هومن رضوی؛ مدیر تحقیق و توسعه شرکت نبض‌افزار – محمدرضا جمالی؛ مدیرعامل شرکت نبض‌افزار / بیت‌کوین یک پول بی‌پشتوانه است که هیچ حکومتی پشت آن نیست. بیت‌کوین یک ارز است مانند تمام ارزهای دیگر دنیا. در چند سال گذشته ارزش بیت‌کوین در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است.

تاکنون هیچ دولتی پول بودن بیت‌کوین را تأیید نکرده است و آمریکا، آلمان و چین بر کالا بودن بیت‌کوین تأکید می‌کنند. بیت‌کوین به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول انجام دهند. یکی از نکات جالب‌توجه بیت‌کوین این است که انتقال پول از یک نقطه ‌به ‌نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع‌رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد. همین ویژگی است که بسیاری از مدافعان بیت‌کوین به آن استناد می‌کنند و می‌گویند بیت‌کوین از امنیت بالایی برخوردار است.

ساتوشی ناکاموتو که تاکنون کسی او را ندیده، برنامه‌نویسی ژاپنی است که با این جمله بیت‌کوین را به جهان معرفی کرد: «من یک سیستم پرداخت الکترونیکی متن‌باز ایجاد کرده‌ام که بیت‌کوین نامیده می‌شود، با سیستم کنترل‌کننده غیرمتمرکز، بدون سرور مرکزی یا تکیه بر نهادهای اعتباری.» اما آن چیزی را که ناکاموتو خلق کرد، به سختی می‌توان سیستم پرداخت الکترونیکی دانست. برخی آن را ارز مجازی می‌دانند. برخی صحبت از یک کالا می‌کنند و برخی آن را یک حقه‌بازی مثل گلدکوئست می‌دانند. برای فهم بیت‌کوین باید منطق پول را درک کنیم. از زمانی که انسان فهمید می‌تواند از دیگران محصول یا خدمت بگیرد، مفهوم پول شکل گرفت. از همان زمان تا امروز، یعنی چه هنگام معامله پایاپای، چه معامله به کمک سکه‌های زر و سیم، معامله به کمک اسکناس، یا حتی معامله به کمک کارت اعتباری یا پرداخت همراه، منطق پول ثابت مانده است.

پول چیزی است که دو طرف معامله برای اندازه‌گیری قیمت محصول یا خدمتشان از آن استفاده می‌کنند. پول چه به‌صورت اسکناس، چه به‌صورت کارت‌بانکی، توسط طرف سومی تضمین شده است که این طرف سوم بانک است. همه بانک‌ها زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کنند که بانک مرکزی در همه جای جهان ارتباطات تنگاتنگی با دولت‌ها دارد. درواقع معادل اسکناس یا پولی که به‌صورت غیرنقدی در دست مردم است، پشتوانه‌ای وجود دارد که معمولاً طلاست. در صورت لزوم می‌توان با ارائه پول، معادل طلای متناظر با آن را دریافت کرد.

به دلیل سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نسبت متناظر پول و طلا تغییر می‌کند. علاوه بر این ممکن است دولت‌ها دست به انتشار پول بدون پشتوانه بزنند. ولی بیت‌کوین منطق پول را زیر و رو می‌کند. فقط ۳۱ هزار خط برنامه و یک اعلامیه اینترنتی همه آن چیزی است که از بیت‌کوین داریم. ناکاموتو ادعا کرده بود مردی ۳۶ ساله اهل کشور ژاپن است و اعلام کرده بود بیش از یک سال وقت صرف نرم‌افزاری به نام بیت‌کوین کرده و انگیزه خود را از این کار خشم زیاد از وضعیت فاجعه‌بار اقتصادی دانسته بود. او می‌خواست واحد پولی اختراع کند که تحت تأثیر سیاست‌های غیرقابل‌پیش‌بینی مالی، دزدی‌های بانکی و سیاست نباشد. برخلاف ارزهای دیگر که بانک‌های مرکزی دست به انتشار آن می‌زنند، بیت‌کوین‌ها مثل طلا از طریق فرآیندی به نام معدن‌کاوی استخراج می‌شوند. بیت‌کوین مانند طلا به‌صورت خودکار تولید می‌شود و جویندگان بیت‌کوین به کمک کیف پول بیت‌کوین و شماره‌حساب بیت‌کوینی که دارند، شانس خودشان را برای تصاحب بیت‌کوین‌ها امتحان می‌کنند. البته حجم بیت‌کوین قابل‌استخراج محدود است و حداکثر تا ۲۱ میلیون بیت‌کوین قابل‌استخراج است. هرچند در صورت رضایت جامعه بیت‌کوینی ازنظر فنی امکان افزایش این سقف وجود دارد. طرفداران بیت‌کوین ادعا می‌کنند با این روش مشکل چاپ بدون پشتوانه پول حل شده است.

اکنون نرم‌افزارهای متعددی وجود دارد که می‌شود به‌عنوان کیف پول بیت‌کوین از آن‌ها استفاده کرد. وب‌سایت‌های متعددی نیز وجود دارند که درزمینهٔ بیت‌کوین اطلاع‌رسانی می‌کنند و صرافی‌های فراوانی در سراسر جهان به کار تبدیل بیت‌کوین به ارزهای مختلف یا بالعکس مشغول هستند. الآن هر بیت‌کوین تقریباً ۳۰۰ دلار می‌ارزد، هرچند مانند ارزهای دیگر ممکن است قیمتش تغییر کند. چند وقت پیش قیمت هر بیت‌کوین تا هزار دلار هم بالا رفته بود. ناکاموتو فعلاً ناپدید شده است و پیدا شدن او هم تأثیری در روند رو به ‌رشدی که شروع شده، ندارد. بیت‌کوین پولی است که قدرتش را از شبکه می‌گیرد و کسی جلودارش نیست. برخی افراد هزاران دلار هزینه خرید سخت‌افزارهای قدرتمند برای استخراج بیت‌کوین کرده‌اند و استخراج بیت‌کوین تبدیل به یک مبارزه بین کامپیوترها شده و فقط معدن‌کاوانی که از این نظر برتری دارند، سودآور باقی می‌مانند. (مرجع: راه پرداخت)

.

ویژگی‌های اقتصادی و سیاسی بیت‌کوین

1- عدم وابستگی به دولت: مردم برای داشتن بیت‌کوین به هیچ دولتی وابسته نبوده و نیاز به دستگاه برای چاپ این نوع ارز نیست بلکه این ارز به‌صورت توزیع شده می‌تواند توسط خود مردم استخراج شود. به‌علاوه تمام شیوه‌های سنتی و کاغذبازی‌های لازم برای انتقال پول حذف و به سبب توزیع شدگی و رمزنگاری موجود از امنیت بیشتری نیز برخوردار است. دولت‌ها بیت‌کوین را کنترل نمی‌کنند لذا نیازی نیست تا آن را تأیید کنند و یا روی ارزش آن تأثیری داشته باشند.

.

2- محدود بودن تعداد بیت‌کوین: تعداد کل بیت‌کوین‌های تولید شده در دنیا ثابت بوده و مقدار آن 21 میلیون عدد است. این مسئله باعث افزایش ارزش بیت‌کوین شده و به آن خاصیت تورم‌زدایی می‌بخشد زیرا برخلاف سایر ارزها، تولید و تکثیر بدون پشتوانه نمی‌تواند از ارزش آن کم کند.

.

3- سهولت در انتقال و سرمایه‌گذاری: با توجه به فراگیر شدن ارتباطات به‌علاوه ضریب نفوذ بالای اینترنت و گوشی‌های هوشمند در دنیا، انتقال بیت‌کوین به‌سادگی قابل انجام است. می‌توان بیت‌کوین را از طریق ارسال یک کد حتی به‌وسیله پیامک منتقل کرد که در مقایسه با پول‌های سنتی و حتی الکترونیکی مزیت به حساب می‌آید. سرعت انتقال این ارز در مقیاس بزرگ و در فواصل طولانی در مقایسه با انتقال ارز از طریق بانک‌ها بسیار بالاست و باعث سرعت بخشیدن به گردش پول در سراسر جهان می‌شود. تحلیل‌ها نشان می‌دهد چنان چه انتقال وجه از طریق شعب 16 واحد هزینه به همراه داشته باشد، این انتقال به‌صورت الکترونیکی 4 واحد و از طریق درگاه‌های مدرن تنها 1 واحد هزینه دارد. انتقال بیت‌کوین تنها معادل انتقال یک کد است و هزینه چندانی ایجاد نمی‌کند. این مسئله باعث شکل‌گیری کسب‌وکارهای B2B، B2C، C2C با فرکانس بالا می‌شود و کاری به تعاملات بین دولت‌ها (G2G) ندارد. همچنین برای سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار استفاده از بیت‌کوین کار را بسیار ساده راحت می‌کند.

.

4- قابلیت کوآنتیزاسیون بالا: یک بیت‌کوین قابلیت تقسیم شدن تا 000,000,100 برابر کوچک‌تر را دارد و این مسئله باعث می‌شود پرداخت‌های بسیار خرد (چند هزار برابر کوچک‌تر از یک سنت) قابل انجام باشد و خطای کوآنتیزاسیون را کاهش می‌دهد که تأثیرات اقتصادی ضد تورمی دارد همچنین این خاصیت کمک می‌کند تا بتوان به‌عنوان ارز واسط بین ارزهای کم ارزش و دلار مورداستفاده قرار گیرد.

.

5- عدالت: هر شهروندی در هرکجای کره زمین با هر ملیتی می‌تواند از این ارز استفاده کند. قواعد رایج بر استفاده از پول و کارت‌های بانکی را ندارد و محدودیت‌های ملیتی و سنی بر آن وجود ندارد. این تکنولوژی برای همه مردم و بدون مرز است. این ارز در اختیار مردم است و میلیاردها نفر می‌توانند بدون دخالت بانک‌ها از آن استفاده کنند.

.

6- امنیت: در سال‌های اخیر شاهد مصادیق متعددی از سوءاستفاده از کارت‌های بانکی و سرقت از این کارت‌ها بوده‌ایم. در یک تراکنش کارتی اطلاعات دارنده کارت در گره‌های مختلفی ثبت می‌شود که این مسئله ریسک‌های امنیتی به دنبال دارد. به دلیل رمزنگاری پیچیده در بیت‌کوین و همچنین توزیع شدگی اطلاعات در شبکه امنیت این ارز بسیار بالاست. همچنین بیت‌کوین جعلی یا تقلبی وجود ندارد و مصون از جعل است. دارنده بیت‌کوین می‌تواند سیاست‌های خاصی روی آن اعمال کند و مثلاً برنامه‌ریزی کند که در مکان خاصی خرج شود. این یکی از ویژگی‌های امنیتی بیت‌کوین است که می‌تواند در مراحل پیشرفته‌تری نیز پیاده‌سازی شود. از دیگر ویژگی‌های امنیتی بیت‌کوین نگه‌داری سابقه‌ای از همه خریدهای انجام شده با بیت‌کوین در بلاک‌چین است که می‌تواند رد تراکنش‌ها را دنبال کند.

به نظر می‌رسد با توجه به قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی که بیت‌کوین دارد استفاده از روزبه‌روز گسترش پیدا کرده و به ارزی بین‌المللی و مردمی تبدیل شده است. امروزه می‌توان با ارسال یک پیامک و تبادل بیت‌کوین کسب‌وکاری را گرداند. سیاست‌مداران و دولتمردان نیز متوجه اهمیت بیت‌کوین شده‌اند و در تلاش برای یافتن سازوکاری برای تطبیق قوانین و محدودیت‌های موجود با کسب‌وکارهای مبتنی بر بیت‌کوین هستند. هر چند احتمال استفاده از بیت‌کوین در این موارد بسیار ضعیف است ولی دولت‌ها و شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از این تکنولوژی روند اقتصادی خود را برای زیردستانشان شفاف‌سازی کنند. در این صورت احتمال سندسازی و سوءاستفاده در شرکت کمتر می‌شود. در آینده نزدیک تناسب دولت و نحوه به رسمیت شناختن بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز توسط نهادهای قانونی مشخص خواهد شد.

منبع: هفته‌نامه تجارت فردا