پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عکس: نسیم اعتمادی
اولین چک الکترونیک کشور صادر شد / کاهش هزینه‌های مبادلاتی و تسهیل تجارت؛ مزایای مهم چک الکترونیک
امروز، شنبه بیست‌و‌یکم آبان‌ماه طی مراسمی در بانک مرکزی، ضمن رونمایی از سامانه چکاد یا چک امن الکترونیک، اولین چک الکترونیک کشور نیز صادر شد. این خدمت در حال حاضر توسط سه بانک پارسیان، تجارت و صادرات به افراد حقیقی ارائه می‌شود و قرار است به‌زودی سه بانک کشاورزی، ملت و آینده نیز به بانک‌های صادرکننده این نوع چک افزوده شوند. به گفته معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، امکان استفاده از چک الکترونیک برای اشخاص حقوقی نیز در آینده‌ای نزدیک فراهم می‌شود.
به گزارش «راه پرداخت»، امروز طی مراسمی با حضور احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد؛ سید رضا فاطمی امین، وزیر صمت؛ علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی؛ نصرالله پژمان‌فر، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و مجتبی توانگر، رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال مجلس، اولین چک الکترونیک کشور صادر شد.
در ابتدای مراسم رونمایی، مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی ضمن بیان اینکه طرح چک الکترونیک به دلیل برخی ملاحظات حقوقی، فنی و اجرایی طرحی پیچیده بود، عنوان کرد: «امضای دیجیتال یکی از سختی‌های اجرای این طرح بود که مشکلات مربوط به اجرای آن رفع شده است. فرهنگ‌سازی استفاده از این چک در میان مردم از دیگر مسائل مهم در اجرای طرح چک الکترونیک است.»
به گفته محرمیان، یکی از مزایای مهم خدمت چک دیجیتال این است که افرادی که از این نوع چک استفاده می‌کنند می‌توانند چک را به افرادی که در فضای دیجیتال نیستند هم تحویل دهند؛ چراکه امکان نقدکردن حضوری چک دیجیتال در شعبه وجود دارد. این مهم در افزایش سرعت نفوذ این طرح میان مردم کمک‌کننده خواهد بود.
محرمیان افزود: «یکی از مهم‌ترین مزایای این چک، نقدشدن غیرحضوری آن است که گام مهمی در راستای ارائه خدمات دیجیتالی به مردم است. تا پیش از کرونا حدود 95 درصد از خدمات بانک‌ها به صورت غیرحضوری ارائه می‌شد و این عدد در حال حاضر به 98 درصد نزدیک شده است.»
به گفته او کاهش زندانیان مرتبط با چک نیز آمار بااهمیت دیگری است. از سال 96 در هر روز کاری حدود 10 نفر بابت چک برگشتی به زندان می‌رفتند و این آمار در حال حاضر به هر دو روز یک نفر کاهش یافته است.
طبق توضیحات معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، در حال حاضر بانک پارسیان از طریق اینترنت‌بانک و بانک‌های تجارت و صادرات از طریق موبایل‌بانک خود خدمت چک دیجیتال را ارائه می‌کنند. در این مرحله این طرح به اشخاص حقیقی ارائه می‌شود که با فاصله زمانی کوتاهی برای اشخاص حقوقی ارائه خواهد شد.
محرمیان ادامه داد: «بانک‌های کشاورزی، ملت و آینده نیز در آینده نزدیک به این طرح خواهند پیوست. با توجه به گستردگی مشتریان این شش بانک، پیش‌بینی می‌شود پوشش خوبی در میان مشتریان شبکه بانکی در استفاده از طرح چک الکترونیک داشته باشیم.»
احسان خاندوزی در ادامه مراسم، ضمن اشاره به کاهش هزینه مبادله در اجرای طرح چک الکترونیک، این دست اقدامات را در حمایت از تولید و تسهیل تجارت کلیدی و تأثیرگذار دانست و ادامه داد: «هزینه انعقاد قرارداد، مشکلات حقوقی، قضایی و کیفری از این دست هزینه‌هاست. هرقدر نظام اقتصادی و حقوقی به کاهش این نااطمینانی‌ها کمک کند، سرعت گردش کالا و خدمات افزایش می‌یابد.»
به گفته وزیر اقتصاد، سفته و برات الکترونیکی، درگاه ملی مجوزها، چک الکترونیک و… به ظاهر از قماش مختلفی به نظر می‌آیند، اما کاهش هزینه‌های مبادله و نااطمینانی‌ها، تسهیل تجارت و درنتیجه رونق اقتصادی نخ تسبیحی است که این نوع بسته‌های سیاستی را به یکدیگر مرتبط می‌کند.
او در نهایت با تأکید بر اینکه همه آثار مثبت این طرح به میزان نفوذ آن در میان مشتریان شبکه بانکی وابسته است از مسئولان شبکه بانکی درخواست کرد زمینه گستردگی هرچه بیشتر و سریع‌تر این دست محصولات و بسته‌های سیاستی را در میان مردم فراهم کنند.
نصرالله پژمان‌فر نیز در ادامه با تأکید بر نقش تأثیرگذار مجلس و پیگیری‌های مجلس در حوزه تصویب قوانین و نظارت بر اجرای صحیح آن قوانین توضیح داد: «کاهش چشمگیر افرادی که به دلیل موضوعات حقوقی چک با سیستم قضایی درگیر می‌شدند در جایگاه چک و کاربرد آن در سیستم اقتصادی تأثیرات بسیار مثبتی داشته که این از برکات قانون چک است.»
علی صالح‌آبادی نیز در ادامه ضمن رونمایی از اولین چک الکترونیک کشور بیان کرد: «چک به‌عنوان ابزار مهم پرداخت در نظام بانکی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و طبیعی است که افزایش اعتبار چک‌ها به بهبود فضای کسب‌وکار کشور می‌انجامد. یکی از مهم‌ترين اهداف این قانون، افزایش اعتبار چک است و اجرایی‌شدن آن اعتبار چک را در نظام بانکی کشور روزبه‌روز افزایش می‌دهد؛ به طوری که امروزه برخلاف آنچه پیش‌تر رخ می‌داد، صادرکنندگان چک برای جلوگیری از کاهش اعتبار خود پیگیر دریافت‌کنندگان آن هستند.»
سید رضا فاطمی امین نیز در ادامه این مراسم با بیان اینکه چک الکترونیک یک گام دیگر در توسعه اقتصاد ديجيتال کشور است در خصوص امضای دیجیتال که یکی از زیرساخت‌های مهم چک الکترونیک است، عنوان کرد: «بعد از مدت‌ها اختلاف 15ساله بانک مرکزی و وزارت صمت در خصوص امضای دیجیتال برطرف شده و نتیجه رفع این اختلاف، اجرایی‌شدن چک الکترونیک است.»
در انتهای مراسم مهران محرمیان در پاسخ به سؤال خبرنگار «راه پرداخت» در خصوص امضای دیجیتال توضیح داد: «چک الکترونیک سومین پروژه‌ای است که امضای دیجیتال در آن استفاده می‌شود.»
به گفته او در اولین پروژه استفاده از امضای دیجیتال در کشور چیزی حدود بیست‌هزار امضا ثبت شده است.
محرمیان در خصوص احراز هویت در پروژه چک الکترونیک توضیح داد: «در موضوع احراز هویت چک الکترونیک، عاملی از جنس داشتنی که همان موبایل یا رایانه است که پیامک دریافت می‌کند و عاملی از جنس دانستنی که همان گذرواژه است، وجود دارند و امضای دیجیتال نیز به این موارد اضافه شده است.»
او در خصوص سرعت نفوذ این طرح در میان مردم توضیح داد: «در پیاده‌سازی این نوع طرح‌ها ابتدا با نوعی چالش‌های فرهنگی مواجه هستیم، اما بسته به سیاست‌هایی که اعمال می‌شود و با توجه به از میان بردن فاصله‌های فیزیکی ظرفیت رشد مناسبی دارد.»
صدور، انتقال، ضمانت، مسدودی و ابطال چک، انواع سرویس‌های استعلامی و امکان نقدکردن چک بدون مراجعه حضوری به شعب بانک‌ها برای مشتریان در سامانه چک امن دیجیتال یا چکاد فراهم شده است.
چکاد نوع جدیدی از چک است که تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با امضای دیجیتال اعتبار پیدا می‌کند.
مردم به‌صورت مستقیم با سامانه چکاد در ارتباط نیستند، اما این سامانه به نوعی زیرساخت پیاده‌سازی طرح چک الکترونیک است. چکاد سامانه‌ای است که با هدف ارائه خدمات چک دیجیتال و حذف مخاطرات استفاده از چک‌های کاغذی طراحی شده و امکان نظارت و مدیریت آنلاین مدیریت چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند.
به این جهت که قوانین چک دیجیتال مطابق با قوانین دسته‌چک‌های فیزیکی است، تمام شرایط مورد نیاز دریافت دسته‌چک فیزیکی برای دریافت چک‌های دیجیتال نیز برقرار است. همچنین تمامی موارد مربوط به اعتبارسنجی چک‌های فیزیکی برای این خدمت دیجیتال نیز صادق است. امنیت بالا از مهم‌ترین مزایای چک دیجیتال است؛ چراکه بعد از مشخص‌شدن وضع اعتباری دارنده چک امکان سرقت و تهدید این نوع چک کاهش می‌یابد.
بی‌نیازی به انتقال چک در مسیرهای بسیار دور یکی از مشکلات چک‌های فیزیکی است که در این خدمت دیجیتال برطرف می‌شود. منطبق‌بودن موارد نوشته‌شده روی چک فیزیکی با آنچه در سامانه ثبت شده، حذف نگرانی افراد از تحویل یک چک فیزیکی که در سامانه ثبت نشده و اطمینان از تغییر‌نداشتن اطلاعات و امضای چک از مزایای چک دیجیتال است.
صدور اولین چک الکترونیک در حالی انجام شد که برخی فعالان حوزه فناوری و بانکداری به فراگیرشدن آن در میان مردم امید چندانی ندارند و همچنین نداشتن تجربه جدی در استفاده از زیرساخت کلید عمومی و امضای دیجیتال در کشور و امکان سوءاستفاده‌های احتمالی از فناوری آن از دیگر ایراداتی است که به این طرح وارد می‌کنند.
