پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عکاس: حامد کریم‌زاده
هلدینگ تفتا به دنبال توسعه حوزه اعتباری در زنجیره‌های تأمین است / محمد فرجود: نگاه پلتفرمی را جدی‌تر دنبال می‌کنیم
1402 برای هلدینگ فناوری اطلاعات و نوآوری بانک تجارت (تفتا)، سال پرکاری بود. در این سال این مجموعه علاوه‌بر اینکه در حوزه‌های مختلف فین‌تک، محصولات و خدمات جدیدی ارائه داد، خدمات و محصولات پیشین خود را نیز به‌روزرسانی کرد. محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ تفتا، در گفت‌وگو با عصر تراکنش، تأکید می‌کند که این مجموعه هم‌راستا با سیاست‌های بانک تجارت با نگاهی پلتفرم‌محور، در مسیر بانکداری دیجیتال قدم برمی‌دارد. جایگزین کردن اعتبار در زنجیره‌های تأمین به جای جریان نقدی یکی از اهدافی است که این هلدینگ در سال ۱۴۰۲ روی آن تمرکز داشته و در سال آینده نیز در راستای توسعه آن فعالیت خواهد کرد و از این طریق شرکت‌های غیردیجیتال نیز می‌توانند از خدمات این هلدینگ بهره‌مند شوند. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
توسعه سرویس‌های باجت
طبق صحبت‌های محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ تفتا، از آنجایی که این مجموعه فعالیت‌های خود را در کنار بانک تجارت تعریف کرده، اولویت‌های آن نیز تا حد زیادی مطابق با اولویت‌های این بانک در مسیر بانکداری دیجیتال است. او درباره فعالیت‌های این هلدینگ در سال ۱۴۰۲ می‌گوید: «اولویت ما در حوزه خدمات مشتریان خرد، این بوده که سرویس‌های ارائه‌شده، به شکل دیجیتال و غیرحضوری باشند. اپلیکیشن باجت در بانک تجارت با همین نگاه توسط یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ما یعنی سیمرغ تجارت توسعه پیدا کرد. در سال ۱۴۰۲ روی این اپلیکیشن سرویس‌هایی مانند وام ازدواج، مرابحه سازمانی، احراز هویت غیرحضوری، امضای دیجیتال و سفته الکترونیک نیز قرار گرفت. براساس سیاست مشترک ما با بانک تجارت، نگاه ما این بوده که در فرایندهایی که به‌نحوی بار اجرایی در شعبه‌ها ایجاد می‌کرده، به‌تدریج کپی‌های دیجیتال آنها ایجاد شود. در این زمینه اتفاق‌های خوبی نیز رقم خورده است. برای مثال بیش از ۶۰درصد از وام ازدواج‌هایی که بانک تجارت در سال ۱۴۰۲ در تهران پرداخت کرده، به‌صورت الکترونیکی و بر بستر کاملاً غیرحضوری بوده است.»
تمرکز روی حوزه اعتبار
یکی دیگر از حوزه‌هایی که تفتا در سال ۱۴۰۲ روی آن تمرکز داشته، اعتبار و وام‌دهی به شیوه‌های جدید بوده است. او در این زمینه توضیح می‌دهد: «برای مشتریان بانکداری شخصی به کمک شرکت‌هایمان ابزارهای مناسبی را فراهم کردیم. در کنار آن به کمک فین‌تک‌ها روی بحث لندینگ خیلی جدی کار کردیم و در تعامل میان فین‌تک‌ها و بانک، مجموعه شرکت‌های ما کمک کردند که خدمات تسهیلات خرد را با مجموعه‌های دیگر به‌صورت مشترک انجام دهیم.»
او در ادامه درباره مدل‌های جدیدی مانند طرح «کالانو» صحبت می‌کند و می‌گوید: «کالانو یکی از طرح‌های بانک تجارت است که قدرت خرید مشتریان را در زمینه کالای بادوام افزایش می‌دهد و بستر آن کاملاً دیجیتال است؛ تمام فرایند اعتبارگیری و همچنین ضمانتی که فرد ارائه می‌دهد به شکل غیرحضوری است و در انتها نیز برای خرید کالای بادوام (لوازم خانگی، موتورسیکلت و…) با تولیدکنندگان به شکل مشترک همکاری می‌کنیم که این بسترها هم به کمک شرکت سیمرغ تجارت توسعه یافته است.»
اعتبار در زنجیره تأمین و افرایش قدرت خرید بازیگران
فرجود تمرکز مجموعه تفتا در حوزه B2B را روی خدمات زنجیره تأمین عنوان می‌کند و می‌گوید از طریق این خدمات تجربه خوبی کسب کردند و توانستند در زنجیره‌های کسب‌وکاری اعتبار را جایگزین جریان نقد کنند. او در این باره می‌گوید: «این جایگزینی هم قدرت خرید را برای بازیگران زنجیره‌های تأمین، به‌ویژه در زمینه صنعت بالا می‌برد و هم اینکه تأمین‌کننده‌ها مطمئن می‌شوند که به پولشان می‌رسند. در این راستا حدود چهارصد شرکت به پلتفرم اکوتام اضافه شدند تا از خدمات تأمین مالی زنجیره‌ای استفاده کنند.»
عبور از فاز سرمایه‌گذاری صرف
پرتفوی سرمایه‌گذاری تفتا در سال ۱۴۰۲ رشد خوبی را تجربه کرده است. او با بیان این موضوع درباره سرمایه‌گذاری‌های این هلدینگ در یک سال گذشته می‌گوید: «سعی کردیم از فاز قرارداد و سرمایه‌گذاری عبور کنیم و با ایجاد هم‌افزایی، کمک کنیم تا کسب‌وکارهایی که در آنها سرمایه‌گذاری کردیم بزرگ شوند. برای مثال دیجی‌پی و آوای اطمینان که جزو سرمایه‌گذاری‌های سال گذشته ما بودند، امسال کسب‌وکارهایی را در کنار بانک تعریف کردند و بانک، مشتریان و خودشان از آنها منتفع شدند. سایر استارتاپ‌ها مانند پی‌بار و لامینگو هم که پیش از این روی آنها سرمایه‌گذاری کرده بودیم امسال در تعامل با بانک حوزه کاری‌شان توسعه پیدا کردند.»
ایجاد تحولی جدی در زیرساخت
تمرکز تفتا در سال ۱۴۰۲ در حوزه پرداخت نیز روی این بود که بتوانند سیستم عملیات PSP خود یعنی ایران کیش را هوشمند‌تر کنند و یک شبکه پایش و مانیتورینگ برای آن بسازند و به سوی ابزارها و سرویس‌های جدید بروند. او توضیح می‌دهد: «همچنین پروژه‌های متعددی مانند تی‌بی‌پلاس را داشتیم. علاوه‌بر این، یکی از ابزارهای جدید ما در حوزه پرداخت، ایجاد بستر پرداخت غیرتماسی به کمک NFC بود که اخیراً توسط ایران کیش رونمایی شد.»
طبق صحبت‌های فرجود، زیرساخت نیز یک از حوزه‌های مهمی است که در یک سال گذشته روی آن تمرکز داشته‌اند: «در این زمینه، دیتاسنتر بحران ما عملیاتی شد و پروژه ایجاد دیتاسنتر جدید برای بانک را آغاز کردیم. در حوزه امنیت نیز پروژه‌های متعددی مانند پایش امنیت (SOC) و پایش شبکه (NOC) توسط شرکت زفتا برای بانک انجام شد. بانک تجارت در سال گذشته در کنار شرکت‌هایش تحولی جدی در زمینه زیرساخت را تجربه کرد. در کنار همه این موارد مگاپروژه‌ای که بانک داشت، مهاجرت به کربنکینگ جدید بود که بیش از سه سال زمان برد. اوج این پروژه در سال ۱۴۰۲ بود که مرحله‌به‌مرحله مهاجرت‌های اصلی آن با مدیریت شرکت تاتا انجام شد.»
به گفته فرجود، سال ۱۴۰۲ یک شرکت جدید نیز به نام داتا در هلدینگ تفتا ایجاد شد که به شکل تخصصی روی حوزه کلان‌داده، داده‌کاوی و هوش مصنوعی در حوزه بانکی و مالی کار می‌کند.
پیوستن به جمع سهامداران معتمد مالیاتی ماهر
مدیرعامل هلدینگ تفتا درباره پیوستن این مجموعه به جمع سهامداران معتمد مالیاتی ماهر نیز صحبت می‌کند و می‌گوید در سبد خدماتی که در مجموعه شرکت‌هایشان طراحی کرده‌اند به دنبال این هستند که به بانک تجارت و دیگر مجموعه‌ها سرویس ارائه دهند که یکی از آنها همین بحث معتمد مالیاتی است. او می‌گوید: «ما بحث TSP را به‌صورت جدی در برنامه خود داشتیم و مذاکرات متعددی با مجموعه‌های مختلف انجام دادیم و درنهایت با مجموعه ماهر به توافق رسیدیم. سیاست ما در تفتا این است که وقتی وارد یک سرمایه‌گذاری می‌شویم، آن فعالیت هم‌افزایی معناداری با سبد کسب‌وکارهای هلدینگ یا زنجیره ارزش خدمات بانک داشته باشد. ورود ما به حوزه معتمد مالیاتی نیز از همین جنس بوده است.»
افزایش عدم قطعیت به دلیل تصمیم‌های رگولاتور
فرجود با اشاره به اینکه سال ۱۴۰۲ برای اکوسیستم فین‌تک کشور پرچالش بود، می‌گوید در این سال از سویی در کل کشور، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فین‌تک کاهش داشت یا حداقل رشدی جدی را شاهد نبود؛ از سوی دیگر، در نیمه دوم سال اکوسیستم با برخی اتفاق‌ها از سوی قانون‌گذار مواجه بود: «بخشنامه‌های ابلاغی مستقل از اینکه برای کسب‌وکارها محدودیت ایجاد می‌‌کنند، باعث می‌شوند مجموعه‌های سهامدار، ازجمله تفتا نیز درگیر شوند؛ از این منظر که نسبت به آینده آن کسب‌وکارها تشکیک می‌کنیم.»
با این حال او معتقد است در یک سال گذشته در حوزه اعتبار و وام‌دهی در کشور اتفاق‌های مثبت و معناداری افتاده است. فرجود در این باره می‌گوید: «در این حوزه اعتبارسنجی مشتری، وام‌دهی خرد روی کالا و ورود اعتبار در حوزه زنجیره‌های تأمین، اتفاق‌های خوبی بودند که حکایت از آغاز یک جریان در این حوزه دارند.»
چالش‌های تأمین زیرساخت، رگولاتوری و نیروی انسانی
فرجود با اشاره به اینکه در حوزه فناوری اطلاعات کشور به دلیل تحریم و بحث‌های مرتبط با ارز با چالش تأمین زیرساخت‌ها مواجه‌اند، عنوان می‌کند که احتمالاً در سال آینده نیز این چالش‌ها جدی‌تر شوند. او می‌گوید: «به همین دلیل از حالا به این فکریم که خدمات شرکت‌هایمان و بانک تجارت را به سمت زیرساخت‌های اشتراکی مانند زیرساخت‌های ابری ببریم. در حوزه سرمایه‌گذاری مهم‌ترین چالشی که داشتیم و همچنان با آن مواجهیم محدودیت‌هایی است که بانک‌ها به‌طور عام برای سرمایه‌گذاری و شرکتداری دارند. امیدواریم بتوانیم در تعامل با حاکمیت بخش‌هایی از حوزه فعالیت بانک‌ها را که در حال کمک مستقیم به اقتصاد دیجیتال و توسعه آن است، از آن اطلاق‌های عام محدودیت‌های بانکی استثنا کنیم، کما اینکه در قانون هم ظرفیت‌هایی برای این کار دیده شده است.»
به دنبال افزایش قدرت خرید مردم
فرجود با اشاره به اینکه در بحث‌های جدیدی مانند کالانو، بازیگرانی وارد شده‌اند که ذاتاً دیجیتال نبوده‌اند، توضیح می‌دهد: «ما به یک مجموعه تولیدی که خودش ابزار تسهیلات خرد ندارد، ابزار می‌دهیم و سپس کمکش می‌کنیم در بسترهایی مانند طرح کالانو محصولش را عرضه کند و تمام تجربه مشتری در این روند دیجیتال است. اکوسیستمی که ما به آن توجه داریم، صرفاً به اکوسیستم دیجیتال و فین‌تک محدود نمی‌شود. بانک تجارت اکنون با مجموعه‌های زیادی مانند گروه انتخاب، پاکشوما، کویر موتور، مادیران و… همکاری می‌کند که بسترهای آن توسط شرکت‌های هلدینگ فراهم شده است و برای مثال در چند ماه اخیر نزدیک به نود هزار نفر صرفاً به پلتفرم کالانو برای استفاده از این ابزارها آمده‌اند.»
مدیرعامل تفتا با بیان این موضوع که در سال ۱۴۰۳ نگاه پلتفرمی را جدی‌تر دنبال خواهند کرد، درباره برنامه‌های این هلدینگ در سال جدید می‌گوید: «همچنین در حوزه شبکه‌های پذیرندگی سعی می‌کنیم در کنار بانک، اعتبار را جایگزین جریان نقدی کنیم و روی خدمات در شبکه‌های پذیرندگی به‌ویژه در زمینه اصناف تمرکز داریم. ضمن اینکه در حوزه بانکداری شخصی، توسعه ابزارهای دیجیتال را جدی‌تر خواهیم داشت. همچنین به دنبال این هستیم که با نوعی از اعتبار که به سمت B2C می‌رود، قدرت خرید مردم را افزایش دهیم، به‌طوری که در عین حال خلق نقدینگی صورت نگیرد.»