رسول قربانی / ناصر حکیمی در سومین نشست فینتاک، یک‌بار برای همیشه موضوع فین‌تک و پیچیدگی‌های قانون‌گذاری و کسب‌وکاری آن را طی یک نشست سه‌ساعته برای فعالان این حوزه باز کرد تا اگر واقعاً قصد دارند در این فضا فعالیت کنند، راه را از چاه بشناسند و در آینده دچار مشکل نشوند.

سومین جلسه فینتاک با حضور جمعی ۸۰ نفره از فعالان حوزه فین‌تک کشور و با حضور ناصر حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی ایران و با مجری‌گری رسول قربانی سردبیر سایت راه‌پرداخت برگزار شد. در این جلسه تقریباً سه‌ساعته که به همت علی فارمد پایه‌گذار فینتاک در سالن اجتماعات ساختمان شماره ۲ سازمان فناوری اطلاعات کشور برگزار شد، ناصر حکیمی برای اولین بار بدون پرده و رودررو سنگ‌هایش را با فین‌تکی‌ها واکَند و به نمایندگی از بانک مرکزی دغدغه‌های اصلی نهاد قانون‌گذار را تشریح کرد. مشروح بحث‌های این نشست را که در شماره پیش خبر کوتاهی از آن منتشر کرده بودیم را در ادامه بخوانید.

.

بقای فین‌تک به چه چیز بستگی دارد

ناصر حکیمی معتقد است اینکه فین‌تکی‌ها بساطشان را جمع کنند و بروند یا پهن کنند، کاملاً به خودشان بستگی دارد و عوامل مختلفی را که می‌تواند بقای یک استارت‌آپ فین‌تکی را تقویت یا تهدید کند، بدون رودربایستی برای حاضرین شرح داد.

محدوده مجاز

مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی ایران عوامل اصلی حیات فین‌تک‌ها را در قالب یک مثلث توصیف کرد که در سه ضلع آن محدودیت‌هایی وجود دارد. فعالیت در مساحت این مثلث بلامانع خواهد بود و درصورتی‌که فعالیت‌ها به هر یک از اضلاع این مثلث نزدیک شوند، بانک مرکزی و نهاد قانون‌گذار با آن‌ها برخورد خواهد کرد. در ادامه به نقل از ناصر حکیمی به سه خط قرمزی که اگر فعالیت هر استارت‌آپ فین‌تکی به آن‌ها نزدیک شود ازلحاظ قانون دچار مشکل خواهد شد، اشاره خواهیم کرد.

«خلق پول» نکنید

مهم‌ترین ضلع این مثلث «خلق پول» است که بانک مرکزی به‌هیچ‌وجه در خصوص آن کوتاه نمی‌آید. خلق پول سه فاکتور دارد که اگر کسب‌وکاری هر سه فاکتور را در کنار هم داشته باشد، خلق پول کرده است. اولی «ابزار ذخیره ارزش» است که در مدل‌های کسب‌وکاری خیلی نمی‌توان از آن دوری کرد. دومی بحث «اِبرای با پول ملی» است؛ یعنی فردی از شما بپذیرد که با این ابزار بدهی‌تان پرداخت شود. سومین فاکتور «تبدیل‌پذیری» است؛ یعنی آن را بتوان به سایر اشکال پول تبدیل کرد، مثل اسکناس، سپرده و غیره. به زبان ساده اگر شما به‌عنوان یک استارت‌آپ فین‌تکی کاری کنید که هر سه فاکتور موردنظر را با هم داشته باشید، خلق پول کرده‌اید. ناگفته نماند که اماواگرهای زیادی در خصوص خلق پول وجود دارد که باید به‌صورت مورد به مورد توسط یک متخصص بررسی شوند و نمی‌توان در یک قانون کلی تمامی کسب‌وکارها را بررسی کرد ولی کلیت ماجرا آن بود که گفتیم.

اما چرا نمی‌توانید خلق پول کنید؟ چون طبق قوانین کشور، خلق پول بر عهده دو گروه است؛ یکی بانک مرکزی که اسکناس چاپ می‌کند و دومی بانک‌ها هستند که به مردم دسته‌چک می‌دهند. پس خلق پول انحصاراً توسط قانون به بانک مرکزی و بانک‌ها محول شده است. درنتیجه با هر کسب‌وکاری که به دنبال خلق پول باشد یا مدل کسب‌وکارش طوری باشد که ویژگی‌های خلق پول را داشته باشد، مطمئناً برخورد خواهد شد. دقت داشته باشید که خلق پول تقریباً در اغلب موارد از هم‌نشینی این سه فاکتور به وجود می‌آید و ممکن است در مواردی خاص این اتفاق نیفتد؛ بااین‌وجود اگر می‌خواهید کسب‌وکاری داشته باشید که به لحاظ خلق پول دچار مشکل نشود باید یکی از این سه فاکتور را از کسب‌وکارتان حذف کنید. فاکتور اول را اغلب نمی‌توان تضعیف کرد؛ ولی فاکتور دوم را در برخی کسب‌وکارها می‌توان تضعیف کرد و فاکتور سوم را تقریباً در تمام کسب‌وکارها می‌توان تضعیف کرد. پس روی تضعیف فاکتور سوم در مدل کسب‌وکارتان بیشترین وقت را بگذارید. نکته بعدی اینکه اغلب افراد فکر می‌کنند کیف پول معادل خلق پول است، درصورتی‌که می‌تواند این‌طور نباشد. به فرض اگر در مدل کسب‌وکاری یک استارت‌آپ حمل‌ونقل شهری از کیف پول استفاده شود ولی آن کیف پول قابلیت تبدیل‌پذیری نداشته باشد، یعنی در خارج از اکوسیستم آن کسب‌وکار قابل نقد کردن نباشد، نمی‌توان گفت آنجا خلق پول صورت گرفته است. باز هم تأکید می‌کنیم که لازم است هر کسب‌وکاری به‌طور موردی و مجزا، موردبررسی قرار گیرد.

منبع: هفته‌نامه شنبه