پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گفت‌وگوی راه پرداخت با فعالان حوزه رمزارز درباره بسته‌شدن درگاههای پرداخت بدون اینماد توسط شاپرک / قوانینی برای زیرزمینی‌شدن صنعت رمزارز
شاپرک در نامه‌ای اعلام کرده که از 24 آبان درگاههای پرداخت بدون اینماد مسدود می‌شوند. این تصمیم در شرایطی گرفته شده که کسب‌وکارهای اینترنتی به دلیل قطع اینترنت از بین رفته‌اند و تقریباً هیچ چیز از اقتصاد دیجیتال ایران باقی نمانده است.
دستور شاپرک برای توقف فعالیت پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد، تبعات بی‌شماری دارد؛ مهاجرت نخبه‌ها را افزایش می‌دهد و ته‌مانده‌های کسب‌وکارهای دیجیتال را ریشه‌کن و نرخ بیکاری را صعودی می‌کند.
این تبعات فراگیر است، اما از میان عناصر اقتصاد دیجیتال کشور، بیش از همه صرافی‌های رمزارز خود تنظیم‌گر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. صرافی‌های رمزارز سال‌هاست در صف انتظار دریافت اینماد هستند و برای اثبات تمایل به فعالیت در چارچوب قانون، مالیات هم پرداخت می‌کنند؛ اما برخلاف وعده‌های وزارت صمت، همیشه با ازبین‌رفتن کسب‌وکارشان تهدید می‌شوند.
مدیرعامل «کوین‌نیک» می‌گوید با اجرای این ابلاغیه، هزاران نفر بیکار می‌شوند، نخبه‌ها ایران را ترک می‌کنند و سرمایه‌های مالی از کشور خارج می‌شود، شفافیت فضا از بین می‌رود و صنعت رمزارز به سمت زیرزمینی‌شدن حرکت می‌کند.
به گفته مدیرعامل «تترلند»، با وجود برخوردهای قهری و سلبی حاکمیت، کسب‌وکارهای رمزارزی همیشه به تعهدات نانوشته خود عمل کرده‌اند، مالیات هم داده‌اند؛ اما حمایت نمی‌شوند و با مشکل دریافت مجوز مواجه‌اند.
مدیر واحد مارکتینگ «اوکی‌اکسچنج» نیز می‌گوید اقدامات شاپرک و قطعی اینترنت، چالش نیروهای انسانی را وارد فضای جدیدی کرده؛ پیش از این دغدغه مهاجرت نیروهای انسانی را داشتیم، اما امروز شاهد تعدیل و بیکارشدن نیروهای متخصص به دلیل ازبین‌رفتن اکوسیستم اقتصاد دیجیتال هستیم.
مدیر بازاریابی «اکسبیتو» هم صراحتاً گفت که از سال گذشته وزارت صمت وعده داده مشکل اینماد صرافی‌های رمزارز را حل خواهد کرد؛ اما خبری از به‌نتیجه‌رسیدن ماجرا نشده و این صرافی دانش‌بنیان در صورت اجرایی‌شدن این بخشنامه در سال تولید، اشتغال و دانش‌بنیان اجازه فعالیت نخواهد داشت.
تهدید جدی صرافی‌های رمزارزی
به گفته رضا مسعودی‌فر، مدیرعامل تترلند سه‌سالی است که کسب‌وکارهای رمزارزی با وجود نهایت همکاری با دولت، بانک مرکزی، مجلس، نهادهای انتظامی و قضایی از سمت بانک مرکزی و شاپرک درباره بسته‌شدن درگاه‌هایشان تهدید می‌شوند.
او می‌گوید: «با وجود برخوردهای قهری و سلبی حاکمیت، کسب‌وکارهای حوزه رمزارز همیشه به تعهدات خود عمل کرده‌اند، قوانینی را تدوین کرده و به‌صورت خودتنظیم‌گری این قوانین نانوشته را برای افزایش امنیت کاربران رعایت کرده‌اند. به‌ردیف مالیاتی تعیین‌شده توسط اداره مالیات و وزارت هم پایبند بوده‌اند، اما زمان حمایت و وقت ارائه مجوز، دولت و بانک مرکزی پا پس می‌کشند و هیچ کمکی به این کسب‌وکارها نمی‌کنند.»
مسدودکردن درگاههای پرداختی کسب‌وکارهای رمزارز در حوزه تبادل، علاوه بر تبعات بسیار جدی، این فضای بسیار شفاف را به یک فعالیت زیرزمینی تبدیل می‌کند. مسعودی‌فر صراحتاً در این باره گفت که فعالیت‌های زیرزمینی مخاطرات و کلاهبرداری‌های زیادی در پی دارد. بسیاری از کاربران دارایی‌های خود را به صرافی‌های خارجی منتقل می‌کنند و فعالیت‌ها از دید نهاد ناظر پنهان می‌ماند و این اتفاق به نفع مردم و کسب‌وکارها و حاکمیت نیست.
او ادامه داد: «در صورت تحقق این اقدام توسط شاپرک و بانک مرکزی، بیش از پنج هزار نیروی انسانی به‌صورت مستقیم و 25 هزار نیروی انسانی غیرمستقیم شغلشان را از دست می‌دهند و نیروهای متخصص مهاجرت می‌کنند چون جایی در این کشور ندارند.»
به اعتقاد او، توقف فعالیت پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد موجی از نارضایتی را در میلیون‌ها کاربر ایجاد می‌کند و باعث تشدید التهاب فضای فعلی کشور می‌شود.
یک‌بار برای همیشه
وحید والی، مدیرعامل هلدینگ نیک‌اندیش می‌گوید هدف، توسعه اقتصاد دیجیتال بود؛ اما وضعیت اینترنت فقط کشور را از این هدف دور کرد. او ادامه داد: «اینکه برای کار در ایران تلاش کنیم، واقعاً مثل این است که خودمان را به سخره گرفته‌ایم. مسئولان به هر زبانی که بلدند، می‌گویند کارآفرینی و کارکردن و در راستای توسعه کشور قدم‌برداشتن و اقتصاد دیجیتال برای ما هیچ معنایی ندارد، همه‌تان باید جمع کنید و بروید و ما باز می‌مانیم و کار می‌کنیم و باز تلاش می‌کنیم که شرایط بهتر شود و تغییر ایجاد کنیم، اما به جای همکاری فقط سنگ‌اندازی می‌بینیم. اینماد باز به‌راحتی می‌گوید چون قوانینی برای حوزه رمزارزها تدوین نشده، من هم اینماد به آنها نمی‌دهم. بروید مجوز بگیرید. یعنی هر مرکزی، هر نهادی فقط تلاش می‌کند مسئولیت را از دوش خود بردارد. برایش مهم نیست که اقتصاد دیجیتال چیست یا برای توسعه کشور باید چه کارهایی انجام داد.»
والی در خصوص تبعات بستن درگاههای پرداخت فاقد اینماد گفت: «با این اقدام، هزاران نفر بیکار می‌شوند، نخبه‌ها ایران را ترک می‌کنند و سرمایه‌های مالی از کشور خارج می‌شود، شفافیت فضا از بین می‌رود و صنعت به سمت زیرزمینی‌شدن حرکت می‌کند.»
او عنوان کرد که یک‌بار برای همیشه بنویسید «تکنولوژی و محصولاتش در ایران ممنوع است» تا همه تکلیف‌شان را بدانند.
والی در پایان درباره کسب‌وکارهای مجازی که شغلشان را به دلیل قطع اینترنت از دست داده‌اند هم گفت: «نمی‌توانیم به کسب‌وکارها اعلام کنیم به پلتفرم داخلی مهاجرت کنند، چون کسب‌وکار به همراه مشتری بنا می‌شود؛ اما مردم به کسب‌وکارهای داخلی تمایل ندارند و فقط به راه‌های مهاجرت فکر می‌کنند.»
به صرافی‌های ارز دیجیتال اینماد نمی‌دهند
سحر کشوری، مدیر بازاریابی اکسبیتو معتقد است برخلاف هدف بخشنامه که مبارزه با قاچاق کالا و ارز است، این روند مانند تصمیمات و بخشنامه‌هایی که پیش از این برای کسب‌وکارهای اینترنتی صادر شده، باعث تشدید قاچاق کالا و ارز در فضای مجازی می‌شود.
او درباره پیامدهای توقف فعالیت پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد توضیح داد: «اگر پلتفرم‌های امنی که تا به امروز اعتماد مردم را حفظ کره و با صداقت فعالیت می‌کردند به دلیل نداشتن اینماد از بین بروند، بنیان‌گذاران و نخبه‌های مملکت که تا به امروز سرمایه مادی و معنوی خود را در گرو کسب‌وکار و استارتاپ‌ها گذاشته‌اند مهاجرت خواهند کرد و پلتفرم‌های ناامن جایگزین خواهند شد. با اجرایی‌شدن این الزام، این سیکل معیوب که تا به امروز وجود داشته، معیوب‌تر خواهد شد و شکایت و نارضایتی مردم به‌واسطه افزایش کلاهبرداری‌ها، فیشینگ و… افزایش پیدا خواهد کرد.»
کشوری می‌گوید: «هیچ کس به این فکر نمی‌کند در صورت اجرایی‌شدن چنین طرحی، چندصد نفر دیگر قرار است بیکار شوند. هیچ کس تخمین درستی نزده که بعد از اجرایی‌شدن این ابلاغیه، به دلیل کاهش شدید شفافیت و پاسخگویی که به دنبال آن خواهد آمد، چه حجمی به معاملات زیرزمینی و سیاه افزوده خواهد شد.»
او ادامه داد: «قرار بود سال گذشته وزارت صمت مشکل اینماد برای صرافی‌های رمزارزی را حل کند؛ اما موضوع به هیچ وجه پیگیری نشد و امسال با این دستور عملاً در حال دیدن پوششی برای پیگیری‌نکردن و عملی‌نشدن قول‌هایی هستیم که به ما داده شد. از سمت قانون‌گذار هم همیشه جبهه‌گیری در برابر صرافی‌ها وجود داشته و با نبود رگولاتوری (با اینکه در حال حاضر چند پلتفرم کاملاً شفاف فعالیت می‌کنند) همیشه سنگ‌اندازی بوده و این خبر هم که به‌مثابه ادامه همان روند است.»
کشوری با بیان اینکه به صرافی‌های ارز دیجیتال اینماد نمی‌دهند، تصریح کرد: «اکسبیتو با تمام سخت‌گیری‌هایی که وجود داشت، به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان ثبت شد و سعی کرد محصول را طوری ارتقا ببخشد که کاربران در آسودگی خاطر و امنیت کامل از اکسبیتو استفاده کنند. از گرفتن اینماد هم استقبال می‌کنیم؛ اما مشکل اینجاست که به صرافی‌های ارز دیجیتال اینماد داده نمی‌شود.»
او در پایان صحبت‌هایش گفت: «امسال سال تولید، اشتغال و دانش‌بنیان نام‌گذاری شده؛ اما شرکت دانش‌بنیانی مانند اکسبیتو حتی اجازه گرفتن اینماد را ندارد و این قوانین عملاً دست‌وپای شرکتی که در اشتغال‌زایی نقش داشته را می‌بندد.»
از مهاجرت تا تعدیل
محمد شهپری، مدیر واحد مارکتینگ اوکی‌اکسچنج معتقد است در جریان بسته‌شدن درگاههای فاقد اینماد، بزرگ‌ترین مشتریان درگاههای واسط؛ یعنی صرافی‌های رمزارز که بلاتکلیف‌اند و اینماد هم به آنها داده نمی‌شود، بیشتر از همه آسیب می‌بینند.
او می‌گوید بسته‌شدن درگاههای بدون اینماد، صنعت رمزارز و فعالیت صرافی‌های ارز دیجیتال را به صنعتی زیرزمینی تبدیل می‌کند.
به گفته شهپری، اقدامات شاپرک و ابلاغیه‌ها و قطعی اینترنت چالش نیروهای انسانی را وارد فضای جدیدی کرده؛ پیش از این دغدغه مهاجرت نیروهای انسانی را داشتیم، اما امروز شاهد تعدیل و بیکارشدن نیروهای متخصص به دلیل ازبین‌رفتن اکوسیستم اقتصاد دیجیتال هستیم.
او در پایان تصریح کرد که دلیل و منشأ این ابلاغیه در شرایط اقتصادی دشواری که هم مغازه‌ها آسیب‌دیده‌اند و هم کسب‌وکارهای اینترنتی، واقعاً نامشخص است.