پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فعالان اینشورتک از روند تأثیر فناوری‌های روز در صنعت بیمه کشور می‌گویند / شبیخون حجم برهم‌زننده‌ها را باور کنیم
عصر تراکنش 55 و 56 / می‌گویند عمر صنعت بیمه به بیش از ۳۰۰ سال می‌رسد؛ سه صد سال پرچالش که با وجود همه انعطاف‌ها در برابر تغییرات روز، به سبب حرکت کُند و آهسته سال‌های اخیر در مقایسه با رشد و پیشرفت صعودی سایر صنایع مالی، بزرگ‌ترین انتقادها را نصیب صنعت بیمه کرد. صنعت بیمه که در دهه ۵۰ میلادی میدان‌دار تغییر بزرگ بود و از همان روزهای ابتدایی رایانه‌های نسل اول را به کار گرفت، امروز صنعتی لَخت و سنگین و به عبارتی سنت‌زده تلقی می‌شود. بیمه که در دوران پرقدمت خود همواره سعی داشته به موازات اقتصاد حرکت کند و با هر جهشی در روند فناوری دنیا همگام باشد، چند سالی است که در مواجهه با روند فناوری‌های دنیا با احتیاط وارد عمل می‌شود؛ چراکه امروز بیمه با ساختارهای محکم و پرهیبت خود با پدیده جدیدی روبه‌روست. اگر تا دیروز فناوری بازوی تسهیلگر سازوکارهای بیمه‌ای تلقی می‌شد و ابزاری صرفاً برای سهولت در پردازش فرایندهای پیچیده بیمه‌گری بود، امروز با نقش جدیدی وارد شده است. حالا فناوری برهم‌زننده است که در دنیای بیمه نام جدیدی به خود گرفته است؛ اینشورتک. واژه جدیدی که با عمر کمتر از یک دهه‌اش توانسته برهم‌زننده بزرگ میدان صنعت بیمه باشد؛ صنعتی که حالا فهمیده راهی ندارد جز همراهی با برهم‌زننده‌های میدان و وادادن به روندی که فناوری‌ها و قدرت دیجیتالی‌شدن فرایندها تعریف می‌کنند، نه ساختارهای سخت و پیچیده صنعت بیمه!
در سال ۱۹۹۷ میلادی بود که برای اولین‌بار پروفسور «کلایتون کریستونسن»، استاد دانشکده کسب‌وکار هاروارد واژه فناوری‌های برهم‌زننده را به دایره لغات اهل فن وارد کرد. با این مفهوم که فناوری‌های برهم‌زننده دسته‌ای از فناوری‌های خلق‌شده به سبب نیازهای روز هستند که مبانی رقابتی فناوری‌های گذشته را تغییر می‌دهند و بازارهای جدیدی ایجاد می‌کنند. مانند نسبت ماشین‌حساب با چرتکه!
در حقیقت مهم‌ترین ویژگی فناوری‌های برهم‌زننده، توانایی ارائه قابلیت‌های عملكردی جدید برای بهبود تجربه مشتریان است و ابزاری برای عبور از عصر اطلاعات به عصر دیجیتال. با این تعریف دقیقاً می‌توان دلیل عمده صنعت بیمه دنیا را در تردید استفاده و به‌کارگیری فناوری‌های برهم‌زننده پیدا کرد. حجم شبیخون فناوری‌های برهم‌زننده برای صنعت به‌شدت رگوله‌شده بیمه بسیار بزرگ است، اما لازم و غیرقابل اجتناب!
از زمان ورود فناوری‌های برهم‌زننده به صنعت بیمه دنیا، نزدیک به یک دهه می‌گذرد و هر سال شمار بیشتری از شرکت‌های بیمه دنیا تسلیم استفاده از نوظهورهای دنیای فناوری می‌شوند. در این میان می‌توان آشوبگران صنعت بیمه در سال گذشته را در چهار دسته مهم تقسیم کرد؛ چهار بازیگر اصلی فناوری‌های نقش‌‌آفرین که به زعم بسیاری از کارشناسان در یکی، دو سال آینده باید صرفاً به تماشای تاخت و تازشان بنشینیم.
بیگ‌دیتا و تجزیه‌وتحلیل
معروف است که داده حکم چاه نفت را برای اهالی صنعت بیمه دارد؛ دارایی ارزشمندی که می‌تواند با قرار گرفتن در مسیری درست و با داشتن مدل کسب‌وکاری خاص دروازه جدید درآمدزایی شرکت‌های بیمه تلقی شود. شرکت‌های بیمه معمولاً داده‌های تجاری فراوانی از مشتریان خود در اختیار دارند که می‌توانند از آن به سود کلانی برسند، اما به‌دلیل نداشتن مهارت یا زیرساخت‌های لازم برای کسب درآمد از داده‌ها همواره از قافله عقب بوده‌اند. اینجاست که اینشورتک‌ها با به‌کارگیری فناوری بزرگ داده‌کاوی و استفاده از علوم داده‌ای می‌توانند وارد عمل شوند و یکی از مهم‌ترین زمینه‌های تحرک صنعت بیمه را پدید بیاورند. طبق آمار مؤسسه اکسنچر در سال ۲۰۲۱ میلادی، حدود ۳۸ درصد شرکت‌های بیمه گزارش داده‌اند که طی یک سال آینده میزان مشارکت خود با اینشورتک‌ها را برای استخراج داده‌ها به دوبرابر می‌رسانند. در صنعت بیمه کشور نیز استفاده از روند داده‌کاوی و داده‌پردازی یکی از رویکردهای مهم شرکت‌های بیمه بوده و از زمینه‌های اصلی فعالیت اینشورتک‌هاست.
شهلا مردانی، مدیر فنی و هم‌بنیان‌گذار استارتاپ ژرفا (اینشورتک فعال در زمینه تحلیل ریسک تقلب در دو شاخه بیمه شخص ثالث و درمان) استفاده از ظرفیت‌های داده در صنعت بیمه کشور را از مؤثرترین اقدامات نوآورانه بیمه‌گری نوین در ایران می‌داند که هرچند کُند و سنگین است، ولی امیدبخش حرکت‌های بزرگی خواهد بود.
او می‌گوید: «زمانی در همه صنایع و نه فقط صنعت بیمه، دغدغه مهاجرت از بوروکراسی کاغذی وجود داشت. بحث سهولت انجام کار بود و شفاف‌کردن داده‌ها. در این حد که بتوان از داده‌ها یک نگاه روشن کلی از وضعیت سیستم‌ها داشت؛ زمانی که چندان دور هم نیست، شاید کمتر از 10 سال پیش. حتی در رابطه با داشبوردهای BI هم مقاومتی در صنعت بیمه وجود داشت و خیلی‌ها حتی فرق بین داشبورد BI را با گزارش یک سیستم عملیاتی نمی‌دانستند. چه برسد به مسائل تحلیلی که روی داده انجام می‌شود، یعنی حتی زمانی صنعت بیمه نسبت به مسائل کلان و تجمیعی هم مسئله داشت، چه برسد که بخواهیم به نگاه عمیق‌تر و تحلیل‌ها برسیم، اما اکنون خیلی چیزها تغییر کرده؛ دیگر شرکت‌های بیمه به نیازهای روز خودشان پی برده‌اند و می‌دانند برای تصمیم‌گیری‌های بزرگ باید نگاه کلان داشته باشند و این می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات خوبی در زمینه کاربرد داده در صنعت بیمه کشور باشد.»
به عقیده او، امروز صنعت بیمه اهمیت استفاده از داده را درک کرده، اما چیزی که هم‌اکنون به آن نیاز است، حضور یک یاری‌دهنده در کنار تصمیم‌گیرنده سازمان‌هاست. انگار خردی تحلیلی در کنار خرد و دانش بیمه لازم است تا این هم‌پوشانی زمینه‌ساز اتفاقات بزرگ و تغییر بزرگی در روندها و فرایندهای بیمه‌ای باشد؛ آن هم در کل زنجیره ارزش بیمه.
مدیر فنی استارتاپ ژرفا نداشتن داده تمیز و باکیفیت را یکی از چالش‌های بزرگ امروز صنعت بیمه کشور می‌داند: «در زمینه داده و تحلیل داده مهم‌ترین چیزی که اهمیت دارد، کیفیت داده است. اگر داده خوبی در اختیار نباشد، تحلیل خوبی هم در دست نخواهد بود. ما ابزارهای زیادی برای تحلیل داده داریم که بسیار غنی هستند، اما این موتور تحلیل داده زمانی می‌تواند کارساز باشد که داده قوی هم داشته باشد. متأسفانه هنوز بسیاری از شرکت‌های بیمه این داده‌های قوی و غنی را در اختیار ندارند. این وسط مهم است که بدانیم داده‌ها باید در مسیر چه هدفی ثبت شوند. تاکنون شرکت‌های بیمه بر اساس سهولت فرایندهای خودشان و برای صدور و خسارت و ارزیابی و… فقط داده جمع می‌کردند، ولی اگر هدف مشخص باشد، باید داده در راستای آن هدف باشد. این بزرگ‌ترین چالش ما در صنعت بیمه است. اگر شرکت‌ها به ارزش جمع‌آوری داده برسند، یک تغییر بزرگ در صنعت بیمه اتفاق می‌افتد.»
به عقیده مردانی، صنعت بیمه در سال ۱۴۰۰ قدم‌های بزرگی در راستای درک لزوم استفاده از داده‌ها و طبقه‌بندی آنها برداشته است؛ رویکردی که امروز به سبب حضور و فعالیت مؤثر اینشورتک‌ها و اساس کار آنها بر پایه داده اتفاق افتاده است: «در یک سال گذشته استقبال صنعت بیمه از رویکرد داده‌کاوی و… مناسب و مؤثر بوده است. گرچه هنوز با درک مسئله فاصله داریم، چون این نوع تحلیل داده با همه سیستم‌هایی که تا به امروز در صنعت بیمه وجود داشته، متفاوت است. صنعت بیمه باید درک کند که نگاه تحلیلی داده‌ها نمی‌تواند خروجی مورد انتظار را داشته باشد. ما تحلیل داده نمی‌کنیم که خروجی مطلوب سازمان را به دست بیاوریم. ما تحلیل را برای داشتن یک دیدگاه خاص انجام می‌دهیم و این همان چیزی است که صنعت بیمه باید به درک آن برسد؛ چشم‌اندازی که به نظر می‌رسد در سال‌های آینده اتفاقات بزرگی را در صنعت بیمه رقم می‌زند.»
بلاکچین
صنعت بیمه با همه ادعاهایش در تن‌دادن به نوآوری‌های بزرگ هنوز درگیر مشتریانی است که خرید بیمه‌نامه از دفاتر نمایندگی را به‌صورت ملموس و کاغذی ترجیح می‌دهند. دل‌کندن از بوروکراسی کاغذی برای صنعت بیمه کار دشواری است که در این میان هر سال میزان زیادی خسارت به سبب تقلب‌های انجام‌شده در این نظام کاغذی رقم می‌خورد؛ چیزی حدود ۸۰ میلیارد دلار در سال! میزان تقلب در صنعت بیمه دنیا، کار را به جایی رساند که بیشتر شرکت‌های بیمه جهت سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت فناوری‌های یاری‌رسان در شناسایی تقلب‌ها بردند تا طراحی یک محصول جدید و افزایش فروش بیمه‌نامه. با این حساب در صنعتی با سطح پیچیده تعاملات در مراحل مختلف و ریسک‌های احتمالی، صرفاً فناوری برهم‌زننده‌ای نظیر بلاکچین است که می‌تواند با ثبت داده‌های مشترک در بستری مطمئن امنیت لازم را به بیمه‌گران برگرداند. به گزارش دیلویت، بلاکچین که در سال ۲۰۱۸ تنها ۶۴ میلیون دلار از سهم بازار بیمه دنیا را به خود اختصاص داده بود، در سال ۲۰۲۳ به ارزشی بالاتر از ۱۳۰۰ میلیون دلار می‌رسد!
بردیا جوادی، بنیان‌گذار استارتاپ آپولو، بلاکچین را یکی از فناوری‌های به‌روز و مباحث داغ در صنایع مختلف می‌داند که در یکی، دو سال گذشته در صنعت بیمه و بین اینشورتک‌ها نیز به‌شدت مورد توجه قرار گرفته که البته سازوکار استفاده از این فناوری نوین و کارکرد آن در صنعت بیمه کشور باید به‌دقت و با هوشمندی بررسی شود: «سؤال اصلی این است که با فرض اینکه می‌دانیم بلاکچین با ایجاد شبکه‌ای از اطلاعات مرتبط با فرایندهای بیمه‌ای و توزیع آن بین دیگران در راستای اعتمادسازی بیشتر قدم برمیدارد، آیا این مدل واقعاً با صنعت بیمه سازگار است؟ استفاده از فناوری بلاکچین به‌شدت در کاهش هزینه‌های عملیاتی فرایندهای بیمه‌ای کمک می‌کند و با اتوماسیون این فرایندها در وقت، هزینه، سوخت و… صرفه‌جویی می‌شود. فناوری‌ها اصلاً برای همین به وجود آمده‌اند؛ برای کمک به زندگی. در صورت اصلاح فرایندها و تطبیق آنها با فناوری‌هایی مانند بلاکچین و با استفاده از پتانسیل موجود در قراردادهای هوشمند می‌توان بسیاری از فرایندهای بیمه‌ای را اتوماتیک کرد. همچنین با ایجاد بستر اعتماد و اشتراک داده بین شرکت‌های بیمه‌ای، احتمال تقلب و تشخیص آن کم می‌شود.»
به عقیده او، نکته قابل توجهی که صنعت بیمه کشور دارد و به نظر باید به آن پرداخته شود، مسئله حفظ اطلاعات بیمه‌گزاران برای شرکت‌های بیمه‌ای است که تلاش زیادی در حفظ و حراست از این اطلاعات دارند، اما این ایزولاسیون و جزیره‌ای عمل‌کردن باعث به وجود آمدن مشکلاتی در تقلبات بیمه‌ای شده؛ به‌طوری که شاهد تقلب‌های تکراری از گروه‌های مشخص در شرکت‌های بیمه‌ای مختلف هستیم که با استفاده از پتانسیل فناوری بلاکچین و ایجاد زنجیره بلوکی از اطلاعات تقلب‌ها، این مشکل به‌راحتی برطرف می‌شود.
جوادی در پاسخ به این سؤال که چطور می‌توان در سطح عملیاتی از این فناوری در صنعت بیمه کشور استفاده کرد، به مسئله فرهنگ‌سازی و هزینه‌های آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «بدیهی است بابت فرهنگ‌سازی استفاده از این فناوری در بین بازیگران اصلی این صنعت، باید هزینه شود که این هزینه با پیش‌قدم‌شدن استارتاپ‌های اینشورتکی و همکاری شرکت‌های بیمه شروع می‌شود. رشد استارتاپ‌ها، تحولات دیجیتالی در کل دنیا و اتفاقاتی مانند بیماری‌های فراگیر موقعیت استفاده از فناوری‌های روز را پررنگ‌تر می‌کند و به‌راحتی می‌توان فهمید که ایده‌پردازی و صحبت بس است و دیگر وقت کار است.»
به عقیده جوادی، صنعت بیمه کشور هنوز در حال تطبیق با تحول دیجیتال است و ممکن است نیازی که از سمت شرکت‌های بیمه در خصوص استفاده از فناوری بلاکچین اعلام می‌شود، زمان‌بر باشد، اما هم‌اکنون استارتاپ‌هایی داریم که این زمینه اقدامات مؤثری داشته‌اند و شروع به توکنایز کردن فرایندهای بیمه‌ای کرده‌اند که می‌توان گفت لازمه استفاده از فناوری بلاکچین در صنعت بیمه است؛ «در سال ۱۴۰۰ حرکت‌های جدیدی در زمینه استفاده از بلاکچین در صنعت بیمه کشور داشتیم، ولی مسئله‌ای که باید به آن اشاره کنیم، مسئله مالی استارتاپ‌هاست که بر زمینه فعالیت آنها در این رابطه نیز سایه انداخته است. استارتاپ‌ها معمولاً در شرایط اقتصادی فعلی سراغ عمده فعالیت‌هایی می‌روند که آورده مالی سریع‌تری داشته باشد و برای همین رویکردی مانند بلاکچین به سبب تازگی موضوع، چندان پشتوانه مالی از سوی شرکت‌های بیمه جذب نمی‌کند و به همین دلیل در یک سال گذشته تعدادی از استارتاپ‌ها با وجود اینکه فعالیت‌های بزرگی در این زمینه انجام داده بودند، ولی ترجیح دادند با اولویتی پایین‌تر در مقایسه با دیگر محصولات‌شان، طرح خودشان در رابطه با بلاکچین را دنبال کنند. با همه این اوصاف فعالیت‌های زیادی در زمینه بلاکچین در ارتباط با صنعت بیمه اتفاق افتاد. عده‌ای در زمینه بیمه سلامت وارد کار شدند و تعدادی در زمینه بیمه اتومبیل. گروهی روی کوین بیمه‌ای کار می‌کنند که قابل تبادل بین شرکت‌های بیمه است و گروهی در حال راه‌اندازی بلاکچین اختصاصی بین شرکت‌های بیمه هستند. یا عده‌ای بر بستر بلاکچین در صنعت بیمه، صندوق سرمایه‌گذاری راه انداخته‌اند.»
به گفته جوادی، اگرچه فعالیت اینشورتک‌ها بر بستر بلاکچین روند کُندی دارد، ولی رسیدن به این نقطه، در صنعت بیمه به‌شدت سنتی ایران را باید نقطه روشن مهمی تلقی کرد که با فرهنگ‌سازی و تفهیم رویکرد این فناوری به پیکره اصلی صنعت بیمه، می‌توان به چشم‌انداز روشن آن امید داشت.
اینترنت اشیا
نوآوری در صنعت بیمه به سال ۱۹۹۷ میلادی پیوند خورده است. همان زمان که شرکت پروگرسیو خرید آنلاین بیمه را اعلام کرد. از همان زمان بود که نوآوری وارد میدان بزرگ بیمه شد، آن هم به مدد اینترنت و دنیای عجیبی که جهان جدید آن را تجربه می‌کرد. در واقع اینترنت اشیا و اتصال همه‌چیز به اینترنت را باید به‌نوعی قدم نخست نوآوری در صنعت بیمه تلقی کرد. ظهور اینترنت اشیا انقلابی بزرگ در صنعت بیمه ایجاد کرد و برهم‌زنندگی را برای این صنعت به ارمغان آورد، صنعت بیمه از شکل سنتی خود خارج شد و چهره‌ای جدید به خود گرفت؛ صنعتی که به لحاظ سنتی بسیار کُند بود، به کمک اینترنت اشیا و فناوری‌های جدید توانست شکلی جدید پیدا کند و سرعت بگیرد.
به گزارش دیلویت در حال حاضر بیش از ۲۶ میلیارد ابزار متصل به اینترنت وجود دارد که انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ این رقم به ۷۵ میلیارد برسد. به این ترتیب به‌زودی با موجی از ابزارهای متصل به اینترنت روبهرو خواهیم شد که ظرفیت‌ها و توانایی‌های اینترنت اشیا را به ما نشان می‌دهند. اینترنت اشیا در صنعت بیمه بستری فراهم می‌کند برای برآوردهای اقتصادی دقیق، ارائه بسته‌های سفارشی مخصوص هر بیمه‌گزار و شناسایی تقلب‌ها. به گزارش فوربس در سال ۲۰۲۱ استفاده از اینترنت اشیا به کاهش۳۰درصدی هزینه خسارت‌ها در صنعت بیمه دنیا و ۲۵ درصد کاهش حق بیمه‌نامه‌ها منجر شد. افزایش ۱۰درصدی رویکرد شرکت‌های بیمه درمان و زندگی به استفاده از اینترنت اشیا را نیز باید از نقاط روشن استفاده فناوری در صنعت بیمه تلقی کرد.
در این میان هانیه کارخانه، هم‌بنیان‌گذار استارتاپ هشتگ بیمه (با تمرکز بر بیمه‌های فردمحور درمان با استفاده از گجت‌های هوشمند) درباره کاربرد استفاده از فناوری اینترنت اشیا در صنعت بیمه کشور از تجربه ملموس این فناوری در زمینه بیمه درمان و سلامت می‌گوید. به نظر او، به غیر از حوزه صدور بیمه‌های خودرو در بازار بیمه ایران، می‌توان به کارکرد اینترنت اشیا در زمینه سلامت بیشتر از هر زمانی فکر کرد.
او می‌گوید: «مسئله این است که در ایران بیمه‌های درمان به‌صورت طرح به فروش می‌رسند و حتی بیمه‌های تکمیلی درمان گروهی با یکسری طرح‌های از قبل تعیین‌شده و سقف‌های خاص ارائه می‌شوند. حالا تصور کنید در زمان خرید این بیمه‌نامه‌ها هیچ تفاوتی بین نیازهای مردان و زنان بیمه‌گزار دیده نشده است. در طرح بیمه یک بیمه‌گزار مرد پوشش بیمه زایمان هم وجود دارد! با این اوصاف لازم است که هر بیمه‌نامه بر اساس ويژگی‌های افراد شخصی‌سازی شود. حالا مسائلی نظیر بیمه‌های تکمیلی و طرح‌ها، مسائل ساده‌تری هستند، اما مسائل بزرگ‌تر برای بیمه‌گزارانی است که سال‌هاست از خدمات بیمه‌ای یک شرکت استفاده می‌کنند، ولی هیچ اطلاعاتی درباره سلامت و ریسک آنها به‌صورت مرتب و مدون نداریم. اینجاست که استفاده از اینترنت اشیا برای رصد سلامت بیمه‌گزار در یک دوره خاص به میان می‌آید؛ روندی که طی آن بتوان به‌صورت روزانه اطلاعات سلامت افراد را جمع‌آوری کرد که این موضوع هم با استفاده از ابزارهای پوشیدنی قابل رصد هستند؛ مانند ساعت‌های هوشمند و… . این اطلاعات به شرکت‌های بیمه در سنجش ریسک‌های احتمالی هر یک از بیمه‌گزاران و قیمت‌گذاری بیمه‌نامه‌ها کمک می‌کند.»
البته مسیر جمع‌آوری اطلاعات افراد مسیر سهل و آسانی نیست؛ به‌خصوص در شرایط تحریم ایران که استفاده از ابزارهای هوشمند و داده‌های جمع‌آوری‌شده از گوشی‌های هوشمند را با مشکل روبهرو کرده است. از سوی دیگر هزینه بالای خرید ابزارهای هوشمند از مسائلی است که بیمه‌گزاران در ایران را در استفاده از بیمه‌های شخصی مبتنی بر اینترنت اشیا با تردید مواجه می‌کند. به عقیده هانیه کارخانه، سوای همه موانعی که در مسیر استفاده از اینترنت اشیا در صنعت بیمه کشور وجود دارد، لازم است که هر اقدامی در این زمینه به شکل یک سرمایه‌گذاری بلندمدت دیده شود که متأسفانه در فضای کنونی سرمایه‌گذاری بر اینشورتک‌ها در ایران چالش‌های فراوانی وجود دارد.
هوش مصنوعی
با شنیدن واژه هوش مصنوعی غالباً دو دیدگاه متفاوت در ذهن افراد نقش می‌بندد؛ دیدگاه اول سریعاً این تصویر را به ذهن می‌آورد که هوش مصنوعی همان رویکردی است که قرار است نجات‌دهنده انسان پرمشغله امروزی باشد و زمام همه امور زندگی افراد را به دست بگیرد. یک نگاه اغراق‌آمیز به استفاده از فناوری در زندگی این تصور است که ماشین‌ها به‌زودی بر نوع بشر تسلط پیدا می‌کنند. درست مانند آنچه در فیلم‌های هالیوودی می‌گذرد.
دیدگاه دوم هوش مصنوعی را نوعی دستیار نوع بشر در زندگی پرهمهمه امروز تلقی می‌کند که به سبب سرعت و کارایی بالاتر می‌تواند فرایندهای طرح‌ریزی‌شده از سوی انسان‌ها را با سرعت بیشتری انجام دهد. در دیدگاه دوم هوش مصنوعی توانایی افراد را افزایش می‌دهد و قرار نیست زمام امور را به دست بگیرد. شما سوار ماشین می‌شوید و به راننده مصنوعی‌تان می‌گویید کجا برود. هنوز اختیار با شماست، هرچند با سرعت نور پیش می‌روید؛ نگاهی که امروز به کمک بسیاری از صنایع از جمله صنعت بیمه دنیا آمده است.
اینکه هوش مصنوعی در نقش یک دستیار همراه باشد، نه جایگزین در صنعتی مانند صنعت بیمه که با حجم زیادی داده طرف هستیم، راهکار مناسبی است. الگوریتم‌های پردازش تصویر و زبان در هوش مصنوعی، صنعت بیمه دنیا را زیرورو کرده‌اند و این مسیر همچنان با قدرت پیش می‌رود. دیلویت حجم بازار هوش مصنوعی در صنعت بیمه را تا سال ۲۰۲۸، 6.92 میلیارد دلار برآورده کرده است؛ با رشدی ۲۴درصدی بین سال ۲۰۲۲ تا 2028!
حمید پروازی، مدیر توسعه کسب‌وکار بیمه رازی با تأکید بر نقش فناوری‌های روز در چابکی صنعت بیمه، مهم‌ترین مسئله در استفاده از هوش مصنوعی در موضوع بیمه‌گری کشور را مسئله داده‌ها عنوان می‌کند: «مهم‌ترین نکته‌ای که در صنعت بیمه یا کلیه صنایعی که می‌خواهند از هوش مصنوعی در کسب‌وکار خودشان استفاده کنند، وجود دارد، مسئله داده است. در واقع صنعت و مجموعه‌ای می‌تواند در زمینه هوش مصنوعی ادعای کار مطلوب داشته باشد – البته نه به شکل کامل، ولو در حد شروع کار- که در ابتدای امر مسئله داده؛ چه به‌صورت جمع‌آوری داده و چه پردازش داده را به شکل فعالیت‌هایی مستقیم و به‌روز در پیش گرفته باشد.»
مدیر توسعه کسب‌وکار بیمه رازی معتقد است امروز صنعت بیمه کشور فاصله زیادی تا استفاده از فناوری هوش مصنوعی در ابعاد مختلف آن دارد، ولی حرکت‌های صورت‌گرفته در طراحی داشبوردهای BI نویدبخش اقدامات بزرگی در آینده خواهد بود؛ «در صنعت بیمه کشور هنوز شرکت‌های بیمه به شکل کامل یا بهتر بگویم به شکلی فراخور و مطلوب به سمت استفاده از هوش مصنوعی نرفته‌اند و تازه حرکت‌هایی جهت استفاده بهینه از پلتفرم‌های BI انجام شده است. در واقع مجموعه‌ها به‌تازگی به اهمیت توسعه هوش تجاری پی برده‌اند، البته این مقدمه خوبی است که بتوانیم ادعا کنیم صنعت بیمه به سمت استفاده از هوش مصنوعی در حال حرکت است و با موضوع BI گام‌های ابتدایی استفاده از هوش مصنوعی را برمیدارد.»
حمید پروازی مهم‌ترین زمینه استفاده از هوش مصنوعی در بیمه کشور را در بخش بیمه اموال و اشخاص می‌داند؛ مشروط بر اینکه شرکت‌های بیمه بتوانند از داده‌هایی که بیمه‌گزاران در اختیارشان قرار می‌دهند، استفاده کنند. یعنی با جمع‌آوری داده‌ها بتوانند زیرساخت‌های هوش مصنوعی را روی آنها پیاده‌سازی کنند؛ «البته در گام بعدی باید یکسری گجت‌های پوشیدنی و ابزارهایی در اختیار بیمه‌گزاران قرار داده شود تا بتوانند هر لحظه اطلاعات را به شکل خودکار جمع‌آوری کنند و آنها را به شرکت‌های بیمه یا استارتاپ‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، انتقال دهند تا آنها نیز بتوانند سامانه‌های هوش مصنوعی را بر اساس داده‌های در دست طراحی کنند.»
مدیر توسعه کسب‌وکار بیمه رازی مهم‌ترین مسئله امروز صنعت بیمه کشور در رویکرد به فناوری‌های روز را مسئله اعتماد شرکت‌های بیمه به استارتاپ‌ها و اینشورتک‌ها می‌داند؛ رویکردی که صنعت سنتی و محافظه‌کار بیمه در رویارویی با آن با تردیدهای زیادی روبه‌روست.
او می‌گوید: «بسیاری از شرکت‌های بیمه نگاهی محافظ‌کارانه به همکاری با استارتاپ‌ها و اینشورتک‌ها دارند و تنها راهی که بتوانیم در ایجاد بسترهای هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های روز دنیا سرعت بگیریم، اعتماد شرکت‌ها به مجموعه‌های کوچک‌تر است؛ چراکه ساختار شرکت‌های بیمه طوری طراحی نشده که بتوانند در بهره‌گرفتن از زیرساخت‌های نوآورانه نظیر هوش مصنوعی خیلی چابک عمل کنند؛ بنابراین اعتماد به اینشورتک‌ها حرکتی در جهت شتاب‌دهی به حرکت در مسیر استفاده از فناوری‌های به‌روز در صنعت بیمه است؛ چراکه با استفاده از این فناوری‌هاست که بیمه می‌تواند خدمات کارآمدتر و در بسیاری از مواقع به‌صرفه‌تر در اختیار مشتریان خود قرار دهد.»
حامد کاظمی، مدیر توسعه کسب‌وکار رایین‌تک، هوش مصنوعی را یکی از مگاترندهای روز این صنعت تلقی می‌کند که می‌تواند ابعاد وسیعی از زنجیره ارزش بیمه را تحت تأثیر خود داشته باشد. به عقیده او با وجود اینکه فناوری هوش مصنوعی در صنعت بیمه کشور در مقایسه با صنعت بیمه دنیا، هنوز جایگاه مشخصی ندارد، اما می‌توان مدعی شد که این فناوری برهم‌زننده می‌تواند در صورت برداشتن موانع و تسهیل روند استفاده از داده‌ها، از مهم‌ترین روندهای بیمه‌گری کشور باشد.
او می‌گوید: «اکنون تعریف تازه‌ای در صنعت بیمه داریم به اسم مگاترندها، به این مفهوم که دیگر استفاده از فناوری‌ها از پرداخت خسارت به پیشگیری از خسارت سوق پیدا می‌کند که لازمه این امر داشتن ارزیابی دقیق از ریسک‌های احتمالی است و در این میان علمی که می‌تواند موضوع را برای شرکت‌های بیمه، بسیار تسهیل کند، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است، ولی در صنعت بیمه کشور راهی طولانی در پیش داریم. البته در یک سال گذشته عمده فعالیت اینشورتک‌ها بر پایه استفاده از فناوری هوش مصنوعی بوده و به اهمیت استفاده از این مگاترندها پی برده‌اند، اما هنوز اولین موضوعی که شرکت‌های بیمه با آن در چالش هستند، مسئله BI یا هوش تجاری است و سازوکارهایی که برای تخمین ریسک دارند.»
رئیس هیئت‌مدیره رایین‌تک، مهم‌ترین مانع کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بیمه کشور را عدم دسترسی به داده می‌داند؛ چراکه فناوری هوش مصنوعی بدون داده ابزاری بی‌استفاده است که در این میان مسئله رگولاتوری و عدم اجازه دسترسی به تمامی داده‌ها و واهمه شرکت‌های بیمه برای در اختیار قرار دادن اطلاعات به استارتاپ‌ها و از همه مهم‌تر در اختیار نداشتن داده باکیفیت را نیز باید به مسائل پیش روی کاربرد فناوری هوش مصنوعی در ایران اضافه کرد.
به عقیده حامد کاظمی، با همه موانع باید ادعا داشت که اینشورتک‌های فعال در صنعت بیمه توانسته‌اند با تکیه بر همان ذخیره اندک داده‌ها قدم‌های مؤثری بردارند: «عمده فعالیت استارتاپ‌های بیمه‌ای در یک سال گذشته مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی بوده، اما نمی‌توان از سوی شرکت‌های بیمه مدعی شد که اتفاق بزرگی در فهم استفاده از هوش مصنوعی روی داده باشد. بعضاً شرکت‌های بیمه در پروژه‌های تحول دیجیتال نیازمندی‌های فناورانه خودشان را اعلام می‌کنند، ولی وقتی به عمق ماجرا می‌رسیم، می‌بینیم که نیازها بسیار ابتدایی‌تر از تصور استفاده از هوش مصنوعی بوده است. با همه این اوصاف وقتی در حاشیه رویداد «تبادل فناوری در حوزه صنعت بیمه»، پای سنحاب و امضای قرارداد با اینشورتک‌ها برای تعیین مقصر توسط هوش مصنوعی پیش آمد، می‌توان چشم‌انداز روشنی برای استفاده از هوش مصنوعی در بیمه‌گری ایران متصور شد و به آینده امید داشت، زیرا نهالی که انتظار پا گرفتن آن را داشتیم، هرچند سخت و مشکل، سر از خاک بیرون آورده و دیگر نمی‌توان جلوی رشد آن را گرفت!»
به عقیده حامد کاظمی تلاش استارتاپ‌ها در تفهمیم اهمیت استفاده از فناوری‌های روز، به‌خصوص هوش مصنوعی و البته تسهیلگری بیمه مرکزی برای دسترسی استارتاپ‌ها به داده‌های باکیفیت به‌زودی در صنعت بیمه کشور راهگشا خواهد بود؛ چراکه صنعت بیمه ناگزیر به پذیرش رشد نهال‌های جدید است!
