پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار / پس از حضور در رویداد سیملس ۲۰۲۵ دبی، نمی‌توانم اهمیت تحولات شگرفی که در حال وقوع است را نادیده بگیرم. این رویداد نه‌تنها پنجره‌ای به روندهای نوظهور، بلکه آینه‌ای از تغییرات بنیادینی است که صنعت مالی و تجارت دیجیتال را دگرگون می‌کند. ما در یک نقطه تاریخی از همگرایی فناوری‌ها و خدمات دیجیتال قرار گرفته‌ایم.
جایی که استارتاپ‌های خرده‌فروشی در کنار بانک‌ها و سوپراپ‌های مالی در کنار پلتفرم‌های دیجیتال قرار خواهند گرفت تا تجربه‌ای یکتا و البته ساده و در دسترس ارائه دهند. این چیزی است که من فکر می‌کنم در اکوسیستم استارتاپی ایران حرکت به سمت آن چند سالی است آغاز شده و از منظر کسب‌وکاری نه‌تنها عقب‌ماندگی نسبت به آنچه در سیملس دیدم نداریم بلکه در حوزه سوپراپ‌های همگرای پلتفرم‌های دیجیتال چند سالی هم جلوتر هستیم. اگرچه که عقب‌ماندگی‌ها هم کم نیست. ازجمله وقتی صحبت از گجت‌ها و دستگاه‌ها و سخت‌افزارهایی می‌شود که تجربه خرید و پرداخت را دگرگون کرده‌اند. اینجا ما خیلی راه‌های نرفته داریم. از صندوق‌های فروشگاهی هوشمند و متصل گرفته تا ابزارها و روش‌های پرداخت حضوری؛ جایی که نظام بسته بانکی و تراکنش کشور هنوز روی خوشی برای تغییر و نوآوری در این زمینه‌ها نشان نداده است.
تحول مدل‌های کسب‌وکار بانکی
آنچه در سیملس امسال به وضوح مشاهده کردم، تغییر پارادایم در مدل‌های کسب‌وکار بانکی است. بانک‌ها دیگر صرفاً ارائه‌دهنده خدمات مالی نیستند. مدل‌های جدیدی در حال ظهور است که کاملاً برداشت ما از بانکداری را متحول می‌کند. مدل‌هایی که آینده بانکداری را به گفته یکی از سخنرانان استیج «سه‌شنبه‌های فین‌تکی» سیملس باید در یکی از سه محور زیر دید و جستجو کرد. به‌واقع به گفته او سه راه پیش پای بانک‌ها برای رفتن به سوی آینده بیشتر وجود ندارد:
- بانکداری به عنوان سرویس (BaaS): این مدل که توسط بسیاری از بانک‌های پیشرو در پیش گرفته شده زیرساخت‌های بانکی را به صورت API در اختیار شرکت‌های دیگر قرار می‌دهد. بانک‌ها تغییر نمی‌کنند اما برای تغییراتی که در دنیای بیرون در حال اتفاق افتادن است مانع هم ایجاد نمی‌کنند و خود را به عنوان سرویس‌دهنده دنیای جدید موقعیت می‌کنند.
- بانک به عنوان پلتفرم: اینجا بانک فراتر از یک ارائه‌دهنده سرویس، به بستری برای اتصال مشتریان به اکوسیستمی از خدمات متنوع تبدیل می‌شود.
- بانک به عنوان سوپراپلیکیشن: در این مدل، بانک‌ها تبدیل به سوپراپ‌های مالی می‌شوند که زیرساخت خدمات مالی و هم ارائه‌دهنده خدمات مالی و پرداخت در سطح خرد هم خواهند بود. به عبارتی همه آنچه در یک پلتفرم تجارت الکترونیکی می‌توانید تصور کنید در این مدل قابل پیاده‌سازی است.
فلسفه پشت این تحول هم ساده است: تجربه مشتری را بدون اصطکاک و بی‌دردسر کنید، حتی اگر این به معنای محو‌شدن مرزهای سنتی بانک باشد. حتی اگر چند سال بعد دیگر بانک نباشید! مهم این است که هم مشتری‌ها را دارید و هم طیف وسیعی از خدماتی را ارائه می‌دهید که پرداخت و امور مالی بخش جدایی‌ناپذیر اما پشت‌صحنه آن‌ها شده است.
در چنین مدلی عجیب نیست اگر ببینید روزی را که بلوبانک رقیب جدی دیجی‌کالا و اسنپ‌شاپ شده باشد. یا همه آنچه که برای زندگی در شهری چون تهران نیاز دارید با اپلیکیشنی چون باجت برآورده شود. از این‌روست که در یکی از پنل‌ها، مدیرعامل یک شرکت فین‌تکی تاکید می‌کرد: «ما دیگر نمی‌توانیم خود را صرفاً یک شرکت پرداخت بدانیم؛ ما بخشی از تجربه یکپارچه خرید مشتری هستیم.» این جمله به خوبی جوهره تحولی را که در جریان است، بیان می‌کند.
نقش محوری هوش مصنوعی در خدمات مالی
هوش مصنوعی دیگر یک موضوع لوکس و متعلق به آینده‌ای دور نیست. سیملس و بازیگران و ترکیب خدمات و ابزارهای ارائه‌شده در آن نشان می‌دهد هوش مصنوعی یا بهتر بگوییم «انواع هوش‌ها» به بخشی جدانشدنی از تمام جنبه‌های تجارت دیجیتال تبدیل شده یا خواهد شد. از بین همه پنل‌ها، آنچه به شدت توجهم را جلب کرد، نقش Zero-Trust AI در تحول فین‌تک بود.
این نسل جدید هوش مصنوعی که بر آگاهی زمینه‌ای و تعامل طبیعی تمرکز دارد، در حال بازتعریف تجربه کاربری در خدمات مالی است. تصور کنید سیستمی هوشمند را که بدون دسترسی به داده‌های تاریخی بتواند ریسک را در لحظه تشخیص دهد! یک گنج برای سیستم‌های مالی و بانکی که همیشه مدیریت ریسک و تشخیص فریب‌کاری در دنیای بی‌پایان تراکنش‌ها و داده‌ها، برایشان پرهزینه و سخت و پرچالش است. فین‌تک‌ها، استارتاپ‌های هوش مصنوعی و در نهایت بانک‌ها به‌سوی آینده می‌روند که در آن از این تحولات نه‌فقط برای کاهش هزینه‌ها، بلکه برای خلق تجربیات شخصی‌سازی‌شده استفاده خواهند کرد؛ موضوعی که این روزها زیر فشار سنگین لایه‌های نظارتی آن‌ها عملا نشدنی است.
پس از مشاهدات و گفت‌وگوهای متعدد در سیملس، باور دارم که آینده به سمت شکل خاصی از تجارت شخصی‌سازی‌شده اما قابل تعمیم حرکت می‌کند؛ جایی که مرز میان برنامه‌های مختلف از بین می‌رود و تعامل بر اساس نیاز، هویت و زندگی کاربر شکل می‌گیرد. در این آینده، بانک‌ها و شرکت‌های فناوری مالی باید بخشی یکپارچه از «گفت‌وگوی روزمره» شهروندان با دنیای دیجیتال باشند.
سیملس ۲۰۲۵ بیش از هر چیز به من یادآوری کرد که در عصر همگرایی دیجیتال، موفقیت از آن بازیگرانی خواهد بود که به جای تمرکز بر محصول یا خدمت خاص، بر یکپارچه‌سازی ماهیت و هویت و درنتیجه خدمات خود با «سفر شهروندان» (می خواستم بنویسم سفر مشتری اما فکر می‌کنم این ترکیب واژگانی هم خیلی زود منقضی خواهد شد) در دنیای پرتغییر دیجیتال تمرکز کنند.