پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
روزنامه صبح نو / بعد از تب به‌وجود آمده درباره بیت‌کوین و افزایش سود هر روزه آن، بسیاری از مردم توجه‌شان به سمت ارزهای مجازی جلب شده است. ارزهایی که تا همین دیروز مشتری نداشتند و خیلی مورد توجه قرار نمی‌گرفتند حالا به پله صعود بسیاری از مردم تبدیل شده‌اند. بسیاری از مردم به خیال پولدار شدن، سراغ سرمایه‌گذاری در آنها رفته‌اند. نوعی سرمایه‌گذاری که البته می‌تواند برای آنها گران تمام شود.
در کانال‌های تلگرامی، هر روز یک آگهی و یک تبلیغ از آنها در حال انتشار است. بسیاری از کاربران هم در سایت‌شان ثبت‌نام کرده‌اند. اسمش WCXT است و با وعده ثبت‌نام رایگان، دل بسیاری از ایرانیان را برده است. ارزی که به‌عنوان جایگزین بیت‌کوین نام برده می‌شود، وعده‌های ثروتمند شدن را توی بوق‌وکرنا کرده است.
این حروف انگلیسی عجیب
WCXT هنوز به بازار نیامده و اطلاعات همه در حد تعاریفی است که خودش در سایت ارائه داده است. طبق تعریف سایت، این ارز یک سایت خریدوفروش کم‌هزینه برای تبادل ارزهای دیجیتالی در سطح جهان است که البته در تاریخ 10 اکتبر 2017، 18 مهرماه راه‌اندازی شد. طبق وعده‌ها در 1 دسامبر 2017، 10 آذرماه فروش سکه‌ها شروع می‌شود؛ اما WCXT چیست. WCXT نوعی از ژتون‌های ERC20 هستند که توسط WCX ارائه می‌شوند. 20 درصد تمام درآمد حاصله به‌وسیله WCX به‌صورت خودکار به دارندگان WCXT می‌رسد. مقدار آن هم به سهم هر دارنده از کل مقدار ژتون‌ها بستگی دارد.
WCX به‌عنوان سایت خرید و فروش ارز دیجیتالی (صرافی دیجیتالی) مقادیر زیادی از ارزهای دیجیتالی را دریافت می‌کند که نشان می‌دهد پول به حساب دارندگان این ارز به‌وسیله ارزهای دیجیتالی مختلفی پرداخت می‌شود. از این‌رو داشتن WCXT معادل داشتن درآمدی از ارزهای دیجیتالی متنوع است. درآمد ماهانه کاربران مساوی است با 20 درصد درآمدی که به‌وسیله WCX در یک ماه گذشته به‌دست آمده است، ضربدر مقدار WCXT های هر کاربر در زمان پرداخت، تقسیم بر تعداد تمامی WCXT های موجود؛ تاریخ پرداخت هم در سایت مشخص و اعلام می‌شود. وجوه پرداختی به کیف پول WCX کاربران واریز می‌شود. کاربران در تمامی انواع ارزهای دیجیتالی، پول به‌دست خواهند آورد، چون WCX از بسیاری از انواع ارزهای دیجیتالی پول دریافت می‌کنند. تولیدکنندکان WCXT در هنگ‌کنگ مستقر هستند. آنها معتقدند که به‌وسیله هزینه‌های اندک، خدمت‌رسانی به مشتری و به‌طور اساسی، تجربه کاربری بهتری که انجام می‌شود، فضای رقابتی خوبی هم نسبت به ارزهای دیگر وجود خواهد داشت. برای ثبت‌نام تنها باید یک ایمیل وارد کرد، بدون اینکه ریالی پرداخت شود. همه این مسائل و تعاریفی که در سایت آمده است، می‌تواند برای همه وسوسه‌انگیز باشد.
کلاه‌بردارند
آقای «رضا قربانی» مدیرعامل شبکه راه پرداخت و سخنران همایش‌های مختلف درباره بیت‌کوین است. او معتقد است که بسیاری از ارزهای رمزنگاری‌شده در فضای مجازی، از این فضایی که به نفع بیت‌کوین وجود دارد، استفاده می‌کنند. قربانی در گفتگو با روزنامه صبح نو درباره ارزهای رمزنگاری‌شده، توضیح می‌دهد: «درباره ارزهای رمزنگاری‌شده که اصطلاحاً به آن آلت‌کوین‌ها یعنی جایگزین‌های بیت‌کوین می‌گویند، زیاد وجود دارد. نزدیک به 1300 ارز رمزنگاری‌شده در دنیا وجود دارد ولی تقریباً بیشتر این‌ها یعنی بالغ بر 95 درصد آنها با اقبال عمومی روبه‌رو نشده‌اند بنابراین هیچ ارزشی ندارند.»
او توضیح می‌دهد که هر شخصی می‌تواند یک ارزی مانند بیت‌کوین ایجاد کند: «سورس بیت‌کوین وجود دارد و مشخص است. به‌راحتی همه می‌توانند چیزی شبیه به بیت‌کوین ایجاد کنند؛ بنابراین ارزهای مختلفی وجود دارد. ارزش هر ارز رمزنگاری‌شده به این است که چه تعداد از مردم از آن استقبال می‌کند. اینکه ارزی به وجود بیاید و همه بگویند که من چنین چیزی را اختراع کرده‌ام، زیاد هم عجیب نیست. یک نوجوان هم در روسیه یک ارزی به‌نام اتریوم درست کرد که در کنار بیت‌کوین جزو ارزهای معتبر دنیاست.»
سخنران همایش‌های بیت‌کوینی درباره ارز تازه متولد شده نیز توضیح می‌دهد: «یک اتفاقی در دنیا در حال افتادن است و این است که از ارزهای مجازی سوءاستفاده می‌کنند. درباره ارز WCXT نمی‌خواهم قاطعانه بگویم که کلاه‌بردارند، ظواهر امر نشان نمی‌دهد که این‌ها خیلی قابل اعتماد یا اینکه از جای سالمی باشند.»
قربانی معتقد است که احتمالاً وجود این ارز کلاه‌برداری باشد. او توضیح می‌دهد: «آنها اول از همه به کاربران می‌گویند که پول نمی‌گیرند. آنها می‌گویند که ما یک ارزی اختراع کرده‌ایم شبیه به بیت‌کوین، چند وقت دیگر قرار است که این ارز به بازار بیاید. زمانی هم که به بازار آمد، خیلی رشد می‌کند و همه استقبال می‌کنند و قیمت بالا می‌رود. الآن آنها می‌گویند که لازم نیست برای ثبت‌نام پول دهید، تنها لازم است که ثبت‌نام رایگان انجام دهید. زمانی‌که ثبت‌نام می‌کنید، ایکس مقدار تومان یا همان ژتون به شما می‌دهیم. زمانی که ارز به بازار آمد، آن را به شما می‌دهیم. اگر بتوانید کسی را دعوت کنید، ما به شما ژتون بیشتری می‌دهیم.»
پول‌دارشدن به زبان فارسی
از نظر رضا قربانی، مشکلات از همین جا به‌وجود می‌آیند: «این تعریف بازاریابی شبکه‌ای است. در هیچ جایی از ارزهای رمزنگاری‌شده، بازاریابی شبکه‌ای وجود ندارد. بازاریابی دهان به دهان داریم. وقتی سروشکل یک جایی این‌طور است که شما اگر کسی را بیاورید من به شما ژتون جایزه می‌دهم، یک مقدار شبیه به کلاه‌برداری به نظر می‌رسد.» او البته توضیح می‌دهد که می‌توان به این قضیه مثبت‌تر هم نگاه کرد: «بله این‌ها کلاه‌بردار نیستند، آنها دارند سوءاستفاده می‌کنند یعنی اگر کلاه‌بردار نیستند، سوءاستفاده می‌کنند. آنها در ابتدای کار پولی نمی‌گیرند، کار خطرناکی که انجام می‌دهند این است که آدم‌ها را به سمت خود می‌کشند. از آدم‌ها توجه می‌گیرند. این موضوع در رسانه‌های کشور درج می‌شود، آنها همین را می‌خواهند. طلب توجه چیز کم‌ارزشی نیست. در جاهای مختلف پول هزینه می‌شود تا توجه بخرند، این ارز اما از جوی که درباره بیت‌کوین وجود دارد، استفاده می‌کند و خود را شبیه به بیت‌کوین جلوه می‌دهد.»
قربانی با اشاره به وجود زبان فارسی در سایت ارز WCXT می‌گوید: «نگرانی از وجود زبان فارسی در سایت بیشتر می‌شود. تا به حال ایران خیلی بازار مهمی در ارزهای رمزنگاری‌شده، نبوده است. چین، ژاپن و آمریکا خیلی مهم هستند. 50 درصد ارزها دست ژاپن است. اگر به زبان ژاپنی و انگلیسی وب‌سایت کار کند، قابل قبول است. توجهات اخیراً در ایران زیاد شده است. اخیراً معاون فناوری نوین بانک مرکزی، آقای حکیمی صحبتی کرده است. بانک مرکزی بیت‌کوین را نه قانونی اعلام کرده و نه غیرقانونی، او گفته که در حال بررسی است ولی اگر کسی می‌خواهد برود و در بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کند باید به دو چیز توجه کند، یکی اینکه بازار ریسک زیادی دارد، دوم اینکه مراقب کلاه‌برداری باشید.»
با سابقه کلاه‌برداری
قربانی معتقد است، حاشیه‌هایی در اطراف بیت‌کوین که یک ارز شناخته شده است، می‌تواند خطرناک باشد. او توضیح می‌دهد: «درحال‌حاضر قیمت بیت‌کوین بالاست و همین قضیه باعث شده که ارزهای کم‌هزینه‌تر مانند WCXT به وجود بیایند. در این ارز وعده سریع پولدار شدن داده شده است. هیچ‌جایی حتی در بورس، در بانک و در هیچ‌جای دیگر اقتصاد نمی‌توانید جایی را پیدا کنید که آدم‌های سالمی باشند و سریع هم پولدار شوید. قاعده این است که اگر کسی راهی را بلد باشد، به کسی نمی‌گوید، خودش پولدار می‌شود. چون اعتماد به بیت‌کوین در همه جای دنیا وجود دارد، آنها هم سوءاستفاده می‌کنند. ارزهای رمزنگاری‌شده معضل جهانی است و بسیاری از کشورها را هم درگیر کرده و مشکلات زیادی را به وجود آورده است.»
قربانی درباره سابقه کلاه‌برداری در ارزهای فضای مجازی توضیح می‌دهد: «در ژاپن چند سالی است که خیلی از بیت‌کوین استفاده می‌شود. چند سال پیش یک صرافی بود به‌نام مت‌گاد، این صرافی معروف‌ترین صرافی دنیا بود اما آنها کلاه‌برداری می‌کردند و پول‌های مردم در دنیا را بالا می‌کشیدند. رسوایی به بار آمد، مت‌گاد سقوط کرد مانند موسسه‌های اعتباری، آن اتفاقی که در ایران برای آنها اتفاق افتاد در دنیا هم برای ارزهای رمزنگاری‌شده، افتاد. ما باید خیلی مراقب باشیم، آن اتفاقی که برای موسسه‌ها در ایران افتاده، برای این‌ها نیفتد.»
قربانی معتقد است که نباید از قانون انتظار جلوگیری از این ارزها را داشت. او توضیح می‌دهد: «بهترین نقطه ورود، خود مصرف‌کننده است. اگر ما بخواهیم باید با WCXT قانونی برخورد کنیم. امثال این ارز در خیلی جاهای دیگر می‌توانند، درست شوند. ما مدام با این‌ها برخورد می‌کنیم. اگر مردم آگاه نباشند، آنها کار خود را انجام می‌دهند. خود مردم باید آگاه شوند. باید بدانند که در بازار ارزهای شناخته شده، ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد و یک عده کلاه‌بردار هم هستند.»
رضا قربانی تعریف می‌کند که قبلاً هم کلاه‌برداری در بازار ارزی هم وجود داشته است، بنابراین بودنش غیرقابل تصور نیست. او توضیح می‌دهد: «شما اگر می‌خواهید از ارزهای فضای مجازی استفاده کنید، باید یک سری کیف پول‌هایی را درست کنید و با آن کیف پول باید به کیف پولتان وصل شوید. به‌عنوان مثال اگر بخواهید که به اطلاعات حساب بانکی، متصل شوید، از یک اپلیکیشن استفاده می‌کنید. شما به این اپلیکیشن اعتماد کرده‌اید. شما دیتاهای خود را وارد این آپ می‌کنید. برای استفاده از بیت‌کوین هم باید از نرم‌افزاری استفاده کنید. نرم‌افزارهای شناخته شده در دنیا وجود دارند که کاربران می‌توانند از آنها استفاده کنند. در دنیا اپلیکیشن‌های زیادی وجود داشته و کسانی که پشت آن بوده‌اند، مشخص نبوده‌اند. بعد از مراجعه کاربران به آنها، دیتاهایشان دزدیده شده است. صرافی‌هایی هم هستند که قابل اعتماد نیستند. در دنیا حوزه مشخصی درباره این ارزها وجود ندارد؛ مانند بانک نیست که مجوز داشته باشند. باید قوانین درباره آنها نوشته شود که همه این‌ها هم زمان می‌برد. اگرهم آن را منفی اعلام کنیم و آن را ممنوع بدانیم، بازار زیرزمینی به وجود می‌آید.»
رضا قربانی با اشاره به اقبال کاربران ایرانی هم توضیح می‌دهد: «من نگران این هستم که در ایران با توجه به این جوی که به وجود آمده است، مردم صدمه ببینند. به نظرم بانک مرکزی نگاه مثبت و خوبی دارد، نگاه پیش رویی است. این نگرانی را دارند که مردم ناآگاهانه به این سمت کشیده شوند و یک عده از هیجان مردم استفاده کنند و به آنها کیف پول تقلبی دهند.»
قربانی توضیح می‌دهد که در هیچ کشوری قانونی برای برخورد با ارزهای رمزنگاری‌شده وجود ندارد. او با اشاره به ارز WCXT می‌گوید: «این ارز کار غیرقانونی با توجه به قوانین دنیا انجام نمی‌دهد. باید مراقب باشیم و وقت‌مان را صرف کارهای بی‌ارزش نکنیم. عرفی در ارز وجود ندارد. در خود بورس که کلی ساز کار وجود دارد، یک زمان‌هایی حباب شکل می‌گیرد. برای این ارزها خیلی سخت است که ساز کاری شکل بگیرد. رسانه‌ها باید درباره آنها اطلاع دهند. باید به این چیزها دقت کرد. یک‌شبه نمی‌توان پولدار شد. مردم خودشان باید توجه داشته باشند و دقت کنند.»
اقبال عمومی و توجه کاربران ایرانی به ارزهای فضای مجازی محدود به این چند ماه است، اتفاقی که می‌تواند باعث خانه‌خراب شدن بسیاری از مردم شود. کیف‌های پولی WCXT قرار است در سال 2018 و به‌صورت غیرمتمرکز راه‌اندازی شود. آیا برای اینکه کاربران به این نتیجه برسند که WCXT کلاه‌برداری است یا نه باید تا آن موقع منتظر بمانند؟