پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بررسی عملکرد چهارماهه طرح اصلاح نظام کارمزد از نگاه معاون فناوری اطلاعات بانک آینده / سهم اندک اصناف از هزینه‌های خدمات پرداخت، ضعف اصلاح بود
عصر تراکنش 74/ بیش از چهار ماه از اجرایی‌شدن گام اول طرح اصلاح نظام کارمزد می‌گذرد و فعلاً خبری از اجرای گام دوم نیست، اما به نظر می‌رسد کارشناسان حوزه بانک و پرداخت انتقادات و ایراداتی را تا همین مرحله به طرح اصلاح نظام کارمزد وارد می‌دانند. حمید بنائیان، معاون فناوری اطلاعات بانک آینده از بار هزینه خدمات پرداخت بر دوش شبکه بانکی انتقاد می‌کند و پذیرش سهم اندک هزینه‌ها از سمت اصناف به‌عنوان بهره‌برداران اصلی خدمات پرداخت را یکی از نقاط ضعف طرح اصلاح نظام کارمزد تا به اینجا می‌داند.
او همچنین اجرای طرح اصلاح نظام کارمزد را اقدام ارزشمندی ارزیابی کرد و در این زمینه گفت: «در سه سال اخیر و قبل از آن هم در یک دوره ۱۰ساله هیچ اصلاح و تغییری در نظام کارمزد شبکه بانکی و پرداخت اتفاق نیفتاده بود؛ با اینکه می‌دانیم در این مدت تمام هزینه‌های زیرساختی و تأمین خدمات به‌شدت افزایش یافته است.»
نظرات سایر کارشناسان در خصوص روند اجرای گام اول اصلاح نظام کارمزد به صورت سلسله‌گزارش‌هایی در روزهای آینده در «راه پرداخت» منتشر می‌شود.
به اعتقاد معاون فناوری اطلاعات بانک آینده، طرح اصلاح نظام کارمزد در گام اول دارای نقاط ضعف بوده است. او در این خصوص توضیح داد: «پذیرش سهم اندک هزینه‌ها از سمت اصناف به‌عنوان بهره‌برداران اصلی خدمات پرداخت یکی از نقاط ضعف طرح اصلاح نظام کارمزد تا به اینجا بوده است.»
طبق توضیحات بنائیان، در استاندارد شبکه‌های پرداخت سراسر دنیا نیز پرداخت بخش اصلی کارمزد بر عهده اصناف است. بنائیان در این خصوص گفت: «سرویس پرداخت، فروش را تسهیل می‌کند و بسیاری از هزینه‌هایی که صاحبان کسب‌وکارها برای نگهداری نقدینگی، تسویه‌حساب، حسابداری و مدیریت مالی کسب‌وکار خود پرداخت می‌کردند، به‌راحتی توسط یک دستگاه کارت‌‌خوان حذف شده است؛ بنابراین ارزش‌افزوده‌ای که خدمات پرداخت برای کسب‌وکارها ایجاد می‌کنند مشهود و به‌سهولت قابل ارزیابی است.»
معاون فناوری اطلاعات بانک آینده معتقد است با توجه به توضیحات بالا سهمی که در حال حاضر برای اصناف در پرداخت کارمزد در نظر گرفته شده، نسبت به خدماتی که دریافت می‌کنند بسیار حداقلی است و عمده بار هزینه خدمات پرداخت بر دوش شبکه بانکی است.
یک استدلال غلط در مورد شبکه بانکی
گاه استدلال می‌شود که شبکه بانکی از بستر شبکه پرداخت برای تجهیز منابع استفاده می‌کند، اما بنائیان معتقد است چنین استدلالی صحیح نیست و پایه‌های منطقی ندارد. او در این خصوص توضیح داد: «این مبالغ با توجه به ماهیت کوتاه‌مدت و عدم رسوب، انحصار یا مزیت ویژه‌ای را برای بانک‌ها ایجاد نمی‌کنند. بانک‌ها منابعی را هم که در حساب‌های مشتریان رسوب می‌کند، به شکل‌های مختلف در اختیار بخش‌های مختلف اقتصادی قرار می‌دهند و نمی‌توان گفت که از این محل سود ویژه یا ارزش‌افزوده خاصی متوجه بانک‌ها می‌شود. از طرفی مبالغ تجمیع‌شده به‌صورت سرمایه در گردش است و بانک‌ها نمی‌توانند برای کسب درآمدهای بلندمدت در مورد آن برنامه‌ریزی کنند. ضمن اینکه باید به موضوع هزینه‌های زیرساختی و سیستمی بانک‌ها در تأمین خدمات نیز توجه ویژه‌ای داشت.»
بنائیان با اشاره به کم‌بودن مبالغ کارمزدهای تعیین‌شده در طرح اصلاح نظام کارمزد در خصوص انتظاری که از آینده این طرح دارد، عنوان کرد: «رگولاتور نباید اجازه دهد که به‌روزرسانی نرخ‌های تعیین‌شده در طرح اصلاح نظام کارمزد طولانی شود و این طرح هم باید مانند بسیاری از حوزه‌ها که تعرفه‌ها سال‌به‌سال به‌روز می‌شود متناسب با نرخ تورم و سایر شاخص‌های تأثیرگذار تغییر کند.»
اهمیت جایگاه ارزش‌افزوده خدمات پرداخت
به عقیده معاون فناوری اطلاعات بانک آینده، نکته مهمی که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان هنگام بررسی طرح اصلاح نظام کارمزد از آن صرف‌نظر می‌کنند، رقم خالص عدد کارمزدها و سهم آنها در هزینه‌ها و سود کسب‌وکارهاست. او در این خصوص بیان کرد: «اگر از گردش مالی کسب‌وکارها و حاشیه سودشان حتی در خصوص کسب‌وکارهایی نظیر نانوایی که یارانه‌های بسیاری از دولت می‌گیرند، درصد بگیریم، می‌بینیم مبالغی که برای کارمزد در نظر گرفته شده، سهم بسیار پایینی است. اگر نیاز باشد که بحث کارشناسی صورت گیرد، باید جایگاه ارزش‌افزوده خدمات شبکه پرداخت را هم در نظر گرفت. البته می‌توان از برخی اصناف خاص هم با توجه به شرایط جامعه تا برقراری شرایط ایده‌آل‌تر صرف‌نظر کرد، اما ادامه این طرح و تغییر اعداد کارمزد بایست برای مابقی اصناف به‌صورت مشترک اتفاق بیفتد.»
معاون فناوری اطلاعات بانک آینده تأکید دارد که در بررسی‌های کارشناسانه طرح اصلاح نظام کارمزد، توجه به ذات هزینه کارمزد و سهم آن در بهای تمام‌شده اصنافی مانند سوپرمارکت‌ها که متوسط هر فاکتورشان حدود ۵۰۰ هزار تومان است، بسیار حائز اهمیت است.
افزایش قابل قبول درآمدهای غیرمشاع بانک
بنائیان در ادامه در خصوص درآمدی که بانک‌ها از کارمزدهای دریافتی در طرح جدید به دست می‌آورند نیز توضیح داد: «تنها اتفاقی که در این مسیر برای بانک‌ها می‌افتد، مدیریت هزینه است و اصلاً یک مدل درآمدی در بخش شبکه پرداخت تعریف نشده است. با توجه به این مدل کارمزدی و به علت اینکه تقریباً ۸۰ درصد تراکنش‌های شبکه پرداخت خرد هستند، این فرایند کمک کرده که مدیریت این کارمزدها در سمت هزینه تعدیل شود. همچنین در خصوص سایر ردیف‌های کارمزدی باید در اولین دوره صورت‌های مالی بانک‌ها در شش‌ماهه شهریورماه آثار تعدیلی اصلاح نظام کارمزد را مشاهده کرد.»
او صحبت‌هایش را این‌طور ادامه داد: «اگر فقط بانک را به‌عنوان یک بانک الکترونیکی در نظر بگیریم و کارمزدها را در لایه خدمات الکترونیکی بررسی کنیم، بانک زیان‌ده است، اما در مدل درآمدهای غیرمشاع حتماً شاهد افزایش منطقی و قابل قبولی خواهیم بود.»
معاون فناوری اطلاعات بانک آینده در نهایت با تأکید بر این اصل که طرح اصلاح نظام کارمزد می‌بایست با جدیت عملیاتی و به‌صورت سالانه به‌روزرسانی شود، پیشنهاد داد که در صورت وجود ملاحظات و فشارهای عمومی که در خصوص اصلاحات در بخش کارمزدهای شبکه پرداخت احساس می‌شود، می‌توان برای مدیریت موضوع، برخی اصناف مرتبط با نیازهای اولیه را در مرحله نهایی به طرح اضافه کرد.
