پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عکس: نسیم اعتمادی
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد از برنامه‌های آینده می‌گوید / نوآوری در چهارچوب قوانین و الزامات
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد از تغییرات اخیر این شرکت و برنامه‌های آینده حوزه فنی می‌گوید. به گفته او برخورد با پذیرندگان سداد به نوعی است که عملکرد کلی آنها در قبال اکوسیستم بانک ملی دیده شود، نه فقط بانک یا پی‌اس‌پی. او می‌گوید که رویکرد بانک ملی با انواع پذیرندگان بر اساس نوعی مشتری‌محوری است و بناست که تسهیلاتی با نرخ‌های ترجیحی به پذیرندگان به عنوان پاداش منفعت ارائه شود.
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد در گفت‌وگویی با «راه پرداخت» ضمن توضیح برخورد «مشتری‌محور» اکوسیستم بانک ملی با پذیرندگان، برای از میان برداشتن تضاد منافع بانک ملی و پی‌اس‌پی می‌گوید که پذیرندگان باید احساس کنند بانک ملی از آنها پشتیبانی می‌کند؛ حتی اگر آورده اصلی آنها برای شرکت پرداخت الکترونیک سداد باشد.
طبق توضیحات او پنج کانال اصلی درخواست و ورود نیازمندی به شرکت پرداخت الکترونیک سداد وجود دارد و بنابراین شرکت سداد باید سبد محصولات خود را با این پنج کانال ورودی نیازمندی‌ها تطابق دهد. او همچنین در خصوص موضوع نئوبانک در ایران معتقد است که با توجه به الزامات قانونی نمی‌توان یک شعبه دیجیتال بدون پشتوانه یک بانک با تعریف کلاسیک و دارای مجوز بانک مرکزی در ایران راه‌اندازی کرد و بنابراین نئوبانک به معنای یک اپلیکیشن بدون حمایت یک بانک فیزیکی فعلاً معنایی ندارد. به گفته معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد، نشان‌بانک بانک ملی به‌نوعی شعبه دیجیتال بانک ملی است که باید در همه پلتفرم‌های مجازی بانک ملی از جمله بام، ایوا، بله و… خدمات پایه بانکی خود را ارائه کند.
به گزارش «راه پرداخت»، پرویز وکیلی صادقی، معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد ضمن توضیح سابقه فعالیت خود توضیح داد: «من از دی‌ماه سال ۱۳۹۹ در پرداخت الکترونیک سداد هستم. از سال ۱۳۹۵ نیز در هلدینگ سداد افتخار حضور داشته‌ام و از خردادماه سال جاری به عنوان معاون فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنم.»
او در توضیح اقدامات خود در این مدت، ضمن بیان اینکه فناوری و تصمیمات مرتبط شرکت‌های پرداخت خیلی متأثر از جهت‌هایی هستند که از بیرون به آنها وارد می‌شود، عنوان کرد: «شاید خود شرکت‌های پرداخت نتوانند استراتژی بلندمدتی در خصوص تولید محصولات جدید داشته باشند؛ البته این موضوع در خصوص استراتژی‌های زیرساختی خیلی صدق نمی‌کند.»
وکیلی در ادامه در خصوص روند پیشبرد برنامه‌های شرکت پرداخت الکترونیک سداد توضیح داد: «ما تقریباً پنج کانال ورود درخواست و نیازمندی داریم که این پنج کانال با اولویت یکسان درخواست‌هایی را مطرح می‌کنند. یکی از آنها خود کسب‌وکار شرکت است. با توجه به برنامه‌ها و استراتژی‌هایی که این کسب‌وکار دارد، نیازمند یکسری محصولات و یکسری زیرساخت‌های فنی است. مورد دوم درخواست‌های خود بانک ملی به عنوان سهام‌دار اصلی است. در کنار این موارد، رگولاتوری وجود دارد به نام «شاپرک» که به تنهایی کارهای پرحجمی همانند شاپرک ۲ و… را برای ما تعریف می‌کند. مسیر چهارم که به تازگی باب شده، خود دولت است. سوئیچ‌های رفاهی همانند طرح کوپن، طرح نان و… از انواع درخواست‌های این مسیر است. مسیر پنجم هم شامل نهادهای نظارتی دیگر همانند کاشف، نامه‌های قضایی ارسال‌شده و… می‌شود؛ بنابراین ما باید بتوانیم برای پاسخگویی به این درخواست‌ها سامانه‌ها و سیستم‌هایی داشته باشیم.»
به گفته او در گذشته حجم درخواست‌ها به این اندازه نبود و در حال حاضر خصوصاً موضوعات مربوط به بسته‌های رفاهی و مبارزه با قمار نیز متوجه کسب‌وکارهای حوزه پی‌اس‌پی و پرداخت‌یاری می‌شود. از طرفی در بازار رقابتی امروز کسب‌وکار ناچار است سبد متنوعی از محصولات را جهت رقابت ارائه کند و طبعاً این محصولات را بخش فناوری هر شرکت باید تولید کند.
وکیلی می‌گوید مسئله‌ای که شاید به نظر ساده باشد اما برای ما بسیار حیاتی است این است که بتوانیم با یک بازنگری کلی در چارت سازمانی فناوری شرکت، ترکیب گروه‌ها را به‌گونه‌ای بچینیم که بتوانیم با توجه به ظرفیت‌های موجود و محدودیت‌های منابع انسانی متخصص، نیازهای لازم را پاسخ و بهره‌وری تیم‌ها را افزایش دهیم.
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد با بیان اینکه اتفاق دیگری که سداد در این دوره تمرکز زیادی بر آن داشت حوزه دیتاست، گفت: «در حال حاضر طرح «پذیرنده ملی» مورد توجه هم‌زمان پرداخت الکترونیک سداد و بانک ملی است که از ویژگی‌های خوب این طرح است. یکی از مسائلی که در این خصوص برای ما مهم است، این است که اطلاعات و پروفایل درستی از پذیرندگان خود داشته باشیم.»
او ادامه داد: «این موضوع برای برنامه‌ریزی و طرح استراتژی درست‌تر به ما کمک می‌کند. پس یکی از تلاش‌هایی که در این دوره انجام شد و در دوره‌های قبل کم‌رنگ‌تر بود، این است که ما بتوانیم داشبوردهای سطح استراتژیک را بالا بیاوریم تا بتوانیم بر اساس شاخص‌های عملکردمحور، وضعیت پذیرندگان خود را رصد کنیم. قبلاً هم اراده بر این بود اما نیاز اجرای آن تا این اندازه احساس نمی‌شد.»
مشتری‌محوری؛ نقطه رفع تضاد منافع بانک ملی و سداد
به گفته وکیلی، پیش‌تر نوعی تضاد منافع میان بانک ملی و سداد به عنوان پی‌اس‌پی وجود داشت. او در این خصوص بیان کرد: «در دوره جدید این تضاد منافع کم‌رنگ‌تر شد و بانک ملی و شرکت پرداخت الکترونیک سداد تصمیم گرفتند اقدامی را انجام دهند که هم منفعت بانک حفظ شود و هم پی‌اس‌پی. همان‌گونه که دکتر علیرضا ماهیار، معاون فناوری اطلاعات بانک ملی در یکی از رویدادهای اخیر اعلام کرد که در طی یک تغییر رویکرد، بانک ملی ایران قصد دارد به سمت مشتری‌محور شدن (Customer Centric) حرکت کند؛ ما نیز همین روند را در پیش گرفتیم و تصمیم بر این شد با اهمیت دادن بیشتر به مشتری، این شرایط را فراهم کنیم که او خودش ما را انتخاب کند. الگوی طرح پذیرنده ملی هم همین موضوع است.»
طبق توضیحات او بر این اساس، پذیرنده بر اساس عملکرد خود فارغ از اینکه برای بانک منفعت‌ساز است یا سداد، باید یک منفعت وفاداری متقابل به مشتری ارائه دهیم.
وکیلی ادامه داد: «پیش‌تر نگاه و تمرکز اصلی پی‌اس‌پی بر این بود که با تراکنش بیشتر، منفعت بیشتری کسب کند. تمرکز بانک نیز بر منابع و حجم تراکنش بود. با توجه به این موضوع یک تقسیم‌بندی چهارتایی بین بانک و پی‌اس‌پی انجام شد. تقسیم‌بندی پذیرنده‌ها به این صورت است که برخی از آنها برای بانک منفعت دارند، برخی برای پی‌اس‌پی، برخی برای هر دو و برخی نیز منفعت خاصی برای بانک و پی‌اس‌پی ندارند.»
طبق این توضیحات در نهایت تصمیم بر این شد که بر اساس یک الگوی ریاضی یک منفعت کلی که ترکیب موزونی میان این چهار مورد است در نظر گرفته شود.
به گفته وکیلی، اکوسیستم بانک ملی در حال اجرای برنامه‌ای است که شرکت پرداخت الکترونیک سداد به عنوان بازوی پرداخت اجرای آن را بر عهده گرفته است. طبق این برنامه اگر پذیرنده عملکرد خوبی از خود نشان داد باید بتواند از مواهب این گروه مالی بهره‌مند شود و رفتارش دیده شود. ممکن است پذیرنده‌ای حساب خوبی در بانک نداشته باشد و بالعکس عملکرد خوبی در پی‌اس‌پی از خود ارائه دهد؛ بانک این پذیرنده را هم رها نمی‌کند و به نوعی از عملکرد این پذیرنده قدردانی می‌شود. عکس این موضوع نیز در خصوص پذیرندگانی که عملکرد بهتری نزد بانک دارند صادق است.
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد با اشاره به پذیرندگانی که آورده چندانی برای بانک و پی‌اس‌پی ندارند، گفت: «این افراد نیز مشتری بالقوه ما هستند و شاید ما نتوانسته‌ایم آنها را فعال کنیم. ما گستره بسیار پرنفوذی در سطح کشور به عنوان پشتیبان‌ها داریم که علاوه بر دریافت حقوق و کارانه خود اگر بتوانند مشتری را مجاب کنند که به سمت ما حرکت کند از مزایای دیگری بهره‌مند می‌شوند.»
او ادامه داد: «طبق یک آینده‌پژوهی از رفتار افراد در این حوزه، به نظر می‌رسد افراد در آینده اعتماد کمتری به برندهای برتر نشان می‌دهند و بیشتر بر اساس اعتمادشان به آدم‌های فعال در یک کسب‌وکار عمل می‌کنند. با توجه به اینکه شرکت پرداخت الکترونیک سداد شبکه گسترده‌ای از پشتیبان‌ها در سطح کشور و از دل خود جامعه دارد، شاید بتوانیم با تکیه بر همین الگو و نوعی تشویق دوطرفه گروه چهارم را نیز که آورده چندانی برای بانک یا پی‌اس‌پی ندارند به سمت خود بیاوریم.»
ارائه کارت‌خوان‌های دومنظوره به بازار
وکیلی در توضیح اقداماتی که در مدت فعالیتش انجام شده، گفت: «علاوه بر موضوع دیتا و داشبوردها، بانک ملی یک اکوسیستم ارزی داخلی به نام «کران‌کارت» راه‌اندازی کرد که قسمت پذیرندگی این پروژه برعهده ما بود. پرداخت الکترونیک سداد، سوئیچ پذیرندگی ارزی را در این پروژه راه‌اندازی و با هسته ارزی پویا ارتباط برقرار کرد. در آینده کارت‌خوان‌هایی را به بازار و در ابتدا به صرافی‌ها عرضه خواهیم کرد که دومنظوره هستند. هر کارت شتابی بکشید، منوهای پایه شتابی را می‌بینید و اگر کران‌کارت بکشید، از شما زبان می‌پرسد و بعد دو گزینه در اختیار دارید: خرید یا موجودی.»
او ادامه داد: «پذیرنده می‌تواند از یک کارت‌خوان چندمنظوره استفاده کند؛ به این معنی که پذیرنده برای یک دستگاه کارت‌خوان هم حساب ریالی و هم حساب ارزی داشته باشد. فرض کنید حساب ارزی پذیرنده دلاری و حساب فرد صاحب کران‌کارت یورویی است. در این صورت نرخ تبدیل یورو به دلار محاسبه شده و در صورت تأیید فرد صاحب کارت از حساب یورویی او یورو کسر شده و به حساب دلاری پذیرنده دلار واریز می‌شود.»
وکیلی در خصوص کاربردهای این طرح نیز عنوان کرد: «یکسری نیازهای داخلی در حال حاضر وجود دارد. برای مثال دانشجوهای خارجی برای پرداخت شهریه دانشگاه خود می‌توانند در آینده از کران‌کارت استفاده کند. زمانی که یک اکوسیستم را طراحی می‌کنیم، پنج سطح بلوغ را برای آن در نظر می‌گیریم. شاید بتوان گفت ما در حال حاضر در فرایند پروژه کران‌کارت در سطح سوم بلوغ هستیم.»
شرکت پرداخت الکترونیک سداد در حال حاضر از نظر حجم تراکنش در میان سه پی‌اس‌پی اول است؛ اما در حوزه تعداد تراکنش‌ها این جایگاه را ندارد.
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد در توضیح اقدامات لازم برای بهبود جایگاه سداد در تعداد تراکنش‌ها نیز بیان کرد: «در حال حاضر با توجه به رقابت سنگینی که در این حوزه در بازار وجود دارد، هزینه‌های شرکت‌های پرداخت افزایش یافته است. به همین دلیل ما مجبوریم سنگر به سنگر حرکت کنیم و بنابراین برنامه‌هایی برای آینده داریم که اجرای آنها بر تعداد تراکنش‌ها بسیار تأثیرگذار خواهد بود.»
آیا ایوا قصد دارد نئوبانک بانک ملی باشد؟
وکیلی ضمن اشاره به تعریف اصلی نئوبانک در دنیا توضیح داد: «در ایران همان‌گونه که صرف اینکه یک مکان فیزیکی را در نظر بگیریم به این معنی نیست که شعبه‌ای از بانک را داریم، داشتن یک اپلیکیشن به معنای طراحی دیجیتالی از یک بانک نیست. با توجه به قوانین ایران برای این منظور حتماً باید بانکی به عنوان پشتوانه وجود داشته باشد که بتواند سرویس‌های پایه بانکی را ارائه کند.»
به گفته او تعاریف زیادی برای نئوبانک وجود دارد؛ اما طبق این تعاریف به صرف طراحی یک اپلیکیشن نمی‌توان گفت که نوعی نئوبانک طراحی شده است. در ایران به دلیل قوانین موجود اگر نئوبانک را به عنوان شعبه دیجیتال در نظر بگیریم باید حتماً یک بانک از آن حمایت کند.
او در ادامه توضیح داد: «در دنیا نئوبانک‌ها زیرمجموعه فین‌تک‌ها هستند؛ در حالی که در ایران فین‌تک‌ها چنین اجازه‌ای ندارند و اصلاً قانونی در این خصوص تدوین نشده است. بانک‌ها نیز تا مدتی برای ایجاد یک شعبه مجازی با مشکلاتی مواجه بودند؛ چراکه حداقل انتظار ما از یک شعبه مجازی این است که خدمات پایه‌ای شعبه‌های فیزیکی بانکی را ارائه کند. همانند افتتاح حساب؛ با این شرط که فرد در بانک مرجع حسابی نداشته باشد.»
وکیلی عنوان کرد: «از سال ۱۳۹۸ بانک مرکزی برخی زیرساخت‌های قانونی برای بانک‌ها جهت ارائه سرویس‌های غیرحضوری ایجاد کرد و در بهار ۱۴۰۱ «ضوابط اجرایی دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب رجوع در بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی» را ابلاغ کرد.»
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد در این خصوص تأکید کرد: «به طور کل از لحاظ زیرساختی امکان اینکه شعبه دیجیتال بانک ملی خدمات پایه ملی و علاوه‌برآن خدمات گروه‌های مالی مانند خرید بیمه و ارتباط با لیزینگ را ارائه کند، وجود دارد. معاون فناوری اطلاعات بانک ملی نیز پیش‌تر در همایشی مجازی صراحتاً اعلام کرده بود که استراتژی بانک حرکت به سمت شعب مجازی و نئوبانک است.»
او با توضیح اینکه بانک ملی نیز کاملاً از پرداخت الکترونیک سداد حمایت می‌کند و خدمات لازم را به این شرکت پرداخت ارائه کرده، عنوان کرد: «قوانین به ما اجازه نمی‌دهد که اطلاعات را در اختیار فین‌تک‌ها قرار دهیم. هدف از ابتدا این بود نشان‌بانک بتواند در بله، ایوا و هرجای دیگری که با بانک قرار داشته باشد هم بتواند کار کند. نشان‌بانک شعبه مجازی بانک ملی است که می‌تواند در دل یک اپلیکیشن فعالیت کند.»
برون‌سپاری با کمک فینوداد
وکیلی در ادامه در خصوص برنامه‌های آتی پرداخت الکترونیک سداد با بیان اینکه ما مختار هستیم در جبری که به آن گرفتاریم نوآوری کنیم، گفت: «نمی‌توان خارج از الزامات موجود نوآوری کرد. با توجه به الزامات شاپرک، مهاجرت به شاپرک ۲ و طرح کهربا از برنامه‌هایی هستند که در حال اجرای آن بر سوئیچ خود هستیم. کهربا طرحی است که به‌وسیله آن می‌توان با یک استانداردی بدون تماس از دستگاه‌های کارت‌خوان استفاده کرد و الزامات آن در حال حاضر تهیه شده است. اینها برنامه‌هایی هستند که بر اساس الزامات موجود به سمت آنها می‌رویم.»
او ادامه داد: «پیش‌تر روی دو یا سه مدل دستگاه کارت‌خوان برنامه‌ریزی می‌کردیم و آن را توسعه می‌دادیم و همان را به بازار ارائه می‌کردیم. در حال حاضر با تنوع و تعدد انواع دستگاه‌های کارت‌خوان مواجه هستیم. بنا بر همین توضیحات، ما در حال توسعه ظرفیت دستگاه کارت‌خوان و حتی بررسی انواع مدل‌های برون‌سپاری هستیم. از طرف دیگر الزاماتی وجود دارد که برون‌سپاری را برای ما سخت می‌کند. یکی از اقدامات مفید بانک ملی، رونمایی از فینوداد بود و ما در تعامل و گفت‌وگو هستیم تا بتوانیم این برون‌سپاری را از طریق فینوداد یا حتی مستقیم انجام دهیم.»
بازنگری در پالس و پذیرندگی در قالب کیف پول ریال دیجیتال
معاون فناوری اطلاعات شرکت پرداخت الکترونیک سداد در توضیح ادامه برنامه‌های سداد برای آینده به پروژه ریال دیجیتال اشاره کرد و توضیح داد: «با توجه به پروژه ریال دیجیتال به عنوان الزام دیگر بانک مرکزی و شاپرک، ما در حال برنامه‌ریزی برای پذیرندگی در قالب کیف پول ریال دیجیتال هستیم و علاوه بر آن به دنبال اتصال پذیرندگی ریال دیجیتال به دستگاه‌های کارت‌خوان هستیم.»
وکیلی صادقی در نهایت بهبود عملکرد و افزایش ظرفیت سوئیچ را از برنامه‌های آتی سداد معرفی کرد و ادامه داد: «در آخر نیز ما در شرکت پرداخت الکترونیک سداد به دنبال اعمال نگاه‌های نوآورانه بر محصولات خود هستیم. برای مثال یک بازنگری کلی در اپلیکیشن پذیرندگان سداد با نام «پالس» انجام شده و تا آخر سال نسخه جدید آن را ارائه می‌کنیم و به دنبال طراحی نسخه سازمانی این اپلیکیشن هستیم.»
