پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امیر یوسف‌زاده / وقتی صحبت از یک زیرساخت دیجیتال پرداخت قوی و آنی می‌شود، نام پیشتازان این عرصه یعنی آمریکا و اروپا و حتی چین مطرح نمی‌شود، بلکه هند است که پیشتاز این زمینه است. UPI (Unified Payments Interface یا رابط پرداخت یکپارچه) با اینکه در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شده، با بیش از ۱۵۰ میلیون کاربر و ۵.۵ میلیارد تراکنش ماهانه، تنها طی شش سال به محبوب‌ترین روش پرداخت آنلاین برای جامعه مصرف‌کنندگان در هند تبدیل شده است.
این رابط پرداخت یکپارچه هم‌اکنون ۵۱ درصد از تراکنش‌های دیجیتال در هند را در اختیار خود دارد و بانک رزرو هند (RBI) تخمین می‌زند که پرداخت‌های هشت درصد UPI از کل تولید ناخالص داخلی هند را در سال ۲۰۲۵ تشکیل دهد، در حالی که بازار بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ به ۴۴۰.۳ میلیارد دلار خواهد رسید. (در مقایسه با ۶۰.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱)
اما UPI دقیقاً چیست؟
UPI یک سیستم پرداخت آنی است که چندین حساب بانکی را در یک برنامه واحد نیرو می‌بخشد. این سیستم مبتنی بر A2A (ادارات دولتی به ادارات دولتی) است؛ به این معنی که به کاربران امکان می‌دهد پول را بین حساب‌های همتابه‌همتا (P2P) و شخص به تاجر (P2M) به شکل آنی انتقال دهند.
موفقیت این ساختار را می‌توان به عوامل زیر نسبت داد:
- توسط دولت با درجه بالایی از استانداردسازی و تمرکز حمایت می‌شود؛
- مشارکت و تعهد تمامی مؤسسات مالی بزرگ در کشور را موجب می‌شود؛
- زیرساخت بسیار قوی دارد (UPI روی سرویس پرداخت فوری (IMPS) ساخته شده که تنها سیستم پشتیبان برای تمام تراکنش‌های UPI است.)
- اطلاعات حساب‌های بانکی در سطح پشتیبان نگهداری می‌شود و کاربران UPI برای ارسال پول فقط به شناسه UPI نیاز دارند؛
- این سیستم از Aadhaar استفاده می‌کند که بزرگ‌ترین سیستم شناسه بیومتریک جهان است (اکثر شهروندان هندی از کارت Aadhaar شناسایی می‌شوند که یک عدد ۱۲رقمی شناسایی منحصر به فرد است که توسط تنها قدرت شناسایی در هندوستان از طرف دولت هند صادر می‌شود.)
UPI ابزاری بود که هند از طریق آن می‌خواست به سه هدف کلیدی دست یابد:
- کاهش استفاده از پول نقد و جلوگیری از ایجاد بازار سیاه اجتناب‌ناپذیر روش‌های مرسوم و سنتی و فساد ناشی از آن
- رشد پرداخت‌های دیجیتال با شارژ توربو با تسهیل آن برای صدها میلیون نفر افراد برای پیوستن
- یک جایگزین معتبر برای پرداخت‌های کارتی (UPI هیچ کارمزدی از فروشنده دریافت نمی‌کند).
اگرچه بازارهای پرداخت در ایالات متحده، اروپا و چین بسیار متفاوت هستند، اما یک موضوع مشترک دارند؛ آن هم این است که آنها تحت سلطه صاحبان قدرت هستند! شرکت‌های خصوصی (مانند Visa، Mastercard ، Tencent و Ant Financial) که تبدیل به سیستم‌های حلقه بسته شده‌اند، با موانع زیادی برای ورود به یک‌سری بسترهای نوین در جهان رو‌به‌رو هستند. در هند هم با وجود حمایت دولت، این سیستم برای نوآوری و رقابت جدید به دلیل حضور مداوم رگولاتور از روندی که برای آن پیش‌بینی شده، عقب مانده و به همین دلیل شرکت‌های خصوصی هم به عنوان لایه دوم در جریان نگه داشته شده‌اند.
البته همه موارد فوق به این معنی نیست که UPI بدون چالش است. حفظ و مدیریت زیرساخت یا معرفی یک مدل تجاری قابل دوام برای مؤسسات مالی بدون به خطر انداختن چرخه کاری و روند رشد آنها، دو موضوع بسیار مهم است که به تأمل بسیار دقیق و جامع نیاز دارد؛ اما این ابتکار به طور کلی به ما نشان می‌دهد چگونه پرداخت‌های دیجیتال واقعاً می‌توانند مسیر کل اقتصاد را تغییر داده و ایده‌های خلاقانه و مؤثر را در اختیار سایر فعالان این حوزه قرار دهند.