دلایل عدم استفاده از خدمات بانکداری همراه و پرداخت همراه از زاویه دید مصرف کنندگان

[محسن معظمی گودرزی، کارشناس ارشد امور اقتصادی]

یکی از تحقیق‌های مهم انجام شده در حوزه کسب و کار بانکی همراه، گزارش تهیه شده توسط فدرال رزرو با موضوع مصرف کنندگان و خدمات مالی همراه می باشد(Consumer and mobile Financial Services 2013,Board of Governance Of The Federal Reserve). این گزارش برای سالهای 2011,2012 هم تهیه شده است. این گزارش به روش پرسشنامه ای و نمونه گیری به روش تصادفی از مشتریان بانک تهیه شده و در زمینه بانکداری همراه و پرداخت همراه اطلاعات جامعی حاصل شده که به برخی از انها اشاره می شود.

.

تعریف کسب و کار بانکی همراه، اصطلاحا به هر نوع فعالیت بانکی اطلاق می گردد که با استفاده از دستگاه تلفن همراه و ابزارهای هوشمند قابل انجام باشد. این نوع کسب و کار بانکی به دو دسته کلی طبقه بندی می شود:

• بانکداری همراه (mobile banking)

• پرداخت همراه (mobile payment)

.

بانکداری همراه و انواع آن: نوعی از بانکداریاست که امکان دسترسی مشتریان موسسات مالی به حساب‌ها، کارت‌های اعتباری و دیگر محصولات مالی را با استفاده از تلفن همراه و ابزارهای هوشمند به منظور انجام تراکنش های مالی فراهم می سازد.

صنعت بانکداری در حال تحول بوسیله گوشیهای تلفن های همراه و ابزارهای هوشمند می باشد. در طول دهه گذشته بانکداری برخط(online banking) باعث شد که مشتریان بتوانند بسیاری از عملیات بانکی خود را در هر زمانی و هر مکانی انجام دهند. در حال حاضر خدمات بانکداری همراه معمولا “به یکی از روشهای بانکداری پیامکی(sms banking)، بانکداری همراه مبتنی بر برنامه های کاربردی(Mobile Application) ، بانکداری برخط همراه(Mobile Website) و USSDبه مشتریان ارایه می شود.

.

پرداخت همراه و انواع آن: عبارت است از پرداخت بابت کالاها و خدمات در محل فروش یا از راه دور، که با استفاده از دستگاه تلفن همراه انجام می شود که مشابه پرداخت بوسیله کارت بدهی و اعتباری می باشد. امروزه استفاده از این روش پرداخت بدلیل گسترش استفاده از تلفن همراه، ابزارهای هوشمند و پیدایش فناوری های جدید توسعه پیدا نموده است. مزیت عمده روش پرداخت همراه این است که امکان پرداخت هزینه کالاها و خدمات در هر زمان و مکانی وجود دارد.

با توجه به گستردگی روشهای پرداخت همراه امکان معرفی تمامی روشهای پرداخت همراه وجود ندارد، با بررسی ابعاد پرداخت همراه و ترکیب این ابعاد می توان به انواع پرداخت های همراه گوناگون رسید:

.

ابعاد پرداخت همراه:

 .

 کاربرد خدمات کسب و کار بانکداری همراه:

یکی از این گزارشات جامعه آماری 571 نفری می باشد که با تهیه پرسشنامه 28 سئوالی در زمینه خدمات پرکاربرد کسب و کار بانکی همراه طراحی شده است، بایستی توجه داشت که یک مشتری ممکن است در طی 12 ماه از چندین خدمت کسب و کار بانکی همراه استفاده کرده باشند نتایج بدست آمده به شرح زیر است :

87درصد گرفتن موجودی حساب ، 53 درصد عملیات انتقال وجه، 49 درصد دانلود برنامه بانکداری همراه، 29 درصد اخذ پیامک اطلاعاتی از بانک، 27 درصد پرداخت قبض، 24 درصد موقعیت یابی دستگاه خود پرداز، 21 درصد واگذاری چک از طریق موبایل، 5 درصد عدم پاسخ به سئوالات، 4 درصد اخذ هشدار تقلب و 1 درصد هم سایر عملیات ها.

.

دلایل عدم استفاده از خدمات بانکداری همراه:  

یکی دیگر از خروجی های این گزارش بررسی دلایل عدم استفاده از خدمات بانکداری همراه می باشد که برای این منظور جامعه آماری 1709 نفری و پرسشنامه 40 سئوالی در نظر گرفته شده است بایستی توجه داشت که مشتری می توان چندین دلیل را همزمان بعنوان دلایل عدم استفاده معرفی کند نتایج آن به شرح زیر می باشد:

54 درصد نیاز به حضور فیزیکی در شعبه، 49 درصد نگرانی راجع به امنیت بانکداری همراه، 47 درصد بدلیل نداشتن انگیزه خاص برای استفاده از آن، 40 درصد نداشتن ابزار هوشمند و تلفن همراه، 14 درصد عدم اطمینان به فناوری، 11 درصد هزینه بالای دسترسی به اطلاعات، 10 درصد پیچیدگی کار ، 6 درصد نداشتن حساب بانکی، 5 درصد سایر، 5 درصد زمانبر بودن، 5 درصد عدم انجام امور بانکی در منزل و 1 درصد هم کارمزد بالای .

 .

دلایل عدم استفاده از خدمات پرداخت همراه:

همچنین این گزارش به بررسی دلایل عدم استفاده از خدمات پرداخت همراه نیز پرداخته است برای این منظور جامعه آماری 1973 نفری و پرسشنامه 43 سئوالی در نظر گرفته شده است بایستی توجه داشت که مشتری می توان چندین دلیل را همزمان بعنوان دلایل عدم استفاده از این خدمت معرفی کند نتایج آن به شرح زیر می باشد:

38 درصد نگرانی های امنیتی پرداخت همراه، 36 درصد سهولت پرداخت با سایر روش ها، 35 درصد نداشتن انگیزه پرداخت با این روش، 30 درصد عدم پشتیبانی تلفن همراه خود، 16 درصد عدم اطمینان به فناوری، 14 درصد عدم شناخت این روش ها، 14 درصد عدم نیاز به پرداخت، 7 درصد سایر، 5 درصد  سختی انجام تنظیمات، 4 درصد عدم وجود تجهیز در مراکز خرید و 2 درصد عدم پاسخ به سئوالات.