پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پل ولکر (Paul Volcker) اقتصاددان آمریکایی، سال ۲۰۰۹، درباره دستگاه‌های خودپرداز گفت: «مهمترین نوآوری در صنعت مالی که طی ۲۰ سال گذشته دیده‌ام همین دستگاه‌های خودپرداز هستند که واقعا مفیدند و مانع از مراجعه اضافی مردم به شعب شده است. چند مورد دیگر از این قبیل نوآوری‌ها می‌شناسید که به اندازه این دستگاه‌ها برای اشخاص اهمیت و استفاده داشته باشد و بیشتر از اینکه بحث مالی آن مطرح باشد، جنبه مکانیکی آن در میان باشد.»
مانند تمام دستاوردهای بزرگ، دستگاه‌های خودپرداز مدرن کنونی، یک اختراع یک‌شبه نبود. این دستگاه‌ها ثمره سال‌ها تلاش و نوآوری است و درست پنجاه سال پیش نخستین دستگاه خودپرداز در شهر لندن نصب شد و از آن زمان تاکنون اتفاقات زیادی افتاد تا دستگاه‌های خودپرداز چندمنظوره کنونی در سراسر دنیا نصب و استفاده شوند.
همین چند وقت پیش بود که خبر پنجاه سالگی و پشت سر گذاشتن نیم قرن از عمر خودپردازها منتشر شد (+) (+). در این مطلب می‌خواهیم مجموعه‌ای از حقایق جالب و شاید کمتر شنیده‌شده‌ای درباره ماجراهایی که این دستگاه پشت سر گذاشته را برای شما افشا کنیم.
- نخستین‌بار واژه «دستگاه خودپرداز» در تاریخ ۱۹۶۷ استفاده شد.
- اولین دستگاه Cash Dispencer در سال ۱۹۶۶ و در ژاپن نصب شد. هرچند که این دستگاه به حساب اعتباری فرد متصل بود و نه حساب بانکی و نمی‌توان از آن به‌عنوان دستگاه خودپرداز واقعی یاد کرد.
- بانک بارکلیز (Barclyse) شعبه خود در منطقه انفیلد شهر لندن را برای نصب نخستین دستگاه خودپرداز درنظر گرفت؛ چراکه این شعبه تنها جایی بود که پنجره نسبتا مرتفعی از سطح زمین برای نصب و راه‌اندازی یک دستگاه داشت.
- رگ وارنی (Reg Varney) هنرپیشه تلویزیون انگلیسی، نخستین کسی بود که از دستگاه خودپرداز بانک بارکلیز استفاده کرد.
- یکی از عوامل مهم در توسعه دستگاه‌های خودپرداز، آسان‌سازی کار بانک‌های کلیر در بریتانیا برای یکی کردن درخواست‌ها در پایان ساعت کاری بانک در روزهای شنبه بود.
- اولین رسید کاغذی نخستین دستگاه خودپرداز آغشته به کربن -۱۴ بود که دقیقا همان ایزوتوپ پرتوزایی بود که برای تاریخ‌گذاری کربن به‌کار گرفته شد.
- رسیدهای کاغذی که در مورد بالا به آن اشاره شد می‌بایست ابتدا از تحویل‌دار خریداری می‌شد. مشتریان فقط می‌توانستند در طول روز یک برداشت انجام دهند و برای دریافت رسید، ۱۰ پوند هزینه می‌کردند. (معادل ۱۲۶.۹ پوند یا ۱۶۱.۴۶ دلار کنونی)
- نخستین دستگاه خودپردازی که مجهز به پین ۴ رقمی بود، اولین بار در سال۱۹۶۷ و در بانک Westminster نصب شد. یک کارت پلاستیکی که رویش سوراخ‌هایی تعبیه شده بود، داخل دستگاه می‌شد و سپس کاربر روی رقم پین مورد نظر را سوراخ می‌کرد و اگر همه‌چیز باهم جور درمی‌آمد، پول به مشتری عرضه می‌شد.
- دومین دستگاه خودپرداز، چند هفته پس از راه‌اندازی نخستین دستگاه، در سوئد نصب شد.
- گفته‌ها حاکی از این است که در سال ۱۹۶۸، یک سارق سوئدی الگوریتم به‌کار رفته در شماره کارت و پین آن را به‌دست آورد و پس از آن برای دزدی از دستگاه‌های خودپرداز موجود در کشور، به کل سوئد سفر کرد.
- اواخر سال ۱۹۶۹، بانک بریتانیایی Midland (همان HSBC کنونی) برای اولین بار، کارت مغناطیسی برای استفاده در دستگاه‌های خودپرداز را معرفی کرد.
- حق ثبت اختراعات ایالت متحده برای کارت‌های مغناطیسی مورداستفاده دردستگاه‌های خودپرداز تا سال ۱۹۷۲ اعطا نشد.
- اقدام ایالت متحده در زمینه بازار اتوماسیون بانکی به سال ۱۹۶۲ برمی‌گردد و مربوط به دستگاه Bankograph است که توسط لوتر جورج سیمجیان (Luther George Simjian) اختراع شد. هرچند که این دستگاه فقط سپرده‌های پاکتی را قبول می‌کرد و هیچ پول نقدی ارائه نمی‌داد.
- شرکت Docutel در سال ۱۹۷۱، درخواست ثبت اختراع خود را برای نخستین دستگاه خودپرداز مستقل ارائه داد.
- در سال ۱۹۷۱ تنها ۱۱ بانک در ایالت متحده مجهز به دستگاه خودپرداز بودند درحالیکه در سال ۱۹۹۴ بانک‌های ایالت متحده بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه خودپرداز در اختیار داشتند.
- سال ۱۹۷۵، Dahl’s Foods، نخستین خواروبار فروشی بود که دستگاه خودپرداز نصب کرد.
- در سال ۱۹۷۷، شرکت American Standard، بخش ATM سازی خود را به بهانه اینکه این ایده هیچوقت فراگیر نمی‌شود، واگذار کرد. به عقیده این شرکت مردم بیشتر تمایل دارند تا با باجه‌داران بانکی تعامل داشته باشند تا با دستگاه.
- در اوایل سال ۲۰۰۰، نیمی از دستگاه‌های خودپرداز دنیا، در فواصل به‌نسبت دورتری از شعب بانک‌ها قرار داشتند.
- در سال ۱۹۸۶، ایالت متحده بیش از ۲۰۰ شبکه خودپرداز ملی مختلف داشت.
- در سال ۱۹۹۴، بانک مصری Banque du Caire نخستین بانک دارنده دستگاه‌های خودپرداز بود که از شبکه تلفن همراه برای اتصال به یک کامپیوتر مرکزی استفاده کرد. شبکه وایرلس تا سال ۱۹۹۸ در ایالت متحده استفاده نشد.
- تا سال ۱۹۹۶ اپراتورهای دستگاه‌های خودپرداز در ایالت متحده از پرداخت کارمزد برای تراکنش‌های انجام‌شده معاف بودند. در سال ۲۰۰۳، بیش از ۸۸ اپراتورهای خودپرداز در ایالت متحده برای تراکنش‌های غیرمستقیمی که انجام دادند، کارمزد پرداخت کردند.
- Imperial Bank of Commerce کانادا در سال ۱۹۹۷، نخستین دستگاه خودپرداز مجهز به وب خود را راه‌اندازی کرد.
- تا سال ۱۹۹۸، ۹۹ درصد دستگاه‌های خودپرداز ایالت متحده متصل به شبکه مشترک ملی بودند.
- NCR Corp در سال ۱۹۸۴، نخستین دستگاه خودپردازی که قابلیت انتقال و پرداخت پول، پرینت وضعیت حساب و دریافت سپرده‌های پاکتی دارد را راه‌اندازی کرد.
- افغانستان، لائوس، عراق، ویتنام، قزاقستان و گایانا از کشورهایی بودند که تا سال ۲۰۰۴ و یا دیرتر، دستگاه خودپردازی نداشتند.
- در سال ۲۰۱۵، افغانستان کمتر از یک دستگاه خودپرداز داشت. به عبارت دیگر برای هر ۱۰۰ هزار نفر بزرگسال، ۰.۹۶ دستگاه وجود داشت. این آمار در کشور لائوس ۲۶.۱۶ دستگاه، عراق ۱.۸۷، ویتنام ۲۴.۰۱، قزاقستان ۷۱.۴ و گایانا ۱۶.۶ دستگاه داشت.
- نخستین دستگاه خودپرداز در سومالی در سال ۲۰۱۴ و در یک هتل توریستی راه‌اندازی شد.
- مرتفع‌ترین دستگاه خودپرداز جهان در ارتفاع ۱۵.۳۹۷ فوتی از سطح دریا و در رشته کوه‌های Khunjerab Pass در مرز میان پاکستان و چین قرار دارد.
- دورترین مکانی که دستگاه خودپرداز در آن قرار دارد، McMurdo Station در استرالیا است.
- به گزارش ۲۰۱۷ ATM Future Trends، نزدیک به دو سوم (۶۳ درصد) از دارندگان حساب در ایالت متحده حداقل یک‌بار در ماه به دستگاه‌های خودپرداز مراجعه می‌کنند و این آمار در انگلستان ۹۰ درصد است.
- بیشترین سرویس موردعلاقه میان مصرف‌کنندگان آمریکایی و انگلیسی، پرداخت نقدی Multidenomination است. دومین سرویس موردعلاقه دستگاه‌های خودپرداز برای آمریکایی‌ها انجام تراکنش‌های فوری و برای انگلیسی‌ها پرداخت قبوض است.
- ۴۳ درصد از مصرف‌کنندگان ایالت متحده ترجیح می‌دهند که به‌جای مراجعه به شعب بانکی، به دستگاه‌های خودپرداز مراجعه کنند در حالیکه ۳۸ درصد این افراد رفتن به شعب بانکی را بیشتر ترجیح می‌دهند. در انگلستان، آمار افراد علاقه‌مند به دستگاه‌های خودپرداز ۶۳ درصد و افراد علاقه‌مند به مراجعه به شعب بانکی ۲۰ درصد است.
- در سال ۲۰۱۵ و بنا به گزارش‌های Federal Reserve Bank، از کارت‌های نقدی و کارت‌های عمومی پیش پرداخت شده در ۵.۸ مورد برداشت وجه در دستگاه‌های خودپرداز ایالت متحده استفاده شد.
- بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، میزان برداشت پول از دستگاه‌های خودپرداز از ۱۱۸ دلار به ۱۲۲ دلار افزایش پیدا کرد
- ۴۸ درصد مؤسسات مالی در ایالت متحده دستگاه خودپرداز دارند.
- ۵۲ درصد دستگاه‌های خودپرداز در ایالت متحده در اختیار شرکت‌های مستقل است.
- به‌طور متوسط ۸۰۰ تراکنش در ماه و از طریق دستگاه‌های خودپرداز انجام می‌شود.
- میزان متوسط برداشت پول از دستگاه‌های خودپرداز ۶۰ دلار است.
- فروشگاه‌هایی که این دستگاه‌ها را نصب کرده‌اند، ۲۰ درصد افزایش فروش داشته‌اند.
- همچنین افرادی که از دستگاه‌های خودپرداز استفاده می‌کنند، ۲۳ درصد نسبت به دیگر افراد هزینه و مخارجشان بالاتر است.
- هر فرد به‌طور متوسط در ماه ۷.۴ باز به دستگاه‌های خودپرداز مراجعه می‌کند.
- در سال ۲۰۱۵ و به گزارش RBR، مجموع پول‌های برداشتی از دستگاه‌های خودپرداز ایالت متحده ۶۹۱ میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال گذشته، ۴ درصد افزایش داشته است.
- در سال ۲۰۱۳، کشور چین عنوان بیشترین دستگاه‌های خودپرداز نصب‌شده را از ایالت متحده ربود و با ۵۲۰ هزار دستگاه رتبه اول را به دست آورد.
- به گزارش World Bank، در ایالت متحده به ازای هر صدهزار فرد بزرگسال، ۱۴۴ دستگاه خودپرداز وجود دارد که این میزان در چین ۷۶.۷ دستگاه است.
- میانگین دستگاه‌های خودپرداز در دنیا به ازای هر صد هزار فرد بزرگسال، ۴۵ دستگاه است.
- روزانه ۲۸۰ دستگاه خودپرداز در سراسر دنیا نصب می‌شود.
- تعداد دستگاه‌های خودپرداز نصب‌شده در ایالت متحده حدود ۴۲۵ هزار دستگاه است.
- تعداد دستگاه‌های خودپرداز نصب‌شده در دنیا حدود ۳ میلیون دستگاه است.
- به گزارش RBR پیش‌بینی شده است که در سال ۲۰۲۱، تعداد دستگاه‌های خودپرداز نصب‌شده در دنیا به ۴ میلیون دستگاه برسد.
- ۷۵ درصد پولی که از دستگاه‌های خودپرداز نصب‌شده در باشگاه‌ها و فروشگاه‌ها برداشت می‌شود، در همان محل خرج می‌شود.
منبع: ATMmarketplace
