پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بخشی از تبلور اقتصاد دیجیتال در نظام‌های پرداخت است
در گفت‌وگو با مدیرعامل شبکه نوآفرینی پلنت مطرح شد
در سال‌های اخیر تکنولوژی مانند همه حوزه‌ها، راهش را به صنعت بیمه هم باز کرده اما نظام پرداخت ایران توانسته است از آن بهره بیشتری ببرد. از طرف دیگر مقایسه ایران با دیگر کشورها نیز نشان می‌دهد که نظام پرداخت هم شتاب زیادی نداشته و هنوز راه زیادی تا توسعه آن باقی‌مانده است. ایمان ارسطو، مدیرعامل شبکه نوآفرینی پلنت، در گفت‌وگو با نشریه اینشورتک از چالش‌های نظام پرداخت و ارتباط آن با صنعت بیمه گفته است.
به گزارش روابط عمومی پلنت، ایمان ارسطو با اشاره به شرایط نظام پرداخت ایران در مسیر تحول دیجیتال گفت: «نظام پرداخت باتوجه‌به نوآوری‌ها و تلاش‌هایی که صورت گرفته، پیشرفت‌های خوبی را تجربه کرده است. به‌خصوص یکی از موضوعاتی که در کرونا پیش آمد، توسعه و پیشرفت در پرداخت‌های بدون کارت یا بدون تماس بود. البته هنوز از نظر پرداخت‌های کارتی بدون تماس و پرداخت‌های خرد پیشرفت زیادی نداشته‌ایم اما در پرداخت‌های موبایلی شاهد اتفاق‌های جدیدی بوده‌ایم. به بیان دیگر، شتاب دیگر کشورها از ایران بیشتر است اما نمی‌توان گفت که ایران پیشرفتی نداشته است. یکی از موضوعات اصلی این است که بخش زیادی از نظام پرداخت مبتنی بر سیستم الکترونیک نیست. دلیل آن هم این است که توسعه احراز هویت بانک‌ها در سایر سیستم‌های آنلاین با موانعی مواجه است. در حالی که در بسیاری از کشورها، زمانی که احراز هویت از طریق سامانه دولت یا سامانه یکی از بانک‌ها انجام می‌شود، به معنی احراز هویت دیجیتال در سایر سامانه‌ها و حتی سامانه خود دولت است. اما در ایران در بسیاری از موارد یا احراز هویت الکترونیک نداریم یا اگر داشته باشیم، به صورت جزیره‌ای انجام می‌شود. توسعه این بخش، بسیار به توسعه نظام پرداخت، کمک خواهد کرد.»
او ادامه داد: «موضوع دیگری که می‌تواند کمک‌کننده باشد، پرداخت‌های اعتباری است. در پرداخت‌های اعتباری و اتوماتیک هنوز نیاز به توسعه وجود دارد. به‌خصوص در فضای اقتصاد دیجیتال، پرداخت‌های اتوماتیک لازم است که هنوز در ایران جای کار دارد.»
ارسطو در پاسخ به این سؤال که صنعت بیمه به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی اقتصاد ایران، چطور می‌تواند بیشترین بهره را از توسعه نظام پرداخت ببرد، گفت: «به‌دلیل نظام تمرکزگرای حاکمیتی، بسیاری از سیستم‌های پرداخت نیز متمرکز شده‌اند و بسیاری از تسویه‌های الکترونیکی به‌صورت متمرکز انجام می‌شود. نکته مثبت قضیه این است که به‌دنبال آن، یک سری سامانه‌های الکترونیک پرداخت یکپارچه داریم که انواع پرداخت را انجام می‌دهند. حال باتوجه‌به این موضوع، بیمه به‌عنوان یک سرویس در عمده اینها تعریف شده است و سامانه‌های پرداخت موبایلی در کنار خودشان، محصولات بیمه‌ای را که عمدتاً خرد هستند یا نیازی به ارزیابی زیادی ندارند، ارائه می‌دهند. بنابراین پیشرفت‌های صنعت پرداخت کمک کرده که کانال‌های جدید الکترونیکی برای عرضه خدمات بیمه ایجاد شود. از طرف دیگر پرداخت‌های روزبه‌روز یا پرداخت‌های بسیار خردی که اتوماتیک باشد، می‌تواند به بیمه در طراحی محصولات جدید کمک کند که متأسفانه هنوز به این مراحل نرسیده‌ایم.»
مدیرعامل شبکه نوآفرینی پلنت با اشاره به اینکه صنعت بیمه چگونه می‌تواند به صنعت پرداخت کمک کند، توضیح داد: «درباره کمک صنعت بیمه به صنعت پرداخت باید اشاره کرد که بخشی از تبلور اقتصاد دیجیتال، در نظام‌های پرداخت است. صنعت بیمه در کشورهای پیشرفته‌تر راه‌حل‌هایی برای اقتصاد دیجیتال ارائه کرده است. برای مثال رمزارز یک دارایی دیجیتال است که ریسک‌هایی دارد و یک سری از شرکت‌های بیمه دارایی‌های دیجیتال را در قبال ریسک‌هایی که برای آن وجود دارد، بیمه می‌کنند.»
او در ادامه افزود: «بیمه‌کردن فرایندها هم نوع دیگر بیمه است. برای مثال در گذشته پول‌هایی که به صورت فیزیکی جابه‌جا می‌شد، بیمه نیاز داشت. اکنون هم که این جابه‌جایی به صورت الکترونیک انجام می‌شود خطر سرقت به صورت هک، کلاهبرداری و… وجود دارد که برای همه اینها راه‌حل‌های بیمه‌ای وجود دارد. اگر وجود فیزیکی پول و دارایی در گاوصندوق یا صدوق امانات بانک‌ها بیمه می‌شوند، کیف پول الکترونیک هم با ریسک‌هایی مواجه است که نیاز به جبران دارد.
بیمه مسئولیت نیز نوع دیگری از بیمه است که مسئولیت شرکت‌های پرداخت را پوشش می‌دهد. مبلغی که در این صنعت از افراد برای سرویس‌دادن دریافت می‌شود، برای آنها مسئولیت دارد که مشمول این نوع بیمه می‌شود. از این حیث راه‌حل‌های جدیدی در دنیا درحال‌توسعه است که لازم است در ایران هم توسعه پیدا کند.»
دولت همیشه یک گام عقب‌تر از تکنولوژی است
گزارش سال 2024 مجمع جهانی اقتصاد، چالش‌های اساسی فین‌تک‌ها را تورم، نرخ بالای بهره و تامین مالی معرفی کرده است اما در ایران رگولاتور را مانع می‌دانند. ارسطو در این خصوص توضیح داد: «ماهیت کشور ما مجوزمحور است یعنی هر فعالیتی که می‌خواهید انجام دهید غیرقانونی است مگر اینکه مجوز داشته باشد. با این تعریف و وجود متولی‌های دولتی، دولت دارد تلاش می‌کند که فضای مجوزدهی را باز کند. طبیعتاً مجوزمحوری مسائل زیادی را به وجود می‌‌آورد چراکه دولت همیشه یک گام عقب‌تر از تکنولوژی است. در بعضی از موارد هم دولت رویکرد میانه را انتخاب کرده است یعنی نه قانونی بوده و نه غیرقانونی و دولت یک برخورد مسکوت داشته تا بتواند درباره آن تصمیم‌گیری کند. نمونه‌اش ماینینگ رمزارز یا کارگزاری‌های آنلاین حوزه رمزارز و…بوده است. نمونه‌هایش در قبل از تکنولوژی هم بوده که می‌توان به فرایند اوراق بهادار برای دارایی، بازارهای ثانویه، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و… اشاره کرد.»
ارسطو بیان کرد: «بنابراین ماهیت ایران مبتنی بر مقررات است و سرعت تطبیق مقررات با تکنولوژی‌های جدید همگام نیست. این تأخیر گاهی زیاد می‌شود یا گاهی برای اینکه تأخیر را برطرف کند، دستور می‌دهد که «ممنوع» است.»
به گفته مدیرعامل شبکه نوآفرینی پلنت، همین الان پرداخت‌ها، پرداخت‌یاران، موضوعات رمزارز، فضاهای جدید الکترونیک و… به‌عنوان موضوعات جدید، چند سال است روی میز است و اتفاقی نیفتاده اما دولت در بسیاری از مواقع هم سریع عمل کرده است. امروز در فضای اینشورتک، شتاب بیمه مرکزی ایران جلوتر از شرکت‌های بیمه و بعضی از کشورهای منطقه است.
او توضیح داد: «دولت هم یک فضای سَندباکس را ایجاد کرده و بخش پرداخت و بانکی باید روی این سندباکس جدی‌تر کار کنند و یکی از راه‌حل‌هایی است که می‌تواند بسیاری از چالش‌های مقررات را حل کند. به نظر من برای سندباکس بسترهای اولیه ایجاد شده اما جای کار بسیاری دارد و می‌تواند مشکل تأخیر تطبیق مقررات ایران را حل کند.»
ارسطو با اشاره به نرخ بالای بهره و تورم تشریح کرد: «از نظر من در حوزه‌های استارتاپی اثر دارد. به صورت کلی جذابیت سرمایه‌گذاری جسورانه در حوزه‌های فین‌تک، اینشورتک، پرداخت و… زمانی که تورم و نرخ بهره‌های بانکی بالا است، بسیار افت می‌کند. بنابراین وقتی ریسک جسورانه دیگر جذابیتی ندارد، فرد سرمایه‌اش را به یک حوزه کم‌خطر می‌برد. به همین دلیل معتقدم در کشور ما این موضوع قوی‌تر از قوانین است و تورم نه‌فقط برای نظام پرداخت چالش است بلکه مانع از ورود یک خون جدید به رگ‌های حوزه‌های نوآوری فین‌تک می‌شود و در نتیجه خروجی هم پایین می‌آید.»
تقاضای مشتریان؛ محرک اصلی پیشرفت در صنایع مالی
بخش دیگری از گزارش بانک جهانی عنوان می‌کند که محرک اصلی پیشرفت در صنایع مالی، تقاضای مشتریان است. اینشورتک‌ها هم در دوره کرونا از جنبه تقاضای مشتریان رشد ۷۰ درصدی را تجربه کردند. ارسطو با اشاره به وضعیت ایران گفت: «فکر می‌کنم تقاضا نقش مهم‌تری دارد. در دنیا دو اتفاق برای صنعت بیمه در حال رخ‌دادن است که اگر ایران هم به این سمت حرکت کند، اینشورتک توسعه پیدا می‌کند. به این صورت که بازارهای جدیدی در بیمه به‌عنوان یک خدمت تکمیلی نهفته در کالاها و خدمات ایجاد شده است. یعنی مانند بسیاری از کالاها و خدماتی که گارانتی دارند، بیمه هم داخل آنها وجود دارد و یک محصول جانبی نیست.»
ایمان ارسطو در پاسخ به این سؤال که آیا این همان فروش ترکیبی است یا خیر، توضیح داد: «در فروش ترکیبی بیمه را در کنار یک محصول دیگر می‌فروشند اما بیمه نهفته درون کالا تعبیه شده و جزو بهای تمام‌شده آن است.»
حرکت بیمه‌ها به سوی پیشگیری از ریسک
او در پایان گفت: «بخش دوم بیمه‌ها در حال حرکت به این سمت هستند که علاوه بر پوشش ریسک، پیشگیری از ریسک را هم انجام دهند. یعنی به افراد کمک می‌کنند که تاحدی‌که می‌توانند ریسک‌ها را کاهش دهند و اگر ریسکی پیش آمد، آن را جبران کنند. بنابراین یک سرویس جدید ایجاد شده که مربوط به بهترکردن زندگی و دارایی‌ها در عین جبران‌کردن خسارت زمان آسیب‌دیدن است. اینها اتفاقات خوبی است که در دنیا باعث شده که بر تقاضای بیمه اثر بگذارد. برای مثال بسیاری از شرکت‌های بیمه در حال عرضه بیمه‌هایی مبتنی بر رفتار راننده هستند. این بیمه با یک اپلیکیشن و سامانه از روزی که فرد آن را دریافت می‌کند، به رانندگی بهتر او کمک می‌کند و بر اساس رانندگی بهتر حق بیمه کمتری می‌گیرد.»
منبع
فصلنامه اینشورتک