راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

نقش حاکمیت و کسب‌وکارها در پاسخ به مطالبات زنان

1. مطالبات زنان ویژگی بارز اعتراضات چند هفته گذشته در کشور بود و این بار برخلاف گذشته، زنان نقشی پررنگ‌تر در اعتراضات داشتند. مروری بر وضعیت زنان در کشور نشان می‌دهد که دیر یا زود باید منتظر مطالبات جدی زنان ایرانی می‌بودیم. در حالی که طی دهه‌های گذشته زنان ایرانی توانسته‌اند در شاخص‌هایی فاصله خود را با مردان کاهش دهند، هنوز هم در برخی شاخص‌ها مقاومتی برای بهبود وضعیت زنان وجود دارد. یکی از این شاخص‌ها حضور اقتصادی زنان است. وقتی میزان مشارکت زنان در تحصیلات دانشگاهی تقریباً با مردان برابری می‌کند، در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کشور تنها ۱۷ درصد است، نشان از این دارد که یک جای کار خیلی می‌لنگد.

در کنار مسائلی مانند تقاضای پایین برای زنان در بازار کار و نگاه فرهنگی که به مشارکت پایین زنان در اقتصاد منجر می‌شود، دولت‌ها نیز هیچ‌ وقت تلاشی برای از بین بردن موانع حضور زنان در کار و اقتصاد نکرده‌اند. در حالی که بهبود شرایط زنان یکی از اولویت‌های اصلی در بزنگاه‌های انتخاباتی است، اما در عمل سیاست‌ها و قوانین به نفع حذف این بخش از جامعه از فعالیت اقتصادی است. نگاهی به قوانین حمایت از مادران در محیط کار و بخشنامه‌های گاه و بیگاه دولت‌ها مبنی بر کاهش ساعات کار زنان نشان از این دارد که اولویت اول حاکمیت برای زنان، اداره امور خانواده است و هیچ‌ گاه این بخش از جامعه به‌عنوان یک فعال اقتصادی جدی گرفته نشده است.

متأسفانه شیوه پاسخگویی به مطالبات زنان نیز نه‌تنها نتوانسته نتایج مثبتی داشته باشد و به بهبود شرایط بانوان بینجامد؛ بلکه مانعی جدید بر سر راه توسعه اقتصادی زنان بوده است. محدودیت اینترنت در هفته‌های اخیر و فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ نه‌تنها در کوتاه‌مدت و به‌صورت سطحی نتیجه‌ای ندارد، بلکه در بلندمدت نیز نتایج منفی آن بیشتر خواهد بود. گرچه کاربران ایرانی طی این سال‌ها یاد گرفته‌اند چگونه از سد فیلترینگ ابزارهای ارتباطی عبور کنند، اما همان‌طور که عددهای منتشرشده توسط کسب‌وکارهای تجارت اجتماعی و پرداخت‌یارها نشان می‌دهد، در این مدت محدودیت‌ها ضربه جدی به اقتصاد دیجیتال زده‌اند.

همین ضربه به اقتصاد دیجیتال که پتانسیل افزایش مشارکت اقتصادی زنان را دارد، خود به کاهش سهم اقتصادی زنان و سرخوردگی بیشتر آنها منجر خواهد شد و این یعنی تقویت یکی از عواملی که به شکل‌گیری این روزها و اتفاقات متعاقب آن انجامیده است. وقتی به دلایل گوناگون، شرایط حضور بیشتر زنان در محیط کار توسط حاکمیت و کسب‌وکارهای مختلف تعریف یا مساعد نشده، چرا باید بستری چون اینستاگرام که امکان مشارکت اقتصادی زنان را در سال‌های اخیر به شکلی خیره‌کننده افزایش داده اینچنین محدود شود؟! آیا چنین رویکردی در قبال یک شبکه اجتماعی که کارآفرینی و اشتغال‌زایی زنان را در غیاب مشوق‌ها برای حضور پررنگ‌تر آنان در عرصه اقتصاد بهبود داده، به افزایش نارضایتی این بخش از جامعه منجر نخواهد شد؟

2. در اعتراضات اخیر شاهد واکنش‌هایی از سمت کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور بودیم. ابراز همدردی و انتشار بیانیه‌های متعدد شرکت‌ها و نهادهای صنفی، واکنش‌های رسمی آنها به وقایع اخیر بود. گرچه این کسب‌وکارها در پاسخ به انتظاری که مردم از آنها دارند، واکنش‌هایی نشان دادند، اما با توجه به روح اعتراضات که تمرکز آن بر مطالبات زنان است، به نظرم یکی از مؤثرترین اقدامات کسب‌وکارها می‌تواند کمک به بهبود شرایط زنان در محیط کار باشد.

این سال‌ها برخی کسب‌وکارها با اتهاماتی از جنس تبعیض جنسیتی و آزار جنسی در محیط کار مواجه بوده‌اند و شاید فارغ از توقعاتی که از حاکمیت برای دادن پاسخ درست و در پیش گرفتن تدبیر عقلانی در این برهه از زمان وجود دارد، این روزها فرصتی مناسب برای شنیدن مطالبات زنان و پاسخ مثبت‌دادن به صدای آنها از سوی کسب‌وکارها هم باشد. گرچه در این ایام گفتمان حمله به کسب‌وکارها صدایی بلند داشت و در این فضا که منطق کمرنگ شده، ممکن است کسب‌وکارها با اولویت‌های دیگری مواجه باشند، اما انتظار منطقی از کسب‌وکارها این است که در عمل نشان دهند خواسته‌های زنان برای آنها اهمیت دارد.

مرور تجربه‌های گذشته در جهان نشان می‌دهد که با گذشت زمان واکنش کسب‌وکارهای بزرگ در برابر حوادث تحلیل خواهد شد؛ همان‌طور که در جنبش «زندگی سیاهان مهم است.» در آمریکا اتفاق افتاد. با اینکه آمازون و گوگل از این جنبش حمایت کردند، منتقدان در سیلیکون‌ولی می‌گفتند درون این شرکت‌ها تبعیض نژادی وحشتناکی وجود دارد. بنابراین آنچه از کسب‌وکارها برمی‌آید، این است که بیش از گذشته به بهبود شرایط کار زنان و پررنگ‌شدن نقش آنها کمک کنند.

منبع کارنگ
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.