پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
استارتاپ‌های بانکی و انقلاب در وام بانکی / تکنولوژی‌های جدید مالی در خدمت بانکداری نوین
بازار سیستم‌های بانکداری به لطف بازیگران جدید در حال تغییر است. تکنولوژی‌های حاضر در صنایع مالی و اعتباری که از آن‌ها با عنوان Fintech یاد می‌شود در پنج سال گذشته رشد زیادی داشته‌اند. نرخ سرمایهگذاری در آن‌ها با افزایش سالیانه 45 درصدی همراه بوده و چیزی در حدود 13.7 میلیارد دلار تنها در یک‌سال گذشته در قسمت استارت‌آپ‌ها یا شرکت‌های نوبنیاد سرمایهگذاری شده است. با افزایش این سرمایه‌گذاری‌ها، بانک‌ها و سیستم‌های مالی و اعتباری نیز از خلاقیت‌ها و ابداعات جدیدی مانند مدل‌های پرداخت بدون تماس، سیستم‌های مالی ایجاد شده توسط کمک‌های مردمی و سایر مدل‌هایی اینچنینی بهره‌مند شده‌اند.
نکته جالب اینکه تغییرات یادشده توسط بازیگران مهم و تثبیت‌شده بازار مالی و اعتباری اجرایی نشده بلکه توسط استارت‌آپ‌هایی کمتر شناخته شده مانند LendingClub، Kickstarter و Funding Circle به مرحله اجرا رسیده است.
Amy Nauiokas موسس و مسئول شرکت سرمایهگذاری مالی-تکنولوژی Anthemis در این خصوص می‌گوید:
“سازمان‌های بزرگ دقیقا دیدی دارند که مشخص می‌کند بازار در چه وضعیتی است و شرکت آن‌ها در کدام جهت درحال پیشرفت و حرکت است اما من معتقدم استارت‌آپ‌ها همواره می‌توانند فعالیت‌های تعیین‌کننده‌تر و ظریف‌تری داشته باشند.”
Amy Nauiokas: استارتاپ‌ها فعالیت ظریف‌تر ولی تعیین‌کننده‌ای دارند
Nauiokas پیش از تاسیس Anthemis در سال 2008، سابقه فعالیت در جریان‌های اصلی مالی و اعتباری و نهادهایی مانند Bear Sterns، Barclays و Cantor Fitzgerald را داشته است.
وی می‌گوید:
” ما زمان نسبتا زیادی را در این شرکت صرف متقاعد‌کردن مردم در خصوص آینده صنایع مالی و اعتباری می‌کنیم و نهایتا برخی گوش می‌کنند و برخی تحلیل‌های ما را نادیده می‌گیرند.”
شاید در حال حاضر بزرگ‌ترین تحولی که در بازار صنایع مالی و اعتباری و یا به‌طور دقیق‌تر در نظام بانکی شاهد آن هستیم تغییر در نحوه وام دادن و وام گرفتن مردم و سازمان‌ها باشد. در گذشته بانک‌ها در این قسمت انحصار را در دست داشتند. آن‌ها سپرده‌ها را دریافت و نهایتا اعتباراتی در اختیار مردم می‌گذاشتند. در این فرایند بانک‌ها با گرفتن سودبیشتر از وام‌گیرندگان (در مقابل آنچه به پس‌انداز کنندگان پرداخت می‌شود) به درآمد می‌رسند اما اخیرا مجموعه‌ای از استارت‌آپ‌ها روشی برای از بین بردن این محدودیت‌ها و ارائه شرایط بهتر به پس‌اندازکنندکان و در اکثر موارد وام‌گیرندگان ایجاد کرده‌اند.
این استارت‌آپ‌ها از مدل آنلاین Peer to Peer یا همان همتا به همتا که اولین‌بار توسط سرویس‌های ارائه دهنده موسیقی و به اشتراک گذارنده‌های فایل مورد استفاده قرار گرفته بود بهره می‌برند. پلتفرم‌هایی مانند LendingClub و Prosper در آمریکا و Funding Circle و Zope در بریتانیا که محبوبیت زیادی هم بدست آورده‌اند صدها میلیون دلار به عنوان وام ارائه داده و در حال جذب مقادیر زیادی سرمایه با استفاده از این روش هستند.
استارتاپ Founding Circle پیشگام تجارت «همتا به همتا» در انگلستان
این مدل ابتدا برای افراد عادی و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت اما کم‌کم شرکت‌هایی مانند SoFi و Ernerst نیز از این مدل در اعطای اعتبارات دانش‌آموزی، دانشجویی استفاده کرده و نهایتا دامنه این خدمات به اعطای وام مسکن و یا پرداخت فاکتورها و صورت‌حساب‌های مالی رسید.
پیتر رنتون موسس کنفرانس جهانی همتا به همتا (از این عنوان در ادامه مطلب در ترجمه کلمه Peer to Peer استفاده خواهیم کرد) با عنوان LendIT در این خصوص می‌گوید:
“یکی از بزرگ‌ترین مواردی که وام‌دهی به این سبک مهیا کرده، ایجاد روش‌هایی ساده‌تر برای مردم در جهت گرفتن وام‌های مختلف است. این مسئله‌‌ای است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.”
در روش سنتی برای گرفتن وام از بانک‌ها بعضا باید هفته‌ها منتظر بمانید اما با استفاده از سیستم یادشده نهایتا 24 ساعت منتظر خواهید ماند. این پلتفرم قسمت‌های زیادی از فرایند کاغذ بازی را به‌طور خودکار انجام داده و به منابع بی‌شمار اطلاعاتی دسترسی دارد.
رنتون در این خصوص می‌گوید:
“این روش، ساده‌تر، سریع‌تر و برای کاربران بسیار راحت‌تر است. این شرکت‌ها در مسائل مالی و اعتباری غرق نمی‌شوند و هیچ الزامی برای آن‌ها نیست که روندی خاص را دنبال کنند. آن‌ها روند مورد استفاده برای ارائه خدمات بانکی را مجددا و البته به روشی موثرتر و کاراتر تعریف کرده‌اند.”
به عنوان یک نمونه باید از Kabbage به عنوان خلاق‌ترین شرکت ارائه‌دهنده وام بر روی کره‌زمین! یاد کرد. با استفاده از خدمات این شرکت، شرکت‌های کوچک می‌توانند در مدت زمان 7 دقیقه وام دریافت کنند. این شرکت از ارتباط تمامی داده‌ها استفاده می‌کند و هر چه اطلاعات بیشتری را در اختیار آن‌ها قراردهید، هزینه کمتری را متقبل خواهید شد. این فرایند از دریافت اطلاعات ثبت شده شما در eBay شروع شد. این شرکت در ابتدا به بررسی اطلاعات شما مانند حجم خریدهای روزانه‌تان می‌پرداخت اما به تدریج این اطلاعات از منابع دیگری مانند آمازون، QuickBooks، Yodlee، Yelp و فیس‌بوک نیز در اختیار این شرکت قرارگرفتند. در واقع این شرکت، روندی را در پیش گرفته که شاید 10 سال قبل غیرممکن بود.
رنتون معتقد است این روند، خلاقیت واقعی در این صنعت را نشان می‌دهد. شرکت‌های دیگری هم وجود دارند که خدمات وام را به صورت آنلاین در اختیار مشتریان قرار می‌دهند اما از این مدل استفاده نمی‌کنند. مدل مورد استفاده این بانک‌ها استفاده از اطلاعات به روشی هوشمندانه‌تر است.
این در حالی است که بانک‌های معمولی نیز رفته رفته به مهارت و ابداعات این بانک‌ها پی‌برده و از آن‌ها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال SunTrust بانکی است که در سال 2012 استارت‌آپ ارائه خدمات وام آنلاین با نام FirstAgain را به خدمت گرفت. این شرکت بعدها با تغییر عنوان به LightStream به فعالیت خود ادامه داد.
Christian Faes مسئول پلتفرم همتا به همتا LendInvest مدعی است بسیاری از مشتریان بزرگ این شرکت، بانک‌ها و پلتفرم‌های ارائه‌دهنده وام هستند. وی در این خصوص می‌گوید:
“بازار وام‌های کوتاه‌مدت نیاز به تخصص دارد. بانک‌ها بازار کوتاه‌مدت را به عنوان شانسی خوب در نظر دارند اما روند فعلی برای آن‌ها دردسرهای زیادی را به همراه دارد. برای آن‌ها ساده‌ترین راه استفاده از پلتفرمی مانند LendInvest است. بدین صورت شما متخصصانی در تولید منابع مالی و انستیتوهایی برای دریافت تسهیلات خواهید داشت.”
Christian Faes: بازار وام‌های کوتاه مدت یک شانس خوب برای بانک‌هاست
علاوه بر تغییر روند وام‌دهی، نحوه پرداخت هزینه توسط ما برای اجناس مختلفی که خریداری کرده‌ایم نیز تغییر کرده است. شرکت‌هایی مانند iZettle سوئدی و Square آمریکایی امکان استفاده از سیستم پرداخت از طریق کارت‌‌های مختلف به‌واسطه بهره‌گیری از ترمینال‌های
ارزان‌قیمت را برای شرکت‌های کوچک مهیا کرده‌اند. شرکت‌هایی هم وجود دارند که پرداخت آنلاین را برای کاربران مهیا کرده‌اند. با این وجود سرویس‌هایی مانند Apple Pay، Samsung Pay و بیت‌کوین نیز روش‌هایی جدید برای پرداخت هزینه اجناس خریداری شده توسط مردم پیش روی آن‌ها قرارداده‌اند. این درحالی است که انتقال وجه در حجم بین‌المللی نیز از این امر تاثیر پذیرفته است.
شرکت‌های بریتانیایی مانند TransferWise و WorldRemit هر دو سرمایه‌گذاری‌های فراوانی را از سیلیکون ولی به منظور ایجاد روش‌هایی بهینه‌شده برای انتقال وجه در سطح بین‌المللی جذب کرده‌اند. همانند استارت‌آپ‌های وام دهنده، هدف این شرکت‌ها نیز انتقال وجه از/به خارج از کشور به روشی سریع، ساده و ارزان است. TransferWise از روش همتا به همتا به منظور ایجاد ترکیبی هماهنگ از افراد و سازمان‌ها به‌منظور انتقال وجه بهره می‌برد. WorldRemit ترجیح داده از انتقال وجه به کیف‌پول‌های موبایلی در بازارهای مشخص استفاده کند.
اما در حال حاضر نشانه‌هایی از تغییر در روند پرداخت‌های بین بانکی که از آن با عنوان “rails” یاد می‌شود در سطح جهانی مشاهده می‌شود. نشانه‌هایی که به ظاهر زیرساخت‌هایی جدید را به‌منظور اجرای فرایندهای پرداخت بین بانکی ایجاد خواهند کرد.
22 بانک از سراسر جهان شامل JPMorgan, Credit Suisse و Barclays اخیرا مجمعی را به‌منظور توسعه استانداردهای متداول و استفاده از Blockchain در بانکداری ایجاد کرده‌اند. Blockchian نرم‌افزاری است که سیاست‌گذاری و عملکرد بیت‌کوین در نحوه استفاده از تبادل امن وجه را میسر ساخته است. در ساده‌ترین شکل، ثبت مالکیت حساب بیت‌کوین و البته تایید داد و ستدهای انجام‌شده بر عهده این نرم‌افزار است.
این نرم‌افزار در واقع نیاز به وجود واسطه‌ای امن برای قرارگرفتن در میان دوطرف یک داد و ستد را مرتفع کرده است. این امر باعث خواهد شد تبادلات انجام شده در مقایسه با سیستم‌های جاری بانک‌ها سریع‌تر، ارزان‌تر و راحت‌تر انجام شوند. تلاش این مجمع برای استفاده از BlockChain در فرایندهای عمده مالی و اعتباری به واسطه استارت‌آپی به نام R3 که توسط دیوید راتر 32 ساله هدایت می‌شود در حال شکل‌گیری است. این در حالی است که 22 بانک برتر دنیای سرمایهگذاری در این مجمع حضور دارند.
راتر در گفتگو با بیزینس اینسایدر اعلام کرده اگرچه بررسی پرداخت‌ها یکی از استفاده‌های BlockChain هستند اما وی مصمم است انجام موارد مختلف مانند صدور سهام و استفاده به عنوان یک “قرارداد هوشمند” را با استفاده از این نرم‌افزار پیاده‌سازی کند. در این استفاده در واقع کد تولید شده، متن قرارداد خواهد بود.
Blockchain می‌تواند تاثیری عظیم بر سرمایهگذاری و حتی پرداخت‌ها داشته باشد. لازم به ذکر است، واژه سرمایهگذاری نیز مفهوم مهم دیگری در امور مالی و اعتباری است که با توجه به حضور تکنولوژی شاهد تغییرات گسترده در نحوه اجرای آن هستیم.
قابل‌ملاحظه‌ترین تغییر در روند سرمایهگذاری در طول چندسال گذشته را می‌توان در افزایش میزان سرمایه‌گذاری‌های مردمی مشاهده کرد. یکی از مدل‌های برتر را می‌توان در آمریکا و در قالب سرویس Kickstarter مشاهده کرد. این سرویس به مردم عادی امکان سرمایهگذاری در پروژه‌‌های مختلف را به صورت آنلاین می‌دهد. این سرمایهگذاری می‌تواند از طریق قرض دادن وجه و یا خرید تجهیزات مورد نیاز پروژه یا شرکت انجام شود.
در آمریکا پلتفرم‌هایی مانند کیک‌استارتر و یا Indiegogo با ایده‌ها و کمپین‌های مختلفی همراه بوده‌اند که مردم می‌توانند پیش از تولید ایده‌هایی مانند ساعت هوشمند Pebble، به جمع‌آوری سرمایه برای آن کمک کنند. این ایده‌ها حتی می‌توانند پروژه‌ای جدید از شرکت بزرگ تولید کننده تراشه، Marvell نیز باشند.
بنیانگذاران کیک‌استارتر از چپ Charles Adler, Perry Chen, and Yancey Strickler
در بریتانیا سرمایهگذاری مالی-مردمی در پلتفرم‌هایی مانند Crowdcube و Seedrs معمولا شکلی متفاوت دارد. در این پلتفرم‌ها عموم مردم در روندی مشابه با آنچه سرمایه‌گذاران اقدام به خرید سهام می‌کنند در این طرح‌ها شرکت می‌کنند. تنها تفاوت اصلی آن است که راهی برای معامله سهام، پس از خرید آن‌ها وجود ندارد. با این وجود روند یادشده نیز به‌زودی تغییر خواهد کرد.
از جمله دیگر تغییرات ایجاد شده در نحوه سرمایهگذاری را باید در قالب شبکه‌های اجتماعی جستجو کرد. به عنوان نمونه پلتفرم eToro امکان دنبال‌کردن دیگر معامله‌کنندگان را ایجاد کرده تا بتوانید ببینید آن‌ها چه چیز‌های خرید و فروش می‌کنند. همچنین قابلیت دیگری وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور خودکار معاملات افرادی که دنبال می‌کنند را کپی کنند.
شرکت‌هایی مانند Acuity Trading، Selerity و iSentium نیز به دنبال یافتن روش‌هایی برای بدست آوردن اطلاعات از پلتفرم‌هایی مانند توییتر هستند که به آن‌ها نشانه‌هایی از تمایل به سرمایهگذاری را در میان کاربران نشان می‌دهد تا نتیجتا با استفاده از این اطلاعات بتوانند ایده‌ای برای پیداکردن بهترین راه سرمایهگذاری در اختیار داشته باشند. این در حالی است که مطالعات جدید بانک مرکزی اروپا نیز نشان داده که توییتر ارزشی بی‌مثال در پیش‌گویی وضعیت اقتصادی و آماری برای بازار سهام در آمریکا، بریتانیا و کانادا دارد.
در بانکداری آمریکا رقابتی فشرده وجود دارد اما در اروپا و به‌ویژه در بریتانیا این بازار در دست چند بازیگر اصلی قرارگرفته است. با این وجود این وضعیت نیز با ظهور بانک‌های جدیدی مانند مترو بانک در بریتانیا و فیدور در آلمان در حال تغییر است.
مارک مولن مدیرعامل اتم بانک، بانکی بدون شعبه مبتنی بر اپلیکیشن
این بانک‌های نوظهور، تکنولوژی را در اولویت قرارداده‌اند. اتم بانک، موندو و استارلینک سه بانک بریتانیایی هستند که تصمیم گرفته‌اند شعبه‌ای نداشته و در بدو کار از طریق برنامه‌های ویژه گوشی‌های هوشمند به ارائه خدمات بپردازند. بانک آلمانی فیدور نیز از جمله گزینه‌هایی است که عملکردی بیشتر شبیه به یک فروشگاه نرم‌افزاری دارد تا یک وام‌دهنده سنتی. مدیر عامل این بانک نیز عنوان داشته نقش یک بانک را به عنوان نگهبان هویت مشتریان در نظر دارد تا این مشخصات از طریق دروازه امن و قابل اعتمادی (همانند روند استفاده از حساب فیس‌بوک در وب‌سایت‌ها و سرویس‌های مختلف) برای ورود به قسمت استفاده از خدمات بانک، مورد استفاده قرارگیرند.
علی‌رغم تفاسیر یادشده نمی‌توان مدعی شد که تمامی ابعاد بازار مالی و اعتباری به‌طور کلی تغییر یافته‌اند. یکی از موارد مهمی که همچنان نیاز به تغییرات گسترده دارد، بخش بیمه و خدمات بیمه‌ای است. بازار بیمه همچنان فضای زیادی برای استفاده از مدل‌سازی‌های همتا به همتا دارد و در همین جهت برنامه‌ای برای پشتیبانی از استارت‌آپ‌های این بخش در سطح جهانی در حال راه‌اندازی است.
بانک‌ها و دیگر شرکت‌های مالی و اعتباری ثبت‌شده نیز بر تلاش‌های خود در جهت همکاری با استارت آپ‌های اعتباری-تکنولوژی افزوده‌اند تا به آن‌ها در جهت ایجاد تغییرات کمک کنند. به عنوان مثال UBS رقابتی را به‌منظور یافتن استارت‌آپ برتر جهت همکاری راه‌اندازی کرده است و Barclays نیز برنامه شتاب‌دهنده اعتباری- تکنولوژی را در دستور کار خود دارد. در واقع شرکت‌های بیمه نیازمند آن هستند تا به پردازش بهتر اطلاعات برسند و نتیجتا از این اطلاعات به بهترین نحو ممکن در ارائه خدمات استفاده کنند.
مترجم: حسن کریمی
منبع: بیزنس اینسایدر / آی تی ایران