چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید

بیش از ده سال از آغاز جدی و فراگیر شدن ابزارهای پرداخت الکترونیک در کشور سپری می‌شود، صرف‌نظر از کم‌وکاستی و نقایصی که در برخی اجزای سیستم مشاهده می‌کنیم، با نگاهی خوش‌بینانه و کمی اغماض می‌تواند ادعا کرد مجموعه ابزارهای پرداخت الکترونیک از مرز کمیت عبور کرده‌اند و در حال گذر از مرحله کیفیت هستند، گرچه سیستم پرداخت الکترونیک خود رویدادی نوآورانه محسوب می‌شود لیکن هم‌اینک زمینه و زیرساخت لازم و تکامل‌یافته به‌اندازه کافی برای تنوع‌بخشی به خدمات و نوآوری مجدد فراهم آمده است، پس زمان آن رسیده است که «طرحی نو دراندازیم» و البته قبل از آن باید می در ساغر انداخته باشیم.

ایده‌ها و نوآوری‌های شگفت‌انگیز از گذرگاه منطق عبور نمی‌کنند، چه بسیار داستان‌های تخیلی و بعضا مضحک که پس از طرح آن با پشتکار انسان به واقعیتی طبیعی و بدیهی در زندگی روزانه‌مان تبدیل‌شده‌اند؛ بنابراین برای نوآوری و خلاقیت، داشتن تفکر و نگاه متفاوت ضروری است، آغاز تفکر، روحیه پرسشگری و طرح سؤال است. پس از تفکر و پرسش، شور و اشتیاق و هیجان و صدالبته صبوری لازم است تا به راه‌حل برسیم، یک ایده تازه و نوآورانه مانند یک نوازد نیازمند توجه، محبت و نوازش است تا خلق‌شده و به تکامل برسد.

تمرکز و تأکید بیش‌ازاندازه لازم بر روی پاسخ‌ها و بی‌توجهی به پرسش ازیک‌طرف و روحیه مقلدانه، تردید در ایده‌ها و ریسک گریزی از طرف دیگر همگی آفت نوآوری هستند. باید اعتراف کنیم مدل ذهنی غالب افراد در کشور ما تکیه‌بر تقلید به‌جای ابتکار یا پاسخ کلیشه‌ای به سؤالات متداول است و اصولا سؤالاتی را که در بدو شکل‌گیری آن بی‌جواب به نظر می‌رسند، بی‌خاصیت و اعتبار میدانیم درحالی‌که دریچه نوآوری، پرسشگری، چرایی و به چالش کشاندن وضعیت موجود و پرهیز از تقلید و تردید است.

در مقابل هر ایده نوآورانه‌ای، موجود منطقی درون ما بهانه‌هایش را شروع می‌کند تا امکان عملی بودن و عملی شدن آن‌ها را زیر سؤال ببرد. برخی بهانه‌هایی نظیر بنیه مالی ندارم، قوت مالی دارم (بی‌نیازی)، ما که دولتی و گرفتار بروکراسی دولتی هستیم، ما که دولتی نیستیم و مردم چه میگویند، کافی است تا از تفکر و پرسشگری دست‌برداریم.

به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین آفتی که هم‌اکنون فضای کسب‌وکار پرداخت الکترونیک از آن رنج می‌برد، تقلید و فقدان تلاش برای تفکر و پرسشگری است، نوآوری‌های مبتکرانه معدودی از فعالان بازار هم حقی برای آنان ایجاد نکرده و به‌آسانی و به مدد پول و قدرت، بلعیده و مصادره می‌شوند. برای همین هم صاحبان فکر و ایده در وضعیت خوف و امید به سر می‌برند تا شاید روزنه‌ای برای تنفس آن‌ها ایجاد شود.

از کفر من تا دین تو راهی به‌جز تردید نیست

دل‌خوش به فانوسم مکن اینجا مگر خورشید نیست

با حس ویرانی بیا تا بشکند دیوار من

چیزی نگفتن بهتر از تکرار طوطی‌وار من

بی جستجو ایمان ما از جنس عادت می‌شود

حتی عبادت بی‌عمل وهم سعادت می‌شود

با عشق آن‌سوی خطر، جایی برای ترس نیست

در انتهای موعظه دیگر مجال درس نیست

کافر اگر عاشق شود بی‌پرده مؤمن می‌شود

چیزی شبیه معجزه با عشق ممکن می‌شود

.

 علی چشم‌جهان؛ کارشناس کسب‌وکار الکترونیک

منبع: ماه‌نامه پرداخت و بانکداری الکترونیک عصر ارتباط؛ شماره 16