پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
همیشه در دسترس
گفت‌وگو با هم‌بنیان‌گذاران زیبال که تلاش دارند پایداری در ارائه سرویس را همواره مورد توجه قرار دهند
ابوالفضل رجبی / زیبال یکی از شرکت‌های پرداخت‌یار کشور است که در سال‌های فعالیتش تلاش کرده با ارائه سرویس‌های نوین پرداختی، در راستای افزایش تراکنش‌های موفق و افزایش فروش، بستری امن برای مشتریان کسب‌وکارها فراهم کند. این شرکت گرچه تفاهم‌نامه پرداخت‌یاری دارد، اما به‌دنبال پوشش حوزه‌های متنوع‌تری از آن است. فعالیت در این حوزه با چالش بزرگی به نام رگولاتوری مواجه است که به مانعی جدی برای حیات شرکت‌های پرداخت‌یار تبدیل شده و بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند با رویکرد کنونی رگولاتوری، مرگ پرداخت‌یاری اجتناب‌ناپذیر است. به همین خاطر بسیاری از کسب‌وکارهایی که با ماهیت اولیه پرداخت‌یاری کار خود را آغاز کرده‌اند، اکنون به فعالیت و سرویس‌دهی به حوزه‌های دیگر روی آورده‌اند. زیبال نیز یکی از این کسب‌وکارهاست که زمین بازی بزرگ‌تری از پرداخت‌یاری را طلب می‌کند و در کنار ارائه درگاه پرداخت اینترنتی همراه با ارزش‌افزوده‌هایی مانند تسویه آنی و سرویس بازگشت وجه (Refund) به کلیت بازار مالی کشور نظر دارد. سهم‌خواهی زیبال از بازار، با آینده این کسب‌وکار گره خورده و باید دید سهم 30درصدی که هم‌بنیان‌گذاران این کسب‌وکار در چشم‌انداز خود ترسیم می‌کنند تا سال 1405 محقق می‌شود یا خیر. در ادامه گفت‌وگو با سه هم‌بنیان‌گذار زیبال؛ محمدمهدی فاطمیان، محمد زمان‌زاده و سجاد شاهی درباره فعالیت‌ها و برنامه‌های این شرکت و همچنین چالش‌هایی که دارند، می‌خوانید. به گفته بنیان‌گذاران زیبال، با توجه به شعار شرکت که همیشه در دسترس بودن است، تلاش دارند پایداری در ارائه سرویس را همواره مورد توجه قرار دهند.
هدف زیبال؛ کسب‌وکارهای بزرگ
زیبال از سال 1396 با تمرکز بر حوزه کارت‌خوان‌ها شکل گرفت و بعد از مدتی در راستای تکمیل محصولات و سرویس‌های مالی و پرداختی ارائه‌شده خود، اقدام به ارائه درگاه پرداخت اینترنتی همراه با امکانات کاربردی مانند تسویه آنی، سرویس بازگشت وجه (Refund) و همچنین گزارش‌های کاربردی کرده و در حال حاضر زیرساخت پرداختی و مالی کاملی را در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد. مهدی فاطمیان، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار زیبال در این‌باره توضیح می‌دهد: «اکنون زیبال دیگر یک درگاه پرداخت نیست و ارائه‌دهنده زیرساخت مالی و پرداختی به کسب‌وکارهاست و تلاش داریم در ادامه به تمام کسب‌وکارهای داخلی خدمت ارائه دهیم. در حال حاضر، با حدود سه میلیون تراکنش ماهانه و گردش شش، هفت هزارمیلیاردی ماهانه، جزو سه پرداخت‌یار اول کشور از نظر حجم و تعداد تراکنش هستیم و به بیش از 10 هزار کسب‌وکار به شکل زنده سرویس ارائه می‌دهیم و رشد صددرصدی را تا پایان امسال برای خود انتظار داریم.»
فاطمیان در ادامه درباره اینکه در یک سال گذشته تمرکز زیبال روی چه حوزه‌هایی بوده، پاسخ می‌دهد: «تا سال 1400 محصولات و خدمات جدیدی به سرویس‌های خود اضافه کردیم. اواسط سال گذشته بود که جدا از مسائل رگولاتوری و چالش‌های آن، بهینه‌سازی سرویس‌ها و توسعه آنها را برای اینکه گستره استفاده کاربران بیشتر شود، در دستور کار قرار دادیم. امسال نیز رویکردمان تغییر کرده و تلاش داریم با توسعه زیرساخت‌های فعلی بتوانیم نیاز مالی تمامی کسب‌وکارها را پوشش دهیم. ما به‌دنبال همکاری بزرگان هر صنف هستیم و همکاری با کسب‌وکارهای خرد در برنامه فعلی زیبال نیست. به‌صورت جدی در تلاش هستیم با ارائه‌دهندگان سرویس و کسب‌وکارهای بزرگ همکاری کنیم. محوریت کار فعلی ما همکاری جدی با ارائه‌دهندگان سرویس و کسب‌وکارهای بزرگ است؛ اگرچه این گستره فعالیتی سربار فنی زیادی برای ما خواهد داشت، ولی ما به خودمان و کاربران‌مان ایمان داریم و امید داریم بتوانیم به این مهم دست پیدا کنیم.»
بهینه‌سازی ارزش‌افزوده‌های جدید
طبق صحبت‌های سجاد شاهی، هم‌بنیان‌گذار و مدیر فروش زیبال، تا اواخر سال 1399 زیبال پرداخت‌یاری بود که خدمات درگاه پرداخت را به همراه ارزش‌افزوده‌های محدود ارائه می‌داد. اما در ادامه با رشد نیاز کسب‌وکارهای آنلاین به خدمات ارزش‌افزوده، سرویس‌های جدیدی مانند تسویه آنی را نیاز داشتند. زیبال این سرویس را در بهترین حالت ممکن در سال 1400 به کسب‌وکارها ارائه داد. او می‌گوید: «در حال حاضر سرویس تسویه آنی زیبال با پشتیبانی هفت بانک به سرویس‌دهنده و سرویس‌گیرنده کمک می‌کند تا درلحظه عملیات تسویه حساب انجام شود. اساساً سرعت تسویه در بعضی سرویس‌گیرندگان مزیت رقابتی است. اگر خود کسب‌وکار بخواهد از بانک‌ها سرویس بگیرد، دچار یک سربار عملیاتی جدی می‌شود، ولی این سرویس می‌تواند به دغدغه کسب‌وکار بدون ایجاد بعد عملیاتی پاسخ دهد.»
سرویس دیگر زیبال بازگشت وجه است که برای بازگشت وجه با سرویس استرداد وجه زیبال، به اطلاعات حساب مشتری نیاز نیست و فقط کافی است تراکنش مورد نظر را انتخاب و گزینه استرداد وجه را انتخاب کنید تا مبلغ درخواستی، به‌طور خودکار توسط زیبال به حساب مشتری برگشت داده شود. شاهی در این‌باره می‌گوید: «بازگشت وجه تراکنش یکی از سرویس‌های کاربردی و مورد نیاز کسب‌وکارهای آنلاین و فروشگاه‌های اینترنتی است. با استفاده از سرویس استرداد وجه زیبال، به‌راحتی، بدون اتلاف وقت، آنی و درلحظه، همه یا بخشی از مبلغ تراکنش را به حساب مشتری برگشت می‌زنیم. این سرویس به شکل تجمیعی نیز خدمت ارائه می‌دهد. برای مثال در همه‌گیری کرونا ما در یک رویداد چهار هزار استرداد وجه را پوشش دادیم.»
مدیر فروش زیبال درباره رویکرد این کسب‌وکار در تحقق شعارشان می‌گوید: «با توجه به شعار زیبال که همیشه در دسترس بودن است، در تلاشیم کل نیازهای مالی کسب‌وکارها را پوشش دهیم و در این راه پایداری در ارائه سرویس را همواره اولویت قرار می‌دهیم. در این مسیر با چهار شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) و بانک‌های مختلف همکاری داریم تا بیشترین نرخ موفقیت تراکنش و بهینه‌ترین راهکار تسویه را به کاربران ارائه دهیم. فعالیت ما در حال حاضر محدود به کسب‌وکارهای آنلاین است، اما می‌خواهیم به سمت ارائه راهکارها و زیرساخت‌های مالی و پرداختی برای مدیریت امور مالی کسب‌وکارها برویم. اجرای این مسئله در برنامه‌های سال 1401 زیبال پیش‌بینی شده است.»
کنترل‌گری رگولاتور
فاطمیان در ادامه درباره چالش‌های رگولاتوری که در حوزه پرداخت‌یاری وجود دارد و برای زیبال نیز به یک مسئله مهم تبدیل شده است، صحبت می‌کند. او می‌گوید که به چالش رگولاتوری از دو جنبه داخلی و خارجی می‌توان نگاه کرد. «در مدل کاری ما تلاش این است تا کمترین میزان آسیب از سمت رگولاتور صورت بگیرد؛ چراکه از سال 1399 به این سو، تغییرات و تصمیمات یک‌شبه از سمت رگولاتوری بی‌شمار بوده که اکثر آنها ما را با چالش‌های جدی‌ای روبه‌رو ساخته است. در بعد بیرونی نیز به واسطه انجمن پرداخت‌یاری با نهاد رگولاتور مذاکراتی داریم تا حرف ما را درک کرده و به سمت پاسخ به نیازهای بازار حرکت کنند. در حال حاضر تغییراتی در این رویکرد قابل مشاهده است، اما حرکت بسیار کندی دارد. تفاوت اکنون با گذشته این است که حداقل راهکارشان ممنوعیت یکباره نیست. امیدواریم در دو سال آینده صنعت به رگولاتور راهکار ارائه دهد و مسیر توسعه رگولاتوری این حوزه سرعت بیشتری به خود بگیرد.»
به عقیده او، رویکرد رگولاتور کنترل‌گری است و شاید با تغییر در افراد و همچنین نگرش حاکمیت و دولت بتوان امید داشت رویکرد فعلی با کلیت ساختار کسب‌وکارهای آنلاین همراه شود.»
فاطمیان معتقد است با تغییر رویکرد زیبال دیگر نمی‌توان این شرکت را فقط پرداخت‌یار دانست و راهکارهای ارائه‌شده توسط زیبال گسترش یافته است. او در این‌باره می‌گوید: «زیبال دیگر در حوزه پرداخت‌یاری صرف فعالیت نمی‌کند، شاید یک خدمت پرداخت‌یاری بر اساس ماهیت اولیه‌ای که رگولاتور برای ما تعیین کرده، ارائه دهیم که شامل ارائه درگاه پرداخت اینترنتی است. اما دیگر نه ما و نه سایر پرداخت‌یارها صرفاً به ارائه این خدمت و زیرساخت کنونی نمی‌پردازند. کارمزدی که از سمت شاپرک و عملاً بانک به شرکت‌های پی‌اس‌پی پرداخت می‌شود و همچنین انحصاری که به وجود آمده، تمام شرایط را علیه فعالیت پرداخت‌یارها کرده است. با این شرایط مسئله‌ای که پرداخت‌یارها را متمایز می‌کند، ارائه سرویس‌ها و زنجیره خدمات خاص به حوزه‌های خاص است. برای بسیاری از کسب‌وکارها در برخی صنایع، استخدام یا هزینه‌کردن برای جذب نفر مالی چالش‌هایی ایجاد می‌کند که عملاً مربوط به کسب‌وکار اصلی نیست. ما با ارائه راهکارهای مالی تلاش کرده‌ایم به‌عنوان بازوی مالی کسب‌وکارها سرویس‌های خود را به بالاترین سطح کیفیت توسعه دهیم؛ چراکه می‌دانیم پرداخت‌یاری همین اکنون نیز آینده‌ای ندارد.»
کمبودی به وسعت نیروی انسانی
مهم‌ترین چالش کنونی زیبال نیروی انسانی است؛ چراکه با توجه به شرایط کشور اکثر نیروهای خوب و متخصص مهاجرت کرده‌اند و افرادی هم که باقی مانده‌اند، به شرکت‌ها به‌مثابه پلی برای مهاجرت نگاه می‌کنند. فاطمیان با بیان این موضوع می‌گوید: «واقعیت این است که جذب نیروی متخصص در برخی بخش‌ها بسیار مشکل است و زیبال نتوانسته این چالش را حل کند و مانند سایرین تنها با این چالش کنار آمده‌ایم. چالش دیگر ما رگولاتوری است؛ چراکه این نهاد بین شرکت‌های فین‌تکی و مشتری قرار گرفته و به‌دلیل عدم شفافیت، دست‌مان برای استناد به قوانین بسته است. من معتقدم چالش دو سال آینده زیبال همچنان درگیری با رگولاتور باشد.»
به نظر فاطمیان، مزیت رقابتی زیبال در نگرش آنها نسبت به بازار پرداخت و بانکی است؛ چراکه برخی در پی سرپوش‌گذاشتن بر مسائل هستند، ولی آنها از همان ابتدا شفافیت را در رابطه با مشتری رعایت کردند و در صورتی که مسئله‌ای محرمانه نباشد، آن را به مشتریان اطلاع داده‌اند: «همین امروز هم در میان اکثر پرداخت‌یارها این رویکرد وجود ندارد. مزیت دیگر ما سرعت توسعه و سرویس‌دهی و ارزش‌های فنی زیبال است.»
پایداری سرویس‌ها با زیرساخت‌های ناپایدار
در بخش فنی نیز در همکاری با کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ، میزان در دسترس بودن سرویس‌ها، پایداری و کیفیت ارائه سرویس مهم‌ترین مزیت رقابتی زیبال است. محمد زمان‌زاده، هم‌بنیان‌گذار و مدیر فنی زیبال با بیان این موضوع توضیح می‌دهد: «ما برای پایداری در ارائه سرویس‌هایمان، تنها به شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP)، پرداخت‌یاری یا بانک خاصی اکتفا نکردیم و در همکاری با مجموعه‌های مختلف سرویس مسیردهی هوشمند و الگوریتم داخلی خود را توسعه داده‌ایم تا کسب‌وکارها و مشتریان آنها به هیچ عنوان عدم پایداری را تجربه نکنند و همواره باکیفیت‌ترین، پایدارترین و سریع‌ترین سرویس را دریافت کنند. زیبال در حال حاضر مجموعه‌ای از سرویس‌ها و زیرساخت‌های مالی و پرداختی را با پشتیبانی دائمی به کسب‌وکارها ارائه می‌دهد و همچنین راهکاری است تا کسب‌وکار با کمترین هزینه بتواند سرویس مورد نیاز خود را دریافت کند و این سرعت و سهولت در دریافت زیرساخت مالی و پرداختی و راحتی استفاده از آن، یکی از مزایای زیبال است. ما همچنین امسال سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه زیرساخت‌ها و پوشش موارد امنیتی برای بهبود سطح سرویس‌ها انجام داده‌ایم تا دغدغه کسب‌وکارها را در زمینه سرویس‌های مالی مرتفع کنیم.»
فاطمیان در ادامه و تأیید صحبت‌های زمان‌زاده اضافه می‌کند: «توجه ما به توسعه زیرساخت‌ها به‌دلیل حجم اختلال اینترنت در شش ماه گذشته، به‌خصوص در شبکه بانکی، پرداخت و اینترنت بوده است. متأسفانه دیتاسنتر کشور پایدار نیست و برای ارائه سرویس پایدار با زیرساخت ناپایدار، زیبال قدرت فنی خود را افزایش داده و به یک مسیر برای ارائه سرویس اکتفا نکرده و زیرساخت‌های متنوعی در دست دارد. همچنین سهولت راه‌اندازی و دریافت زیرساخت مالی مورد نظر برای کسب‌وکارها در کوتاه‌ترین زمان ممکن، با توجه به الزاماتی چون کد رهگیری مالیاتی و نماد اعتماد الکترونیکی، مزیت مهمی برای زیبال است. ما تلاش کرده‌ایم ظرف کمتر از یک روز کاری، دریافت سرویس و زیرساخت پرداختی و مالی را برای کسب‌وکارها عملیاتی کنیم. در نهایت نیز توسعه زیرساخت و محصولات، ما را به کسب‌وکارهای بزرگ دیگر متصل می‌کند که باعث عمیق‌شدن زیبال در بازار می‌شود.»
چشم‌انداز زیبال در کوتاه‌مدت، توسعه زیرساخت و محصولات‌شان است، اما در افق بلندمدت خود امیدوارند در سال 1405، 30 درصد از سهم کل بازار را از آن خود کنند و فقط در بازار آنلاین فعال نخواهند بود. فاطمیان در این باره می‌گوید: «اساساً بازار آنلاین به‌واسطه رویکرد رگولاتور محدود شده است. ما نیز تلاش کردیم زنجیره محصولات‌مان محدود به پرداخت‌یاری نباشد و در حوزه‌هایی کار می‌کنیم که در حال رشد و قانون‌گذاری هستند. به‌طور کلی، خودمان را محدود به ساختاری که برایمان در نظر گرفته‌اند، نمی‌بینیم؛ چراکه زمین بازی حوزه آنلاین کوچک است و اکنون وقت آن است که هم در حوزه آنلاین و هم در بازار کلی سهم گسترده‌ای پیدا کنیم.»
منبع
ماهنامه عصر تراکنش