راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

شرکت مخابرات ایران؛ بازی با کلمات احساسی از جنس انحصارطلبی تجاری

علی رمضانیان / چند ماهی است مدیران منطقه‌ای و ستادی شرکت مخابرات ایران از زیان‌ده‌بودن این شرکت زیاد سخن می‌گویند. اواخر شهریور مدیر استان فارس گفته بود مخابرات زیان شدیدی دارد و باید برای آن فکری کرد؛ بعد از آن و پس از چند روز، مدیرعامل شرکت مخابرات گفت که در سال مالی 1400 زیان مخابرات از دو هزار میلیارد تومان عبور کرد. این سخنان در حالی مطرح می‌شود که مخابرات شدیداً دنبال افزایش تعرفه‌های تلفن ثابت بوده و مدیرعامل شرکت مخابرات به صراحت اعلام کرد ثابت‌ماندن تعرفه خدمات شرکت مخابرات ایران در طول سالیان گذشته منجر به زیان‌ده‌شدن این شرکت شده است.

حالا سؤال اساسی این است که آیا واقعاً شرکت مخابرات زیان‌ده است؟ برای پاسخ به این سؤال باید شرکت مخابرات و گروه مخابرات ایران را از هم تفکیک کرد. بر همین اساس، مخابرات ازجمله شرکت‌های بزرگی است که زیرمجموعه‌های بزرگی داشته و صورت‌های مالی دوگانه شرکتی و تلفیقی ارائه می‌کند.  

صورت‌های مالی تلفیقی شرکت با سود خالص 15 هزار میلیاردتومانی همراه بوده و برای هر سهم نیز 250 ریال سود برای شش‌ماهه نخست امسال محقق کرده است. در واقع گروه شرکت در شش‌ماهه منتهی به شهریور 1401 مبلغ 243 هزار میلیارد ریال درآمد عملیاتی داشته که 202 هزار میلیارد ریال بهای تمام‌شده آن بوده و در نهایت درآمد ناخالص شرکت 41 هزار میلیارد ریال بود.

اما در صورت‌های مالی شرکت، وضع کاملاً متفاوت است. شرکت 32 هزار میلیارد ریال درآمد عملیاتی داشت که هزینه بهای تمام‌شده آن 58 هزار میلیارد ریال بود و زیان خالص شرکت در نهایت 26 هزار میلیارد ریال شده است. این مسئله نشان‌دهنده زیان‌ده‌بودن شرکت مخابرات است و نمی‌توان آن را منکر شد؛ اما مسئله این است که نباید در مجموع شرکت مخابرات را به‌تنهایی بررسی کرد. هرچند عملکرد ضعیف مدیران شرکت و بذل و بخشش‌های عجیب‌وغریب مانند هزینه تبلیغات هفتصد میلیاردتومانی در کنار زیان دوهزارمیلیاردتومانی نشان از بی‌کفایتی در کنترل هزینه شرکت دارد؛ چرا که شرکتی که دوهزار میلیارد ریال ضرر کرده، چرا باید یک‌سوم این زیان متعلق به هزینه تبلیغات باشد؟

در  واقع، اغلب هزینه بهای تمام‌شده گروه مخابرات به طور مسلم به هزینه‌های شرکت مخابرات برمی‌گردد. شرکت دارای هزینه‌های بالایی است. هزینه‌های فروش و اداری شرکت رقمی حدود 70 هزار میلیارد ریال بوده که در این‌ بین هزینه تبلیغات شرکت حدود هفت هزار میلیارد ریال است.

بنابراین، شرکت مخابرات یک شرکت کوچک نیست و نباید این شرکت را بدون لحاظ‌کردن صورت‌های تلفیقی بررسی کرد.

از طرف دیگر شرکت مخابرات اعلام کرده به‌خاطر افزایش‌نیافتن تعرفه‌ها، قادر به سرمایه‌گذاری جدید و خرید تجهیزات نیست. این در حالی است که شرکت مخابرات بر اساس صورت‌های مالی سرمایه‌گذاری سنگینی روی بخش‌های مختلف شرکت کرده است. با بررسی هزینه استهلاک شرکت، مشخص می‌شود سال گذشته هم گروه و هم شرکت مخابرات اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید تجهیزات کرده و توانسته‌اند بخشی از شرکت را تجدید تجهیز کنند و خرید تجهیزات را از هشت هزار میلیارد ریال در سال 99 به 41 هزار  میلیارد ریال در اسفند 1400 برسانند.

علاوه بر این، شرکت مخابرات اعلام کرده در سال 1400 حدود 70 هزار  میلیارد ریال هزینه فروش، اداری و عمومی دارد که 47 هزار میلیارد ریال از این هزینه فروش و اداری به شرکت مخابرات ارتباط دارد و نکته جالب‌تر اینکه در هزینه بهای تمام‌شده و هزینه‌های دیگر هیچ جا تقریباً اسمی از هزینه‌های وحشتناک تلفن ثابت نشده است.

نکته دیگر به وضعیت کارکنان شرکت ربط دارد. شرکت دارای 74 هزار نیرو است که  یک‌سوم از این نیروها در شرکت مخابرات حضور دارند و هزینه بالای آن فشار مضاعفی بر شرکت وارد می‌کند.

شایان‌ ذکر است که در بند  2-3-43 از گزارش‌های صورت‌های مالی شرکت مخابرات آمده: «شرکت مخابرات ظرف چند سال گذشته در حوزه تلفن ثابت سهم بازار خود را به رقم 53 درصد رسانده و ضریب نفوذ 84درصدی دارد.» اولاً اگر این بازار سبب ضرر هنگفت شرکت مخابرات شده، چرا اصرار بر افزایش سهم بازار خود دارد؟ دوماً آیا این میزان از ضریب نفوذ انحصار خاصی را به وجود نمی‌آورد و سبب نمی‌شود شرکت بر مبادی امر فشارهایی وارد کند. یکی از این فشارها همین افزایش تعرفه است که به هر شکلی دولت را تحت‌ فشار قرار می‌دهد تا بتواند منویات خود را پیش ببرد.

در نهایت باید گفت شرکت مخابرات همه مشکلات را گردن تلفن ثابت می‌اندازد تا بتواند به دولت فشار آورده و افزایش تعرفه را بگیرد، قضاوت در این زمینه که از سال 88 تعرفه تغییر نکرده، کار دشواری است و نیاز به بررسی دقیق کارشناسی دارد، اما نکته مهم این است که هیچ‌ کدام از هزینه بهای تمام‌شده سنگین شرکت بر پایه تلفن ثابت نیست بلکه بر دوش دیگر موارد است و تلفن ثابت عامل زیان‌ده‌بودن شرکت نیست و هزینه‌های دیگری دلیل این مسئله است. موضوعاتی از قبیل هزینه نیروی انسانی، هزینه تبلیغات وحشتناک و هزینه‌های جانبی دیگر که می‌توان با مدیریت آن وضعیت شرکت را بهبود بخشید. از همه مهمتر اینکه گروه مخابرات ایران وضع بسیار خوبی داشته و به‌هیچ‌ وجه زیان‌ده نبوده و حتی سالانه سود خوبی بین سهام‌داران خود توزیع می‌کند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.