راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

نگاهی به جزئیات دستورالعمل ناظر بر حساب سپرده تجاری و خدمات بانکی

دستورالعمل ناظر بر حساب سپرده تجاری و خدمات بانکی مرتبط با آن که در قانون بودجه سال 1400 به آن اشاره شده بود، در 21 ماده و 10 تبصره در بیست و پنجمین جلسه هیئت عامل بانک مرکزی به تصویب رسید. بر اساس این مصوبه، حساب تجاری مشتری فقط در قالب یکی از انواع حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز، حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری و حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی قابل افتتاح است.

اعلام اطلاعات حساب تجاری به سازمان توسط مشتری و دریافت تأییدیه سامانه‌ای سازمان از طریق سامانه سیاح که متضمن غیرتجاری شدن حساب سپرده بانکی است و نیز اعلام اطلاعات حساب تجاری به مؤسسه اعتباری توسط مشتری و دریافت تأییدیه سامانه‌ای سازمان از طریق سامانه سیاح که متضمن غیرتجاری‌شدن حساب سپرده بانکی است دو روش تبدیل حساب تجاری به غیرتجاری هستند.

در ماده 5 بخشنامه آمده است که مؤسسه اعتباری فقط مجاز به پذیرش درخواست تجاری‌شدن حساب سپرده مشتری خارجی است که یکی از مجوزهای فعالیت معتبر شامل اجازه اشتغال صادره توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا مجوز سرمایه‌گذاری خارجی موضوع ماده ۶، قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی مصوب سال1۳80 را ارائه دهد. البته حساب سپرده مشتری خارجی که مجوز موضوع این ماده را در اختیار ندارد از طریق رویه موضوع بند 4-1 ماده 4 دستورالعمل به مؤسسه اعتباری معرفی می‌شود و مؤسسه اعتباری مجاز به تغییر وضعیت حساب سپرده به وضعیت تجاری نیست.

گفتنی است مشتری خارجی مشمول این تبصره می‌تواند حداکثر ظرف مدت یک سال پس از ابلاغ این دستورالعمل، به مؤسسه اعتباری مراجعه و با ارائه مجوزهای مربوط، تقاضای خود برای تجاری‌شدن حساب را تسلیم کند. در صورت اقدام نکردن ظرف مهلت زمانی مذکور، تمام ابزارهای پذیرش اختصاص‌یافته به او غیرفعال می‌شود.

در ماده 6 نیز آمده مشتری ایرانی‌ای که اطلاعات اقتصادی آن نزد مؤسسه اعتباری مؤید وجود فعالیت تجاری به نامش نباشد، حساب سپرده آن از طریق رویه موضوع‌ بند 4-1 ماده 4 دستورالعمل به‌عنوان حساب تجاری معرفی می‌شود. مؤسسه اعتباری  پس از تغییر وضعیت حساب سپرده به وضعیت تجاری، از مشتری دعوت می‌کند ظرف مهلت دو ماه برای به‌روزرسانی اطلاعات اقتصادی خود نزد مؤسسه اعتباری اقدام کند. در صورت ارائه‌ندادن اطلاعات لازم از سوی مشتری، حساب مشتری به وضعیت غیرتجاری تغییر می‌یابد و مراتب به‌نحوی‌که بانک مرکزی تعیین می‌کند به او اعلام خواهد شد.


مشوق‌های بانکی برای حمایت از صاحبان حساب‌های تجاری


مؤسسه اعتباری موظف است با لحاظ داشتن ماهیت و میزان فعالیت تجاری صاحبان حساب‌های تجاری، در صورت بازگشت تمامی برگه‌های دسته‌چک‌های قبلی و نیز بازگشت سه‌پنجم (۶۰ واحد درصد) از برگه‌های آخرین دسته‌چک متصل به‌ حساب تجاری،‌ به آنها دسته‌چک اعطا کند. تخفیف‌هایی در کارمزد خدمات بانکی حداکثر «تا ۴۰ درصد» در رابطه‌ با سرفصل‌های «صدور انواع ضمانت‌نامه»، «حواله‌ها» و «وصول بروات» اعمال می‌شود. سقف روزانه برداشت غیرحضوری از همه حساب‌های تجاری مشتری، به حداکثر تا پنج میلیارد ریال می‌رسد و سقف ماهانه برداشت غیرحضوری از همه حساب‌های تجاری مشتری، حداکثر به ۳۰ میلیارد ریال افزایش پیدا می‌کند.

افزایش برداشت غیرحضوری ماهانه از تمامی حساب‌های تجاری مشتری حداکثر تا سی میلیارد ریال، اعمال‌نکردن محدودیت‌های مربوط به تعداد مجاز حساب سپرده اشخاص حقیقی در افتتاح و نگهداری حساب تجاری برای مشتری و در اولویت قراردادن ضمانت اشخاص دارای حساب تجاری به‌عنوان یکی از وثایق قابل‌ قبول برای اعطای تسهیلات خرد، موضوع دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد مصوب کمیسیون مقررات و نظارت مؤسسات اعتباری بانک مرکزی از دیگر مشوق‌های بانکی برای حمایت از صاحبان حساب‌های  تجاری است.


تفکیک و تبدیل حساب تجاری و غیرتجاری


در تبصره دو ماده 4 نحوه تبدیل حساب تجاری به غیرتجاری توضیح داده شده که اعلام اطلاعات حساب تجاری به سازمان توسط مشتری و دریافت تأییدیه سامانه‌ای سازمان از طریق سامانه سیاح که متضمن غیرتجاری شدن حساب سپرده بانکی است و نیز اعلام اطلاعات حساب تجاری به مؤسسه اعتباری توسط مشتری و دریافت تأییدیه سامانه‌ای سازمان از طریق سامانه سیاح که متضمن غیرتجاری‌شدن حساب سپرده بانکی است دو روش تبدیل حساب تجاری به غیرتجاری هستند.

بر اساس این بخشنامه مؤسسه اعتباری باید با استفاده از روش‌هایی نظیر ارسال پیامک یا درج در پایگاه اطلاع‌رسانی خود، اطلاع‌رسانی لازم را در خصوص مفاد این دستورالعمل؛ به‌ویژه فرایند ایجاد حساب تجاری و نیز مشوق‌های بانکی تمهیدشده، انجام دهد.

تفکیک حساب‌های تجاری از حساب‌های غیرتجاری مشتریان نزد مؤسسه اعتباری باید به نحوی باشد که مؤسسه اعتباری قادر به پایش رفتار مالی مشتری برمبنای عملیات تجاری و غیرتجاری او، اجرای سیاست‌های تشویقی و نیز اعمال کنترل‌های مذکور در دستورالعمل به‌صورت سامانه‌ای باشد.

مؤسسه اعتباری مکلف است رفتار مالی دارندگان حساب‌های سپرده نزد خود را مستمراً تحت رصد و ارزیابی داشته باشد؛ یعنی حساب‌های غیرتجاری برمبنای میزان درآمدهای شغلی و غیرشغلی دارندگان آنها و در چارچوب مقررات ناظر از جمله دستورالعمل اجرایی تعیین حدود ارائه خدمات بانکی به اشخاص محجور در مؤسسات اعتباری مصوب هیئت‌عامل بانک مرکزی و حساب‌های تجاری متناسب با ماهیت کسب‌وکار دارندگان آن حساب‌ها و با استفاده از اطلاعات اقتصادی موضوع مواد ۶0 و ۶1 آیین‌نامه اجرایی ماده 14 الحاقی قانون مبارزه با پول‌شویی و حساب‌های تجاری اشخاص حقوقی غیرفعال وفق دستورالعمل الزامات اجرایی تعیین سطح فعالیت اشخاص حقیقی فاقد شغل و اشخاص حقوقی غیرفعال مصوب هیئت عامل بانک مرکزی باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.


وظایف مؤسسه اعتباری


در این بخشنامه اعلام شده که یک مؤسسه اعتباری موظف است قابلیت‌های لازم برای تغییر وضعیت حساب سپرده بانکی از وضعیت غیرتجاری به وضعیت تجاری و نیز از وضعیت تجاری به وضعیت غیرتجاری در سامانه‌های عملیاتی خود ایجاد کند. این سامانه باید به‌گونه‌ای باشد که تغییرات مذکور بی‌درنگ و به روشی که بانک مرکزی تعیین می‌کند، به سامانه سیاح اعلام شود.

همچنین باید سازوکاری باشد که پس از تغییر وضعیت حساب‌های سپرده از وضعیت غیرتجاری به وضعیت تجاری یا از وضعیت تجاری به وضعیت غیرتجاری، اعلامیه آن در قالب پیامک به شماره‌ تلفن همراه متعلق به مشتری ارسال شود.

در سامانه‌های عملیاتی و نظارتی مؤسسات اعتباری نیز باید امکان مشاهده وضعیت حساب سپرده بانکی؛ اعم از غیرتجاری و تجاری برای کاربران واحدهای نظارتی و عملیاتی مؤسسه اعتباری و مشتریان مربوط فراهم باشد.

علاوه بر ایجاد سامانه، مؤسسه اعتباری موظف است تمهیداتی اتخاذ کند که درخواست خروج هریک از شرکا از حساب تجاری، پس از بررسی مستندات توسط واحد مبارزه با پول‌شویی مؤسسه اعتباری، به روش سامانه‌ای به بانک مرکزی ارسال شود. بانک مرکزی نیز با همکاری سازمان درخواست را بررسی و نتیجه را به مؤسسه اعتباری اعلام می‌کند.

مؤسسه اعتباری موظف است تمامی نقل‌وانتقالات الکترونیکی وجوه بالاتر از 10میلیارد ریال درون‌بانکی و بین‌بانکی روزانه مشتری که از محل یک یا چند حساب تجاری او انجام می‌شود را منوط به تکمیل قسمت فرم‌‎های مربوط و ارائه اسناد مثبت دال بر انجام معامله، قرارداد یا علت انتقال وجه کرده و تصویری از اسناد مثبت مربوط به انتقال وجه در پرونده تراکنش مذکور نگهداری کند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.