یافت و ۱۹.۲ میلیون دارنده کارت جدید اضافه شدند، تعداد کارت‌های اعتباری در حال کار در مجموع ۳۹.۳۷ میلیون بودند که به این تعداد ۰.۷۶ میلیون کارت دیگر نیز افزوده شد.
بین اکتبر ۲۰۱۸ و ژانویه ۲۰۱۹، به دلیل دستور رزرو بانک هند برای جایگزینی کارت‌های اعتباری و بدهی دارای نوار مغناطیسی قدیمی با کارت‌های امن‌تر که مبتنی بر تراشه EMV هستند، ۶۷ میلیون کارت بدهی از گردش خارج شدند. برخی ابتکارات دولتی (مانند پروژه‌های شهر هوشمند، به عنوان مثال ماموریت شهرهای هوشمند که در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد) پتانسیل قابل‌توجهی برای شبکه‌های کارتی مانند ویزا و مسترکارت فراهم می‌آورد که می‌توانند فرصت ترانزیت را افزایش دهند.
در دسامبر ۲۰۱۸، ویزا بیش از ۲۰ میلیون کارت بدون تماس در کشور منتشر کرد و نزدیک به ۱.۱ میلیون از ۳.۶ میلیون پایانه POS پرداخت‌های بدون تماس را پذیرفتند. بعدا در ماه مه ۲۰۱۹، ویزا برای راه‌اندازی کارت‌های بدهی ویزا با «پِی‌تی‌ام پِیمنتز بانک» همکاری کرد.
در هند، کارت‌های اعتباری و بدهی با پرداخت‌های UPI (واسط پرداخت یکپارچه) رقابت می‌کنند. رابط پرداخت‌های یکپارچه یک سیستم پرداخت فوری است که شرکت ملی پرداخت ملی هند (NPCI) آن را راه‌اندازی کرد و هدف آن تسهیل معاملات بین بانکی است. مقررات کارکرد UPI را رزرو بانک هند تنظیم کرد. این واسط با انتقال فوری وجه بین دو حساب بانکی روی یک پلتفرم تلفن همراه کار می‌کند.
از مارس ۲۰۱۹، ۱۴۲ بانک با حجم ماهیانه ۷۹۹.۵۴ میلیون معاملات و ارزش ۱.۳۳۴ تریلیون INR (۱۹ میلیارد دلار) بر مبنای رابط پرداخت‌های یکپارچه کار می‌کنند. براساس اعلام شرکت ملی پرداخت هند (NPCI) و رزرو بانک هند (RBI)، در ژانویه ۲۰۱۹، حجم معاملات از طریق رابط پرداخت‌های یکپارچه از معاملات کارت اعتباری و کارت‌های بدهی پیشی گرفته است.
هم‌اکنون به لطف تلاش‌های دولت افراد هندی بیشتری برای دیجیتالی‌کردن کشور، کارت پرداخت در اختیار دارند. البته، کمبود جدی سرمایه‌گذاری در حوزه امنیت کارت‌های پرداخت نیز بخش بانکی احساس می‌شود. با توجه به سرعت جرایم سایبری، پیش‌بینی می‌شود هند در سال ۲۰۱۹ از بریتانیا پیشی بگیرد و به عنوان دومین کشور هدف برای کلاهبرداری از کارت‌های پرداخت، پشت آمریکا قرار گیرد. براساس گزارش جمینی ادوایزری، اطلاعات بیش از ۳.۲ میلیون کارت پرداخت هندی در سال ۲۰۱۸ به خطر افتاده است و جزئیات هشتصد هزار کارت پرداخت هندی در بلاگ‌های جرایم سایبری منتشر شده است.
- چین
شبکه‌های بومی کارت بر بازار چین سلطه دارند. براساس تحقیق گلوبال دیتا، در سال ۲۰۱۷، حدود ۶.۷ میلیارد کارت اعتباری و بدهی در گردش بوده است. این تحقیق پیش‌بینی کرده است که چین در سال ۲۰۱۹ به عنوان بزرگ‌ترین بازار کارت بانکی در جهان از ایالات متحده پیشی خواهد گرفت.
شبکه‌های کارت غربی مانند ویزا، مسترکارت و امریکن اکسپرس سال‌هاست که برای ورود به چین تلاش می‌کنند. در سال ۲۰۱۷، دولت چین راه را برای شرکت‌های کارتی آمریکایی گشود تا درخواست مجوز کنند، اما درخواست‌ها هنوز در دست بررسی است.
شرکت یونیون‌پِی تحت کنترل دولت چین، جایگاه خود را در صنعت کارت‌های بانکی محکم کرده و بیش از ۹۰ درصد بازار را در کنترل خود دارد. شبکه جهانی یونیون‌پِی با صدور بیش از هفت میلیارد کارت در سراسر جهان تاکنون به ۱۷۴ کشور و منطقه گسترش یافته‌است و ۵۲ میلیون تاجر و بیش از ۲.۶ میلیون دستگاه خودپرداز در سراسر جهان را پوشش می‌دهد. ویزا و مسترکارت در چین فقط می‌توانند با همکاری نیروی محرک پشت پرداخت‌های کارتی در کشور (یعنی یونیون‌پِی)، کارت‌های مشترکی را با یونیون‌پِی صادر کنند. به نظر می‌رسد امریکن اکسپرس دورترین راه را پیش روی خود دارد. این شرکت تأییدکرد که بانک مرکزی چین درخواست آنها را رسما پذیرفته است.
طبق گزارش یورومانیتور اینترنشنال، در کل منطقه APAC ، متنوع‌سازی محصولات کارتی باعث رشد پرداخت‌های کارتی شده است. این منطقه که شاهد ظهور محصولات کارتی مخصوص برای بخش‌های خاص مصرف‌کننده است، رشد پرداخت‌های کارتی را در پی داشته‌است. به عنوان مثال، در کره جنوبی کارت‌های متنوعی به متخصصان پزشکی و سایر مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود. کارت‌های پیش‌پرداخت همچنین به عنوان «کارت‌های عمومی حمل و نقل» در سیستم‌های حمل‌ونقل و در خرده‌فروشی‌ها استفاده می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود که منطقه آسیا پاسفیک سکان‌دار رشد آینده در بازار جهانی کارت‌ها باشد. سهم بازار این منطقه از تعداد کل کارت‌های جهانی از ۵۲ درصد (در سال ۲۰۱۸) به ۵۷ درصد (در سال ۲۰۲۳) افزایش خواهد یافت.
- آمریکای لاتین
کارت‌های اعتباری پرکاربردترین روش پرداخت برخط در آمریکای لاتین است، اما در برخی کشورها، معاملات کارتی، نرخ تایید پایینی را ثبت کرده‌اند. علت اصلی این امر در برزیل این است که بازرگانان بین‌المللی نمی‌توانند از کارت‌های اعتباری محلی استفاده کنند. کمتر از ۲۰ درصد بازار پرداخت در برزیل از برندهای بین‌المللی کارت اعتباری استفاده می‌کند. برای ورود به این بازار، یک تاجر باید به بازار محلی برود و کارت‌های محلی مانند اِلو و هایپرکارد و همچنین کارت‌های محلی ویزا و مسترکارت را تهیه کند. بیشتر کارت‌های اعتباری در منطقه برای معاملات بین‌المللی فعال نیستند و این امر بر معاملات فرامرزی تأثیر منفی دارد، این درحالی است که بیشتر کیف پول‌ها نیز تجربه بهتری نسبت به پول‌های نقدی یا کارت‌های EMV ارائه نمی‌دهند.
- ایالات متحده
مدت زیادی طول کشیده‌است تا کارت‌های بدون تماس در آمریکا مقبولیت پیدا کنند و بیشترین تغییر در مقیاس در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد و به بانک‌های صادرکنندۀ کارت فرصتی برای گرفتن سهم بازار ارائه داد. در سال 2017 ، طبق اعلام فدرال رزرو، مصرف‌کنندگان آمریکایی مبلغ ۶.۶ تریلیون دلار با کارت‌های اعتباری، بدهی و پیش‌پرداخت پرداخت کرده‌اند، یعنی حدود ۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۶. به خاطر پیچیدگی بازار (هزاران بانک، ده‌ها میلیون تاجر، صنعت پرداخت غیر یکپارچه، افشای داده‌های هدف در سال ۲۰۱۳)، صادرکنندگان به سمت صدور کارت‌های تراشه‌دار رفتند که جعل آنها سخت‌تر است.
وقتی پایانه‌های پذیرنده کارت‌های تراشه‌دار نصب شوند، حرکت به سمت پرداخت‌های بدون تماس فقط نیازمند به‌روزرسانی کارت‌ها‌ست. با این حال، تاخیر در کارت‌های تراشه‌دار در آمریکا باعث تاخیر در پرداخت‌های بدون تماس می‌شود. خوشبختانه، در نوامبر ۲۰۱۸، جِی.پی. مورگان چیس اعلام كرد كه تمام دارندگان کارت‌های اعتباری و بدهی خود را تا پایان سال ۲۰۱۹ به سوی دریافت کارت‌های بدون تماس سوق می‌دهد. ویزا نیز می‌گوید که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۱۹ صد میلیون کارت ویزای بدون تماس در ایالات متحده صادر شود.
روندها و تحولات
- کارت‌های پاداش
استفاده از کارت‌های اعتباری پاداش در سال‌های اخیر به‌خصوص در اقتصادهای پیشرفته رشد چشمگیری داشته است. معمولا به دارندگان کارت صدها و حتی هزاران دلار پاداش، پول نقد یا امتیاز پیشنهاد می‌شود. در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۸، هزینه‌های پاداش تقریبا ۱۵ درصد نسبت به سال قبل در بسیاری از بانک‌های بزرگ افزایش پیدا کرده است. به این دلیل، انتظار می‌رود که بانک‌ها برای تشویق کاربران به استفادۀ از کارت‌ها و افزایش پاداش‌های پیش رو روش‌های جدیدی را پیدا کنند.
- کارت اپل
در مارس ۲۰۱۹، اپل از راه‌اندازی یک کارت اعتباری با سرمایه‌گذاری بانک گلدمن ساکس خبر داد که طبق آن در تابستان سال ۲۰۱۹، اپل کارت با دو نسخه فیزیکی و دیجیتالی همراه با یک برنامۀ پاداش با نام «دِیلی‌کَش» به بازار عرضه می‌شود. دارندگان کارت‌های اپل به ازای خریدهای انجام‌شده با کارت دیجیتال ۲ درصد از هزینه و در هنگام خرید در فروشگاه اپل یا استفاده از خدمات اپل ۳ درصد از هزینه به آنها برگردانده می‌شود. با این محصول، شرکت اپل با راه‌اندازی یک محصول سنتی برای تبلیغ اپل‌پی آینده پس از آیفون را ترسیم می‌کند. درحالی‌که کیف پول دیجیتال و بستر پرداخت به سرعت در حال رشد است، تنها کمتر از نیمی از دارندگان آیفون از آن استفاده می‌کنند.
- پرداخت‌های بیومتریک
در سطح جهانی علاقۀ قابل‌توجهی به پرداخت‌های بیومتریک به دلیل سطح امنیتی بالای آن وجود دارد. براساس گزارشی از TNS ، بیش از ۵۰ درصد مردم از این طرح استقبال می‌کنند. البته، بیش از ۶۱ درصد افراد نگران امنیت و داده‌های شخصی استفاده شده برای مقاصد دیگر هستند. طبق گزارش اچ‌اس‌بی‌سی، آسیا و خاورمیانه در پذیرش بیومتریک از اروپا جلوتر هستند. در سطح بازار، بیومتریک با سایر برنامه‌های کارتی همراه می‌شود تا شناسایی و احراز هویت مطمئن‌تری برای پرداخت‌ها ارائه کند. به عنوان مثال، دولت سنگاپور قصد دارد داده‌های بیومتریک را در کارت شناسایی ملی ادغام کند و از APIهای باز استفاده کند تا امکان استفاده از این شناسه برای دسترسی به خدمات بانکی برخط و پرداخت‌های برخط فراهم شود.
- توکنیزاسیون یا توکن‌گذاری پرداخت
از آنجایی که بسیاری از خریداران برخط اطلاعات کارت اعتباری خود را در چند سایت برخط ذخیره می‌کنند و زمان میانگین پرداخت برخط ده دقیقه است، هنوز به بهبودهایی در توکنیزاسیون پرداخت نیاز است. در این راستا، مسترکارت در اکتبر ۲۰۱۹ اعلام کرد که سرویس‌های توکن را در همه کارت‌ها تا سال ۲۰۲۰ فعال می‌کند. با استفاده از سرویس‌های توکن، مصرف‌کنندگان می‌توانند مدارک کارت خود را در یک سایت بازرگانی یا خرده‌فروشی ذخیره کنند، بدون اینکه خطر افشای جزئیات واقعی کارت وجود داشته باشد. به این ترتیب، بدون از بین رفتن راحتی استفاده، لایه امنیتی دیگری در معاملات برخط اضافه می‌شود.
در همان ماه، ویزا امکانات ویزاتوکن را برای درخواست‌کنندگان توکن مدرک-روی-فایل (COF) گسترش داد تا امنیت پرداخت‌های مصرف‌کنندگان در فضای دیجیتال را بیشتر تضمین کند. با این گسترش این امکان، دروازه‌های پرداخت و شرکت‌های فناوری آیدن، آسیاپِی، برِین‌تری، چک‌اوت.کام، چِری‌تک، سایبرسورس، ایلاوون، ایزی‌دِبیت، ای‌وِی، فیت‌پِی، گیسِک اند دِورینت، پی‌پال، پِی‌اِسکوت، رامباس، سِیف‌چارج، سِکیورکو، اسکوئر، استرایپ، ورلدپی و یِلوپِپِر می‌توانند به نمایندگی از مشتری‌های تجاری خود اطلاعات حاصل از پرداخت‌های دیجیتالی را ذخیره و آن را توکن‌گذاری کنند.
در آینده می‌توان انتظار چه چیزی را داشت؟
انتظار می‌رود با پذیرش روزافزون روش‌های PSP، کیف پول‌های دیجیتالی و استفاده بیشتر از پرداخت‌های مستقیم مبتنی بر بانک، برخی از ترافیک‌های شبکه‌های کارتی از بین بروند. علی‌بابا، آمازون و امثال آنها احتمالا بیشتر به فضای پرداخت وارد شوند و بیشتر قدرت بازار شبکه‌های کارت موجود را تهدید کنند.