پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بدهکاران دانه‌درشت بانک‌های دولتی چه کسانی هستند؟ / شکاف بزرگ میان افشای اسامی ابربدهکاران با ایجاد شفافیت و عدالت
چهار بانک دولتی اسامی ابربدهکاران خود را منتشر کردند؛ فهرست‌هایی که نام‌های آشنایی در آنها به چشم می‌خورد که یا در دادگاه‌های فساد اقتصادی اسم‌شان را شنیده‌ایم یا در میان گزارش‌های مکرری که طی سال‌ها از وضعیت تسهیلات‌دهی بانک‌ها و وام‌های بی‌حساب‌وکتاب بدون بازگشت به گوش رسیده. انتشار فهرست بدهکاران بانکی در راستای تأکید رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد مبنی بر لزوم شفافیت در نظام بانکی منتشر شده، با این همه باز هم این فهرست‌های منتشرشده در اتاق شیشه‌ای قرار نمی‌گیرند؛ بانک ملی در انتشار اسامی بدهکاران فقط به آوردن نام بدهکار اکتفا کرده و بانک مسکن هم تنها نام «بد»ها را فهرست کرده، بدون اینکه خبری از میزان بدهی و تاریخ سررسید و میزان جریمه آنها باشد. فهرست بدهکاران بانکی پست‌بانک و بانک کشاورزی نیز گرچه جزئیات بیشتری از جمله مبلغ جمع کل بدهی را دارد، اما فهرست کوتاه و مختصری از «مشکوک‌الوصول»هاست. در فهرست‌های منتشرشده بانک‌های دولتی چه خبر است و بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی چه کسانی هستند؟
یک برگه دست‌نوشته کوچک و نام‌های فامیلی محوی که روی آن حک شده بود؛ تصویری بود که در جریان مناظرات ریاست جمهوری نزدیک به یک سال پیش میان دو کاندیدای ریاست‌جمهوری ردوبدل شد. علیرضا زاکانی به‌عنوان یکی از نامزدها اعلام کرده بود، ۱۱ ابربدهکار بانکی حدود ۹۰هزار میلیارد تومان به نظام بانکی بدهکار هستند و در مناظره سوم عبدالناصر همتی، اسامی بدهکاران را روی یک دست‌نوشته به ابراهیم رئیسی، دیگر نامزد انتخابات تحویل داد. همین اتفاق آن زمان موجی از بحث‌ها در میان افکار عمومی ایجاد کرد که این 11 نفر چه کسانی هستند و چرا نام‌شان فاش نمی‌شود. در ادامه برخی از رسانه‌ها، تصویر همین دست‌نوشته را منتشر کردند و ابراهیم رییسی هم در جریان برنامه انتخاباتی خود وعده انتشار مرتب فهرست بدهکاران بانکی توسط بانک‌ها را داد. حالا با گذشت یک سال از این اتفاقات بالاخره نه‌تنها نام آن 11 نفر، بلکه نام ده‌ها نفر ابربدهکار بانکی مشخص شده، اما باز هم خبری از شفافیت کامل نیست.
گروه آبدارها؛ صدرنشین بدهکاران بانک ملی
بانک ملی اولین بانک دولتی است که اقدام به انتشار فهرست بدهکاران بانکی «مشکوک‌الوصول» خود کرد. این بانک در 20 ردیف نام کسانی را منتشر کرده که تسهیلات کلان از بانک ملی دریافت کرده‌اند و بازگشت این تسهیلات نامعلوم است. اما در این فهرست خبری از مبلغ و حجم بدهی نیست.
بزرگ‌ترین بدهکار بانکی بانک ملی گروه آبدارهاست. این گروه با نام 30 شرکت حقوقی و 13 شخص حقیقی اقدام به دریافت وام از بانک ملی کرده و حالا وصول این وام‌ها به تعبیر بانک «مشکوک» است. نکته جالب اینجاست که گروه آبدارها نه تنها بزرگ‌ترین بدهکار بانکی بانک ملی است بلکه یکی از قدیمی‌ترین بدهکارها نیز هست. هرچند در این زمینه شفافیت اطلاعاتی از سوی شبکه بانکی وجود نداشت اما گفته می‌شد این گروه خانوادگی در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و تا پایان سال 88 حدود 900 میلیون دلار بدهی نزد بانک ملی دارد. اما در ادامه هیچ خبری مبنی بر اینکه این گروه مورد برخورد قضایی گرفته درج نشد.
حالا در آخرین فهرست منتشره از سوی بانک ملی باز هم همین گروه آبدارها صدرنشین بدهکاران است گرچه رقم بدهی این گروه همچنان محرمانه باقی مانده است.
دومین بدهکار بانک ملی رستمی صفاست؛ همان محمد رستمی صفا، بنیان‌گذار شرکت پروفیل ساوه که اولین بار نامش با بدهی هزار و 200 میلیاردتومانی بر سر زبان افتاد و بعد هم به‌عنوان بدهکار بزرگ بانک پارسیان مطرح شد. بالاخره سال گذشته پای رستمی صفا به صحن دادگاه کشیده شد و نماینده دادستان اعلام کرد:«محمد رستمی صفا با همدستی دو فرزند خود در قالب یک فقره اعتبار اسنادی ۴۵ میلیون یورو از بانک ملی هامبورگ دریافت کرده است که در جای خود مصرف نشده است.»
در جریان دادگاه گروه رستمی صفا مشخص شد، این گروه با ثبت شرکت‌های مختلف جزو صف اول دریافت وام بانک‌های مختلف بوده و به 5 بانک بدهی کلان دارد. گرچه در جریان رسیدگی به پرونده رستمی صفا گفته شده بود که معوقات بانکی این گروه درحال بازگشت است اما حالا درج نام این گروه در فهرست بدهکاران بانک ملی نشان می‌دهد این گروه همچنان وام‌های دریافتی خود را بازنگردانده است.
نام‌های حاجی میری، محمد کرد احمدی و مجید زنگی آبادی از دیگر اسامی است که در فهرست بدهکاران بانک ملی به چشم می‌خورد. از میان این افراد گفته می‌شود حاجی میری متواری است.
حلقه‌های گم‌شده مانور شفافیت نظام بانکی
نکته جالب توجه در این فهرست‌ها این است که اکثر این افراد با نام شرکت‌های مختلف این وام‌ها را دریافت کردند و گرچه وام‌های قبلی خود را تسویه نکرده و به نوعی بدحسابی کرده بودند اما باز هم روند پرداخت وام به آنها ادامه داشته است. در فرایندی که بانک‌های دولتی نام آن را «افشاگری» نامیده‌اند، هنوز مشخص نیست این افراد با چه ضمانت‌نامه‌هایی توانستند این وام‌ها را دریافت کرده و از بازپرداخت آن سرباز بزنند.
فهرست منتشره بانک مسکن بسیار کوتاه و مختصر است، به طوری که در این فهرست 8 ردیف و نام 11 نفر آمده است. سرشناس‌ترین بدهکار بانک مسکن محمدجواد اقدامیان است که تحت نام شرکت تولیدی ویستا بست اقدام به دریافت وام از بانک مسکن کرده و حالا جزو بدهکاران بالای صدمیلیاردتومانی بانک مسکن است. نام اقدامیان با بانک سرمایه به سر زبان‌ها افتاد. اقدامیان طی سال‌های 86 تا 91 هشت فقره وام از بانک سرمایه دریافت کرده بود که براساس صورت مالی بانک سرمایه، در پایان سال 97 حدود 511 میلیاردتومان بدهی روی دست این بانک گذاشته بود. حالا نام همین فرد در میان بدهکاران بانک مسکن نیز هست و بالای صدمیلیاردتومان به این بانک بدهی مشکوک‌الوصول دارد.
طبق سند منتشره از سوی بانک کشاورزی نیز، این بانک در مجموع بالغ بر 4 هزارو 681 میلیاردتومان بدهی معوق از سوی 20 شخص حقیقی و حقوقی دارد. این 20 نفر هرکدام وام‌های بالای صدمیلیاردتومانی از بانک کشاورزی دریافت کرده‌اند، بدون اینکه هنوز این وام‌ها را بازگردانده باشند. بزرگ‌ترین بدهکار بانک کشاورزی طبق این فهرست صنایع فیلم و کاغذ آریاست که بالغ بر 500 میلیاردتومان بدهی جاری به این بانک دارد.
فهرست بدهکاران دانه درشت پست بانک شامل 4 فرد حقوقی است. حسین ارونی با دو شرکت طلیعه‌داران فاتک و نوش‌آوران گیتی‌پسند بیش از 30 میلیاردتومان تسهیلات دریافت کرده و اعظم کاظمی با شرکت کیمیا رابر دیگر بدهکار کلان این بانک است.
انتشار این فهرست‌ها از سوی بانک‌های دولتی گرچه قدم اولیه‌ای در جهت ایجاد شفافیت است اما بررسی جزییات این فهرست‌ها همان‌طور که گفته شد نشان می‌دهد، هنوز تا برقراری شفافیت و بازگشت وام‌های کلان دریافتی به سیستم بانکی فاصله دارد، همچنان که برخی از افراد این فهرست یا متواری شده یا از دنیا رفته‌اند و بازگشت مبالغ دریافتی آنها نامعلوم است. ضمن اینکه پدیده ابربدهکاران بانکی آن هم در دوره‌ای که هر گیرنده وام خردی برای یک وام زیر صد میلیون تومان باید هفت‌خوان رستم را طی کند، در میان افکار عمومی به‌عنوان یک ناعدالتی و تبعیض بزرگ جا افتاده است.