پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در پنل فین‌تک و بانکداری هوشمند، سیاست بانک مرکزی نسبت به نوآوری تصریح شد / فین‌تک با نرخ ریسک صفر در شرایط ویژه اقتصادی کشور
دهمین نمایشگاه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت در حال برگزاری است. در روز دوم از این نمایشگاه پنل تخصصی «فین‌تک و بانکداری هوشمند» با حضور محمدمهدی فاطمیان، رئیس انجمن فین‌تک ایران؛ فرزانه غلام ابوالفضل، مدیرعامل تعاونی نوآوران لوتوس پیروزی؛ محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ تفتا؛ صادق فرامرزی، نایب‌رئیس سازمان نصر تهران؛ محمدرضا مانی یکتا، مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی و امیرحسین داودیان، معاون مشتریان بانکداری شخصی بانک تجارت برگزار شد.
اولین سؤالی که در پنل مطرح شد به انتظارات فین‌تک از بانک مرکزی اختصاص داشت. فاطمیان به‌عنوان دبیر نشست از مانی یکتا پرسید که چرا بانک مرکزی محصولات جدید فین‌تکی را عمدتاً به‌عنوان مخاطره می‌شناسد؟
به گفته مانی یکتا، مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی شرایط اقتصادی کشور ویژه است: «نگاه ما به سوی اشتباه‌نکردن در فضای مذکور کشور است و تنظیم‌گری‌ها نیز از همین رویکرد پیروی می‌کنند. حوزه فناوری مالی گسترده است. اینکه دبیر نشست می‌گوید چرا برخوردها بازدارنده است، باید بگویم حوزه تبادل رمزارز چالشی است، اما فضای پرداخت متفاوت است. رویکردهایی هم که نسبت به پرداخت‌یاران وجود دارد همراهی بوده است. بپذیریم در نقاطی هم فعالان حوزه همراهی نکرده‌اند.»
او ادامه داد: «می‌گویند بانک مرکزی از نگرانی‌های فین‌تکی آگاه نیست، اما در مقابل کسب‌وکارها هم از نگرانی رگولاتور آگاه نیستند. تا زمانی که درک مشترکی وجود ندارد، احتمالاً وضعیت به همین صورت باقی خواهد ماند.»
در ادامه فاطمیان از فرامرزی درباره ابهام دغدغه مشترک رگولاتور و کسب‌وکار پرسید. به گفته فرامرزی، با اینکه بگوییم فین‌تک درک درستی از رگولاتور ندارد مخالفم. در واقع ما در حفره‌ای دیجیتال هستیم و در این حفره دیجیتال بخش خصوصی و دولتی پشت‌به‌پشت هم هستند. کسب‌وکارهای فین‌تکی و رگولاتور در جهان درک مقابل دارند و نهایت در 9 ماه یک مجوز کسب‌وکار نوآورانه صادر می‌شود. این امر به دلیل آموزش‌پذیری رگولاتور است.
او ادامه داد: «بانک مرکزی تا پیش از تدوین ره‌نگاشت بانک مرکزی هم نمی‌خواست در قوانین بازنگری کند.»
فرامرزی صراحتاً عنوان کرد که ره‌نگاشت بانک مرکزی رویکردی اجرایی دارد. سال‌هاست فعالان حوزه اقتصاد بر این اعتقادند که بانک مرکزی نباید وارد اجرا شود. اما اجرا انگار در دی‌ان‌ای بانک مرکزی است. پس در این مورد بخش خصوصی دست بالا برده و تسلیم شده است. به گفته او، ریل‌گذاری بانک مرکزی نشان‌دهنده این است که بانک مرکزی نمی‌خواهد کسب‌وکاری جلوتر از خودش باشد. رویکردهای تنظیم‌گری هست، رگولاتور به فین‌تک نمی‌رسد و به همین دلیل ایجاد محدودیت می‌کند.
فرامرزی در بخش دیگری از صحبت‌هایش تصریح کرد که در حال حاضر بیش از بانکداری هوشمند به هوش بانکداری نیاز داریم.
لزوم تعامل دوسویه
فرجود نیز درباره دغدغه‌های فین‌تک‌ها گفت: «چالش رگولاتوری که همیشه هست، اما موضوعات دیگری مانند سرمایه‌گذاری هم مطرح است. مدتی است که بانکداری دیجیتال و فین‌تک سرمایه‌گذاری نداشته‌اند. یکی دیگر از چالش‌ها تعامل فین‌تک و کسب‌وکارهای سنتی است. فین‌تک‌ها سه بخش هستند؛ دسته‌ای از فین‌تک‌ها فعال حوزه تک هستند و زیرساخت می‌دهند. دسته دیگر فین‌تک‌ها آنهایی هستند که کارهای جدی‌تری از بانکداری سنتی برمی‌دارند. (بانک‌ها این دسته را رقیب می‌دانند) و دسته دیگر هم فین‌تک‌هایی هستند که برای باقی‌ماندن در فضا با نوآوری همگام شدند. دسته اول رگولیشن راحت‌تری نسبت به دو دسته دیگر دارند.
راهکار هلدینگ‌ها در این نقطه بسیار مهم است. این مجموعه‌ها باید با توجه به نیاز بازار اکوسیستم‌سازی کنند.
فرزانه غلام ابوالفضل در پاسخ به سؤال فاطمیان درباره چالش‌های مقرره‌گذاری توضیح داد: «نظام تنظیم‌گری حاکم بر جامعه تسهیل‌محور نیست و این خلاف تحول دیجیتال است. البته قبول دارم که پویایی رگولاتوری تنها سمت بخش دولتی نیست و در واقع نیاز است که کسب‌وکارها به سمت تنظیم‌گر بیایند.»
او ادامه داد: «در پروژه «پراب‌تک» ما بانک پارسیان حامی حوزه نوآوری بود و با این بانک درگیری نداشتیم. در این مسیر پیش آمده که برخی دغدغه‌های رگولاتور موضوعاتی بوده که ما با آن در آینده مواجه می‌شدیم، اما با اینکه تمام راه را پابه‌پای آنها آمدیم، رگولاتور حتی اجازه اجرای پایلوت را هم به ما نمی‌دهد.»
راهکار حضور یک وکیل مدافع است؟
داودیان در پاسخ به سؤالی درباره حلقه مفقوده میان بخش خصوصی و بانک، درباره عدم درک یکسان این دو مجموعه و کم‌بودن سرمایه‌گذاری‌ها تصریح کرد: «در حوزه رگولاتوری به آینده امید داریم. یکی از راهکارهایی که می‌توان از آن استفاده کرد استقرار وکیل مدافع در کسب‌وکار و بانک است.»
او ادامه داد: «در بانک تجارت سعی کردیم نوآوری را به شکلی پیاده‌سازی کنیم که هم بر اساس نیاز بازار باشد و هم منطبق با دغدغه‌های رگولاتور. عمر این رویکرد در بانک تجارت کوتاه، اما بالغ است.»
به اعتقاد او، فین‌تک در تمام رگولاتورها به یک وکیل مدافع در همان نهاد نیاز دارد تا مشکلاتی که رفع آنها چندین ماه زمان می‌خواهد را تسریع بخشد.
سیاست رگولاتور نسبت به فین‌تک
مانی یکتا پس از شنیدن صحبت‌های اعضای پنل تصریح کرد که نکات مشترکی میان گفته‌ها وجود داشت: «فین‌تک فقط حوزه بانک و پرداخت نیست. بورس، اینشورتک و… هم هستند. در بخش بانک و پرداخت فضای بیرون را در نظر نمی‌گیریم و انتظارات‌مان نشئت‌گرفته از فضای داخلی است.»
او ادامه داد: «رگولاتور تلاش می‌کند، اما فضای حاکمیت برای شرایط خاص کشور خواهان ریسک صفر است. اکنون فضای ارز کشور ملتهب است و فضای مالی و فین‌تک می‌تواند بر چنین پارامترهایی تأثیرگذار باشد.»
فرامرزی در واکنش به صحبت‌های مانی یکتا تصریح کرد که ریسک صفردرصدی از سمت رگولاتور نسبت به محصول نوآورانه کافی است.
نگاه‌های مثبت به وام با توثیق رمزارزی
وام با توثیق رمزارزی از موضوعات داغ صنعت فین‌تک است. در همین راستا فاطمیان از فرجود پرسید که آیا هلدینگ تفتا حاضر است در چنین کسب‌وکاری سرمایه‌گذاری کند که فرجود توضیح داد: «من نگاهم نسبت به توثیق دارایی دیجیتال و و وام‌دهی مثبت است. فرایند عجیبی نیست و تنها نکته این است که نوآوری خلاف عادت‌های پیشین است.»
او با بیان اینکه آرایش بانک باید تغییر کند ادامه داد: «به فراخور پدیدآمدن پدیده‌های جدید رگولاتور همگام نشده؛ درحالی‌که برخی از صرافی‌های رمزارزی گردش مالی بیشتری از برخی بانک‌ها دارند.»
داودیان نیز در ادامه تأکید کرد: «هر کنشی زنجیره‌ای از واکنش را پی دارد. فین‌تک‌ها در زنجیره واکنشی به دنبال خلق ارزش هستند. چند سالی است که دولت بر تسهیلات‌دهی آنلاین تأکید دارد، اما اصلاً ما وثیقه دیجیتال داریم؟ اگر امروز ماینینگ و ترید کردن رمزارز در حال قانونی شدن است، پذیرش ارزهای دیجیتال به‌عنوان وثیقه نیز اتفاق خواهد افتاد. اینکه بانک برای بیزینس به موضوع ورود کند را نزدیک به وقوع نمی‌دانم، اما می‌تواند در نقطه ضمانت ایفای نقش کند.»